12-19 YAŞ ARASI ADOLESANLARDA OBESİTE SIKLIĞININ, BESLENME ALIŞKANLIKLARI VE FİZİKSEL AKTİVİTE DURUMLARI İLE İLİŞKİSİ

Demirci S.1, Özer Altundağ Ö.2
1 Alman Hastanesi Çamlıca, İstanbul, Türkiye
2 Başkent Üniversitesi, İstanbul Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesi, İstanbul, Türkiye( şuan Medicine Hospital Asya )

Amaç: Adolesan çağı, çocuğun fiziksel biyokimyasal, ruhsal ve sosyal açıdan önemli değişiklik gösterdiği, büyüme ve gelişmenin en hızlı olduğu, çocukluktan erişkinliğe geçişi kapsayan dönemdir.
Ergenlik çağında bedende görülen hızlı büyüme ve değişim nedeniyle beslenme gereksinimleri artmaktadır. Ancak beslenme çocukluk ve ergenlik döneminde yeterli ve dengeli olmazsa, ileri dönemlerde önemli kronik hastalıkların oluşmasına zemin hazırlayabilir.
Günümüzde bu hastalıkların en göze çarpanı obezite olarak karşımıza çıkmaktadır. Bütün dünyada artan bir prevelansa sahiptir. Obezite, yağ dokusunun vücut ağırlığına oranla patalojik olarak artması şeklinde tanımlanmaktadır. Obezitenin oluşumunda genetik faktörler, yaş, cinsiyet, beslenme alışkanlıkları, psikojenik instabilite, fiziksel aktivite (enerji kullanımı), çevresel etkileşim, sosyo-ekonomik düzey ve bazal metabolizma hızı gibi birçok faktör etkindir. Bu etkenlerin başında gelen fiziksel aktivite, iskelet kasları tarafından üretilen ve enerji tüketimi ile sonuçlanan her türlü vücut hareketi olarak tanımlanır.
Yapılan araştırmalara göre orta ve yüksek düzeyde fiziksel aktivite bazı kronik hastalıklara yakalanma riskini ve ölümleri azaltabilmektedir. Bu çalışma 12-19 yaş arasındaki adolesanlarda obezite sıklığının, beslenme alışkanlıkları ve fiziksel aktivite durumları ile ilişkisini saptamak amacı ile yapılmıştır.

Yöntem: Çalışma, İstanbul ili içerisinden rastgele seçilen 110 adolesan üzerinde anket çalışması uygulanarak yapıldı. Ankette yaş, cinsiyet, eğitim durumu gibi sosyodemografik özellikler, televizyon izleme ve bilgisayar kullanımları ile ilgili sorular yer alırken, fiziksel aktivite düzeyini belirlemek için haftalık yaptıkları aktivite durumlarını saptayan sorular da yer almıştır. Katılımcılardan, 7 gün içindeki aktivitelerini hangi gün/günlerde ne kadar sürede (dakika cinsinden) yaptıklarını bildirmeleri istenmiştir.

Bulgular: Değerlendirme sonucunda obez adolesanların televizyon ve bilgisayar başında geçirdikleri hareketsiz sürenin obez olmayanlara göre daha uzun olduğu, ayrıca bu adolesanların kendilerini fiziksel görünüş olarak normal nitelendirdikleri ve sağlıklı beslenmeleri için herhangi bir uygulama yapmadıkları, dışarıda yeme alışkanlığı olarak fastfood ürünleri yemeyi tercih ettikleri ve herhangi bir fiziksel aktivite/egzersiz yapmadıkları ortaya çıkmıştır.

Sonuç: Adolesanların genelikle iki öğün beslendikleri ve özellikle sabah ve öğle öğünlerini atladıkları belirlenmiştir. Bu beslenme durumuna sahip olan adolesanların obezite durumlarının daha yaygın olduğu ve daha hareketsiz oldukları belirlenmiştir. Bununla birlikte mevcut durumlarını düzeltme ya da iyileştirme gibi bir tutum içerisine de girmedikleri tespit edilmiştir.

Bu makale 20-22 Kasım 2009 tarihleri arasında Ankara' da düzenlenen " Fiziksel Aktivite Beslenme ve Sağlık Kongresi " nde poster sunumu olarak yayınlanmıştır. Kaynakçalarına kongre bildiri kitabından ulaşabilirsiniz.

Sağlıklı ve formda günler diliyorum....
Çalışmada bana yardımcı olan emeği geçen herkese sonsuz teşekkürler...
Çalışma ortağım Dyt. Sevnur Demirci'ye de gösterdiği özveriden dolayı minnettarım...

Dyt. Özlem Özer Altundağ