2007'den Bugüne 92,227 Tavsiye, 28,206 Uzman ve 19,962 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Vajinal Mantar
MAKALE #5011 © Yazan Op.Dr.Caner SÖNMEZ | Yayın Haziran 2010 | 498,032 Okuyucu ÇOK OKUNUYOR
Vajinal mantar, vajina ve vulvanın (cinsel organlarının dış kısmı) tahriş olup şişmesine neden olan bir mantar enfeksiyonudur.

Mantar şu isimlerle de anılır:

·kandida
·vulvovajinal kandidiazis
·vajinal pamukçuk

Mantara, en sık kandida albikans olarak bilinen bir tip mantar neden olur. Kandida türü mantarlar vajinada doğal olarak bulunurlar ve genellikle zararsızdırlar. Bununla birlikte vajinadaki şartlar değiştiği zaman kandida albikans şikayet verebilir.

Vajinadaki değişikliklerin mantarı nasıl tetiklediği tam olarak bilinmemektedir ancak hormon (kimyasal) dengesizliği nedeniyle olabilir. Çoğu vakada hormon değişikliklerinin nedeni bilinmez. Bununla birlikte bazı olası risk faktörleri belirlenmiştir, örneğin antibiyotik kullanımı gibi.

Vajinal Mantar Ne Kadar Sık Görülür?

Kadınların %75’i yaşamlarının bir noktasında mantar olurlar ve bunların da yarısından fazlası birden fazla mantar enfeksiyonu geçirir. Mantar en sık yirmi ve otuzlarındaki kadınlar ile hamileleri etkiler.

Mantar henüz adetleri başlamamış kızlarda ve menopozdaki kadınlarda daha seyrek görülür.

Neden bazı kadınların mantara daha kolay yakalandığı bilinmemektedir ancak kontrol altında olmayan diyabet (şeker hastalığı) ve bağışıklık sistemi ciddi hasar görmüş kadınların mantar riskleri daha yüksektir.

Gidişat

Mantar ağızdan alınan haplar veya vajinaya yerleştirilen fitillerle tedavi edilebilir. Her iki yöntem de mantar vakalarının yaklaşık %80’ini etkili olarak tedavi eder.

Kadınların yaklaşık %5’i tekrarlayan mantar atakları (yılda 4 veya daha fazla atak) yaşar ve kadınların yaklaşık %1’inde mantar sürekli vardır. Mantar ilaçlarının 6 ay boyunca kullanıldığı idame tedavisi bu hastalarda mantarın tekrarlamasını önleyebilir.



Vajinal Mantarın Belirtileri



Vajinal mantarın belirtilerini vulvanızda fark edersiniz. Vulva şu kısımlardan oluşur:

·vajinanın dış kısmı,
·klitoris, ve
·vajina girişini çevreleyen iki çift dudak (iç ve dış dudaklar olarak bilinirler).

Mantar belirtileri şunlardır:

·vulvada kaşıntı,
·vulvada acı ve tahriş,
·cinsel ilişki sırasında ağrı veya rahatsızlık (yüzeysel disparöni),
·idrar yaparken ağrı veya rahatsızlık, ve
·vajinadan akıntı – ancak bu her zaman olmayabilir. Akıntı genellikle kokusuzdur ve ince, su gibi bir sıvı olabileceği gibi kesilmiş süt kıvamında da olabilir.

Vulva ve vajinada yangı

Mantarın yukarıdaki bulgularına ilave olarak vulva ve vajinanızda yangınız da olabilir. Bu yangının bulguları şunlardır:

·kızarıklık – vulva ve vajinada,
·vajinada çatlaklar – şiddetli vakalarda,
·ödem (sıvı toplanması – bu da ciddi vakalarda, ve
·çevre alanlardaki lezyonlar – bu nadir görülür ancak başka bir mantar enfeksiyonunu veya herpes simpleks virüsünün (genital uçuğa neden olan virüs) bulunduğunu gösterebilir.

Mantarın Tipleri

Mantar iki şekilde olabilir:
·komplikasyonsuz, veya
·komplikasyonlu.

1. Komplikasyonsuz mantar

İlk defa mantar oluyorsanız veya son bir yılda dört defadan daha az mantar olmuşsanız buna komplikasyonsuz mantar denir.

Ayrıca belirtileriniz hafif veya en fazla orta şiddette olmalı ve mantarın nedeni de candida albicans olmalıdır.

2. Komplikasyonlu mantar

Yılda en az dört defa mantar olduğunuzda veya şiddetli vulvovajinal yangı belirtilerinin varlığında komplikasyonlu mantarınız vardır. Ayrıca şu durumlarda da mantarınız komplikasyonludur:

·hamile iseniz,
·kontrol altında olmayan diyabetiniz (şeker hastalığı) varsa,
·bağışıklık sisteminizde zayıflık varsa, veya
·mantarın nedeni Candida albicans değilse.

Vajinal Mantarın Nedenleri

Vajinal mantar vajinada doğal olarak bulunan bir mantar nedeniyle oluşur. Candida aibicans denilen bir mantar türü vajinal mantarın en sık sebebidir. Bazen birkaç başka tür Candida mantarı da sorumlu olabilir.

Candida mantarları

Mantara neden olan ana Candida türleri:

·Candida albicans – vakaların %80-92’sinden sorumludurlar, ve
·Candida glabrata – vakaların yaklaşık %5’inden sorumludurlar.

Vakaların geri kalanı şu türler nedeniyle olabilir:

·Candida tropicalis,
·Candida parapsilosis,
·Candida krusei,
·Candida kefyr,
·Candida guilliermondii, veya
·Saccharomyces cerevisiae.

Hiçbir mantar şikayeti olmayan kadınların %20-50’sinde Candida türleri bulunur. Bundan dolayı mantar şikayetlerinin ortaya çıkması için vajinada başka birtakım değişikliklerin olması gerekir.

Bazı faktörlerin mantarı tetiklediği bilinmekte, bazılarının da tetiklediğinden şüphelenilmektedir. Mantar için kabul edilen ile muhtemel risk faktörleri aşağıda açıklanmıştır.

Kabul edilmiş risk faktörleri

Aşağıdaki faktörlerin mantar riskini artırdıkları bilinmektedir.

1. Antibiyotikler

Antibiyotik kullanan (ister ağızdan ister vajinadan olsun) kadınların %30’unda mantar görülür.

Her tür antibiyotik mantar olma riskinizi artırır ancak bunun olması için Candidanın zaten bulunması gerekir.

2. Gebelik

Hamile iken öströjen hormonu seviyelerinizdeki değişiklikler nedeniyle mantar olma ihtimaliniz artmıştır. Gebelik sırasında Candida mantarı daha sık görülür ve tekrarlayan enfeksiyon ihtimali de daha fazladır.

3. Diyabet (kontrol altında olmayan)

Diyabet kan şekerinin yüksek seyrettiği kronik bir hastalıktır. Hastalık genellikle diyet veya ilaçlarla kontrol altında tutulur. Kontrol altında olmayan diyabetiniz varsa mantar olma ihtimaliniz daha fazladır.

4. Bağışıklık sistemi zayıflığı

Kemoterapi gibi bağışıklık sisteminizi zayıflatan bir tedavi görüyorsanız mantar olma riskiniz artmıştır. Bunun nedeni, bağışıklık sisteminizin Candidanın yayılmasını etkin olarak engelleyememesidir.

Muhtemel risk faktörleri

Aşağıdaki faktörler mantarı tetikleyebilirler fakat şu anda emin olmak için yeterli delillerimiz yoktur.

1. Doğum kontrol yöntemleri

Özellikle doğum kontrol hapları olmak üzere doğum kontrol yöntemlerinin mantar riskini artırdığı düşünülmektedir. Ancak bu alanda yapılmış çalışmalar kesin değildir.

2. Cinsel davranışlar

Mantar cinsel olarak aktif yaşlarda daha sık görülür ancak cinsel davranışların mantarla bağlantılı olduğunu gösteren deliller zayıftır.

Cinsel ilişki gibi vajinanın yüzeyinde küçük çiziklere neden olabilecek aktiviteler mantar olma riskinizi artırabilir. Ayrıca oral seks yapan kadınların mantar olma riskinin daha fazla olduğunu gösteren bazı deliller de vardır.

Eğer bir şikayeti yoksa mantarlı bir kadının eşini tedavi etmenin hiçbir yararı yoktur. Ancak eşinizde mantar belirtileri çıkarsa onun da tedavi edilmesi gerekir.

3. Sıkı oturan giysiler

Tayt gibi sıkı giysiler veya günlük ped kullanımı mantar olma riskinizi artırabilir. Ancak bunu destekleyen deliller hala kesin değildir.

4. Hijyen

Kadın petlerinin mantar için bir risk faktörü olduğunu gösteren çok az delil vardır. Ayrıca tampon kullanımı veya vajinal duş yapmanın risk faktörleri olduğuna dair hiçbir kanıt yoktur.

Mantar Teşhisi

Herhangi bir vajinal mantar belirtiniz varsa doktorunuza gitmelisiniz. Doktorunuz size şu soruları soracaktır:

·şikayetleriniz,
·eskiden mantar olup olmadığınız,
·mantar için herhangi bir ilaç kullanıp kullanmadığınız, ve
·mantar için herhangi bir risk faktörünüz olup olmadığı – örneğin başka bir nedenle antibiyotik kullanıp kullanmadığınız.

Mantar tanısı genellikle vulvada kaşıntı ve kalın, kremsi, kokusuz akıntı gibi belirtilerin varlığı temel alınarak konur. Bazı vakalarda tanıyı doğrulamak için testler gerekebilir.

Testler

Doktorunuz şu durumlarda bazı testlerin yapılmasına karar verebilir:

·önerilmiş olan tedavi şikayetlerinizi gidermekte başarısız olmuşsa,
·mantar tekrarlamaya devam ederse,
·şikayetleriniz cidden şiddetli ise, veya
·cinsel yolla bulaşan bir hastalığınızın olma ihtimali varsa.

Test için genellikle bir çubukla vajinal akıntı örneği alınır. Örnek sonra laboratuarda incelenir.

Örnek şikayetlerinize neden olan mantarın tipinin belirlenmesine yardımcı olduğu gibi şikayetlerinizin trikomoniazis (trikomonas vajinalis adlı mikrobun neden olduğu bir enfeksiyon) gibi başka bir sebebi olup olmadığının da saptanmasını sağlar.

1. pH testi

Mantar tedavisi işe yaramaz veya tekrarlarsa vajinanızın pH’sı (asit/baz dengesi) ölçülebilir. Bunu yapmak için vajinanızın içinden bir çubukla örnek alınıp özel bir kağıdın üzerine sürülür. pH düzeyine bağlı olarak kağıt renk değiştirir.

pH düzeyinin 4-4.5 arasında olması normal kabul edilir fakat 4.5 üzeri bir pH düzeyi sık görülen başka bir enfeksiyon olan bakteriyel vajinozis göstergesi olabilir.

2. Kan testi

Doktorunuz teşhis edilmemiş diyabetten (şeker hastalığı) şüphelenirse kan şekerini ölçtürmenizi isteyebilir. Diyabet kan şekerinizin yüksek olduğu bir hastalıktır ve çok su içme ile sık idrara gitme gibi başka şikayetlere de neden olabilir.

3. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar

Vajinal mantarın cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon olmadığını hatırlamanız önemlidir. Partnerinizin de belirtileri olmadıkça test veya tedavi edilmesine gerek yoktur. Ancak cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar konusunda endişeleriniz varsa testler konusunda doktorunuzla konuşmalısınız.

Vajinal Mantar Tedavisi

Vajinal mantar şikayetleriniz hafifse doktorunuz 1-3 gün alınması gereken kısa süreli bir tedavi önerebilir. Şikayetleriniz daha şiddetli ise daha uzun bir tedavi görmeniz gerekebilir.

Mantar tedavileri ağızdan hap şeklinde veya vajinadan fitil olarak yapılabilir. Hap ve fitilin her ikisi de % 80’lik başarılı tedavi oranları ile eşit derecede etkilidirler.

Vulvadaki (cinsel organın dış kısmı) kaşınan kısımlara sürülmek üzere kremler de vardır. Tedaviye rağmen şikayetlerinizin düzelmediği her durumda doktorunuza tekrar gitmelisiniz.

Ağızdan mantar tedavisi

Ağızdan mantar tedavisi genellikle yaşı 12-16 arasındaki vajinal mantarı olan kızlara verilir. Bu tedavi hamile veya emziren kadınlar için uygun değildir. En sık kullanılan haplar fluconazole ve ıtraconazoldur.

Ağızdan mantar tedavileri şu yan etkilere neden olabilir.

·bulantı,
·kusma,
·başağrısı,
·ishal,
·şişkinlik,
·kabızlık,
·gaz, ve
·mide ağrısı.

Vajinal fitiller

Mantar için sıkça reçete edilen vajinal fitiller:

·clotrimazole,
·econazole, ve
·miconazole.

Vajinal fitiller mantar haplarının neden olduğu kadar fazla yan etki yapmazlar, ancak:

·kullanımı zor olabilir,
·hafif yanma hissi, biraz kızarıklık veya kaşıntıya neden olabilirler, ve
·lateks kondom ve diyaframlara hasar verebilirler. Dolayısıyla fitil kullanırken bunlardan başka bir doğum kontrol yöntemi kullanmalısınız.

Hamile ve emziren kadınlarda mantar tedavisi

Bebeğinizi etkileyebileceği için size hap reçetesi verilmez. Bunun yerine vajinadan kullanacağınız fitiller verilir.

Hamile iseniz fitili yerleştirirken dikkatli olmalısınız çünkü rahim ağzına zarar verme riskiniz vardır. Riski azaltmak için fitili aplikatörden ziyade elle yerleştirmeyi tercih edebilirsiniz.

Vulvada (dış kısımda) şikayetleriniz varsa sürmeniz için bir krem yazılabilir.

Mantar için ilave önlemler

Eğer şikayetleriniz 7-14 gün içinde düzelmezse tekrar doktorunuza başvurmalısınız. Mantar için kullandığınız ilaçlara ilave olarak kendi başınıza deneyebileceğiniz yöntemler de vardır:

·vajinal bölgeyi su ile yıkamak– parfümlü sabun, duş jeli, vajinal deodoran ve vajinal duşların kullanımından kaçının,
·kondom, sperm öldürücü krem ve kayganlaştırıcı kullanmayın,eğer genital bölgenizde tahrişe neden oluyorsa,
·sıkı, sentetik giysiler giymeyin,ve
·mümkün olduğunca pamuklu iç çamaşırıve rahat giysiler giyin.

Tekrarlayan mantar tedavisi

Tekrarlayan mantar ataklarınız varsa doktorunuz tanıyı doğrulamak ve muhtemel başka durumların olmadığından emin olmak için ileri testler isteyebilir. Doktorunuz tedavi süresini uzatabilir veya şikayetler tekrarladığı zaman kullanmanız için ilaç verebilir.

Bazı araştırmalar ‘idame tedavisi’ denilen bir tedavi stratejisinin mantarın tekrarlama oranını azalttığını göstermiştir. İdame tedavisinde en fazla 6 ay boyunca haftalık veya aylık mantar hapı veya fitili kullanılır. Bu, tedavi boyunca mantarın tekrarlama oranını azalttığı gibi tedavi bittikten sonra da mantara karşı bir koruma sağlar.

Mantarın Komplikasyonları

Tedavi başarısızlığı

Mantar ilaçlarıyla mantar tedavisi vakaların %20’ye kadar olan kısmında etkisiz kalır. Eğer şikayetler 7-14 gün içinde geçmezse mantar tedavisi başarısız olarak kabul edilir. Başarısızlığın çeşitli nedenleri vardır. Örneğin mantardan ziyade bakteriyel vajinozis gibi farklı bir tür enfeksiyonunuz (anormal vajinal akıntının en sık sebebi) olabilir.

Eğer tedavi işe yaramazsa doktorunuza gitmelisiniz. Tanıyı doğrulamak için başka testler yapabilir ve alternatif bir tedavi önerebilir.

Depresyon ve psikolojik-cinsel sorunlar

Bazen tekrarlayan mantar enfeksiyonu geçiren kadınlarda depresyon ve psikolojik-cinsel sorunlar çıkabilir. Bu durumlardan birisi sizde varsa doktorunuz bir psikoloğa danışmanlık için gitmenizi önerebilir.

Erkekte mantar

Nadir vakalarda, mantarı olan kadınların eşlerinde kandida balaniti (penis başının mantar enfeksiyonu) oluşabilir. Eşinizde bu durum varsa doktorunuz genellikle bir mantar ilacı önerir.

Mantar ve gebelik

Mantarın hamile kalma şansını etkilediğine dair hiçbir delil yoktur ve hamile iken mantar olursanız karnınızdaki bebeğinize bir zararı olmaz. Ancak hamileyken veya emzirirken mantar olursanız ağızdan alınan mantar hapı kullanmamalısınız.

Mantarın önlenmesi

Vajinal mantarı olan bazı kadınlar bu durumu önlemeye ve tedavisine yardımcı olması için probiyotik yoğurt tüketirler. Probiyotiklerin mantar için etkili olduklarına dair hiçbir tıbbi kanıt yoktur ancak aynı şekilde zararlı olabileceklerini düşünmek için de hiçbir neden yoktur.

Denemek isteyebileceğiniz bazı diğer yöntemler şunlardır:

·rahat giysiler giyin,
·tayt veya sentetik giysilerden kaçının, tayt kot dahil
·parfümlü sabun, köpük banyosu ve vajinal deodoranlardan kaçının,
·vajinaya herhangi bir hasar verilmesini önlemek için cinsel ilişkiden önce vajinanızın iyice ıslandığından emin olun (örneğin kayganlaştırıcı jel kullanarak),
·tuvalete gittiğinizde, genital bölgeyi önden arkaya doğru sildiğinizden emin olun, ve
·eskiden size başka bir nedenle antibiyotik yazılmış, ve bu mantara neden olmuşsa bunu doktorunuza söyleyin.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Vajinal Mantar" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Op.Dr.Caner SÖNMEZ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Op.Dr.Caner SÖNMEZ'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     72 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Caner SÖNMEZ Fotoğraf
Op.Dr.Caner SÖNMEZ
Antalya
Doktor "Kadın Hastalıkları ve Doğum - Jinekoloji"
TavsiyeEdiyorum.com Üyesiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Op.Dr.Caner SÖNMEZ'in Makaleleri
► Vajinal Mantar Enfeksiyonu Op.Dr.Burcu ARSLAN
► Tekrarlayan Vajinal Mantar Enfeksiyonu ÇOK OKUNUYOR Op.Dr.Kutlugül YÜKSEL
► Mantar Zehirlenmesi: Mevsimine Göre Ölüm. Mantar! Dr.Mustafa Nafiz KARAGÖZOĞLU
► Siğiller ve Mantar Tedavisi Dr.Füsun TÖRE
► Vajinal Akıntılar Prof.Dr.Alparslan BAKSU
► Vajinal Akıntılar Dr.Nuray ATACAN
► Vajinal Akıntı Op.Dr.Mürüde ÇAKARTAŞ DAĞDELEN
► Vajinal Gençleştirme Doç.Dr.Sevtap HAMDEMİR KILIÇ
► Normal Vajinal Doğum Prof.Dr.Alparslan BAKSU
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,962 uzman makalesi arasında 'Vajinal Mantar' başlığıyla benzeşen toplam 18 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
--
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


10:15
Top