Kadın İnfertilite (Kısırlık) Nedenleri ve Yapılan Testler
Kadın İnfertilite (Kısırlık) Nedenleri
Yumurtalıklardan Kaynaklanan Problemler
Normal koşullarda yumurtalıklardaki olgunlaşmamış yumurtalardan bir tanesi her ay gelişip büyüyerek çatlar ve yumurtlama (ovulasyon) meydana gelir.
Anovulasyon yumurtlamanın olmamasıdır. Adet düzensizlikleri ve infertilitenin en önemli nedeni anovulasyondur. Adet görüldüğü halde ovulasyon olmayabilir.
Düzensiz (anormal) yumurtlamada yumurtlama günü sürekli değişmektedir. infertilitenin %5-25’ini oluşturur.
Bir kadında ovulasyonun olup olmadığı aşağıdaki testlerle belirlenebilir.
- Ultrason ile ovulasyon takibi
- Serumda progesteron hormon düzeyinin incelenmesi (adetin 19, 21 ve 23. günlerinde)
- Bazal vücut ısısının incelenmesi
- Adet öncesi dönemde rahim içinden biyopsi ile örnek alınması ve patolojik inceleme
Fallop Tüplerine Ait Problemler
İnfertilite nedenlerinin %35’ini tüplere ait bozukluklar oluşturmaktadır.
Tüplerin tıkalı olması, içinde yapışıklıkların varlığı, geçirilmiş tüberkülozun tüplerde yaptığı hasar, tüplerin şiş, kıvrımlı ve kistik yapıda oluşu tüplerin görevini yapamamasına neden olur. HSG çekilirken verilen radyoopak maddenin oluşturduğu basınç ile bazen tüplerde var olabilen mukus tıkaçları açılabilir. Bu nedenle HSG sonrası kendiliğinden gebelikler oluşabileceği konusunda uyarıda bulunmak gereklidir. HSG aracılığı ile saptanan anomalilerin kesinleşmesi veya tedavisi için histeroskopi yapılabilir.
Rahim Kaynaklı Problemler
Rahim içi zarı (endometrium), embriyonun ilk yerleştiği ve ilk besin maddelerini aldığı katmanlardır. Bu zarın yeterli kalınlığa ulaşamaması, polip dediğimiz hücre çıkıntıları, myomlar, rahim içi yapışıklıkları embriyonun tutunup yerleşmesine engel oluşturmaktadır. Rahimde yapışıklık, rahim boşluğunun durumu ve myom olup olmadığı incelenmelidir. Histeroskopi bu konuda en etkili tanı ve tedavi yöntemlerinden biridir.
Serviks Problemleri
Spermleri öldüren ya da hareketsiz hale getiren salgılar (antikorlar) servikal mukusta, sperm yüzeyinde, seminal sıvıda veya her üçünde birden bulunabilir. Kadından elde edilen servikal mukus, erkekten elde edilen sperm ve çiftin her ikisinden alınan kan örnekleri bu antikorları saptamak amacıyla incelenir.En basit tedavi yöntemi özel hazırlanma teknikleri ile elde edilen, hızlı hareketli spermlerin rahim içine enjekte edildiği inseminasyon (aşılama) işlemidir. üç veya daha fazla inseminasyon ile gebelik oluşmaz ise ıVF veya mikroenjeksiyon gibi daha ileri tedavi yöntemlerine geçilebilir.
Karın Zarını ilgilendiren Sorunlar
Karın içinde yaygın yapışıklıkların varlığı, yumurtanın tüpler tarafından alınmasını engelleyerek infertilite nedeni olabilir. Tanı için laparoskopi kullanılır. Laparoskopi, iç organların görülebilmesine ve mümkünse tedavisine olanak sağlayan cerrahi bir işlemdir. Laparoskopi ile tanımlanan endometriozis, kadınların %35’inde tek başına infetilite nedenidir.
İzah Edilemeyen İnfertilite ve Ender Görülen Faktörler
Bilinen tüm araştırmalara rağmen kısırlığı oluşturan neden ortaya çıkarılamamış ise, izah edilememiş infertiliteden bahsedilir. Açıklanamayan infertilite tedavisinde, aşılama ve ovulasyon indüksiyonu uygulanmaktadır ancak şansı düşüktür.
Yaş Faktörü
İlk adetin görülmesinden hemen sonraki yıllarda gebelik şansı yüksek değildir. Normal koşullarda korunmayan bir çift için evliliğin birinci yılında gebe kalma şansı % 80, ikinci yılda % 10, üçüncü yılda % 1,2 ve dördüncü yılda ise % 0,6’ dır. Kadında 40 yaşından sonra gebelik olasılığı ileri derecede azalır. 40 yaş ve üzeri olgularda adet düzeni çoğunlukla normal olduğu halde gebe kalma oranı %10’un altına düşer. Yumurtaların gelişmesi ve ovulasyon meydana gelse de, oluşan yumurtanın kolayca döllenebilmesi oldukça güçtür. Gebelik oluştuğunda anne yaşının ileri olması nedeni ile bebekte kromozom anomalilerinin ve düşük riskinin arttığı da göz önüne alınmalıdır.
Kadın İnfertilite Yapılan Testler
Hormon Testleri
Kadınlarda üreme ile ilgili hormonların düzeylerinin saptanması en önemli incelemelerin başında gelir. FSH, LH, Östradiol, Prolaktin, Testosteron, DHEA - S ve TSH, üreme ile ilgili önemli bilgiler vermekte olup, adetin 2 ile 4. günleri arasında yapılmaktadır. Özellikle FSH düzeyi yüksek olan hastalar tedavinin hızlandırılması açısından uyarılmalıdır, çünkü yüksek FSH düzeyleri yumurtalık fonksiyonlarının zayıflamakta olduğunun bir göstergesidir.
Histerometri
Tüp bebek programlarında uygulanacak tüm tedaviler için uterus (rahim)’un anatomik özelliklerinin bilinmesi çok önemlidir. Bu amaçla rahim ağzının boyu ve rahim içersinin boyunun ölçülmesi, rahim ağzından girilerek rahim tepesine değecek şekilde metal bir çubuk (histerometre) ile yapılır. Jinekolojik muayenenin bir parçası olarak tanımlanabilecek bu işlem esnasında hafif ağrı hissedilebilir.
Laparoskopi
Genel anestezi altında göbek altında 1-2 cm büyüklüğünde açılan bir delikten karın içine sokulan fiberoptik teleskop ile üreme organlarının detaylı olarak incelenmesi ve gerektiğinde düzeltici cerrahi girişimlerin uygulanabileceği bir yöntemdir. Tanısal değerinin yanında gerektiğinde endometriozis, yumurtalık kisti, dış gebelik, karın içi yapışıklıklar, myomlar gibi bir çok kadın hastalıklarının tedavisinde de kullanılmaktadır.
Yumurtlama Takibi
Günümüzde ovulasyon (yumurtlama) takibi için yapılan en duyarlı yöntem ultrasonografi (USG) ile yumurtalıkların görüntülenmesi ve yumurta gelişiminin takibidir. Adet kanamasının 3 veya 4. gününde yapılan USG, o dönemdeki yumurta gelişiminin takibi için temel oluşturmakta olup, bu dönemde görüntülenebilecek kistlerin saptanması açısından da önemlidir. Tetkik, adetin 8-10. günlerinden itibaren günlük olarak tekrarlanarak yumurtanın olgunlaşması (18-24 mm) izlenebilir. Bu çapa erişmiş olan yumurtalar ovulasyon aşamasına gelmiştir. Bu inceleme aynı zamanda infertil çiftlerde yumurtalıkların ve rahmin yapısı hakkında ciddi bilgi vermektedir.
HSG (Rahim Filmi)
İnfertilite tanısında en önemli testlerden biri olan histerosalpingografi (HSG) herhangi bir tedaviye başlamadan önce rahim içinin ve üreme kanallarının görüntülenmesini sağlayan en önemli tetkiklerden biridir. Rahim ağzından içeriye verilen boyalı sıvının rahim ve üreme kanallarından geçişinin görüntülenmesi tekniğidir. Üreme kanallarının tıkanıklık ya da yapışıklıklarında sıvı geçişi gözlenmez. Anestezi gerektirmeyen bu işlem hafif ağrılı olabilmektedir.
Histeroskopi
Rahim içinin değerlendirilmesinde kullanılan en etkili tanı yöntemidir. Sadece tanı amaçlı olmayıp, gerektiğinde aynı seansta rahim içinde ufak cerrahi müdahalelerin yapılabilmesine olanak vermektedir. ışlem çoğunlukla genel anestezi altında yapılır. Özellikle rahim içindeki perdeler (septum), polipler veya myomların tedavisi için kullanılabilecek basit ancak etkili bir işlemdir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kadın İnfertilite (Kısırlık) Nedenleri ve Yapılan Testler" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Op.Dr.Murat ERDEMİR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Op.Dr.Murat ERDEMİR'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
