Yine mi brokoli?, diyeceksiniz biliyoruz. Ancak bu sefer ki yazı farklı! İçeriği alışılagelmiş tek düze bilgilerden oluşmuyor. Tamamen bilimsel kanıtlara dayalı ve gerçek! Bu mucizevî sebzenin akıl küpü yapraklarının arasında kaybolup, bu işin DNA’sına inmeye ne dersiniz? Biliyoruz herkesin en sevdiği sebze değil ama korkmayın onsuz da sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürebilirsiniz. Tabi brokolinin arkadaşları diğer sebzeleri tüketerek. Ancak brokofobisi (google da aratmayın tamamen dietethic’e ait bir kelime) olanlar da bu sebzeyle daha iyi bir ilişki kurmayı deneseler hiç fena olmaz. Çünkü brokoli ve onun gibi olanlar kanserle mücadelede ordunun en başında yer alan en güçlü askerlerdir. Onlarda bulunan önemli bir kimyasal kanserin başlamadan durdurulmasına yardımcı olur. Öte yandan atlanmaması gereken bir nokta daha var. Nüfusun ancak yarısı brokolinin hayret verici antikanserojen özelliğinden tam olarak fayda sağlayabilir. Geri kalanlar, bu özel kimyasal harikaları yaratmaya başlayamadan, çoğunu idrarla atacaklardır. Pek çok kişi için brokoli bir köşede oturan akıllı çocuğa benzer. Bu çocuk; erdemle doludur, ama pek ilgi çekmez. Ancak bu her zaman böyle olmadı. Brokoli eski Roma’da çok revaçtaydı.
Romalılar brokoliyi şarap, krema ya da aromatik otlarla hazırlanan soslar içinde düzenli yerlerdi. Roma imparatoru Tiberius’un oğlu Sezar brokoliyi o kadar çok sevmişti ki neredeyse ağzına aylarca başka bir şey koymamıştı. Ancak babası brokoli yemeyi kesmesini istediğinde durdu. Çünkü idrarı yeşil çıkıyordu. Kimse en sevdiği sebzeden bu kadar çok yemesinin işe yarayıp yaramadığını bilmiyor çünkü genç yaşta öldürüldü. Herkes mutlu sonu bekliyordu değil mi? Sezar ölümsüzlüğe kavuşarak hep mutlu yaşadı deseydik keşke. Ancak olmadı. Konuya geri dönelim; besin değeri açısından brokoli tam bir hazinedir. Lif ve kalsiyum değeri yüksektir, az yağ içerir. Harika bir folik asit ve C vitamini kaynağıdır. Bu nedenle brokolinin demir emilimini arttırdığını da ekleyebiliriz. Bir kase pişmiş brokoli, bir bardak süt kadar kalsiyumun yanı sıra günlük önerilen demirin %10’unu ve günlük C vitamini ihtiyacının tamamını içerir. Bitmedi yüce Brokoli’nin ilginç bir tıbbi potansiyeli de; yetişkinlik dönemi başlangıçlı diyabeti önlemeye yardımcı olabilen eser element krom da içerir. Ancak bu sebzeyi şu sıralar öne çıkaran güçlü antikanserojen özellikleridir. Brokoli 1992’de manşetlere taşındı. Birkaç yıldır Baltimore’daki John Hopkins Üniversitesindeki kanser araştırmacıları bir iddianın peşindeydi! İstatistikler, bol sebze ve meyve yiyenlerde kanser oranlarının genelde daha düşük olduğunu gösteriyordu. Onlar da laboratuarda bir dizi sebze özütünü test ederek, kanser oluşumunu engelleyebilecek ya da yavaşlatabilecek belirli kimyasalları aradı. Araştırmacıların test ettiği tüm sebzeler arasında en fazla antikanserojen etkiyi gösteren brokoli ve yakın akrabaları olan karnabahar, yaprak lahana, bürüksel lahanası ve lahanaydı. Bu sebzelerin özütleri laboratuar kültürleri üzerinde kanserojen tümör oluşumunu azaltmakta özellikle başarılıydı. Aylarca süren çalışmalar ve kilolarca brokoliden sonra kanserojen tümör oluşumunu engeller gibi gözüken kimyasalı buldular. Bu maddeye SÜLFORAFAN deniyordu. Brokolinin hafif kekremsi koku ve tadının sorumlusu sülfür içeren bir maddedir. Araştırmacılar aynı zamanda, sadece birkaç günlük körpe brokoli filizindeki sülforafan konsantrasyonunun diğer bitkilerden ortalama OTUZ KAT fazla olduğunu keşfetti. Kanser oldukça doğal bir şekilde tesadüfi olarak meydana gelebilir, bu size çıkmasını hiç istemeyeceğiniz bir piyangodur. Sigara dumanı gibi bazı toksik kimyasalların varlığı olasılığı büyük oranda arttırır. Bedenlerimiz DNA’daki hataları tespit edip onarabilecek olağanüstü onarım sistemleri geliştirmiştir. Ama kanserojenler bu onarım sistemlerinin etkinliğini azaltır. Bir hata tespit edilmezse, DNA’nın her kopyalanışında yeniden üretilecektir. En fazla zarar verici hata tipi yeni hücrelerin kontrol edilemez bir şekilde bölünmesine, tümör oluşumuna neden olandır. Tümördeki her yeni hücre hatalı DNA taşır. Brokoli’deki süperkimyasal sülforafan kanserle 3 şekilde savaşır. İlk olarak hasar görmüş hücrelerin içindeki her şeyi yavaşlatarak onarım sisteminin işini yapmasına olanak verir. İkincisi kanserli hücreleri ölmeye teşvik ediyor gibi gözükmektir. Böylelikle tümör oluşumunu yavaşlatır. Üçüncüsü ve en önemlisi; sülforafan hücrelerimizi kansere karşı vücudumuzun içinde süren savaşta önemli bir savunma hattı olacak farklı enzimleri üretmeye teşvik eder. Bunlar kanserojenlerin vücuttan atılmasını hızlandırabilir. Vay be diyorsunuz değil mi ? Brokoli nelere kadirmiş. Ancak acele etmeyin daha bitmedi… Norwich’teki Gıda araştırmaları enstitüsünden profesör Richard Mithen gibi bazı bilim insanları artık sülforafanın işlevini daha kuvvetli kılan özel bir gene yarımızın sahip olmadığını düşünüyor. Sözü edilen bu kişiler sülforafanı herkesten daha çabuk idrarlarıyla atıyor. Bunun anlamı bu kişilerin bedenlerinin brokolinin harika kimyasalının varlığından yararlanmak için daha az zamanı olmasıdır. Sonuç olarak GSTM1 adı verilen bu geni taşımayanların aynı etkiyi sağlamak için daha fazla sülforrafan tüketmesi gerekiyor. Bu kişiler brokoliyle birlikte selenyum içeren gıdaları (fındık, tavuk, karides ve yumurta) birlikte tüketerek sülforafanın etkisini 13 kata kadar arttırabilirler. Kanı sulandırıcı ilaç alan kişilerin brokoli tüketimini sınırlamaları gerekmektedir. Aksi takdirde ciddi sağlık sorunlarıyla karşılaşabilirler.
Yediklerinizin sizi kansere karşı korumasını istiyorsanız, brokoli takıntılı modern bir Sezar olmaya gerek yok. Kanser dâhil daha birçok hastalığa karşı koruma sağlayan başka pek çok kimyasal daha var. Önemli olan her zaman söylediğimiz gibi besin çeşitliliğidir. Dengeli bir şekilde meyve ve sebze tüketerek beslenmeniz, geleceğe yaptığınız en büyük yatırım olacaktır.