2007'den Bugüne 92,232 Tavsiye, 28,206 Uzman ve 19,964 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



18-23 Hafta Ayrıntılı Ultrasonografi İncelemesi
MAKALE #5366 © Yazan Op.Dr.Hakan GÜRBÜZ | Yayın Ağustos 2010 | 26,012 Okuyucu
18-23 HAFTA PRENATAL ANOMALİ TARAMASI

Antenatal dönemde düşük ve yüksek riskli gebelerin tümünde rutin detaylı anomali taraması uyguladık. Prenatal dönem ve post natal komplikasyonları en aza indirgemek, detaylı ve muldisipliner yaklaşım gerektiren hastalarımızı saptamayı amaçladık. Kliniğimizde 2002-2010 yılları arasında rutin inceleme ve yüksek riskli hastalarımızı 18-23 haftalar arasında detaylı fetal anomli taramasında değerlendirdik. Tüm incelemeler aynı operatör tarafından gerçekleştirildi. İncelemeler sırasında Fetal Medicine Foundation un belirlediği standart görüntü kesitleri elde edildi Copy Print ve dijital ortamda arşivlendi. Elde edilen veriler SQL database ile hastane programı içinde arşivlendi ve sonuçları Microsoft Excell programı ile tablo halinde değerlendirildi.
Rutin 18-23 hafta detaylı fetal anomali taraması protokolü Fetal Medicine Foundation un belirlediği görüntü kesitleri rehberliğinde gerçekleştirildi. Aynı Kriteleri ISUOG un prokolünden de takip ettik. İnceleme için hastalar 18-23 gebelik haftaları arasında randevu planlanarak detaylı incelemeye alındı. Ultrasonografi cihazı olarak MİNDRAY DC7 renkli dopler cihazı kullanıldı. İncelemeler 3,5 mHz konveks prob ile gerçekleştirildi.
İnceleme protokolü: Genel obsterik parametreler fetusun sayısı. Prezante olan kısım, plasenta yerleşimi, amnios mayii miktarı saptandı. Biometrik ölçümler ve fetal ağırlık tespiti yapıldı. Gestasyon haftasına göre fetal büyüme karşılaştırıldı. Son adet tarihi ile uyumlu gebelik olduğu doğrulandı. Detaylı inceleme topografik olarak yapıldı. Tüm incelemeler ve görüntü kaydının aynı sıra ile yapılmasına özellikle önem verildi.
KRANİAL VE SPİNAL KANAL: 1-Kranium öncelikle aksiyal planda Biparyetal çap kesiti (BPD) alındı. Kesit içerisinde talamik çekirdekler önde kavum septum pellusidum, üçüncü ventrikül ve falks serebri arkada serebral pedinkuller in olduğu plan esas alındı. Kafa kemik yapısı ve şekli not edildi. 2-Standart ölçümlerden sonra arka çukur ölçümleri için aksiyal planda prob ile arka çukuru göstermek üzere kaudal gölgeye doğru rotasyon yapıldı. Serebellum, serebellar vermis, arka çukur sisterna magna ve nukhal fold ölçümleri yapıldı.(Vermis anomalileri, Arnold Chiari malformasyonları vb.) 3-BPD kesitinden aksiyal planda paralel olarak vertekse doğru hafif prob ilerletilince lateral ventriküller ve korteks değerlendirildi. Lateral ventrikül ön ve arka atriyumlar genişlikleri not edildi. Korpus Kallosum Agenezisi için göz yaşı damlası bulgusu ve interhemisferik fissur ayrışması değerlendirildi. 4- Kranial inceleme sagital plana geçilerek devam edildi. Baş gelişi fetusda sırt arkada ise en kolay görüntüleme elde edildi. Orta hat yapıları için burun kemiği tespiti kriter alındı. Ön beyin ve corpus kallosumu görüntülemek için özellikle ön fontanelin penceresinden faydalanıldı. Aksi takdirde kalvarium un akustik gölgesi görüntüyü engelledi. Bu kesitde orta hatta korpus kallosum Genu, Body ve Rostrum olarak en iyi şekilde görüldü. Uygun vakalarda renkli doppler ile perikallosal arter görüntülendi. Baş gelişi sırt önde fetusda arka çukur incelemesi en iyi şekilde yapıldı . Burada oksipital fontanel den ultrasonografi ses huzmelerinin geçmesi sağlandı bu sayede serebellum ve vermis en iyi şekilde incelendi. 5- Yüz koronal kesitleri elde edilmesi için BPD kesitinden 90 derece rotasyon yapılması yeterli oldu. Her iki orbital çukur, Nasal kemik ve burun delikleri kolayca görüldü. (Orta hat ayrışması veya birleşmesi anomalileri siklops, tek orbita vb ) Aynı kesitde prob açısı 80-90 derece arasında değiştirilerek dudaklar ve çene görüntülendi. BPD kesitinden prob kaudale doğru ilerletilince sırası ile her iki orbital çukur aksiyal kesiti sonrada maksiller kemik görüntülendi.(yarık damak yarık dudak bulgusunu ekarte eder) 6- Omurga ve vertebral kanal öncelikle aksiyal planda kafa tabanından sakruma kadar vertebral cisim spinoz çıkıntılarınin üçgen görünümü muhafaza ettiği saptandı, (Nöral tüp defektleri, spina bifida, meningosel, meningomyelosel vb ) devamında vertebra boyunca sagital ve koronal planda cilt, cilt altı ve vertebral cisimin spinoz çıkıntılarının sırası tespit edildi. Sakral bölge kitleleri açısından değerlendirildi.

ALT VE ÜST EKSTREMİTE KEMİK YAPILAR:1- Üst ekstremiteler humerus ölçümü ile başlayıp ön kol çift kemik devamlılığı ve ellerde parmak sayısı ile tamamlandı , Taraf kontrolü fetus baş prezantasyonunda operatörün sol tarafı, fetusun sol tarafı ile makat gelişi fetusda fetusun sol tarafı anne sol tarafı ile doğrulandı. ( Kemik kısalığı veya yokluğu, uzun kemik anomalileri) Alt ekstremite femur ölçümü ile başladı, alt bacak çift kemik ve ayakların pozisyonu , parmak sayısı ile sonlandırıldı. (uzun kemik kıslıkları ve anomalileri, ayak ile ilgili pes ekinovarus, valgus deformiteleri )

TORAKS ve KALP DEĞERLENDİRMESİ: 1- Abdominal çevre ölçümü kesitinden aksiyal planda , kranial bölgeye doğru paralel olarak prob ilerletilerek toraks içerisi yapılar değerlendirildi. Kalp yerleşimi ve aksı saptandı. Kalp aksı saptanırken apeksin hangi yöne doğru yönlendiği belirlendi. Taraf belirlenirken fetus baş gelişi sırt arkada pozisyonda operatörün sol tarafı ile fetusun sol tarafı, makat gelişi fetusda annenin sol tarafı ile fetusun sol tarafı ilişkilendirildi. Kalbin toraks içerisinde 1/3 oranında yer kaplaması ve apeksin sol tarafa yönelmiş olması tespit edildi. Kalbin her iki tarafında ve arkasında akciğer dokusu varlığı, büyüklüğü ve olmaması gereken görüntüler ( barsak , mide görüntüsü) kontrol edildi. Genişletilmiş fetal kalp taraması uygulanarak 5 kesit şeklinde kalp detaylı anomali taraması gerçekleştirildi.

Genişletilmiş fetal kalp taraması için Ultrasonografi ünitesinin görüntü ayarlarında da düzenleme gerekir. Uygun Cihazlarda “Fetal Ekokardiyografi setting” mevcuttur. Ekran görüntüsü en büyük büyütme ve zoom ile toraks kalp görüntüsü ortalanır. Dynamic range düşürülür. Görüntü penceresi küçültülür. Kontrast ve gain ayarları arttırılır. Kalp Doppler incelemesi sırasında Atriyoventriküler valv geçişleri için PRF(Pulse repeated frecans) veya Scale 4,5-5 arası ayarlanır. Renk ayarları ise akım hızına göre değiştirilir. Yüksek akım hızında renk için dopler gaini artırılır. Aort ve pulmoner arter çıkışları için Ortala akım hızı 60-100 cm/sn arasındadır. 100 cm /sn üzerindeki akımlar, darlık – stenoz düşündürür. Aliasing varlığı araştırmak için renk doppler gaini ve PRF incelene damardan geçmesi muhtemel akım hızı alt ve üst aralığına göre ayarlamak çok önemlidir. Hatalı olarak düşük PRF ve yüksek gain ayarlanırsa Aliasing varmış gibi görüntü alınır. Düşük akım hızı olan bir alanda yüksek PRF ise akım yokmuş gibi gösterir. İdeal akım hızı ölçümünde bir diğer kirter ise İnsonasyon açısıdır. Aort ve pulmoner arter çıkış hızlarını belirlemede Dopler penceresi damar genişliği kadar ayarlanmalı (1-2 mm) İnsonasyon açısı 0 dereceye yakın olmaldır. Akım yönü Prob ile paralel olmalıdır. Akım yönüne dik açıda prob pozisyonu alınırsa akım yokmuş gibi Colour Flow saptanamaz. Atriyoventriküler(AV) kapaklar dan geçen kan akımı için regurjutasyon varlığı aranırken öncelikle Dopler renkli akım penceresi kullanılır. AV kapaklarda diyastolde akım apekse doğru görülür. Akım yönüne paralel prob pozisyonu ile ventriküllerin doluşları net olarak izlenir. Ventriküler sistol sırasında atriyumlar içine kan akımı kaçağı varsa saptanır.Her sistolde atriyum içinde aliasing şeklinde görüntü elde edilir. Pulse dopler inceleme ile dopler penceresi hem atriyum hemde ventrikül alanında olacak şekilde 3-4 mm kadar açılır. Regurjitan akım 60 cm /sn ve daha yüksek hızda ters yönde saptanabilir.

A- Kalp dört odacık kesiti: Abdomen çevresi (AC) kesitinden aksiyal plana paralel kraniale doğru 1-2 mm ilerletilerek kalp dört odacık kesiti elde edilir. Görüntünün uygunluğunu tespit etmek için kullanılan kriterler I-Her iki Kosta ekranda eşit şekilde görünecek II-Lateral subkostal görüntü için interventriküler septumun (IVS) proba paralel duracak şekilde rotasyonu sağlanır. Prob anne karnı üzerinde fetal AC kesitinin elde edilmesini takiben aksiyal planda sağa veya sola, kranial veya kaudal bölgeye doğru kaydırılır. Apikal görüntü elde etmek için IVS un proba dik olmasını sağlayacak rotasyon ve kaydırma işlemi yapılır. III- Dört odacık kesitinde göğüs duvarına en yakın en öndeki odacık Sağ Ventrikül (RV) , en arkada hemen vertebra korpusunun önündeki odacık Sol Atriyum (LA) olarak belirlenir. Odacıklar eşit büyüklükte olmalıdır. Ventriküllerin ayırmında RV içinde Moderatör bantın varlığı araştırılır. AV valvlerin açılışları ve insersiyon noktaları izlenir. RV ve LV arasında av valvlerde off set görüntüsü olmalıdır. RV de daha aşağıda yapışmalıdır. Sağ ve sol arasında basamaklı bir görüntü elde edilmelidir. RV içinde üç adet leeflet vardır. LV içinde iki adet leeflet vardır, septal yapışma yoktur, ön ve arka duvara yapışıktır. Lateral subcostal kesit de inteventriküler septum (IVS) intakt olarak görülür. Düşük PRF ayarı ile apikal bölgede 2-5 mm den daha büyük VSD ler gözlenebilir. Atriyumlar arası septum un AV valve yakın kısmı ostium prımum dur. Ortada foramen ovale ve flap mevcuttur, LA içerisine doğru gözlenmelidir. LA açılan pulmoner venler vertebra cisimi ile inene aorta kesiti arasından görülebilir.

B-Beş odacık kesiti – aort çıkışı: Dört odacık kesitinden hemen 1-2 mm kranial e doğru prob kaydırılırsa beş odacık planına gelinir. LV den aort un çıkışı gözlenir. Lateral subcostal görüntü planında Membranöz IVS ile aort duvarının devamlılığı takip edilir. En sık membranöz VSD yerleşim yeridir. Daha iyi bir görüntü için tam aksiyal planda olan prob fetusun sol kalça sağ omuz aksına doğru 5-10 derece yatırılırsa güzel görntü elde edilebilir.

C-Pulmoner arter çıkışı: Ultrason probu aort çıkışı görüntü planından 1-2 mm kranial bölgeye kaydırılırsa RV den pulmoner arter infundubulum görülür hemen çıkışda sağ ve sol olarak ikiye ayrılır. Daha iyi görüntü için Kalp dört odacık apikal kesiti planından pulmoner arter planına geçiş tercih edilebilir. Bu manevra sırasında fetal abdomen üzerinde prob aksiyal planda 45-60 derece arası rotasyona tabii tutulmuş olur. Böylece pulmoner arterin longitudunal kesiti boyunca görüntü edilir, pulmoner valvler görülebilir. Kesit görüntüde aort ve pulmoner arter birbirine dik ve çaprazlayark kalpten çıktığı için bir aksiyel kesitde bir damar lümeni aksiyal kesiti alınırken diğerinin longitudunal lumen kesiti alınmış olur. NOT: Aort çıkışı ile pulmoner çıkışı arasındaki önemli farklardan biris aort çıktıktan sonra dal vermeden uzun süre devam eder arcusu oluşturur, pulmoner arter ise hemen ikiye ayrılır. Aort çıkışı kalbin merkezinde ve ortada yer alır. Pulmoner arter ise her zaman en önde yer alır.

D-Üç Damar – Trakea kesiti (3VT): Kalp dört odacık kesitinde apikal görüntü alıp kraniale doğru açılandırma ve kaydırma devam edince Toraks hılus hiazında bir aksiyal kesit elde edilmiş olur. Bu kesitde en solda Pulmoner arter, ortada aort ve en sağda süperior vena cava olmak üzere üç damar kesiti oluşturulur. B kesitler büyükten küçüğe doğru sıralanmış görünümde ve çaplarına göre aynı sıra üzerine dizilmiş olarak görülmelidir. Damar çapları büyüklüğü farklı veya sıra bozulmuş ise Normal değildir. Damar kesitleri arkasında vertebra cisimiönünde trakea bifurkasyonu (Karina ) yer alır. Bu standart görünüm elde edilince büyük damar çıkışları ve konumları hakkında oldukça detaylı ve geçerli bilgi sahibi olmuş oluruz.

E- V Sign- Duktus Arteriosus ve Arkus Aorta : 3VT görüntüsü hemen üzerinden alınan plan görüntüsü, Aortik arkus tepesinden yapılan kesite uymaktadır. Bu plan elde edilirken prob aksiyal plandan 5-10 derece kadar fetusun sol tarafına doğru yatırılırsa görüntü daha iyi elde edilir. Aynı planda renkli doppler ile aynı yönde kan akımı saptanması aort veya duktus içerisinde ters akımı araştırmak açısından da çok değerlidir. Bu görüntüyü elde etmek için fetus sırt arkada baş gelişi pozisyonda kalp apikal dört odacık kesitinden referans alarak elde edilen görüntüde tepesi vertebra cisimi önünde keskin köşeli V şeklinde görüntü elde edilir. Normal bir bulgudur. Aort içerisinde ters akım saptanması Hipoplastik kalp, duktus içinde ters akım saptanması pulmoner stenoz ile uyumludur. V yerine U şekli görülmesi Sağ aortik ark anlamına gelecektir. V sign görünüm kesitinden 90 derece sağ veya sol laterale dönüş yapılırsa (sağ omuzun önde kalması tercih edilebilir) Subklavian arter (SA) in arcus aortadan çıkıp aksiller boşluğa ilerleme trasesi görülebilir. Sağ SA arcus aortdan çıkan son damardır. Çıkış yerleşimine göre trakenanın önünden tortuose şekilde trase izleyerek gider. Aortik ark anomalilerinde ve kono trunkal anomalilerde sağ aortik ark veya intrerupted aortik ark vakalarında özellikle Down sendromunda Aberan yerleşimli SSA görülebilir. Aberan yerleşim arkus aortanın sol tarafından çıkar, trakeanın arkasından dolaşır. Görüntü planı olarak arkus aorta planında değil Duktus planına yakın aksiyel kesit seviyesinde gözlenir.

İlave bulgular 3VT kesitinde önde strenum arkasında geniş bir alan da spikuler görüntü veren Timus dokusu ayrıca görülmelidir

ABDOMEN VE KARIN DUVARI: Abdomen çevresi kesiti alınması için baş gelişi sırt arkada fetus pozisyonunda prob anne karnında yer düzlemine dik olarak aksiyal kesit alınır. Fetal karın duvarı göbek hizasında hayali kesiti içerisnde görülen kriterler şunlar olmalıdır: 1- Kostalar ve böbrekler kesit alanına girmemeli 2- Mide kesiti düzgün olarak alınmalı 3- Karaciğer kesiti içinde portal sinus umblikal vena birleşimi tam merkezde “H” şeklinde görülmelidir. Karın duvarı toraks seviyesinden pelvis alt sınırına kadar aksiyal planda taranarak görülenler not edilir. Üst batın değerlendirmesinde Mide varlığı saptanır. Hemen arkasında kresent şeklinde dalak görülebilir. Fetus lateralizasyonu Kalp bölümünde tarif edildiği gibi teyit edilir. Karaciğer alanı safra kesesi intrahepatik venöz dallanma teyit edilir. Umblikal vena orta hattan karınduvarına girer sağ tarafa arkaya ve yukarı doğru yönlenir. Portal sinus ile birleşir. Umblikal vena kan akımının bir bölümü de duktus venosus yolu ile karaciğeri by pass ederek

KROMOZOM BELİRTEÇLERİ: 1- Ense Plisi-Nukhal Fold (NF) 2- Nasal kemik (NB) 3-Aberan Sağ Subklavian Arter (ARSA) 4- Femur Boyu (FL) 5- Humerus Boyu (HL) 6- Hiperekojen Barsak (HEI)7- Kalpte Hiperekojen Odak(EİF) 8- Pelviektezi 9- Koroid Pleksus Kisti (KPK)

Bulgular: İkinci trimester anomalilerini kaynaklandıkları sistemlere göre sınıflandırdık. Toplam 1250 hasta değerlendirildi ve 58 anomali tanısı kondu. Merkezi sinir sistemi ve baş boyun bölgesi 22, Kalp damar sistemi 11 , Gastrointestinal sistem 2, Ürogenital sistem 6, Ekstremiteler 8 , Toraks 2, Minör anomaliler 4 ve kromozom anomalili 4 hasta saptandı. Rutin taramada tanısı konmayan doğum sonrası saptanan anomaliler ise şöyle sıralayabiliriz. Merkezi sinir sitemi ve baş boyun 5, (Yüzde hemangiom , Sturge Weber sendromu, gözde koloboma, dış kulak yolu atrezisi, katarakt, yarık dudak damak), Kalp damar sistemi 5 (ASD,VSD, Büyük arter transpozisyonu, Fallot Tetralojisi), Ürogenital sistem 3 ( hipospadias, ambigius genitalya), Ekstremiteler 4 (parmak eksiği, parmak fazlalığı, ampute ön kol , Pes ekinovarus, Pes valgus) Toraks 2 (Diafragma hernisi, özefagus atrezisi) Kromozom anomalisi 1 ( Down sendromu) hasta doğum sonu tetkiklerde saptandı

Sonuç: Sistematik değerlendirme ile deneyimli ultrasonografi operatörü standart kesitler elde ederek prenatal anomalilerin %80-90 kadarını ortaya koyabilmektedir. Kromozom anomalisi riski taşıyan fetusların saptanmasında uygulanan genetik sonografik inceleme, invazif işlem gerektiren hastaların seçilmesinde yardımcı olmaktadır.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"18-23 Hafta Ayrıntılı Ultrasonografi İncelemesi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Op.Dr.Hakan GÜRBÜZ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Op.Dr.Hakan GÜRBÜZ'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Hakan GÜRBÜZ Fotoğraf
Op.Dr.Hakan GÜRBÜZ
İstanbul
Doktor "Kadın Hastalıkları ve Doğum - Jinekoloji"
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi26 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Op.Dr.Hakan GÜRBÜZ'ün Makaleleri
► Hafta Hafta Gebelik Prof.Dr.Alparslan BAKSU
► Hafta Hafta Gebelik ÇOK OKUNUYOR Dr.Lale Zeynep KANMAZ
► Ayrıntılı Ultrasonografik Tarama Doç.Dr.Ali Özgür ERSOY
► 4 Boyut Ultrasonografi Dr.Hasan YILDIZ
► 11-14 Hafta Erken Fetal Ekokardiyografi Op.Dr.Hakan GÜRBÜZ
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,964 uzman makalesi arasında '18-23 Hafta Ayrıntılı Ultrasonografi İncelemesi' başlığıyla benzeşen toplam 20 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


12:29
Top