2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Çocuklarda Yalan
MAKALE #5422 © Yazan Dr.Melda ALANTAR | Yayın Eylül 2010 | 5,959 Okuyucu
ÇOCUKLARDA YALAN

Anne-baba ve eğitimcilerin hedeflerinden biri de toplumsal sorumluluk bilincine sahip çocuklar yetiştirirken, onlara ahlaki muhakeme geliştirmeleri için yardımcı olmaktır. Ev ve okul ortamlarında genellikle çocuklardan beklenilen davranışlar açık bir şekilde belirlenir. Ancak çocuklar sorunlarını çözmeye çalışırken pek çok karmaşık durum ve çelişkilerle karşılaşırlar. Kaçınılmaz olarak hata yaparlar. Bu nedenle uygun seçimlerde bulunmaları için sürekli yönlendirme ve rehberliğe gereksinim duyarlar.
Dürüstlük , ebeveyn-çocuk, sosyal çevre, ve gelecekte yaşanacak erişkin ilişkilerinde önemli olan ahlaki bir özelliktir. Çocuklar pek çok nedenden dolayı yalan söyleyebilirler ; cezalandırılma ya da anne-babanın kendilerini onaylamama korkusu v.b.
Yetişkinler istemeden “kabul edilebilir beyaz yalanlar” söyleyerek olumsuz örnek oluşturabilirler. Bu durum çocuklarda karmaşa yaratır. Erişkinler çocukların yalan söyleme nedenleri, doğal gelişim aşamalarının bu durum üzerindeki etkileri , doğruluğu çarpıtma sıklığı, etkin müdahale yaklaşımları hakkında bilgi sahibi olmalıdırlar.

Bebeklik dönemi :

Üç yaşın altındaki çocuklar yalan ve sonuçlarını anlayacak olgunlukta değildirler. Bu dönemde çocuklar yalan söyleyebilirler çünkü hayal ile gerçeği ayırt edemezler. Seçtikleri kelimelerin etkisini düşünmeksizin kendilerini özgürce ifade ederler. Örneğin bir kişinin dış görünümü hakkında anne-babayı utandıran cümleler kullanabilirler. Süreç içinde anne-babanın tepkisini gözlemleyerek, uygun yorumlarda bulunmayı öğrenirler.

Okul öncesi dönem :

Okul öncesi dönem çocukları genellikle anne-babanın vereceği cezalardan kurtulabilmek için hikayeler uydurarak yalan söylerler. Gelişimsel olarak neden-sonuç ilişkisini kurmaya başlarlar. Gerçek ile hayal olanı birbirinden ayırt etmekte zorlanırlar. Hikayeleri hayal üzerinde odaklanır. Bilişsel becerileri geliştiği için birkaç yönergeye uyabilirler. Ancak peş peşe verilen birden çok talimatı anımsayamazlar. Buna bağlı olarak aktarılan bilginin tümünü özümlemekte zorlandıklarından yalan söyledikleri düşünülür. Anne-baba olarak bu gelişimsel özellik hakkında bilgi sahibi olmak ve sorumluluğunu alamayacağı eylemlerden dolayı çocukları cezalandırmamak çok önemlidir. Okul öncesi dönem çocuğu sıklıkla adil olma-doğruluk üzerinde durur. Onların bakış açısına göre adil olma kişisel gereksinim ve güvenliklerinin sağlanmasını içerir. İstedikleri bir oyuncağı elde edemezlerse bu durumu haksızlık olarak değerlendirirler. Dört-beş yaşa doğru çocukların neyin doğru olduğuna ilişkin düşünceleri gelişmeye başlar. Yaşıtlarını ve çevresindeki diğer insanları gözlemleyerek yanlış ya da doğru davranışları inceler.

Okul dönemi :

Bu dönemde çocuklar genellikle cezalandırılmamak, akranlarının yaşadıklarına benzeyen deneyimler kazanmak için yalan söylerler. Yedi yaşına doğru gerçek ile hayal arasındaki farkı açık bir şekilde görmeye başlarlar.Yalan söyledikleri zaman bu durum anlaşılmıyorsa ve ceza görmüyorlarsa yalan söylemeye devam ederler. Bilişsel olarak yalan söylemenin hatalı bir davranış olduğunu kavramalarına karşın , gerçeği söyleme hakkında içselleştirilmiş bir ahlak anlayışa sahip değildirler. Sonuçlar üzerinde odaklanırlar.

Yedi-on bir yaşlarında ise bilişsel ve ahlaki gelişim açısından yalan söylemenin yanlış olduğunu kavrarlar. Bu dönemde söylenen yalanlar sınırları zorlama, güç durumlardan kaçınma, ve sosyal konumlarını güçlendirme gibi ihtiyaçlardan kaynaklanır. Okul çağı çocuklarına yalan söylediklerinde sonucun ne olacağı açıkça ifade edilmelidir.

Ergenlik :

Ergenlerin bağımsızlık ve mahremiyet, kendilerine ait bir dünya yaratma konusundaki çabaları o denli yoğundur ki yalan onlar için kimi zaman kaçınılmazdır.Yalan söylemenin hatalı bir davranış olduğunu bilirler, sonuçlarından haberdardırlar . Ancak ergenler yalanın kabul edilir olduğunu mantıklı kılmaya çalışırlar. Amacın bir başkasına yardım etmek olduğu durumlarda yalanın savunulabilir olduğuna inanırlar. Örneğin arkadaşını korumak, tehlikeli ve yasaklanmış etkinlikleri saklamak v.b.

Anne-baba olarak neler yapabilirsiniz ?

· Evinizde doğruluk ve dürüstlüğün önemli olduğu bir ortam yaratın. Zor durumlarda çocuğunuz doğruyu söylediği zaman onu övün.

· Olumlu ve olumsuz davranışlar sergilerken çocukların en iyi öğretmenleri anne-babadır. Ebeveyn olarak uygun yaklaşımlar için model olun, örneğin dürüstlük v.b.

· Gelişimlerini desteklemek için çocuğunuza dürüstlük gibi olumlu kişilik özellikleri öğretmeyi hedefleyin. Kitap okuduktan, televizyon programı izledikten sonra içeriği çocuğunuzla tartışın.

· Çocuğunuza tutamayacağınız, yerine getiremeyeceğiniz sözler vermekten kaçının. Bir işi yapmaya çalışacağınızı söylemek, onun size duyduğu güvenin azalmasına yol açmaz.

· Çocuklarınızın önünde yalan söylediğiniz zaman açıklama yaparak onlardan özür dileyin.

· Yalan söylediği zaman çocuğunuzun neden yalana başvurduğunu mutlaka araştırın.

· Doğru davranışlar sergilemedikleri durumlarda çocuğunuza davranışının uygun olmadığını anlatmaya çalışın


Eğitimci olarak neler yapabilirsiniz ?

* Öğrenciyle söylediği yalan hakkında konuşun, yaptırım uygulayın örneğin teneffüs süresinin kısaltılması v.b.

* Öğrenciye yardımcı olabilmek için ailesiyle bilgiyi paylaşın.Okulun yanı sıra ev ortamında da yalanın kabul edilir bir yaklaşım olmadığının açıkça belirtilmesi gerektiğini vurgulayın.

* Okulda görevli psikolojik danışman / rehber öğretmenle görüşerek öğrencinin geçmişte yalan, kabul edilmeyen tutumlar v.b. davranış modeli sergileyip sergilemediğini belirlemeye çalışın. Gerekirse aile- öğrenci-rehber öğretmen ile eğitimci olarak işbirliği kurun.

* Doğruluk, dürüstlük gibi kişilik özelliklerini ön plana çıkaran çalışmalar yaparak bu değerlere sahip olmanın sınıf ortamında sevilen bir kişi olmak için kaçınılmaz olduğuna ilişkin iletileri verin

* Dürüstlüğü konu alan kitaplar okuyarak tartışma ortamı yaratın.

Pedagog Dr. Melda Alantar
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Çocuklarda Yalan" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dr.Melda ALANTAR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dr.Melda ALANTAR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Melda ALANTAR Fotoğraf
Dr.Melda ALANTAR
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Doktor Pedagog
Pedagog Dr.
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi7 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Dr.Melda ALANTAR'ın Makaleleri
► Çocuklarda Yalan Psk.Eylem AYRANCI
► Çocuklarda Yalan Söyleme Psk.Sadık SUN
► Çocuklarda Yalan Söyleme Davranışı Psk.Gökçe NUHPAŞAOĞLU KAYALAR
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Çocuklarda Yalan' başlığıyla benzeşen toplam 14 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Asperger Sendromu Ocak 2013
► Evlat Edinilen Çocuklar Eylül 2011
► Spor ve Çocuklar Mayıs 2011
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


12:12
Top