Tiroid Hastalıkları : Hiperaktif Tiroid, Hipoaktif Tiroid ve Tiroid Nodülleri
TİROİD HASTALIKLARI
Tiroid beziniz küçük, kelebek biçimli, boynunuzun alt kısmında yerleşik bir iç salgı bezidir. Tiroid bezi metabolizma ve enerji seviyesini belirleyen hormonları salgılar. Tiroid problemleri en sık karşılaşılan buna karşın yavaş gelişen belirtileri nedeni ile sıklıkla yanlış tanı konulan hastalıklar arasındadır.
En sık karşılaşılan 3 tiroid problemi hiperaktif tiroid, hipoaktif tiroid ve tiroid nodülleridir.
HİPOTİROİDİZM
Bu durumla sıklıkla tiroid bezini etkileyen, otoimmün rahatsızlıklar adı verilen bir grup hastalık sonucunda karşılaşılmaktatır. Bunlardan en fazla bilineni Hashimoto hastalığıdır. Hashimoto dışında sessiz tiroidit, subakut tiroidit (de Quervain tiroiditi), Riedel tiroiditi denilen başka tiroid iltihaplanmaları da vardır. Otoimmün hastalık vücudumuzun kendi organ sistem hücrelerini tanıyamaması neticesinde kendini savunmak için bunları vücuttan atmak, yok etmek için geliştirdiği bir yöntemdir. İltihaplanma subakut tiroidit dışında ağrısız olur. Belirti vermesi tiroid hormonlarının seviyesinde azalma ile birlikte olur, ama yine de uzun zaman tanınamayabilir.
Hipotiroidinin başka nedenleri
Boyun, tiroid ameliyatları
Boyuna ışın tedavisi
Tiroid kanseri için radyoaktif iyot kullanılması
Kalp ilaçları
Sara (epilepsi) ilaçları
Sık karşılaşılan belirtiler
Halsizlik veya bitkinlik
Kilo artışı (yaklaşık 3-4 kg)- hipotiroidi şişmanlık sebebi değildir.
Soğuğa tahammülsüzlük
Kuru cild ve saç
Ağır adet kanamaları
Kabızlık
Düşüncelerde küntlük, depresif duygu durum
TANI:
Şüphelenildikten sonra tanı konması zor değildir. Hashimoto tiroiditi veya başka bir tiroidit olsun , kan TSH (tiroid uyarıcı hormon) değeri yüksektir. Ancak çok nadiren hipofiz bezi az çalışan veya ameliyat edilmiş bir olguda TSH değeri düşük olabilir.
TEDAVİ
ÖNEMLİ UYARI:Tiroid ilaçları zayıflamak amacı ile kullanılmazlar. Zayıflatmak amacı ile bu konuda bilgisiz bir hekimin verdiği veya hastanın bu amaçla kullanması sonucu kas ve kemik dokusundan kayıplar olur. Zayıflarsınız ama aslında kaybettiğiniz kas ve kemiklerinizdir.
Tiroid ilaçları çoğu hasta tarafından iyi bilinen çok ucuz, bulması çok kolay ilaçlardır. Piyasada tefor, levotiron, euthyrox, bitiron isminde dört ilaç bulunmaktadır. Bu ilaçlar aç karnına, sabah kahvaltıdan yarım saat evvel alınmalıdır. Doz ayarı ilk 2-3 ay içinde sağlandıktan sonra yılda iki kere kontrol çoğu zaman yeterlidir.
İlaç kullanılmaya başlandıktan sonra 2-3 ay içinde şikayetlerin çoğu kaybolur. Unutulmaması gereken bir gerçek hastaların çoğunun bu ilaçları ömür boyu kullanmak zorunda olduklarıdır.
HİPERTİROİDİZM- tirotoksikoz (zehirli guatr)
Hipertiroidinin en sık karşılaşılan sebebi Graves hastalığıdır. Bunun dışında toksik adenom, toksik multinodüler guatr, tiroiditlerde geçici tirotoksikoz, ilaç dozunun fazlalığı da tirotoksikoz-hipertiroidi sebepleri arasında yer alır.
Belirtiler
Sinirlilik, sıkıntılı ruh hali, telaş veya evhamlı olma hali
Hızlı kalp ritmi, çarpıntı
Terleme, vücudun sarsıldığını hissetme
Saç dökülmesi
İshal, kabızlık
Adet düzeninde aksama
Halsizlik, bitkinlik, yorgunluk
Graves hastalarında, Hipertiroidi semptomlarına ek olarak bazı göz rahatsızlıkları da gelişebilir: göz kapaklarında çekilme, gözlerde kızarıklık, irritasyon, göz kürelerinin öne fırlaması, görme kaybı. Gözün etkilenmesi Graves oftalmopati olarak adlandırılır.
Tanı: Şüphelenildikten sonra tanı konulması kolaydır. Tanısı için basit bir laboratuvar testi yeterlidir. Bu yapılmadığında yanlışlıkla bu hastalar kalp rahatsızlığı, mide sorunları, psikiyatrik sorunları ile, hatta kanser olabilecekleri düşünülerek farklı yerlerde ve hekimlerde çare arayabilirler. Kan testlerinde yükseklik saptandıktan sonra sintigrafi çekilmesi gerekir. Çünkü az evvel bahsedildiği gibi bir birinden farklı bir çok hastalık zehirli guatra yol açabilir ve bunların tanınması ancak sintigrafi ile mümkündür. Bunun yanında tiroid ultrasonografisi de tanıyı destekler.
Hipertiroidinin tedavisi için bir çok yöntem mevcuttur. Öncelikle teşhisin doğru konmuş olması gerekir. Sıklıkla yapılan yanlışlardan bir tanesi tiroiditi olan hastalara antitiroid ilaçların verilmesidir ve bu hastaların kısa bir takip süresinden sonra kendiliklerinden normale döndükleri gözlenebilir. Graves hastalarında ilk tercih ülkeden ülkeye, klinikten kliniğe değişmekle birlikte ülkemizde antitiroid ilaçların kullanılmasını takiben düzelme olmazsa radyoaktif iyot veya cerrahi girişim yapılması tercih edilir. Bu hastaların bazen onlarca yıl aynı ilaçları kullandıkları gözlenmekte. Çok da masum olmayan bu ilaçlar en fazla üç yıl kullanıldıktan sonra tedaviye yanıt vermeyen hastaları fazla oyalamamak, bir an evvel radyoaktif iyot veya cerrahi seçeneklerinin değerlendirilmesi gerekir.
Radyoaktif iyot veya cerrahi girişimlerin en sık karşılaşılan yan etkileri hipotiroididir. Bu durum hipertiroidi tedavisine göre çok daha kolay bir şekilde tedavi edilir. Gebelikte zehirli guatr tedavisi yine propycil isimli ilaçla yapılabilir, toplam 6 tablete kadar kullanılabilir.
Tiroid nodülleri (düğümcük)
Tiroid nodülleri oldukça sık ve genellikle zararsız oluşumlardır. Dünya popülasyonunun % 50 sinde yani yaklaşık 3-4 milyar insanda nodül bulunur. Nodüllerin %4 ü kanser olduğu için ileri tetkiklerin yapılması gereklidir. 10 mm altındaki nodüllerin elle saptanmaları zor olduğu için iyi bir tiroid nodülü incelemesi ultrasonografi yapılmasını gerektirir. 10 mm üstündeki ve sınırları düzensiz, içinde mikrokalsifik (küçük kireçlenme) odakları olan, lenf bezlerinin eşlik ettiği nodüllerin ince iğne aspirasyon biopsisi ile değerlendirilmesi basit, hızlı ve ucuz bir yöntemdir. Eğer biopsi neticesi kanser şüphesini doğurmazsa nodüller incelemeye alınırlar. Eskiden uygulanan nodülleri ilaçla baskılama tedavisi artık terk edilmek zorundadır, çünkü bu tedavinin fayda sağlamadığı kesin olarak kanıtlanmıştır. Eğer nodül biopsisi kanser olasığını veriyorsa opere edilmesi gerekir. Ameliyat için nodül boyutu bir kriter değildir.
Tiroid beziniz küçük, kelebek biçimli, boynunuzun alt kısmında yerleşik bir iç salgı bezidir. Tiroid bezi metabolizma ve enerji seviyesini belirleyen hormonları salgılar. Tiroid problemleri en sık karşılaşılan buna karşın yavaş gelişen belirtileri nedeni ile sıklıkla yanlış tanı konulan hastalıklar arasındadır.
En sık karşılaşılan 3 tiroid problemi hiperaktif tiroid, hipoaktif tiroid ve tiroid nodülleridir.
HİPOTİROİDİZM
Bu durumla sıklıkla tiroid bezini etkileyen, otoimmün rahatsızlıklar adı verilen bir grup hastalık sonucunda karşılaşılmaktatır. Bunlardan en fazla bilineni Hashimoto hastalığıdır. Hashimoto dışında sessiz tiroidit, subakut tiroidit (de Quervain tiroiditi), Riedel tiroiditi denilen başka tiroid iltihaplanmaları da vardır. Otoimmün hastalık vücudumuzun kendi organ sistem hücrelerini tanıyamaması neticesinde kendini savunmak için bunları vücuttan atmak, yok etmek için geliştirdiği bir yöntemdir. İltihaplanma subakut tiroidit dışında ağrısız olur. Belirti vermesi tiroid hormonlarının seviyesinde azalma ile birlikte olur, ama yine de uzun zaman tanınamayabilir.
Hipotiroidinin başka nedenleri
Boyun, tiroid ameliyatları
Boyuna ışın tedavisi
Tiroid kanseri için radyoaktif iyot kullanılması
Kalp ilaçları
Sara (epilepsi) ilaçları
Sık karşılaşılan belirtiler
Halsizlik veya bitkinlik
Kilo artışı (yaklaşık 3-4 kg)- hipotiroidi şişmanlık sebebi değildir.
Soğuğa tahammülsüzlük
Kuru cild ve saç
Ağır adet kanamaları
Kabızlık
Düşüncelerde küntlük, depresif duygu durum
TANI:
Şüphelenildikten sonra tanı konması zor değildir. Hashimoto tiroiditi veya başka bir tiroidit olsun , kan TSH (tiroid uyarıcı hormon) değeri yüksektir. Ancak çok nadiren hipofiz bezi az çalışan veya ameliyat edilmiş bir olguda TSH değeri düşük olabilir.
TEDAVİ
ÖNEMLİ UYARI:Tiroid ilaçları zayıflamak amacı ile kullanılmazlar. Zayıflatmak amacı ile bu konuda bilgisiz bir hekimin verdiği veya hastanın bu amaçla kullanması sonucu kas ve kemik dokusundan kayıplar olur. Zayıflarsınız ama aslında kaybettiğiniz kas ve kemiklerinizdir.
Tiroid ilaçları çoğu hasta tarafından iyi bilinen çok ucuz, bulması çok kolay ilaçlardır. Piyasada tefor, levotiron, euthyrox, bitiron isminde dört ilaç bulunmaktadır. Bu ilaçlar aç karnına, sabah kahvaltıdan yarım saat evvel alınmalıdır. Doz ayarı ilk 2-3 ay içinde sağlandıktan sonra yılda iki kere kontrol çoğu zaman yeterlidir.
İlaç kullanılmaya başlandıktan sonra 2-3 ay içinde şikayetlerin çoğu kaybolur. Unutulmaması gereken bir gerçek hastaların çoğunun bu ilaçları ömür boyu kullanmak zorunda olduklarıdır.
HİPERTİROİDİZM- tirotoksikoz (zehirli guatr)
Hipertiroidinin en sık karşılaşılan sebebi Graves hastalığıdır. Bunun dışında toksik adenom, toksik multinodüler guatr, tiroiditlerde geçici tirotoksikoz, ilaç dozunun fazlalığı da tirotoksikoz-hipertiroidi sebepleri arasında yer alır.
Belirtiler
Sinirlilik, sıkıntılı ruh hali, telaş veya evhamlı olma hali
Hızlı kalp ritmi, çarpıntı
Terleme, vücudun sarsıldığını hissetme
Saç dökülmesi
İshal, kabızlık
Adet düzeninde aksama
Halsizlik, bitkinlik, yorgunluk
Graves hastalarında, Hipertiroidi semptomlarına ek olarak bazı göz rahatsızlıkları da gelişebilir: göz kapaklarında çekilme, gözlerde kızarıklık, irritasyon, göz kürelerinin öne fırlaması, görme kaybı. Gözün etkilenmesi Graves oftalmopati olarak adlandırılır.
Tanı: Şüphelenildikten sonra tanı konulması kolaydır. Tanısı için basit bir laboratuvar testi yeterlidir. Bu yapılmadığında yanlışlıkla bu hastalar kalp rahatsızlığı, mide sorunları, psikiyatrik sorunları ile, hatta kanser olabilecekleri düşünülerek farklı yerlerde ve hekimlerde çare arayabilirler. Kan testlerinde yükseklik saptandıktan sonra sintigrafi çekilmesi gerekir. Çünkü az evvel bahsedildiği gibi bir birinden farklı bir çok hastalık zehirli guatra yol açabilir ve bunların tanınması ancak sintigrafi ile mümkündür. Bunun yanında tiroid ultrasonografisi de tanıyı destekler.
Hipertiroidinin tedavisi için bir çok yöntem mevcuttur. Öncelikle teşhisin doğru konmuş olması gerekir. Sıklıkla yapılan yanlışlardan bir tanesi tiroiditi olan hastalara antitiroid ilaçların verilmesidir ve bu hastaların kısa bir takip süresinden sonra kendiliklerinden normale döndükleri gözlenebilir. Graves hastalarında ilk tercih ülkeden ülkeye, klinikten kliniğe değişmekle birlikte ülkemizde antitiroid ilaçların kullanılmasını takiben düzelme olmazsa radyoaktif iyot veya cerrahi girişim yapılması tercih edilir. Bu hastaların bazen onlarca yıl aynı ilaçları kullandıkları gözlenmekte. Çok da masum olmayan bu ilaçlar en fazla üç yıl kullanıldıktan sonra tedaviye yanıt vermeyen hastaları fazla oyalamamak, bir an evvel radyoaktif iyot veya cerrahi seçeneklerinin değerlendirilmesi gerekir.
Radyoaktif iyot veya cerrahi girişimlerin en sık karşılaşılan yan etkileri hipotiroididir. Bu durum hipertiroidi tedavisine göre çok daha kolay bir şekilde tedavi edilir. Gebelikte zehirli guatr tedavisi yine propycil isimli ilaçla yapılabilir, toplam 6 tablete kadar kullanılabilir.
Tiroid nodülleri (düğümcük)
Tiroid nodülleri oldukça sık ve genellikle zararsız oluşumlardır. Dünya popülasyonunun % 50 sinde yani yaklaşık 3-4 milyar insanda nodül bulunur. Nodüllerin %4 ü kanser olduğu için ileri tetkiklerin yapılması gereklidir. 10 mm altındaki nodüllerin elle saptanmaları zor olduğu için iyi bir tiroid nodülü incelemesi ultrasonografi yapılmasını gerektirir. 10 mm üstündeki ve sınırları düzensiz, içinde mikrokalsifik (küçük kireçlenme) odakları olan, lenf bezlerinin eşlik ettiği nodüllerin ince iğne aspirasyon biopsisi ile değerlendirilmesi basit, hızlı ve ucuz bir yöntemdir. Eğer biopsi neticesi kanser şüphesini doğurmazsa nodüller incelemeye alınırlar. Eskiden uygulanan nodülleri ilaçla baskılama tedavisi artık terk edilmek zorundadır, çünkü bu tedavinin fayda sağlamadığı kesin olarak kanıtlanmıştır. Eğer nodül biopsisi kanser olasığını veriyorsa opere edilmesi gerekir. Ameliyat için nodül boyutu bir kriter değildir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Tiroid Hastalıkları : Hiperaktif Tiroid, Hipoaktif Tiroid ve Tiroid Nodülleri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Prof.Dr.Gürcan KISAKOL'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Prof.Dr.Gürcan KISAKOL'un izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
6 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
