Grup Terapisi ve Bireysel Terapide Terapist Rolü Nasıl Değişir?
MAKALE #5480 © Yazan Psk.Mehmet DİNÇ | Yayın Eylül 2010 | 8,753 Okuyucu
Grup terapisi bireysel terapi ile kıyaslandığında; grup terapisinin zaman ve para açısından daha ekonomik olması, grup terapisinde kişilerin bireysel terapiye oranla daha az yalnız hissetmeleri ve kendi durumlarına benzer durumları görüp içgörü kazanmalarının kolaylaşması, duygusal anlamda sorunları olanlar için grup terapisinin bireysel terapiye oranla daha destekleyici bir ortam sağlaması, iletişim veya sosyal beceri anlamında problem yaşayan kişilerde grup terapisinin direkt olarak etkili bir tedavi süreci olması, grup üyelerinin deneyimlerini, hastalıkla ve hastalığın getirmiş olduğu stresle başetme stratejilerini paylaşarak birbirlerine destek olmalarını sağlaması gibi faktörler nedeniyle daha avantajlı olduğu yönler öne çıkmaktaysa da esasında grup terapisi en önemli gücünü Sullivan gibi kişiliği insanlar arası ilişkilerin bir bütünü olarak gören ve dolayısıyla psikopatolojinin bu ilişkilerden ya da insanların bu ilişkilerle ilgili genel çarpıtmalarından kaynaklandığını düşünen uzmanlardan almaktadır. Sözkonusu uzmanlara göre tedavi kişilerarası çarpıtmaların düzeltilmesine yönelik olmalıdır ve grup terapisi de kişiler arası çarpıtma ve ilişkilerin en etkili bir biçimde ele alınabileceği ortamı sağlar. Çünkü grup üyeleri, dikkat başka bir üyenin üzerinde yoğunlaştığında daha da çabuk öğrenebilirler ve ayrıca gruplarda şaşırtıcı biçimde güçlü bir sosyal baskı vardır. Bireysel terapide terapist danışanına danışanının düşmanca göründüğünü söylediğinde danışan bu mesaji reddedebilir ancak grup terapisinde eğer terapistin bu yorumu 3-4 kişi tarafından da onaylanırsa, danışanın bu mesajı göz ardı etmesi daha zor olur. (Davison & Neale, 2004). Ancak bununla beraber beyin hasarı olan, paranoid, hipokondriyak, ilaç veya alkol bağımlısı, akut psikotik ve sosyopat hastaların grup terapisi için uygun olmamaları bireysel terapinin güçlü bir yanı olarak görülebilir. (Yalom, 1992). Dolayısıyla her ne kadar grup terapisi ve bireysel terapi arasında kıyas yapılırken zaman, para gibi gerekçeler gösterilse de esasında en önemli farklılıklar bunlardan öte uygulamada hasta ve terapistin değişen her iki terapide değişen rolleriyle alakalıdır. Bu makalede terapistin grup terapisi ve bireysel terapide değişen rolleri tartışılacaktır.
Terapiye genel olarak baktığımızda grup terapisi ve bireysel terapide terapistin rolü temelde aynıdır. Her iki terapi sürecinde de terapist; sorunları, bulguları ayırt etme, tanıma, en yararlı sağaltımı düşünme ve terapi sürecine hastayı etkin olarak katabilme becerisi olarak tanımlanabilen (Gabbard, 1990) terapötik iletişim becerisine sahip olmalıdır. Yine terapist hem grup terapisinde hem de bireysel terapide dinleyebilmek, eş duyum yapabilmek, ilgilenebilmek, yan tutmamak, yargılamamak, esnek olabilmek gibi temel rolleri giyinmek durumundadır (Öztürk, 2004). Bunların yanında terapiye yönelik terapinin mekanizmasını oluşturmak, bunu harekete geçirmek görevlerini ve bunu en büyük etkinlik düzeyinde işler tutmak; hastaya yönelik ise ilgi, kabullenme, içtenlik ve empati temel tutumlarını ( Yalom, 1992) gerçekleştirmek her iki terapi formunda terapistin vazgeçilmez rolleri arasındadır.
Grup terapistinin grup terapisi uygulayabilmek için grup içindeki etkileşimlerin dinamiğini, grup süreçlerini iyi bilmesi gerektiği kadar bireysel psikodinamiği de iyi bilmesi gerekmektedir. Çünkü bireysel psikodinamiği kavramayan bir terapistin, grup süreçlerine ne kadar uyanık olursa olsun, grup içindeki olayların gerçek anlamını ve grup üyelerinin ruhsal dünyalarında olup bitenleri değerlendirmekten uzak kalabilmesi mümkündür. Buna bağlı olarak uygun zaman ve yerde katılma, açıklama ve yorumlama girişiminde yetersiz olabilir. (Öztürk,2004)
Bununla beraber grup terapisinin bireysel terapi kuramı üzerine oturtulması yanlıştır çünkü bireysel terapi modeline göre yapılan grup terapisi grup ortamını göz ardı etmektedir. Örneğin, grupta birbirinin tanıyan hastalar arasında çok çeşitli etkileşimler yaşanırken, bireysel terapide etkileşim sadece hasta ve terapist arasında olmaktadır. Buna ek olarak bireysel terapi kuramları kişilerarası süreçlerden çok içsel psişik süreçlere dayanmaktadırlar (Davison & Neale, 2004).
Grup terapisti bireysel terapistten farklı olarak grubun lideri vasfını taşıdığı için grubun yaratılması ve sürdürülmesi ve grup içerisinde kültürün yapılanmasından sorumludur (Yalom, 1992). Şimdi ve burada’nın harekete geçirilmesi ise her iki terapi formunda terapistin gerçekleştirmesi gereken bir roldür.
Grup terapisinde terapist bireysel terapistten farklı olarak uygulama yaptığı süreye ve mekana göre rolünü esnetebilmelidir. Mesela hastanede yapılan grup terapilerinde hastanede kalış süresinin kısalığı ve bir seanstan öbürüne değişen grup kompozisyonu nedeniyle terapistin grubun ömrünü tek bir seansmış gibi düşünmesi ve bundan dolayı çok aktif olması gerekebilir. Bu tür durumlarda terapist üyeleri harekete geçirmeli, grup üyelerini grup etkileşimine çekmeli, aktif olarak desteklemeli ve kişisel olarak etkileşime geçmelidir. Çünkü kısa süreli gruplarda, pasif bir terapiste yer yoktur. (Yalom,1998)
Grup terapisinde aktarım da bireysel terapiden biraz daha farklı işlemektedir ve terapi grubu aktarımın bir sonucu olarak lidere insanüstü güçler atfedebilir, terapistin sözcüklerine daha fazla ağırlık verebilir ve terapistin sahip olduğundan daha fazla bilgelik yüklenir. Çünkü Freud’un da dediği gibi grup bütünlüğü liderin gözdesi olma yolundaki evrensel istekten kaynaklanır. Dolayısıyla terapist “liderin hiçbir gözdesi olmayacaktır” kesin kuralını her grup işleyişinde mutlaka terapist rolünün bir parçası olarak kullanmak zorundadır. (Yalom, 1992)
Bireysel terapiden farklı olarak grup terapistinin vakit konusunda oldukça katı olması ve terapi başladığında kapıyı kapattırıp 3-4 dakika geç gelen bir hastayı bile almaması gerekebilir. Bu hem grubun hem de geç kalan hastanın kendisi için daha terapötik bir süreç olarak kabul edilir. Ayrıca herhangi bir gruba girişteki zorlukların, engellerin ve fedakarlıkların sayısının arttıkça o grubun daha değerli görüldüğünü gösteren sosyal psikoloji alanındaki çalışmalar da vakit konusunda katı olan terapistler için bir dayanak noktasıdır. (Yalom, 1998)
Bireysel terapi ile grup terapisi arasındaki şimdiye kadar verilen genel farklılıkların yanısıra hem bireysel terapinin hem de grup terapisinin türünden kaynaklanan farklılıkların oluşması da kaçınılmazdır. Buna göre terapist grup terapisinin dayandığı kurama göre (kişilerarası, psikanalitik, bilişsel davranışçı, gestalt, psikodrama, transaksiyonel analitik, yeniden karar verme) veya terapi grubunun kurulma amacına göre (maraton, kendi kendine yardım, özel amaçlı ve destek grupları) bireysel terapide sahip olduğundan farklı rollere sahip olacak aynı bireysel terapinin kendi içinde terapistin temel roller aynı kalmak kaydıyla kurama ve amaca göre farklı rollere sahip olduğu gibi.
KAYNAKLAR
1- Davison, Gerald C. & Neale, John M. (2004) Anormal Psikolojisi, 7. Baskı, Türk Psikologlar Derneği Yayınları
2- Gabbard, Glen O. (1990) Psychodynamic Psychiatry in Clinical Practice, American Psychiatric Press
3- Yalom, Irvin D. (1992) Grup Psikoterapisinin Teori ve Pratiği, Nobel Tıp Kitabevleri
4- Yalom, Irvin D. (1998) Kısa Süreli Grup Terapileri; İlkeler ve Teknikler, Türk Psikologlar Derneği Yayınları
5- Öztürk, Orhan (2004) Ruh Sağlığı ve Bozuklukları, 10. Basım, Nobel Tıp Kitabevleri
Terapiye genel olarak baktığımızda grup terapisi ve bireysel terapide terapistin rolü temelde aynıdır. Her iki terapi sürecinde de terapist; sorunları, bulguları ayırt etme, tanıma, en yararlı sağaltımı düşünme ve terapi sürecine hastayı etkin olarak katabilme becerisi olarak tanımlanabilen (Gabbard, 1990) terapötik iletişim becerisine sahip olmalıdır. Yine terapist hem grup terapisinde hem de bireysel terapide dinleyebilmek, eş duyum yapabilmek, ilgilenebilmek, yan tutmamak, yargılamamak, esnek olabilmek gibi temel rolleri giyinmek durumundadır (Öztürk, 2004). Bunların yanında terapiye yönelik terapinin mekanizmasını oluşturmak, bunu harekete geçirmek görevlerini ve bunu en büyük etkinlik düzeyinde işler tutmak; hastaya yönelik ise ilgi, kabullenme, içtenlik ve empati temel tutumlarını ( Yalom, 1992) gerçekleştirmek her iki terapi formunda terapistin vazgeçilmez rolleri arasındadır.
Grup terapistinin grup terapisi uygulayabilmek için grup içindeki etkileşimlerin dinamiğini, grup süreçlerini iyi bilmesi gerektiği kadar bireysel psikodinamiği de iyi bilmesi gerekmektedir. Çünkü bireysel psikodinamiği kavramayan bir terapistin, grup süreçlerine ne kadar uyanık olursa olsun, grup içindeki olayların gerçek anlamını ve grup üyelerinin ruhsal dünyalarında olup bitenleri değerlendirmekten uzak kalabilmesi mümkündür. Buna bağlı olarak uygun zaman ve yerde katılma, açıklama ve yorumlama girişiminde yetersiz olabilir. (Öztürk,2004)
Bununla beraber grup terapisinin bireysel terapi kuramı üzerine oturtulması yanlıştır çünkü bireysel terapi modeline göre yapılan grup terapisi grup ortamını göz ardı etmektedir. Örneğin, grupta birbirinin tanıyan hastalar arasında çok çeşitli etkileşimler yaşanırken, bireysel terapide etkileşim sadece hasta ve terapist arasında olmaktadır. Buna ek olarak bireysel terapi kuramları kişilerarası süreçlerden çok içsel psişik süreçlere dayanmaktadırlar (Davison & Neale, 2004).
Grup terapisti bireysel terapistten farklı olarak grubun lideri vasfını taşıdığı için grubun yaratılması ve sürdürülmesi ve grup içerisinde kültürün yapılanmasından sorumludur (Yalom, 1992). Şimdi ve burada’nın harekete geçirilmesi ise her iki terapi formunda terapistin gerçekleştirmesi gereken bir roldür.
Grup terapisinde terapist bireysel terapistten farklı olarak uygulama yaptığı süreye ve mekana göre rolünü esnetebilmelidir. Mesela hastanede yapılan grup terapilerinde hastanede kalış süresinin kısalığı ve bir seanstan öbürüne değişen grup kompozisyonu nedeniyle terapistin grubun ömrünü tek bir seansmış gibi düşünmesi ve bundan dolayı çok aktif olması gerekebilir. Bu tür durumlarda terapist üyeleri harekete geçirmeli, grup üyelerini grup etkileşimine çekmeli, aktif olarak desteklemeli ve kişisel olarak etkileşime geçmelidir. Çünkü kısa süreli gruplarda, pasif bir terapiste yer yoktur. (Yalom,1998)
Grup terapisinde aktarım da bireysel terapiden biraz daha farklı işlemektedir ve terapi grubu aktarımın bir sonucu olarak lidere insanüstü güçler atfedebilir, terapistin sözcüklerine daha fazla ağırlık verebilir ve terapistin sahip olduğundan daha fazla bilgelik yüklenir. Çünkü Freud’un da dediği gibi grup bütünlüğü liderin gözdesi olma yolundaki evrensel istekten kaynaklanır. Dolayısıyla terapist “liderin hiçbir gözdesi olmayacaktır” kesin kuralını her grup işleyişinde mutlaka terapist rolünün bir parçası olarak kullanmak zorundadır. (Yalom, 1992)
Bireysel terapiden farklı olarak grup terapistinin vakit konusunda oldukça katı olması ve terapi başladığında kapıyı kapattırıp 3-4 dakika geç gelen bir hastayı bile almaması gerekebilir. Bu hem grubun hem de geç kalan hastanın kendisi için daha terapötik bir süreç olarak kabul edilir. Ayrıca herhangi bir gruba girişteki zorlukların, engellerin ve fedakarlıkların sayısının arttıkça o grubun daha değerli görüldüğünü gösteren sosyal psikoloji alanındaki çalışmalar da vakit konusunda katı olan terapistler için bir dayanak noktasıdır. (Yalom, 1998)
Bireysel terapi ile grup terapisi arasındaki şimdiye kadar verilen genel farklılıkların yanısıra hem bireysel terapinin hem de grup terapisinin türünden kaynaklanan farklılıkların oluşması da kaçınılmazdır. Buna göre terapist grup terapisinin dayandığı kurama göre (kişilerarası, psikanalitik, bilişsel davranışçı, gestalt, psikodrama, transaksiyonel analitik, yeniden karar verme) veya terapi grubunun kurulma amacına göre (maraton, kendi kendine yardım, özel amaçlı ve destek grupları) bireysel terapide sahip olduğundan farklı rollere sahip olacak aynı bireysel terapinin kendi içinde terapistin temel roller aynı kalmak kaydıyla kurama ve amaca göre farklı rollere sahip olduğu gibi.
KAYNAKLAR
1- Davison, Gerald C. & Neale, John M. (2004) Anormal Psikolojisi, 7. Baskı, Türk Psikologlar Derneği Yayınları
2- Gabbard, Glen O. (1990) Psychodynamic Psychiatry in Clinical Practice, American Psychiatric Press
3- Yalom, Irvin D. (1992) Grup Psikoterapisinin Teori ve Pratiği, Nobel Tıp Kitabevleri
4- Yalom, Irvin D. (1998) Kısa Süreli Grup Terapileri; İlkeler ve Teknikler, Türk Psikologlar Derneği Yayınları
5- Öztürk, Orhan (2004) Ruh Sağlığı ve Bozuklukları, 10. Basım, Nobel Tıp Kitabevleri
Beğenin 
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
