2007'den Bugüne 92,301 Tavsiye, 28,216 Uzman ve 19,976 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Meslek Seçiminde Kişiliğin Rolü
MAKALE #5618 © Yazan Psk.Fulya KAYA | Yayın Ekim 2010 | 18,959 Okuyucu
Kişilik derken…..

Yrd. Doç. Dr. Ali Temel’e göre meslek ile kişilik özellikleri arasında önemli bir bağ bulunmaktadır. Kendi kişiliğine uygun mesleği seçen bireyler yaptıkları işten daha fazla haz alırlar ve başarılı olurlar. Dolayısıyla kişiliğiniz hakkında ne kadar doğru bilgiye sahipseniz, hangi mesleklerin size daha uygun olduğunu da o kadar iyi bilirsiniz.
Peki nedir kişilik dediğimiz şey? İşte bu sorunun cevabı aşağıdaki soruların cevabında gizlidir.
“Kendinizi nasıl tanımlarsınız? Başkaları sizi nasıl tanımlar? Sizi siz yapan, sizi başkalarından ayıran özellikleriniz nelerdir? Öfkelendiğinizde, aşık olduğunuzda, sevindiğinizde, üzüldüğünüzde, başınız bir derde girdiğinde nasıl davranırsınız? Utandığınızda, tükendiğinizde, sıkıldığınızda, pişman olduğunuzda, yorulduğunuzda, korktuğunuzda neler yaparsınız? Verdiğiniz tepkilerin istisnaları var mı? Ne kadar esneksiniz? İşte tüm bu soruların cevapları, kişiliğinizde saklı. Dolayısıyla kişilik, bireyin “kim” olduğunu açıklar; yani belirli durumlarda neyi, ne şekilde yapacağını, çevresinde olup bitenleri nasıl değerlendireceğini, hayatında karşısına çıkan farklı olaylara nasıl tepkiler vereceğini ve değişik insanlarla kuracağı ilişkilerin doğasını açıklayabilir. Bu şekilde düşünüldüğünde, hem bireyin kendi kişilik özelliklerinin farkında olmasının hem de çevresindekilerin bu konuda bilgi sahibi olmasının, söz konusu bireyin doğru ve kendine uygun seçimler (meslek seçimi, evlilik kararı vs.) yapmasında yardımcı olunabilmesi açısından önemi daha açık hale geliyor. Bu özelliklere dair elde edilen bilgiler kişinin verimliliğinin arttırılması ve güçlü yanlarının desteklenerek geliştirilmesi gereken özelliklerinin belirlenebilmesinde de kilit rol oynar” (Altaylı, 2009).
Kısacası kişiliği, bir kişiyi başkalarından farklı kılan düşünce, duygu ve davranış özelliklerinin tümü olarak tanımlayabiliriz (Altaylı, 2006 ).
Peki kişiliğimiz hakkında nasıl fikir edineceğiz? Kişilik özellikleri anlaşılabilir mi? Ya da bu konuda bize kimler yardımcı olabilir?

Bu sorunun cevabını çoğunlukla psikoloji alanında yapılan araştırmalar verir. Kişilik araştırmaları ve ölçümleri psikolojide başlı başına bir alandır. Bu alanda uzun yıllar çok ciddi araştırmalar yapılmakta ve bu bilimsel çalışmalarla değişik ölçüm araçları geliştirilmektedir. Bu alanda geliştirilen ölçeklerin sonuçları, temel aldıkları kuramı yansıtır ve kuramın önerdiği kavram tanımlarına uygun bilgi toplamayı amaçlar (Altaylı,2009). Aynı zamanda bazı ölçekler kişilik özelliklerini ortaya çıkarmayı hedeflerken, diğerleri patolojik yani anormal durumları belirlemeyi amaçlar. Aralarında daha birçok farklı parametreye göre (örn yaş grubu, objektif-objektif olmayan) ayrım yapılabilecek kişilik ölçümleri klinik psikoloji alanında terapistlerin yaygın olarak kullandıkları araçlardır ve kişilik hakkında en nesnel ve güvenilir bilgi edinme yolu da danışmanlık süreci içerisinde uygulanan bu ölçümlerden birine tabi tutulmaktır.
Fakat bu objektif ya da projektif testler dışında da kişiliğiniz hakkında güvenilir bilgi edinebilirsiniz. Araştırmalar kişilik özelliklerinin yakın çevremizdeki insanlar tarafından da doğru gözlemlenebildiğini göstermektedir. Yani bize en yakın olan insanlara da (ki bunların başında ailemiz, arkadaşlarımız, öğretmenlerimiz ve iş arkadaşlarımız gelir) bu konuda güvenebiliriz. Ancak yanılma paylarını hesaba katmayı asla unutmamalıyız.

Meslek Seçimi Kişiliğin Bir İfadesidir…

Her mesleğin kendine has gerektirdiği bazı kişilik özellikleri vardır. Örneğin “cerrah” olmak isteyen birinin kandan ve ölümden korkmaması, çirkin manzaralar karşısında tiksinti duymaması yani soğukkanlı ve gerçekçi olması gerekir. Avukat ya da politikacı olmak isteyen biri eğer ikna gücü yüksek, dışa dönük, insanlarla devamlı ilişkide olan girişimci niteliklere sahipse bu işleri zevkle ve başarılı bir şekilde yürütme ihtimali çok daha fazladır. Pilotların ise soğukkanlı ve duygusal açıdan dengeli kişiler olması beklenir. Yardımsever olmayan ve fazlasıyla içe dönük birinin hemşirelik mesleğinde başarılı olmaması da bizi pek şaşırtmayacaktır. Tüm bu örnekler bize mesleki doyum ve başarıda kişiliğin önemini bir kez daha hatırlatır.

Dolayısıyla kendinize uygun mesleği seçmeden önce kişiliğiniz hakkında cevaplamanız gereken birçok soru vardır. Aşağıdakiler bunlardan sadece birkaçı ve bu sorular kişiliğinizi değerlendirmede izlenen yaklaşıma göre değişebilir.
Bu soruların meslek seçiminden önce onjektif bir şekilde cevaplanması yararınıza olacaktır çünkü en iyi soru zamanında sorulan sorudur.
* Yalnızlıktan hoşlanan içe dönük bir yapınız mı var, yoksa insanlarla bir arada
olmaktan mı hoşlanırsınız?
* Ön planda olmayı seven, atılgan birimisiniz ya da çekingen, kırılgan bir yapınız mı
var?
* Titiz misiniz?
* Durağan bir duygusal hayatınız mı var yoksa sürekli gel-gitleri olan değişken bir
yapınız mı?
* Ayrıntılar sizin için önemli midir?
* Olaylar karşısında çabuk mu reaksiyon gösterirsiniz?
* İdare eden mi, idare edilen mi olmayı tercih edersiniz?
* Hayal gücünüz kuvvetli midir?
* Düzenli bir hayat mı, düzensiz, aynı zamanda riskli bir hayat mı yaşamak istersiniz?

Tüm bu soruların cevapları kişiliğinizin değişime dirençli yapı taşlarıdır ve hangi mesleğin sizi mutlu edeceğinde de belirleyici rol oynarlar.

Mesleki Kişilik...

Meslek seçimi ve kişilik denilince akla ilk gelen araştırmacılardan biri Dr. John Holland’dır. Dolayısıyla burada onun “mesleki kişilik” adlı kuramından bahsetmeden geçemeyeceğim. Meslek seçimi konusunda önemli çalışmalar yapan Holland,
"meslek seçimi, kişiliğin bir ifadesidir" der ve meslek seçiminde kişi ve işin özelliklerinin uyumunun önemini vurgular.

Hollandın kişilik kuramına göre; kişilik dinamiği ile mesleklerin icra edildiği çevre veya mesleklerin gerektirdiği faaliyetler arasında ilişki vardır. Bu nedenle meslek seçimi kişiliğin yansımasıdır. Bu kurama göre altı tip kişilik ve altı tip meslek grubu vardır.

1- Gerçekçi tipler: Soyut kavramlardan hoşlanmazlar ve ilgileri genellikle mekanik alanlarda yoğunlaşır. Makine, araç, gereç kullanmayı, tamirat işlerini severler
Başarı karşısında parasal ödül almaktan hoşlanırlar. Genelde motor fonksiyonları gösteren işlerde başarılıdırlar. Sabırlı ve hoş görülü, sağduyu sahibi, kendilerine güvenli, politik görüşlerde tutucu kişilerdir. Bu tipteki kişiler çeşitli mühendislikler, aşçılık, marangozluk gibi işlerde başarılı olma eğilimindedirler.

2- Araştırmacı tipler: Yapmaktan çok düşünmeyi tercih ederler, soyut kavramlardan hoşlanırlar. Bağımsız, kendilerini sorgulayan, sabırlı ve ısrarcı kişilerdir. İcat ve keşif yapmaktan hoşlanırlar. Onlar için bilgi ve öğrenmek çok değerlidir. Meraklı, mantıklı, analitik ve sorgulayan bir yapıya sahiptirler. Analitik veya entelektüel aktivitelerden, araştırmaktan zevk alırlar. Bu tipteki kişilere yönelik temel meslekler kimya Mühendisliği, eczacılık, bilgisayar programcılığı, akademisyenlik vs.dir.

3- Sosyal tip: Diğer insanlarla bir arada olmaktan hoşlanan, ikna etme ve zihinsel yetenekleri yüksek, insanları ve kendilerini anlamaya çalışan kişilerdir. Genellikle arkadaş canlısı, güvenilir, yardımsever, nazik, sıcak ve cömerttirler. Başkaları ile çalışmaktan, gurup çalışmalarından hoşlanırlar. Grubu amacına ulaştırmak için kendilerini feda edebilirler.Danışman, İlkokul Öğretmeni, Hemşire, Polis, Politika Uzmanı başarılı olabilecekleri mesleklerdendir.

4- Gelenekçi tip: Emir alıp vermekten hoşlanan, statü sahibi olmayı isterler ve çevrede iyi izlenim bırakmayı isterler. Kesin olmak, dürüstlük, ısrarcı ve düzenli olmak temel değerleridir. Genellikle tutucudurlar ve detaylarda dikkatli olma eğilimindedirler. Rakamlarla veya araçlarla çalışmaktan hoşlanırlar. Muhasebeci, İnşaat Kontrolörü, Yayın Destek Elemanı, Yatırım Analisti, Personel Özlük ve Tahakkuk Elemanı gibi işlerde başarılı olurlar.

5- Girişimci tip: İnsanlarla ilişki halinde, dış görünüşe önem veren, meraklı, konuşma ve ikna yetenekleri ön plandadır. Sorumluluk ve insiyatif temel değerleridir. İhtiraslı, dışadönük, coşkulu, etkileyici, kendine güvenen tiplerdir. Liderlik etmekten, satış uapmaktan, motive etmekten, ve çok iş üretmekten hoşlanırlar. Finans planlama uzmanlığı, Satış Müdürlüğü, Pazarlamacılık, Yönetici Adaylığı, Avukatlık başarılı olabilecekleri mesleklerdir.

6- Artistik tip: Estetik faaliyetlerle ilgilidirler. Kendini ifade edebilmek,hayal etmek ve yaratmak temel değerleridir. Esneklik, kararsızlık, ataklık, bağımsızlık özellikleri ön plandadır. Sosyal ilişkileri fazla olmayan, hayal gücü fazla olan kişilerdir. Yaratıcı, açık, geleneksel olmayan orijinal tiplerdir. Temel meslekleri fotoğrafçılık, heykeltıraşlık, senaristlik, müzisyenlik, yazarlık, iç mimarlık, reklam temsilciliği vb.dir.

John Holland'ın teorisine göre bütün insanlar genel olarak bu altı temel tipe göre karakterize edilebilirler, meslekler ve iş ortamları da aynı şekilde sınıflandırılabilirler. Kendi tiplerine uygun meslekleri seçen kişiler, büyük bir olasılıkla yaptıkları işlerde ve çalışma hayatlarında daha mutlu ve başarılı olacaklardır.

Tüm bu bilgiler ışığında, hayatımızdaki diğer önemli seçim ve kararlar gibi meslek seçimimizin de kişiliğimiz doğrultusunda olmasının kendimizi gerçekleştirmemiz ve daha huzurlu bir yaşam sürmemiz açısından önemini tekrar görmekteyiz.
Kendinizi tanıyın ve seçimlerinizi başarı ve mutluluğa dönüştürecek olan kararlarınızı kendiniz alın!

Fulya KAYA
Psikolog

Yararlanılan Kaynaklar


Altaylı, B. (2009 ). Kişilik: Kuramları, Gelişimi ve Ölçümü. DBE makaleleri.
http://www.dbe.com.tr/Default.aspx?SectionID=204 adresinden 15.09.2009 tarihinde alınmıştır.

Erdoğan, A. R. () Meslek Seçiminin Önemi

Temel, A. Alan ve Meslek Seçiminde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar.
http://www.pdrciyiz.biz/alan-meslek-...eken-hususlar- t959.html?t-959.html adresinden 10.07.09 tarihinde alınmıştır.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Meslek Seçiminde Kişiliğin Rolü" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Fulya KAYA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Fulya KAYA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     2 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Fulya KAYA'nın Yazıları
► Eş Seçiminde Ailenin Rolü ve Nişanlılık Dönemi ÇOK OKUNUYOR Doç.Dr.Psk.Dnş.Bülent ŞEN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,976 uzman makalesi arasında 'Meslek Seçiminde Kişiliğin Rolü' başlığıyla benzeşen toplam 22 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Hayır Diyememek Eylül 2010
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


01:31
Top