Hayatımızı Zora Sokan Kişilik Özelliklerimiz
Hayatımızı zora sokan kişilik özelliklerinden bahsetmeden önce “Kişilik Nedir?” sorusuna cevap vermek gerekir. Kişilik; bir insanı diğerlerinden farklı kılan temel özelliklerdir. Bireyin kendine ait yönlerini ifade eder. Bunu inanç, ahlak, kültür, arkadaşlık ilişkileri, sosyallik, çıkarcılık, göz rengi, konuşma üslubu, sorumluluk, candanlık, kıskançlık, hüzün, sinirlilik, güvenilirlik yanında, davranış tarzları, olaylara ve insanlara bakış açıları, alışkanlıklar, algılar gibi daha pek çok özellik belirlemektedir. İnsanda ergenlik döneminde veya daha önce şekillenmeye başlar. Kişilik özellikleri kalıtımsal olmakla birlikte ebeveyn ve sosyal çevrenin tutumlarıyla şekillenir. Kişilik aslında her zaman değişebilecek bir nitelikte olmakla beraber, genelde insanlarda oldukça sürekli ve kararlı bir görünümdedir.
Kişide insanlar arası ilişkilerde sorun yaşama, kişinin kültürüne göre beklenenden önemli ölçüde sapmalar gösteren davranış örüntüsü var ise kişilik bozukluğu söz konusudur. Sıkıntı ve işlevsellikte bozulmaya yol açar. Kişinin normal dışı davranışları kendini rahatsız etmez, tersine haz vericidir. Yani kişilik bozukluğu olan bir kimse kendini çevreye değil, çevreyi kendisine uydurma yolunu seçer.
Hayatımızı Zora Sokan Kişilik Özellikleri:
Obsesif Kompulsif Kişilik Özellikleri:
Kişi düzenli, mükemmeliyetçi ve katıdır. İyi, doğru ve güzel gibi olumlu duygularını ifade etmekte zorlanır. Genelde yargılayıcı bir tutum içindedir. Kararsızlığı dikkat çeker. Detaya dalmaya yatkın olduğundan yaptığı işin veya sergilediği davranışın amacından ya sapar ya da unutur.
Şizoid Kişilik Özellikleri:
Kişi soğuk ve ilgisizdir. Sanki duyguları körelmiş gibidir; sevinç, neşe, keder, kaygı, üzüntü, öfke gibi duyguları gereği gibi hissetmez veya dışarı yansıtmaz. Yakın çevresiyle hatta kendi ailesiyle bile doğru dürüst iletişim kurmaz, kursa bile bunu devam ettiremez. Kimseyle duygu ve düşüncelerini paylaşmaz. Annesiyle, babasıyla, arkadaşlarıyla, kardeşleriyle bir arada olmaktan, oturup sohbet etmekten zevk almaz, aksine böyle ortamlardan hemen uzaklaşır. Kişi, hiçbir konuda düşüncesini dile getirmez; beklentilerini, ideallerini, planlarını açıklamaz. Kendisine yöneltilen eleştiri veya övgüleri de dikkate almaz, bunlara karşı umursuz davranır.
Şizotipal Kişilik Özellikleri:
Kişinin düşünce, görünüş ve davranışlarında acayiplikler vardır. Kuşkucudur ve insanlarla yakın ilişki kuramaz. Altıncı his, telepati, geleceğe dair haberler alma, batıl inanışlar, diğer insanların kendi duygularım algılayabileceği şeklinde düşünceleri vardır.
Çekingen Kişilik Özellikleri:
Kişi toplum içinde rahat edemez, son derece çekingen, utangaç ve ürkektir. Eleştiriye karşı aşırı derecede hassasiyeti vardır. Sıradan bir eleştiride bile sarsılabilir.
Reddedilmeyi hazmedemez. Başkaları tarafından onaylanmamak veya kınanmak kişide ciddi boyutlarda ruhsal travma etkisi yapar. Bu kişilerin en korktukları şeylerden biri, başkalarına alay konusu olmaktır.
Antisosyal Kişilik Özellikleri:
Düzensizlik, uyumsuzluk, dengesizlik ve saldırganlık bu kişilerin yaşam biçimini ifade eder. Çalışma verimleri düşük, performansları bozuktur. İçinde yaşadıkları toplumun temel davranış kurallarına ve prensiplerine uymaz, aksine onlara saldırır, şiddetle reddederler. Bu kişiler çocukluk dönemlerinden itibaren bazı belirtiler gösterirler. Okuldan kaçma, kopya çekme, hayvanlara kötü davranma veya eziyet etme, kaba kuvvete dayalı kavga, saldırganlık, yangın çıkartma, çalma, silah kullanma bu belirtilerdendir.
Sosyopat Kişilik Özellikleri:
Birey, toplumun koyduğu ahlaki ve sosyal kurallara uymada güçlük çekmekte, çevresine zarar vermekte ve bundan pişmanlık duymamaktadır. Bu kişiler diğer insanlara karşı sevgi, saygı, ilgi ve sempati duymaz, zayıf olanı ezerler. Davranış ve anlatımları çelişkilidir. Hep kargaşa çıkarma arzusu içindedirler, toplum ve ahlâk kurallarını hiçe sayarlar.
Psikopat Kişilik Özellikleri:
Birey insanlara ilgi duymaz fakat onları güç kullanarak etkilemede aktiftir. Bu gibi kişiler suç işlemekten zevk alırlar. Geçmişlerine bakıldığında, küçüklüklerinde ihmal edilmiş, dengesiz anne ve babaların çocukları oldukları ortaya çıkmaktadır.
Bağımlı Kişilik Özellikleri:
Birey birilerine bağımlıdır ve teslimiyetli bir tutum içerisindedir. Tek başına hiçbir işe kalkışamaz. Hep yalnız kalma ve terk edilme korkusu içindedir. Yalnız kaldığında ise kendini boşlukta ve çaresiz hisseder. Hemen her konuda kararsızlık yaşadığından sürekli birilerinin vereceği güven ve desteğe ihtiyaç duyar.
Bu kişiler kendilerine yöneltilen eleştirilere kolayca alınırlar. Çoğunlukla başkalarının fikirlerine katılır, kendileri yeni bir fikir üretemezler.
Histrionik Kişilik Özellikleri:
Bu kişilerin en belirgin özellikleri sürekli dikkat çekme, ilgi odağı olma istek ve ihtiyacı içinde olmalarıdır. Hep beğenilmek, övülmek, onaylanmak isterler. Aşırı duygusaldırlar. Hislerini abartılı bir coşkunlukla dışa vururlar. Duygu durumları yüzeysel ve değişkendir. Olmadık bir konuya sıkılıp ağlarken, bir arkadaşlarının kaza geçirmesine hatta ölümüne ilgisiz kalabilirler. Bu tip kişiler tavır ve davranışlarını gereği gibi kontrol edemezler. Tüm davranışlarının, konuşmalarının hatta konuşmamalarının ardında ilgi çekme çabası olduğu için, insanlarla sürekli ve esaslı bir iletişim kuramazlar.
Narsistik Kişilik Özellikleri:
Birey kendini diğer insanlardan farklı ve üstün görür. Güzel, zeki, yetenekli, güçlü ve başarılı oldukları konusunda iddialıdırlar. Zihinleri sürekli kendilerini düşünmekle meşguldür. Bu kişiler adeta kendilerine aşıktırlar, en çok kendilerini sever kendilerini önemserler. Başkalarına ise önem ve değer vermezler. Onların duygu ve düşüncelerini anlama yönünde bir gayretleri olmaz. Bu kişiler kendilerinin bir benzeri olmadığına, eşsiz olduklarına inanmaktadırlar. Her şartta kendilerini ön plana çıkarmak, ilgiyi üzerlerine çekmek, başkalarında hayranlık uyandırmak gayretindedirler. İnsanlarla olan diyaloglarında üstünlük ve bilmişlik taşlarlar. Başkalarının duygu ve düşüncelerini kullandıkları gibi emeklerinden ve onların ürettikleri değerlerden de menfaat sağlarlar. Düşüncenin tasarlayabileceği bütün üstün niteliklerin kendilerinde toplandığını sanır, kendilerince diğer insanları aşağılarlar.
Pasif Agresif Kişilik Özellikleri:
Kişinin kin, nefret, kızgınlık, düşmanlık, öfke gibi agresif davranışlara sebep olan ruhsal hareketliliği, pasif direniş şeklinde kendini göstermektedir. Pasif agresif kişilik özelliği olan bireyler geleceğe karamsar bakarlar. Sıradan işlerde bile beklenen çabaya karşı negatif yaklaşım ve pasif direnç gösterirler. Değerinin verilmediğini ve hep yanlış anlaşıldığını düşünür, küskün, asık suratlı ve tartışmacı davranışlar sergilerler. Otorite sahibi kişileri ve kurumları sürekli eleştirme ve küçümseme, başkalarını kıskanma ve kendi şanssızlığını vurgulama, bir yandan saldırgan ve küstah davranırken diğer taraftan pişmanlık gösterme eğilimindedirler.
Depresif Kişilik Özellikleri:
Ümitsizlik, kederlilik, neşesizlik, mutsuzluk ile belirgindir. Kendisi hakkındaki düşünceleri yetersizlik, değersizlik ve düşük benlik saygısı çerçevesindedir. Kendisine karşı eleştirel, küçültücü ve suçlayıcıdır. Sürekli düşünceli ve endişelidir. Başkalarına karşı negativist, eleştirel ve yargılayıcıdır. Kötümserdir. Suçluluk ve pişmanlık duymaya eğilimlidir. Sessiz, içe dönük, pasif olurlar. Liderlik etmek yerine başkalarını izlemeyi tercih ederler.
Bu davranışlar aşırıya kaçtığında, zaman içinde sürekli tekrarlandığında ve sağlıklı bir yaşam sürdürülmesine engel oluşturmaya başlandığında bir psikolog veya psikiyatriste başvurmak gerekli olabilir.
Kişide insanlar arası ilişkilerde sorun yaşama, kişinin kültürüne göre beklenenden önemli ölçüde sapmalar gösteren davranış örüntüsü var ise kişilik bozukluğu söz konusudur. Sıkıntı ve işlevsellikte bozulmaya yol açar. Kişinin normal dışı davranışları kendini rahatsız etmez, tersine haz vericidir. Yani kişilik bozukluğu olan bir kimse kendini çevreye değil, çevreyi kendisine uydurma yolunu seçer.
Hayatımızı Zora Sokan Kişilik Özellikleri:
Obsesif Kompulsif Kişilik Özellikleri:
Kişi düzenli, mükemmeliyetçi ve katıdır. İyi, doğru ve güzel gibi olumlu duygularını ifade etmekte zorlanır. Genelde yargılayıcı bir tutum içindedir. Kararsızlığı dikkat çeker. Detaya dalmaya yatkın olduğundan yaptığı işin veya sergilediği davranışın amacından ya sapar ya da unutur.
Şizoid Kişilik Özellikleri:
Kişi soğuk ve ilgisizdir. Sanki duyguları körelmiş gibidir; sevinç, neşe, keder, kaygı, üzüntü, öfke gibi duyguları gereği gibi hissetmez veya dışarı yansıtmaz. Yakın çevresiyle hatta kendi ailesiyle bile doğru dürüst iletişim kurmaz, kursa bile bunu devam ettiremez. Kimseyle duygu ve düşüncelerini paylaşmaz. Annesiyle, babasıyla, arkadaşlarıyla, kardeşleriyle bir arada olmaktan, oturup sohbet etmekten zevk almaz, aksine böyle ortamlardan hemen uzaklaşır. Kişi, hiçbir konuda düşüncesini dile getirmez; beklentilerini, ideallerini, planlarını açıklamaz. Kendisine yöneltilen eleştiri veya övgüleri de dikkate almaz, bunlara karşı umursuz davranır.
Şizotipal Kişilik Özellikleri:
Kişinin düşünce, görünüş ve davranışlarında acayiplikler vardır. Kuşkucudur ve insanlarla yakın ilişki kuramaz. Altıncı his, telepati, geleceğe dair haberler alma, batıl inanışlar, diğer insanların kendi duygularım algılayabileceği şeklinde düşünceleri vardır.
Çekingen Kişilik Özellikleri:
Kişi toplum içinde rahat edemez, son derece çekingen, utangaç ve ürkektir. Eleştiriye karşı aşırı derecede hassasiyeti vardır. Sıradan bir eleştiride bile sarsılabilir.
Reddedilmeyi hazmedemez. Başkaları tarafından onaylanmamak veya kınanmak kişide ciddi boyutlarda ruhsal travma etkisi yapar. Bu kişilerin en korktukları şeylerden biri, başkalarına alay konusu olmaktır.
Antisosyal Kişilik Özellikleri:
Düzensizlik, uyumsuzluk, dengesizlik ve saldırganlık bu kişilerin yaşam biçimini ifade eder. Çalışma verimleri düşük, performansları bozuktur. İçinde yaşadıkları toplumun temel davranış kurallarına ve prensiplerine uymaz, aksine onlara saldırır, şiddetle reddederler. Bu kişiler çocukluk dönemlerinden itibaren bazı belirtiler gösterirler. Okuldan kaçma, kopya çekme, hayvanlara kötü davranma veya eziyet etme, kaba kuvvete dayalı kavga, saldırganlık, yangın çıkartma, çalma, silah kullanma bu belirtilerdendir.
Sosyopat Kişilik Özellikleri:
Birey, toplumun koyduğu ahlaki ve sosyal kurallara uymada güçlük çekmekte, çevresine zarar vermekte ve bundan pişmanlık duymamaktadır. Bu kişiler diğer insanlara karşı sevgi, saygı, ilgi ve sempati duymaz, zayıf olanı ezerler. Davranış ve anlatımları çelişkilidir. Hep kargaşa çıkarma arzusu içindedirler, toplum ve ahlâk kurallarını hiçe sayarlar.
Psikopat Kişilik Özellikleri:
Birey insanlara ilgi duymaz fakat onları güç kullanarak etkilemede aktiftir. Bu gibi kişiler suç işlemekten zevk alırlar. Geçmişlerine bakıldığında, küçüklüklerinde ihmal edilmiş, dengesiz anne ve babaların çocukları oldukları ortaya çıkmaktadır.
Bağımlı Kişilik Özellikleri:
Birey birilerine bağımlıdır ve teslimiyetli bir tutum içerisindedir. Tek başına hiçbir işe kalkışamaz. Hep yalnız kalma ve terk edilme korkusu içindedir. Yalnız kaldığında ise kendini boşlukta ve çaresiz hisseder. Hemen her konuda kararsızlık yaşadığından sürekli birilerinin vereceği güven ve desteğe ihtiyaç duyar.
Bu kişiler kendilerine yöneltilen eleştirilere kolayca alınırlar. Çoğunlukla başkalarının fikirlerine katılır, kendileri yeni bir fikir üretemezler.
Histrionik Kişilik Özellikleri:
Bu kişilerin en belirgin özellikleri sürekli dikkat çekme, ilgi odağı olma istek ve ihtiyacı içinde olmalarıdır. Hep beğenilmek, övülmek, onaylanmak isterler. Aşırı duygusaldırlar. Hislerini abartılı bir coşkunlukla dışa vururlar. Duygu durumları yüzeysel ve değişkendir. Olmadık bir konuya sıkılıp ağlarken, bir arkadaşlarının kaza geçirmesine hatta ölümüne ilgisiz kalabilirler. Bu tip kişiler tavır ve davranışlarını gereği gibi kontrol edemezler. Tüm davranışlarının, konuşmalarının hatta konuşmamalarının ardında ilgi çekme çabası olduğu için, insanlarla sürekli ve esaslı bir iletişim kuramazlar.
Narsistik Kişilik Özellikleri:
Birey kendini diğer insanlardan farklı ve üstün görür. Güzel, zeki, yetenekli, güçlü ve başarılı oldukları konusunda iddialıdırlar. Zihinleri sürekli kendilerini düşünmekle meşguldür. Bu kişiler adeta kendilerine aşıktırlar, en çok kendilerini sever kendilerini önemserler. Başkalarına ise önem ve değer vermezler. Onların duygu ve düşüncelerini anlama yönünde bir gayretleri olmaz. Bu kişiler kendilerinin bir benzeri olmadığına, eşsiz olduklarına inanmaktadırlar. Her şartta kendilerini ön plana çıkarmak, ilgiyi üzerlerine çekmek, başkalarında hayranlık uyandırmak gayretindedirler. İnsanlarla olan diyaloglarında üstünlük ve bilmişlik taşlarlar. Başkalarının duygu ve düşüncelerini kullandıkları gibi emeklerinden ve onların ürettikleri değerlerden de menfaat sağlarlar. Düşüncenin tasarlayabileceği bütün üstün niteliklerin kendilerinde toplandığını sanır, kendilerince diğer insanları aşağılarlar.
Pasif Agresif Kişilik Özellikleri:
Kişinin kin, nefret, kızgınlık, düşmanlık, öfke gibi agresif davranışlara sebep olan ruhsal hareketliliği, pasif direniş şeklinde kendini göstermektedir. Pasif agresif kişilik özelliği olan bireyler geleceğe karamsar bakarlar. Sıradan işlerde bile beklenen çabaya karşı negatif yaklaşım ve pasif direnç gösterirler. Değerinin verilmediğini ve hep yanlış anlaşıldığını düşünür, küskün, asık suratlı ve tartışmacı davranışlar sergilerler. Otorite sahibi kişileri ve kurumları sürekli eleştirme ve küçümseme, başkalarını kıskanma ve kendi şanssızlığını vurgulama, bir yandan saldırgan ve küstah davranırken diğer taraftan pişmanlık gösterme eğilimindedirler.
Depresif Kişilik Özellikleri:
Ümitsizlik, kederlilik, neşesizlik, mutsuzluk ile belirgindir. Kendisi hakkındaki düşünceleri yetersizlik, değersizlik ve düşük benlik saygısı çerçevesindedir. Kendisine karşı eleştirel, küçültücü ve suçlayıcıdır. Sürekli düşünceli ve endişelidir. Başkalarına karşı negativist, eleştirel ve yargılayıcıdır. Kötümserdir. Suçluluk ve pişmanlık duymaya eğilimlidir. Sessiz, içe dönük, pasif olurlar. Liderlik etmek yerine başkalarını izlemeyi tercih ederler.
Bu davranışlar aşırıya kaçtığında, zaman içinde sürekli tekrarlandığında ve sağlıklı bir yaşam sürdürülmesine engel oluşturmaya başlandığında bir psikolog veya psikiyatriste başvurmak gerekli olabilir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Hayatımızı Zora Sokan Kişilik Özelliklerimiz" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dr.Şükran TELCİ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dr.Şükran TELCİ'nin izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
