Sınav Kaygısı
MAKALE #6269 © Yazan Psk.Sevinç GÜNAYDIN | Yayın Ocak 2011 | 2,937 Okuyucu
''Bildiğim herşeyi unuttum.Şimdi ne yapacağım?'', ''Daha çok çalışmalıydım,başaramayacagım'', ''Arkadaşlarımın ve ailemin arasında mahçup olacağım'', ''Yine süreyi yetiştiremiyeceğim'', ''Midem bulanıyor,çok terliyorum.Hiç bişey yapamayacağım''........gibi kaygı cümlelerini etrafımızda sınava giren birçok insandan işitmişizdir.Aslında belli dozdaki kaygı,zorluklara hazırlamak ve hayata adapte etme görevinden dolayı beklenen bir durumdur.Ancak olması gerekenden fazlası performansı düşürmesinin yanında,birey için çaresizlik ve sıkıntı verici bir sürecinde başlaması demektir.Özelliklede sınavların çocukluk ve ergenlik dönemlerine rastladığı düşünülürse,bu durumsal kaygının sağlıklı atlatılması açısından,farkedilmesi ve doğru tanınması önemlidir.
Sınav kaygısı,bireylerin genellikle başarısız olma korkusuyla yaşadığı kaygı belirtilerinin tümüdür.Bu belirtiler sınav esnasında doruğa ulaşsada,kişinin üzerindeki etkisi sınav öncesinde ve sonrasında da belirgin biçimde kendini gösterebilir.Hatta bazen sınavı hatırlatan durumlar,materyaller bile tetikleyici olabilir.
Sınav kaygısının belirtileri fizyolojik,duygusal ve bilişsel boyutlarıyla karşımıza çıkar.Kişi kalp çarpıntısı,titreme,baş ağrısı,mide bulantısı,kaslarında gerilme,midesinde uçuşma hissi gibi daha pek çok yakınmayla fiziksel semptomlarını tarifler.Ancak bunlar kişiden kişiye farklılık gösterir,hatta bazı bireylerde hiç yaşanmaz.Duygusal ve bilişsel açıdan ise kişiler, huzursuzluk,endişelilik,sinirlilik,konsantrasyon kaybı,unutkanlık,dikkatsizlik gibi durumlar yaşayabilir.
Genellikle sınav esnasında maksimuma ulaşan tüm bu belirtilerin etkisi doğrudan sınava yansır.Kişi sınav sorularını okuma ve anlama güçlüğü çeker.Bunuda aynı soruyu bikaç kez okuyarak aşmaya çalışır.Zamanla yarışılan sınavlarda,sürenin bu şekilde kullanılması bireyin dezavantajınadır.Ayrıca kaygısı yoğun olan kişiler düşüncelerini organize etmede,kavram ve sözcüklerin hatırlanmasında da zorluk yaşarlar.Bu durum kaygılı kişinin bilişsel süreçlerinin sınava degil,daha çok sınavla ilgili olumsuz çağrışımlara konsantre olmasının bir sonucudur.Buyüzden de yüksek kaygılı kişilerden sınav sırasında hatırlayamadıkları bilgiyi,salondan çıkınca hatırladıklarını duyarız.Sonuçta,zihinsel olarak yaşanan bu ''ketlenmeler'' yeterli hazırlık yapılmış olunsa bile sınavda başarısızlığa sebep olur.
Aslında, kaygı yaratan olayın kendi,yani sınav değil,sınava atfedilen anlamdır.Bu anlam,her birey için farklılıklar gösteren değişkenlerle şekil bulur.Kişisel özellikler,daha önceki deneyimler,ailelerin beklentileri,çalışma becerilerindeki eksiklikler,sosyoekonomik koşullar ve daha pek çok değişken biraraya gelerek herkesin kafasında farklı bir ''sınav şeması'' oluşturur.Bu şemanın yanlış ve işlevsel olmayan fikir ve inançlarla kurulması,sınavın tehdit gibi algılanmasına neden olur.Dolayısıyla,kişi sınav esnasında ya da sınavı hatırladığında hızla olumsuz düşünce ve imgeler ortaya çıkar.Aklından ''Süreyi yetiştiremiyorum!..'', ''Yine başarısız olacağım!..'' ,''Aileme ve arkadaşlarıma karşı mahçup olacağım!..'' gibi ''olumsuz otamatik düşünceler'' geçen kişi neredeyse eş zamanlı gibi algılanan fiziksel ve bilişsel belirtiler vermeye başlar.Böylece başarısızlıkla sonuçlanacak bir kısır döngünün içine girer.
Sınav kaygısını çözerken,bir uzmanla girilecek işbirliği,bu döngünün oluşumu ve kırılması noktasında danışanlara farkındalık kazandırmayı hedefler.Kişinin otamatik düşüncelerini bulması,yerine işlevsel alternatif düşünceler oluşturabilmesi şeklinde süreç devam eder.Bunlarla birlikte,gevşeme egzersizleriyle bedensel kontrolün sağlanması,son derece rahatlatıcıdır.Ayrıca gerekli durumlarda aileyle iletişim kurmak,çalışma becerilerini gözden geçirmek,sınav kaygısının aşılmasında etkili ve yüz güldürücü olur...
Sınav kaygısı,bireylerin genellikle başarısız olma korkusuyla yaşadığı kaygı belirtilerinin tümüdür.Bu belirtiler sınav esnasında doruğa ulaşsada,kişinin üzerindeki etkisi sınav öncesinde ve sonrasında da belirgin biçimde kendini gösterebilir.Hatta bazen sınavı hatırlatan durumlar,materyaller bile tetikleyici olabilir.
Sınav kaygısının belirtileri fizyolojik,duygusal ve bilişsel boyutlarıyla karşımıza çıkar.Kişi kalp çarpıntısı,titreme,baş ağrısı,mide bulantısı,kaslarında gerilme,midesinde uçuşma hissi gibi daha pek çok yakınmayla fiziksel semptomlarını tarifler.Ancak bunlar kişiden kişiye farklılık gösterir,hatta bazı bireylerde hiç yaşanmaz.Duygusal ve bilişsel açıdan ise kişiler, huzursuzluk,endişelilik,sinirlilik,konsantrasyon kaybı,unutkanlık,dikkatsizlik gibi durumlar yaşayabilir.
Genellikle sınav esnasında maksimuma ulaşan tüm bu belirtilerin etkisi doğrudan sınava yansır.Kişi sınav sorularını okuma ve anlama güçlüğü çeker.Bunuda aynı soruyu bikaç kez okuyarak aşmaya çalışır.Zamanla yarışılan sınavlarda,sürenin bu şekilde kullanılması bireyin dezavantajınadır.Ayrıca kaygısı yoğun olan kişiler düşüncelerini organize etmede,kavram ve sözcüklerin hatırlanmasında da zorluk yaşarlar.Bu durum kaygılı kişinin bilişsel süreçlerinin sınava degil,daha çok sınavla ilgili olumsuz çağrışımlara konsantre olmasının bir sonucudur.Buyüzden de yüksek kaygılı kişilerden sınav sırasında hatırlayamadıkları bilgiyi,salondan çıkınca hatırladıklarını duyarız.Sonuçta,zihinsel olarak yaşanan bu ''ketlenmeler'' yeterli hazırlık yapılmış olunsa bile sınavda başarısızlığa sebep olur.
Aslında, kaygı yaratan olayın kendi,yani sınav değil,sınava atfedilen anlamdır.Bu anlam,her birey için farklılıklar gösteren değişkenlerle şekil bulur.Kişisel özellikler,daha önceki deneyimler,ailelerin beklentileri,çalışma becerilerindeki eksiklikler,sosyoekonomik koşullar ve daha pek çok değişken biraraya gelerek herkesin kafasında farklı bir ''sınav şeması'' oluşturur.Bu şemanın yanlış ve işlevsel olmayan fikir ve inançlarla kurulması,sınavın tehdit gibi algılanmasına neden olur.Dolayısıyla,kişi sınav esnasında ya da sınavı hatırladığında hızla olumsuz düşünce ve imgeler ortaya çıkar.Aklından ''Süreyi yetiştiremiyorum!..'', ''Yine başarısız olacağım!..'' ,''Aileme ve arkadaşlarıma karşı mahçup olacağım!..'' gibi ''olumsuz otamatik düşünceler'' geçen kişi neredeyse eş zamanlı gibi algılanan fiziksel ve bilişsel belirtiler vermeye başlar.Böylece başarısızlıkla sonuçlanacak bir kısır döngünün içine girer.
Sınav kaygısını çözerken,bir uzmanla girilecek işbirliği,bu döngünün oluşumu ve kırılması noktasında danışanlara farkındalık kazandırmayı hedefler.Kişinin otamatik düşüncelerini bulması,yerine işlevsel alternatif düşünceler oluşturabilmesi şeklinde süreç devam eder.Bunlarla birlikte,gevşeme egzersizleriyle bedensel kontrolün sağlanması,son derece rahatlatıcıdır.Ayrıca gerekli durumlarda aileyle iletişim kurmak,çalışma becerilerini gözden geçirmek,sınav kaygısının aşılmasında etkili ve yüz güldürücü olur...
Beğenin 
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
