Down Sendromlu Çocukları Tanımak
DOWN SENDROMLU ÇOCUKLARI TANIMAK
Down Sendromlu Bir Bebeğim Var Ne Yapacağımı Bilmiyorum ?
Öncelikle down sendromlu bir çocuğa sahip olmak tabii ki bir anne-baba için kolay bir durum değildir ancak down sendromlu bir bebeğe sahip anne-baba çocuğunu olduğu gibi kabul etmeli ve “Neden-Niçin Bizim Başımıza Geldi ?” gibi neden ve niçinleri içeren sorular yerine ya da ilk dönemlerde anne-babalar birbirlerini suçlama eğilimi yerine “Çocuğum için neler yapabilirim?” sorusunu sormalılar ve buna uygun adımlar atmalıdırlar. Yine anne-babalar down sendromlu bir bebeğe sahip olduğu ilk dönemlerde psikolojik destekte alabilirler.
Down Sendromu Nasıl Oluşmaktadır?
Down Sendromunun nasıl oluştuğunu anlayabilmek için genetik konusunda biraz daha detaylı bilgiye ihtiyaç duymaktayız. Sahip olduğumuz hücrelerin çekirdeklerinin genlerden oluşmakta ve taşıdığımız fiziksel özelliklerle, kişiliğimizin ana unsurlarının bu genlerde kodlanmıştır. Genlerimiz birbirlerine kromozom denilen çubuklarla bağlıdır. Çoğumuzun her hücresinde, 46 kromozom bulunmaktadır. Kromozomlar da çiftler halinde kümelenmişlerdir, yani hücrelerimiz 23 çift kromozoma sahiptirler. Kromozom çiftlerimizin biri annemizin yumurtasından, diğeri babamızın sperminden gelmektedir. İnsan vücudundaki yumurta veya spermlerin hücrelerine "germ hücreler" denir ve bir tek bunlara ait hücreler 23 kromozomdan oluşmuştur. Yumurta ve sperm hücrelerinin birleşmesiyle 46 kromozomlu bir küme ortaya çıkmakta ve bunun oluşturduğu ilk hücre bölünüp ikinci bir hücre ortaya çıktığında yeni hücre ilkinin özelliklerini taşımaktadır. Dolayısıyla bebeğin genetik yapısı oluşacak ilk hücreye bağlıdır. Kromozomlar ikişerli gruplar halinde 23 çift olarak denge halindedirler. Herhangi bir nedenle bu çiftlerin fazla kromozoma sahip olması dengeyi bozacaktır. Bu durum, yani üç kromozoma sahip olma Trizomi olarak tanımlanmaktadır. Down Sendromu durumunda üç kromozom oluşumu gen zincirinin 21. Kromozom halkasında oluştuğundan bu oluşum Trizomi 21 olarak da adlandırılır. Embriyo geliştikçe bu durum yeni oluşan hücrelere aktarılarak tüm hücrelerin fazladan bir kromozoma sahip olmasına neden olur. Down Sendromlu insanların %95'i söz ettiğimiz Nondisjuction Trisomy 21 türüdür. Yani 21. Kromozom bölünürken, tepesi koparak gövdenin alt kısmı diğerine yapışarak 21. Kromozom çiftini oluşturmuştur. Translocation türünün %60'ı döllenme sırasında oluşur, kalan kısmı aileden kalıtım yoluyla gelmektedir. Dolayısıyla Translocation türü kalıtımsal yolla oluşabilen tek Down Sendromu türüdür ve sonraki hamileliklerde tekrar etme olasılığı yüksektir. Diğer bir tür olan Mosaicism, Down Sendromlu insanların %1'inde görülmektedir. Mosaicism'de döllenme sonrasındaki ilk hücre bölünmelerinden birinde yanlış bir bölünme oluşmaktadır. Böylece gelişen embriyonun bazı hücreleri 46 kromozoma sahipken, bir kısmı 47 kromozoma sahip olur. 47 kromozoma sahip hücrelerin oranı çocuktan çocuğa değişkenlik gösterir ve bu çocuklar Down Sendromu özelliklerinin sadece bir kısmına sahip olurlar. Down Sendromlu çocukların fazladan bir 21. kromozomu olmasına rağmen, diğer tüm kromozomları normaldir ve görevlerini gereği gibi yerine getirmektedirler. Dolayısıyla bazı özellikleri fazla kromozomun neden olduğu artı proteinlerden dolayı olumsuz yönde etkilense bile kişiliğinin ana hatları diğer 46 kromozomu tarafından belirlenir.
Neden Çocuğum Down Sendromlu ?
Down Sendromuna neden olan belirleyici faktörler konusunda, annenin yaşı, radyasyon, troit antibodies, uyuşturucu ve alkol kullanımı gibi çeşitli tezler ortaya atılmış olsa da bunların içinde kesinlik kazanmış olanı yoktur. Sonuçta 21. Kromozom bilinmedik bir nedenle bölünememiş ve yeni hücrede yerini korumuştur. Annenin yaşının ilerlemiş olması, sendromun sıklığı ile ilişkili olan tek istatistik veridir. Son yıllarda yapılan çalışmalar kromozom bölünmezliğinin yalnızca anne yumurtasından değil baba sperminden de kaynaklanabileceğini göstermiştir.
Sonraki Çocukların Down Sendromlu Olma Riski Nedir ?
Bu sorunun cevabı çocuğun kromozom değişiminin türüne bağlıdır. Çocuk doğduktan sonra tekrar etme riski Trizomi 21'de % 1'in altındadır. Anne ve babanın yaşlarına bağlı değildir. Mozaik formda risk yüksek değildir, fakat istisnalar oluşmaktadır. Translokasyonlar çocukta yeni oluşmuş olabilir, o zaman tekrar etme riski yoktur. Translokasyon bir ebeveyn tarafından genetik olarak aktarıldığında, o zaman tekrar etme riski % 8 ile % 10 arasında değişmektedir.
Down Sendromu Çocuklarda Ne Sıklıkla Görülmektedir_?
Ortalama olarak, doğan her 600 çocuktan birinde down sendromu görülmektedir. Annenin yaşı ilerledikçe down sendromu görülme oranı yükselmektedir. Aynı şekilde annenin 20 yaş altında olduğu durumlarda da doğacak çocuğun down sendromu görülme olasılığı artmaktadır.
Down Sendromlu Çocuklarda Ne Tür Sağlık Sorunları Görülmektedir ?
Down Sendromlu çocuklarda bazı sağlık problemlerine daha sıklıkla rastlanmaktadır. Doğuştan kalp problemleri, enfeksiyonlara karşı hassasiyet, nefes alma ile ilgili bazı problemler, çocukluk lösemisi de daha sıklıkla ortaya çıkmaktadır. Down Sendromlu çocukların %10’unda bağırsak anomalileri görülmektedir . Yaşamlarının ilk üç yılında büyüme hızları yavaş olmaktadır. Down Sendromu ile doğan bir insanın tahmini yaşam süresi de yaklaşık 55 yıldır. Down Sendromlu yetişkinlerde ise Alzheimer hastalığına yakalanma riski daha fazladır.
Down Sendromlu Çocuklarda Başka Ek Engeller Görülebilir Mi ?
Down sendromlu çocuklarda engelin ağırlık derecesi arttıkça bu çocuklarda ek engeller görülebilmektedir. Büyük kas becerilerinde,konuşma becerilerinde, görme ve işitme becerilerinde çeşitli yetersizlikler görülebilmektedir. Yine çok nadiren de olsa down sendromlu çocuklarda otizm görülebilmektedir.
Down Sendromlu Çocuklar İçin Erken Eğitimin Önemi Nedir ?
Down sendromlu bir çocuğun doğumuyla beraber çocukta kalp bozuklukları ve çeşitli sağlık problemleri görülebilir. Bu tür sorunlar çocuğun gelişimini olumsuz etkileyebilir . Ayrıca bu çocukların yaşamlarında gelişim hızları yavaştır. Anne-babalar gerek doğumdan itibaren karşılaştıkları sağlık sorunları gerekse de gelişim hızlarındaki geriliklerinden dolayı da bir karamsarlık içine düşebilirler. Ancak down sendromlu çocuklar için özel eğitim çok önemlidir. Özel eğitim hizmetlerinin çocuğa erken yaşlarda verilmesi daha da önem taşımaktadır. Çünkü bu çocuklarda büyük kas becerilerinde, küçük kas becerilerinde, konuşma ve anlama becerilerinde, özbakım becerilerinde,bilişsel becerilerde yaşıtlarına oranla önemli gerilikler bulunmaktadır. Bu çocukların tüm bu becerilerde göstermiş olduğu gerilikler ve yetersizlikler ancak özel eğitim ve küçük yaşlarda verilebilecek erken eğitim hizmetleri ile olacaktır. Bu çocuklarda eğitimlerinde amaç bir birey olarak bağımsız yaşayabilmelerini sağlamak olmalıdır.
Down Sendromlu Çocukların Eğitiminde Anne-Baba Katılımının Önemi Nedir ?
Down sendromlu çocukların eğitiminde anne-baba çok önemlidir. Çünkü down sendromlu çocukla en uzun süre yaşayan anne-babadır. Çocuğunun sorununu en iyi anlayan ve sorunu bizzat yine yaşayan anne-babadır. Down sendromlu çocuğun eğitiminin temeli anne-baba olmalıdır. Down sendromlu bir çocuk herhangi bir özel eğitim merkezinde eğitim alabilir ancak verilen eğitim sadece okul ortamında kalıyor ve anne-baba bu eğitime herhangi bir katkı sağlamıyor ve eğitimin sadece okulda öğretmenin görevi olarak düşünüyorlar ise çok büyük bir yanılgı içerisindedirler. Okulda verilen eğitim evde desteklenmiyor ise yani anne-baba taşın altına ellerini sokmuyorlar ise çocukta istenilen gelişme görülmemekte ve çocukta hedeflenen bağımsız yaşam istenilen şekilde gerçekleşmeyecektir. Anne-baba tabiî ki de çocukları için ne yapacaklarını bilemeyebilirler ancak anne-babaya çocuğun eğitim aldığı kurumdan anne-babaya çocukları için ne yapacaklarına ilişkin anne-baba eğitimi verilmelidir. Anne-babalara öncelikle down sendromu hakkında yeterli bir bilgi verilmeli daha sonra çocuğun ihtiyaç duyduğu bir beceriyi nasıl öğretebileceğine ilişkin bilgiler anne-babaya gösterilmeli ve öğretilmelidir. Anne-baba ve eğitimci çocuğun gelişimi hakkında daha fazla iletişim içinde olmalıdır. Anne-baba ne kadar çok çocuğun eğitiminin içine girdiği taktirde çocukta ilerleme daha fazla olacaktır. Unutulmamalıdır ki down sendromlu çocuklarda okuma-yazma öğrenebilir,dört işlem yaparak problem çözebilir yada kendilerine uygun bir mesleki beceri yerine getirebilirler. Bu çocuklarda daha hızlı gelişme ve bağımsız yaşam istiyorsak anne-babalara büyük iş düşmektedir.
Down Sendromlu Çocuklar Neleri Öğrenebilirler ?
Down sendromlu çocuklara uygun eğitim ortamları sağlandıktan sonra birçok beceriyi öğrenebilirler. Okuma-yazma becerisini kazanabilirler, sayıları tanıyabilirler,sayıları kullanarak toplama ve çıkarma işlemi yapabilirler,bağımsız olarak özbakım becerilerini yerine getirebilirler. Ancak down sendromlu çocuklar arasında da bireysel farklılıklar olduğunu unutmayalım. Yani tüm down sendromlu çocuklar okuma-yazma öğrenemeyebilirler. Okuma-yazma becerilerinin öğretiminde küçük kas becerilerindeki yetersizlikler, el-göz koordinasyonundaki yetersizlikler,engelden etkilenme durumları etkili olmaktadır.Ayrıca okuma-yazma becerisini kazanan down sendromlu çocuklarda ise okuduğunu anlama ve ifade etme becerilerinde yetersizlikler gözlenmektedir. Down sendromlu çocukların eğitiminde amaç anne-baba olmadan çocuğun tüm bağımsız yaşam becerilerini kazanmasını sağlamak olmalıdır.
Down Sendromlu Çocuklar İçin Uygun Eğitim Kurumları Var Mı ?
Down sendromlu çocuklar için ülkemizde çeşitli değerlendirmelerden geçtikten sonra çocuğun zihinsel geriliğine bağlı olarak Eğitim Uygulama Okulları, İlköğretim Okulları, Özel Eğitim Sınıflarına yönlendirilmekte ve ileri yaşlardaki down sendromlu çocuklarda Mesleki Eğitim Merkezleri ve İş Okullarına yönlendirilmektedir. Down sendromlu çocuklar kaynaştırma eğitimi ile de normal akranları ile birlikte eğitim görebilmektedir. Ayrıca down sendromlu çocuklar özel rehabilitasyon merkezlerinden de yararlanabilirler.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Down Sendromlu Çocukları Tanımak" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Erdi KANBAŞ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Erdi KANBAŞ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
3 Beğeni 
Yazan Uzman
|
down sendromu, down, down sendromlu, down sendromlu çocuk, down sendromlu bebek, down sendromunun sebepleri, down sendromu sıklığı, down sendromunda eğitim
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
