Posttravmatik Stres Bozukluğu
MAKALE #6515 © Yazan Uzm.Psk.Sinem ÜSTÜN | Yayın Şubat 2011 | 4,792 Okuyucu
Travma, genel anlamda, bir kişinin maruz kaldığı ve psikolojik dengesini bozan bir olay olarak tanımlanabilir. Travma yaşayan birey, duygusal olarak derinden etkilenmektedir. Psikanalitik açıdan travma, entegre edilemeyen, özümsenemeyen ağır bir olay anlamında kullanılmakta ve Freud travmalara, fantazmatik bir nitelik yüklemektedir (Bilgin, 2003).
Travma, bireylerin psikolojik direnç ya da toparlanma kapasitelerine göre kolay ya da zor başa çıkılan bir yara olarak yaşanmaktadır (Bilgin, 2003).
Genel olarak travma, günlük rutin işleyişi bozan, beklenmedik bir şekilde gelişen, dehşet, kaygı ve panik yaratan, kişinin anlamlandırma süreçlerini bozan olaylar ve yaşantılar olarak tanımlanabilir.
Posttravmatik Stres Bozukluğu (PTSB), olağan insan deneyimlerinin dışında yaşanan ve bu deneyimden gelen herkes için sıkıntı kaynağı olabilecek bir olayın ardından gelişen emosyonel, bilişsel, davranışsal ve sosyal bozuklukları içeren psikiyatrik belirtileri tanımlamaktadır. Bu deneyimler bireyin yaşamı ve fizik bütünlüğünü tehdit eden,deprem, sel gibi doğal felaketler; yangın, trafik kazası gibi insan eliyle kazayla oluşan durumlar ve işkence, savaş, tecavüz gibi insan eliyle bilerek oluşturulan şiddet biçiminde sıralanabilir.
PTSB, travmatik olayı irade dışı sık sık anımsama, rüyalarda görme, olay yeniden olacakmış duygusuna kapılma biçiminde tekrarlanan belirtilerinin, olayı anımsatan duygu, düşünce ve ortamlardan kaçınma biçimindeki davranışların, tedirginlik, öfke patlamaları, uyku bozukluğu gibi aşırı uyarılmışlık belirtilerinin varlığı ve bu belirtilerin en az bir ay sürmesi ile belirlidir. PTSB olgularının yaklaşık yarısında 3 ay içinde tam bir düzelme olur, birçoğunda ise semptomlar travma sonrası 12 aydan daha uzun sürer (American Psychiatric Association 1994; akt. Kuğu & Akyüz, 2002 ).
Travma Yaratan Olay Sonrası İlk Tepkiler:
1) Kazayı izleyen ilk dakikalarda kişi şok dönemindedir; donakalmış, şaşkın ve sersemlemiş görünür.
2) Şok belirtilerini izleyen dönemde kazaya uğrayan kişi, edilgin ve telkine açıktır; kurtarıcı ekibin ve yardıma gelenlerin önerilerini izler
3) Psikolojik dengesini kazanmaya başladığı toparlanma döneminde kişi, sürekli kazadan söz eder, kurtarma işlemlerinin yetersizliğinden yakınır ve genel anksiyete belirtileri gösterir. Çoğu kez gergin ve ürkektir, dikkatini toplamakta ve uyumakta güçlük çeker, başından geçen olayı anımsatan kâbuslar görür ve çabuk yorulur. Bu belirtiler normal bir insanda kısa süre sonra ortadan kalkar (Gençtan, 1993).
BELİRTİLER:
1. Travmatik Olayı Tekrar Yaşamak
2. Olayla İlgili Uyarıcılardan Kaçınma Ya Da Tepki Verme Düzeyinde Azalma
3. Artmış Uyarılma Belirtileri olarak özetlenebilir.
TEDAVİ:
Bu rahatsızlıkta tedavi ile kişilerin mevcut belirtileriyle daha etkin biçimde başa çıkabilmeleri sağlanmaktadır. Tedavi sonucunda sayıca ve yoğunlukça daha az semptoma rastlandığı gibi travmayla bağlantılı hisleri daha rahat kontrol etme becerisi de yerleştirilir.
(Not: Ayrıntılı bilgi ve kaynak için yazara ulaşınız.)
KAYNAKÇA:
Bilgin N. (2003). Sosyal Psikoloji Sözlüğü. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
Davison G. C., Neale J. M. (2004). Anormal Psikolojisi. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Gençtan E. (1993). Psikodinamik Psikiyatri ve Normal Dışı Davranışlar, 9.Basım.
Kuğu N., Akyüz G. (2002). Doğal Felaket Deneyimleri Ve Travma Sonrası Stres Bozukluğu Risk Faktörleri Ve Yaygınlık. Yeni Symposium, 40 (1), 25-29.
http//www.apa.org , Ankara Üniv. Psikoloji Bölümü, Çev: Prof. Dr. Nesrin Şahin. Yıkıcı Stresi Yönetmek: Yıkıcı Olaylar Ve Felaketlerden Sonra Ayakta Kalabilmek İçin İpuçları.
Travma, bireylerin psikolojik direnç ya da toparlanma kapasitelerine göre kolay ya da zor başa çıkılan bir yara olarak yaşanmaktadır (Bilgin, 2003).
Genel olarak travma, günlük rutin işleyişi bozan, beklenmedik bir şekilde gelişen, dehşet, kaygı ve panik yaratan, kişinin anlamlandırma süreçlerini bozan olaylar ve yaşantılar olarak tanımlanabilir.
Posttravmatik Stres Bozukluğu (PTSB), olağan insan deneyimlerinin dışında yaşanan ve bu deneyimden gelen herkes için sıkıntı kaynağı olabilecek bir olayın ardından gelişen emosyonel, bilişsel, davranışsal ve sosyal bozuklukları içeren psikiyatrik belirtileri tanımlamaktadır. Bu deneyimler bireyin yaşamı ve fizik bütünlüğünü tehdit eden,deprem, sel gibi doğal felaketler; yangın, trafik kazası gibi insan eliyle kazayla oluşan durumlar ve işkence, savaş, tecavüz gibi insan eliyle bilerek oluşturulan şiddet biçiminde sıralanabilir.
PTSB, travmatik olayı irade dışı sık sık anımsama, rüyalarda görme, olay yeniden olacakmış duygusuna kapılma biçiminde tekrarlanan belirtilerinin, olayı anımsatan duygu, düşünce ve ortamlardan kaçınma biçimindeki davranışların, tedirginlik, öfke patlamaları, uyku bozukluğu gibi aşırı uyarılmışlık belirtilerinin varlığı ve bu belirtilerin en az bir ay sürmesi ile belirlidir. PTSB olgularının yaklaşık yarısında 3 ay içinde tam bir düzelme olur, birçoğunda ise semptomlar travma sonrası 12 aydan daha uzun sürer (American Psychiatric Association 1994; akt. Kuğu & Akyüz, 2002 ).
Travma Yaratan Olay Sonrası İlk Tepkiler:
1) Kazayı izleyen ilk dakikalarda kişi şok dönemindedir; donakalmış, şaşkın ve sersemlemiş görünür.
2) Şok belirtilerini izleyen dönemde kazaya uğrayan kişi, edilgin ve telkine açıktır; kurtarıcı ekibin ve yardıma gelenlerin önerilerini izler
3) Psikolojik dengesini kazanmaya başladığı toparlanma döneminde kişi, sürekli kazadan söz eder, kurtarma işlemlerinin yetersizliğinden yakınır ve genel anksiyete belirtileri gösterir. Çoğu kez gergin ve ürkektir, dikkatini toplamakta ve uyumakta güçlük çeker, başından geçen olayı anımsatan kâbuslar görür ve çabuk yorulur. Bu belirtiler normal bir insanda kısa süre sonra ortadan kalkar (Gençtan, 1993).
BELİRTİLER:
1. Travmatik Olayı Tekrar Yaşamak
2. Olayla İlgili Uyarıcılardan Kaçınma Ya Da Tepki Verme Düzeyinde Azalma
3. Artmış Uyarılma Belirtileri olarak özetlenebilir.
TEDAVİ:
Bu rahatsızlıkta tedavi ile kişilerin mevcut belirtileriyle daha etkin biçimde başa çıkabilmeleri sağlanmaktadır. Tedavi sonucunda sayıca ve yoğunlukça daha az semptoma rastlandığı gibi travmayla bağlantılı hisleri daha rahat kontrol etme becerisi de yerleştirilir.
(Not: Ayrıntılı bilgi ve kaynak için yazara ulaşınız.)
KAYNAKÇA:
Bilgin N. (2003). Sosyal Psikoloji Sözlüğü. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
Davison G. C., Neale J. M. (2004). Anormal Psikolojisi. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Gençtan E. (1993). Psikodinamik Psikiyatri ve Normal Dışı Davranışlar, 9.Basım.
Kuğu N., Akyüz G. (2002). Doğal Felaket Deneyimleri Ve Travma Sonrası Stres Bozukluğu Risk Faktörleri Ve Yaygınlık. Yeni Symposium, 40 (1), 25-29.
http//www.apa.org , Ankara Üniv. Psikoloji Bölümü, Çev: Prof. Dr. Nesrin Şahin. Yıkıcı Stresi Yönetmek: Yıkıcı Olaylar Ve Felaketlerden Sonra Ayakta Kalabilmek İçin İpuçları.
Beğenin 
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
travma sonrası stres bozukluğu, posttravmatik stres bozukluğu, travma, afet psikolojisi, deprem psikolojisi, yangın psikolojisi, kaza psikolojisi, tecavüz psikolojisi, ptsb, stres bozukluğu, post travmatik, posttravmatik, posttravmatik bozukluk
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
