Çift İlişkisinde İletişim Engelleri ve Çözümleri
ÇİFT İLİŞKİSİNDE İLETİŞİM ENGELLERİ VE ÇÖZÜMLERİ
Birey, dünyayla bağlantıya geçmek için “iletişim”i kullanır. İletişim, bir kişinin sağlığını ve başkalarıyla ilişkilerini etkileyen en önemli etkendir. İletişim hem doğada hem de insan yaşamında bu kadar ortak bir unsurken neden kişiden kişiye göre farklılık göstermektedir? Çünküiletişim kurmadabireylerin kullandığı temel öğelerin nasıl yaşandığı belirleyicidir. Peki, iletişimimizi etkileyen bu temel öğeler nelerdir?
İletişimimiz ilk olarak bizim hayatı sürdürme tarzımızla yani kendimiz ve diğer ins
anlar için olması gerekenler olarak düşündüğümüz “değerlerimiz” e göre şekillenir. Bunun yanında, geçmiş deneyimlerimize dayanarak o andaki “beklentilerimiz”in neler olduğu ve duyu organlarımızla birlikte duyusal algılarımız (görme, tat, koku)’a bunu nasıl yorumlattığımız çok önemlidir. Dışarıdan gelen bir uyaranı nasıl algıladığımızı “konuşma yeteneğimiz”, kelimeler (kelime dağarcığı, konuşulan dil ve dildeki yeterlilik vb.) ve sesler (ses tonu, ses düzeyi vb.) yoluyla aktarırız ki bu da iletişimin bir diğer öğesidir. Son olarak, geçmiş deneyimlerimizden öğrendiklerimiz, bize öğretilenler, bilgi birikimlerimiz bir araya gelir ve iletişimimizi etkiler. Nitelikli bir iletişim için tüm bunları etkili kullanmamız gerekmektedir.
Yaşamımızda, evde, işte, sokakta ilişkilerimizde yukarıda bahsedilen unsurları bizler farkında olarak ve çoğunlukla farkında olmadan kullanır ve iletişim tarzımızı oluşturmuş oluruz. Ailede, çift ilişkisinde bizler iletişim kurarken belirli bir tarza sahibiz. Sahip olduğumuz bu tarz iletişim engeli sayılabilecek yönde ise ikili ilişkilerimizde ve çift ilişkisinde problemler yaşamak kaçınılmaz olmaktadır.
Çift ilişkisinde “iletişim engeli” dediğimiz iletişim kalıplarını şöyle açıklayabiliriz:
Akıl okuma: karşımızdakinin davranışını, düşünce ve duygularını tahminlerimize göre doğru kabul edip, sürekli sorguladığımız bir iletişim engelidir. “Bu söylediğimi kesin ……..şöyle…….. anladı.”
Akıl okumanın ön şartları: bir istekte bulunmadan, konuşulmuş gibi davranılması. “Bu konuya kızacağımı biliyor olmalısın”, “Bu duruma nasıl tepki vereceğimi söylememe gerek var mı?”, “Seni sevdiğimi biliyorsun.”
Bireysel pozisyon almadan kaçınma: ihtiyaçların veya eleştirilerin dolaylı ifade edilmesi, işaret veya ipuçlarına yönelik konuşmalar bu iletişim kalıbına örnek olabilir.
Kısmi algılama: verilmesi istenen mesajın bir bölümünü tümü gibi algılamak. Örneğin cümlenin içeriğine dikkat etmeden sadece mimiklere veya akustik sinyallere tepki vermek.
Abartılı genelleme: başa gelen bir olayın, bir yaşantının tüm gerçeklikle genellenmesi: “hiçbir zaman….”, “her zaman “, “daima..” “hep böyle yapıyorsun” “sen zaten….” gibi ifadeler kullandığımızda bu iletişim engelini kullanmış oluyoruz.
Gerek çift ilişkisinde gerek günlük iletişimlerimizde kullandığımız dili ve verdiğimiz mesajı fark etmemizin yanında alışılagelmiş iletişim engellerini de tanımamız ve etkili iletişim adına iletişim tarzlarımızı mercek altına almamız yararlı olacaktır. Çiftlerin iletişim engellerini aşmalarına, açık iletişim kurmanın yararı olabileceği gibi uzman yardımı almanın da yararı kaçınılmaz olacaktır.
Sonraki aşamada bireyin iletişim engelleri yerine olumlu iletişim kalıplarını yerleştirmesine yardımcı olmak gerekir.
Olumlu iletişim kalıplarında “Aktif dinleme”, sağlıklı iletişimin ilk adımıdır. Aktif dinlemede karşımızdaki kişiye (eşimize, partnerimize, arkadaşımıza, patronumuza vb.): “Seni bir kişi olarak kabul ediyorum ve sana değer veriyorum. Söylediğin sözler sana verdiğim dikkati hak ediyor.” mesajı verilir. Kişi dinlenildiğini ve değer gördüğünü hisseder bu sayede özgüveni yukarı çekilir, hiçbir şey demesek de sadece dinleyerek de karşımızdaki kişinin konuşmaya devam etmesini sağlamış oluruz.
Yargılamayan iletişim olumlu iletişimin bir diğer ayağıdır. Yargılamayan iletişimi kurduğumuz zaman ifadelerimizin hedefi kişi değil davranışları dile getirilir aslında. Böylece, karşıdakine birtakım yaftalar yapıştırmaktan (sen zaten hep böylesin, beni dinlemiyorsun, hep konuşuyorsun, gevezesin, anlamıyorsun, başarısızsın, beceriksizsin vb…), suçlamaktan kaçınmış oluruz.
Yukarıda iletişim engellerlinden bahsetmiştik, özellikle çiftler tartışma sırasında karşıdaki kişinin ne söylediğini dinlemeden kendi algısıyla cümlenin sonunu tamamlar ve ona göre tepki verir ve kaçınılmaz son tartışma büyür!... Bu noktada kişi kendine ve düşüncelerine hükmedilmiş gibi hissedebilir. Tam da bu noktada “özgür bırakan iletişim”in devreye girmesi iletişimin bir güç savaşına dönüşmesini engelleyecektir. Özgür bırakan iletişim karşısındakini, kendi görüşlerini, düşüncülerini, inançlarını ve duygularını ifade etmekte ve istediğini yapmakta özgür bırakır, kendisini ifade etmek için bir fırsat sunar. Eşitleyen iletişimde ilişki eşitlenmiş ve iletişim kolaylaşmıştır. Bu durumda özgüven desteklenir, empatik bir tutum gösterilmiş olur. Empatik iletişim hem duyguların sağlıklı ifade edilişini hem de açıklanması için gereken güveni yaratır. Empatik iletişimle kişi karşısındaki bireyi iletişime hazırlamış, doğrudan ve açık iletişim için geniş bir kapıyı aralamış olur.
ANLAMAK, ANLAŞILMAK DİLEKLERİMLE…
ANLAŞILMAK İÇİN ANLAMAK GEREKİR…..
Sehir HİLOOĞLU
Uzm. Psikolojik Danışman-Aile Terapisti
Birey, dünyayla bağlantıya geçmek için “iletişim”i kullanır. İletişim, bir kişinin sağlığını ve başkalarıyla ilişkilerini etkileyen en önemli etkendir. İletişim hem doğada hem de insan yaşamında bu kadar ortak bir unsurken neden kişiden kişiye göre farklılık göstermektedir? Çünküiletişim kurmadabireylerin kullandığı temel öğelerin nasıl yaşandığı belirleyicidir. Peki, iletişimimizi etkileyen bu temel öğeler nelerdir?
İletişimimiz ilk olarak bizim hayatı sürdürme tarzımızla yani kendimiz ve diğer ins
anlar için olması gerekenler olarak düşündüğümüz “değerlerimiz” e göre şekillenir. Bunun yanında, geçmiş deneyimlerimize dayanarak o andaki “beklentilerimiz”in neler olduğu ve duyu organlarımızla birlikte duyusal algılarımız (görme, tat, koku)’a bunu nasıl yorumlattığımız çok önemlidir. Dışarıdan gelen bir uyaranı nasıl algıladığımızı “konuşma yeteneğimiz”, kelimeler (kelime dağarcığı, konuşulan dil ve dildeki yeterlilik vb.) ve sesler (ses tonu, ses düzeyi vb.) yoluyla aktarırız ki bu da iletişimin bir diğer öğesidir. Son olarak, geçmiş deneyimlerimizden öğrendiklerimiz, bize öğretilenler, bilgi birikimlerimiz bir araya gelir ve iletişimimizi etkiler. Nitelikli bir iletişim için tüm bunları etkili kullanmamız gerekmektedir.
Yaşamımızda, evde, işte, sokakta ilişkilerimizde yukarıda bahsedilen unsurları bizler farkında olarak ve çoğunlukla farkında olmadan kullanır ve iletişim tarzımızı oluşturmuş oluruz. Ailede, çift ilişkisinde bizler iletişim kurarken belirli bir tarza sahibiz. Sahip olduğumuz bu tarz iletişim engeli sayılabilecek yönde ise ikili ilişkilerimizde ve çift ilişkisinde problemler yaşamak kaçınılmaz olmaktadır.
Çift ilişkisinde “iletişim engeli” dediğimiz iletişim kalıplarını şöyle açıklayabiliriz:
Akıl okuma: karşımızdakinin davranışını, düşünce ve duygularını tahminlerimize göre doğru kabul edip, sürekli sorguladığımız bir iletişim engelidir. “Bu söylediğimi kesin ……..şöyle…….. anladı.”
Akıl okumanın ön şartları: bir istekte bulunmadan, konuşulmuş gibi davranılması. “Bu konuya kızacağımı biliyor olmalısın”, “Bu duruma nasıl tepki vereceğimi söylememe gerek var mı?”, “Seni sevdiğimi biliyorsun.”
Bireysel pozisyon almadan kaçınma: ihtiyaçların veya eleştirilerin dolaylı ifade edilmesi, işaret veya ipuçlarına yönelik konuşmalar bu iletişim kalıbına örnek olabilir.
Kısmi algılama: verilmesi istenen mesajın bir bölümünü tümü gibi algılamak. Örneğin cümlenin içeriğine dikkat etmeden sadece mimiklere veya akustik sinyallere tepki vermek.
Abartılı genelleme: başa gelen bir olayın, bir yaşantının tüm gerçeklikle genellenmesi: “hiçbir zaman….”, “her zaman “, “daima..” “hep böyle yapıyorsun” “sen zaten….” gibi ifadeler kullandığımızda bu iletişim engelini kullanmış oluyoruz.
Gerek çift ilişkisinde gerek günlük iletişimlerimizde kullandığımız dili ve verdiğimiz mesajı fark etmemizin yanında alışılagelmiş iletişim engellerini de tanımamız ve etkili iletişim adına iletişim tarzlarımızı mercek altına almamız yararlı olacaktır. Çiftlerin iletişim engellerini aşmalarına, açık iletişim kurmanın yararı olabileceği gibi uzman yardımı almanın da yararı kaçınılmaz olacaktır.
Sonraki aşamada bireyin iletişim engelleri yerine olumlu iletişim kalıplarını yerleştirmesine yardımcı olmak gerekir.
Olumlu iletişim kalıplarında “Aktif dinleme”, sağlıklı iletişimin ilk adımıdır. Aktif dinlemede karşımızdaki kişiye (eşimize, partnerimize, arkadaşımıza, patronumuza vb.): “Seni bir kişi olarak kabul ediyorum ve sana değer veriyorum. Söylediğin sözler sana verdiğim dikkati hak ediyor.” mesajı verilir. Kişi dinlenildiğini ve değer gördüğünü hisseder bu sayede özgüveni yukarı çekilir, hiçbir şey demesek de sadece dinleyerek de karşımızdaki kişinin konuşmaya devam etmesini sağlamış oluruz.
Yargılamayan iletişim olumlu iletişimin bir diğer ayağıdır. Yargılamayan iletişimi kurduğumuz zaman ifadelerimizin hedefi kişi değil davranışları dile getirilir aslında. Böylece, karşıdakine birtakım yaftalar yapıştırmaktan (sen zaten hep böylesin, beni dinlemiyorsun, hep konuşuyorsun, gevezesin, anlamıyorsun, başarısızsın, beceriksizsin vb…), suçlamaktan kaçınmış oluruz.
Yukarıda iletişim engellerlinden bahsetmiştik, özellikle çiftler tartışma sırasında karşıdaki kişinin ne söylediğini dinlemeden kendi algısıyla cümlenin sonunu tamamlar ve ona göre tepki verir ve kaçınılmaz son tartışma büyür!... Bu noktada kişi kendine ve düşüncelerine hükmedilmiş gibi hissedebilir. Tam da bu noktada “özgür bırakan iletişim”in devreye girmesi iletişimin bir güç savaşına dönüşmesini engelleyecektir. Özgür bırakan iletişim karşısındakini, kendi görüşlerini, düşüncülerini, inançlarını ve duygularını ifade etmekte ve istediğini yapmakta özgür bırakır, kendisini ifade etmek için bir fırsat sunar. Eşitleyen iletişimde ilişki eşitlenmiş ve iletişim kolaylaşmıştır. Bu durumda özgüven desteklenir, empatik bir tutum gösterilmiş olur. Empatik iletişim hem duyguların sağlıklı ifade edilişini hem de açıklanması için gereken güveni yaratır. Empatik iletişimle kişi karşısındaki bireyi iletişime hazırlamış, doğrudan ve açık iletişim için geniş bir kapıyı aralamış olur.
ANLAMAK, ANLAŞILMAK DİLEKLERİMLE…
ANLAŞILMAK İÇİN ANLAMAK GEREKİR…..
Sehir HİLOOĞLU
Uzm. Psikolojik Danışman-Aile Terapisti
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çift İlişkisinde İletişim Engelleri ve Çözümleri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Dnş.Sehir HİLOOĞLU'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Dnş.Sehir HİLOOĞLU'nun izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin
Yazan Uzman
|
çiftlerde iletişim, çift ilişkisinde iletişim, etkili iletişim, iletişim engeli, iletişim öğeleri, iletişim tarzı, ailede iletişim, eşlerde iletişim, eşlerde akıl okuma, eşkerde abartılı genelleme, çiftlerde empati, olumlu iletişim, olumsuz iletişim
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.