İnanç Terapisi
İNANÇ TERAPİSİ
JAMES FOWLER İLE İNANCIN SAFHALARI ÜZERİNE BİR GÖRÜŞME
Bu görüşme Candler Teoloji okulunda bir gelişim psikologu olan profesör James W. Fowler ile inancın safhaları adlı kitabı hakkında bir röportajdır.
Stroughn (görüşmeci): Dr. Fowler araştırmalarınızda geliştirmiş olduğunuz inancın altı aşamasına ilişkin özet bir açıklama yapmanızı isteyerek başlamanızı istiyorum.
Fowler: elbette. Bu kabataslak bir açıklama olacak. Eğer bebeklik döneminden başlayacak olursak (doğumdan 2 yaşına kadar) inancı farklı bir şekilde adlandıramayacağız. Bu dilin ve kavram düşüncenin oluşmasından önceki bir periyottur. Bebeklik dönemi güven duygusunun temellerinin oluştuğu bir dönemdir. Ayrıca bebekliği tanrı ve kutsallığın ön imgelerinin oluşmaya başladığı ve içinde yaşadığımız dünyanın bir başka çeşidi olarak adlandırabiliriz. Bu ana güven ve gevensizliğin temeli inanç kavramının tamamının oluşmasından sonra inşa edilir. Gelecekteki dini deneyimler hem yeniden doğrulanmalı hem de temel doğrular yeniden bir zemine oturtulmalıdır.
1. Aşama: Sezgisel/Tasarı Halindeki İnanç
Bu ilk aşamayı sezgisel/tasarı halindeki inanç olarak adlandırmaktayız. Bu 2 yaşından 6-7 yaşına kadarki süreci kapsamaktadır. Bu aşamada inanç gelişen değişen ve dinamik bir yapıdadır. Bu aşamada inanç hayal etmenin artması ile belirginleşir. Çocuk fantezi ve algılarını sorgulayacak gerekli mantıksal beceriye sahip değildir. Bu nedenle çocuğunun zihinsel yapısını “ zihinsel olarak bebektir” olarak adlandırabiliriz. Yaptığımız çalışmalarda bulduğumuz ve ortaya çıkardığımıza göre çocuğun ilk 6 yaşına kadarki deneyim ve hayalleri onun yaşamındaki inançlarını uzun süreli etkileyecek negatif ve pozitif bir özelliğe sahiptir.
2. Aşama: Efsanevi/Gerçekçi İnanç
Bu aşamayı efsanevi-gerçekçi inanç olarak adlandırmaktayız. Bu dönemde çocuk dünya ile baş etmenin yollarını geliştirir ve önceki dönemdeki inanç ve fantezilerini eleştirecek ve değerlendirecek bir düşünce tarzını oluşturmaktadır. Bu aşamanın temel özelliği hikayeleştirmedir. Çocuk bu dönemde kız veya erkek olsun inanç konusunda kendi deneyimlerinde ortaya çıkardıklarını güçlü hikayeler haline getirir ve onları yeniden anlatabilir. Bu hikayeler aynı zamanda gerçek bir niteliğe de sahiptir. Ancak çocuk bu hikayelerin soyut anlamlarını yansıtmaya ve yorumlamaya henüz hazır değildir.
3. Aşama: Sentez/Geleneksel İnanç
Bu evre tipik olarak 12-13 yaşlarında oluşmaya başlar ve sentez/geleneksel inanç olarak adlandırılır. Bu evre Piaget’nin formal operasyonel (somut işlem) düşünce olarak adlandırdığı evrenin başlangıç dönemine denk gelmektedir. Bunu en basit anlamı bireyin kendi düşünceleri hakkında düşünmeye başlamasıdır. Yani kendini sorgulamaya başlamasıdır. Bu bir insanın tipik olarak kimliğini oluşturmaya başlaması anlamına gelmekte ve hayatındaki onu etkileyen diğer önemli kişilerin geribildirim ve değerlendirmeleri hakkında derinlemesine düşünmeye başlama aşamasıdır. Biz bunu sentez/geleneksel inanç olarak adlandırmaktayız. Burada sentez yapay bir duygu değildir. Bu duygu değer verdiği hayalleri ile değerlerinin bir etkileşimidir. Ayrıca kimlik ile benlik duygusunun bir bileşimidir.
Bu aşamanın tipik özelliklerinden biride kişiler arası ilişkileri genişletici bir özellik olarak tanrı imgesinin oluşturulmaya başlanmasıdır. Tanrı inancı derin ve gerçekçi olarak bilinen bir ilişkide bir arkadaş, yoldaş ve gerçekçi bir insan olarak genellikle tecrübe edilir. Bunun yanında ergenliğin açlığı olarak gerçek bir dini; kişiyi ve değerlerini derinlemesine bilen, kişiliğinin bir garanti edicisi ve bireyin kendisi olabilmesi için çabaladığı dünyada güven duyduğu bir tanrıya sahip olma ihtiyacı olduğunu düşünmekteyim. Bu iki aşamanın herhangi birinde bu aşamaları en iyi şekilde üzeride taşıyan ergenlerle sık sık karşılaşabiliriz. Bu yüzden 3. aşama ergenlik aşaması da olabilir. Örneğin kiliselerde veya kilise dışında ergenlik döneminde inançlarını en iyi şekilde oluşturmaya başlayan pek çok kişiye rastlayabiliriz.
4. Aşama: Kişisel/Tasarı Halindeki İnanç
4. aşama yaşamını idame etmeye başladığı kişiler arası ilişkiler döngüsünün dışına çıkabildiği dönemde belirir. Kişi bu dönemde yaşamın bir parçası olarak tanımladığı ve paylaştığı ve dünya ve gruplardan kendini soyutlayarak kendini iyice sorgulamanın ve kendi üzerinde iyice düşünmenin, ölçüp biçmenin sorumluluğu altına girer. Bazen suyu keşfetmediğimizi ancak suyunda balığı oluşturmadığını bildiğimizi söyleyen Samtayana’dan alıntılar yaparım. Bu aşamadaki bir birey su ile hayatını sürdüren balığa benzer. Bu benzetmeden hareketle balık içerisinde bulunduğu sudan çıkıp yani kendini sudan bir süre soyutlayıp suyu iyice düşünmeye, sorgulamaya ve ölçüp biçmeye başlar.
Pek çok insan bu geçişi tamamlayamaz fakat 3 ve 4. aşama arasında gidip gelirler. 4. aşamaya geçiş 17 yaşın başlarında ortaya çıkar ve 20 yaşın ortalarına kadar da genellikle tamamlanamaz. Ayrıca bazı durumlarda 20 yaşın başlarına kadarki sürelerde bu aşama başlamayabilir de. Çoğunluklada genç ergenlik dönenimde bu süreç doğal olarak ortaya çıkar bununla birlikte bazı insanlar bu geçişi 30 yaşın sununa kadar gerçekleştiremeyebilirler. Bu aşama ergenlik döneminin yaşamın zaten kritik bir dönemi olması itibari ile daha travmatik bir hal alır. Birey bu aşamadaki gelişmeler doğrultusunda yaşamını yeniden gözden geçirme zorunda kalacaktır. Bu aşama şu sınırlarla ilgilidir; birincisi, benim durduğum senin başladığın yer, diğeri ise otantik inanç ve amaçlara sahip olduğum grubun yeri ve diğer grupların başladığı yerdir. Bu aşama çoğunlukla bireyin kendisini bağladığı ideolojik inançları, bir gurupta kendini nasıl hissettiği ile kendi olma arasındaki uyum ve otantik inançlar ile ilgilenir.
5. Aşama: Bağlayıcı İnanç
35-40 yaşlar ve daha sonrasında bazı insanlar yaşamlarının ortasında sahip oldukları inançlarında bağlayıcı inanç diye adlandırdığımız bazı değişikliklere maruz kalırlar. Bir önceki aşamanın sıkıntılı olmasının nedeni bireyin kişiliği ve sınırları açısından açık ve net olanı elde etme çabasında kaynaklanmaktadır. 5. aşama ise esnek ve gözenekli bir yapıya sahiptir. Birey 5. aşamaya doğru geçerken kendi bilincini tanımaya başlar. Birey bu aşamada bir bilinçsizliğe de sahiptir. Bu dönemde tanrı ile bir iletişim kurmak için tanrıya yakınlık ve açıklığın yanı sıra tanrının gizemi, yokluğu, ve tuhaflığını da içeren derinlemesine araştırmalar yapılır. Aynı zamanda birey teolojik mitler, tabular ve kalıtımla getirdiği bir takım inançları içeren toplumsal bilinçsizlik üzerine sorgulamalar ve araştırmalar yapar. Bu aşamada birey kendinden farklı olan birey ve grupları samimiyetin yeni bir türü olarak test etmeye hazırdır. Bu aşama birey için yaşayan bir paradokstur. Birey gerçekten bu paradoksal gerilimleri bir arada tutmak zorunda olduğunu pek çok açıdan bilir.
6. Aşama: Evrensel İnanç
Çok az insanın evrensel inanç dediğimiz bu aşamaya geçtiğini görmekteyiz. Bu aşamayı insanların tanrının egemenliğini yansıttığını düşündüğümüz Hıristiyanlık ve Yahudiliği yaşandığı bir dönem olarak adlandırmaktayız. Birey bu egemenliği Hıristiyanlık ve Yahudilikle sınırlı tutmaz. Bu pek çok inancı kapsayabilir. Birey tanrıya ulaşmayı ve nihayete varmayı merkeze alır. Birey şekil ve zemini tersine çevirir. Kişi ait olduğu ulusu kastederek evinde olduğunu ifade eder. Biz bu tip insanların bizden daha basit ve daha anlaşılır olduklarını fark ederiz. Diğer taraftan çoğunlukla özgür insanlar bazen kendi özgürlüklerini adayabilirler. Mesela Martin Luther, Thomas Metron, Mother Teresa Of Cacutta, Dag Hammerskjold Ve Diederich Bonhoeffer yaşamının sonlarını bu uğurda hapishanelerde geçirmelerini bu duruma örnek verebiliriz. Bu tip insanlar tanrıyı tasdik etme uğruna kendilerini feda eden kişilerdir. Ancak bu durum sahip oldukları inancın ateşli ve güçlü savunucuları olmalarına engel teşkil etmez.
Eleştiriler
Fowler’in teorisi psikolojik ve teolojik açıdan sorgulanmakta ve deneysel olarak bir geçerliliği bulunmamaktadır. Ocukların 12 yaşına kadar ilk iki evrede olduklarını gösteren delillerin olmasına karşın 16 yaş civarında ergenlerin 3. aşamanın ötesinde bazı farklılıklar gösterdiklerine dair delillerde bulunmaktadır. Fowler modeli bazı deneysel araştırmalardan hareketle ortaya atılmıştır. Bu araştırmalardan elde edilen bulgulardan daha fazlasına Wulf’un(1991) çalışmalarında rastlayabiliriz. Bununla birlikte bu model metodolojik yetersizliğinden dolayı birtakım bilimsel araştırmaların sonuçları ile sınırlıdır. Fowler 6 aşamasından sadece 2 si deneysel olarak desteklenmiş ve bunlar çoğunlukla Piaget’in bilişsel gelişim aşamaları ile örtüşmektedir.
Bir diğer eleştiri ise Fowler‘ın çalışmalarını kendi yazdığı kitap düzeyinde kalması ve bilimsel dergilerce yayınlanmamasından dolayı psikologlar tarafından dikkat çekmemesi yönündedir. Ayrıca Fowler’ın bu çalışmasının sadece kendi bulunduğu toplumun özelliğini yansıttığı diğer topluluklara genellenip genellenemeyeceği sorgulanmaktadır.
JAMES FOWLER İLE İNANCIN SAFHALARI ÜZERİNE BİR GÖRÜŞME
Bu görüşme Candler Teoloji okulunda bir gelişim psikologu olan profesör James W. Fowler ile inancın safhaları adlı kitabı hakkında bir röportajdır.
Stroughn (görüşmeci): Dr. Fowler araştırmalarınızda geliştirmiş olduğunuz inancın altı aşamasına ilişkin özet bir açıklama yapmanızı isteyerek başlamanızı istiyorum.
Fowler: elbette. Bu kabataslak bir açıklama olacak. Eğer bebeklik döneminden başlayacak olursak (doğumdan 2 yaşına kadar) inancı farklı bir şekilde adlandıramayacağız. Bu dilin ve kavram düşüncenin oluşmasından önceki bir periyottur. Bebeklik dönemi güven duygusunun temellerinin oluştuğu bir dönemdir. Ayrıca bebekliği tanrı ve kutsallığın ön imgelerinin oluşmaya başladığı ve içinde yaşadığımız dünyanın bir başka çeşidi olarak adlandırabiliriz. Bu ana güven ve gevensizliğin temeli inanç kavramının tamamının oluşmasından sonra inşa edilir. Gelecekteki dini deneyimler hem yeniden doğrulanmalı hem de temel doğrular yeniden bir zemine oturtulmalıdır.
1. Aşama: Sezgisel/Tasarı Halindeki İnanç
Bu ilk aşamayı sezgisel/tasarı halindeki inanç olarak adlandırmaktayız. Bu 2 yaşından 6-7 yaşına kadarki süreci kapsamaktadır. Bu aşamada inanç gelişen değişen ve dinamik bir yapıdadır. Bu aşamada inanç hayal etmenin artması ile belirginleşir. Çocuk fantezi ve algılarını sorgulayacak gerekli mantıksal beceriye sahip değildir. Bu nedenle çocuğunun zihinsel yapısını “ zihinsel olarak bebektir” olarak adlandırabiliriz. Yaptığımız çalışmalarda bulduğumuz ve ortaya çıkardığımıza göre çocuğun ilk 6 yaşına kadarki deneyim ve hayalleri onun yaşamındaki inançlarını uzun süreli etkileyecek negatif ve pozitif bir özelliğe sahiptir.
2. Aşama: Efsanevi/Gerçekçi İnanç
Bu aşamayı efsanevi-gerçekçi inanç olarak adlandırmaktayız. Bu dönemde çocuk dünya ile baş etmenin yollarını geliştirir ve önceki dönemdeki inanç ve fantezilerini eleştirecek ve değerlendirecek bir düşünce tarzını oluşturmaktadır. Bu aşamanın temel özelliği hikayeleştirmedir. Çocuk bu dönemde kız veya erkek olsun inanç konusunda kendi deneyimlerinde ortaya çıkardıklarını güçlü hikayeler haline getirir ve onları yeniden anlatabilir. Bu hikayeler aynı zamanda gerçek bir niteliğe de sahiptir. Ancak çocuk bu hikayelerin soyut anlamlarını yansıtmaya ve yorumlamaya henüz hazır değildir.
3. Aşama: Sentez/Geleneksel İnanç
Bu evre tipik olarak 12-13 yaşlarında oluşmaya başlar ve sentez/geleneksel inanç olarak adlandırılır. Bu evre Piaget’nin formal operasyonel (somut işlem) düşünce olarak adlandırdığı evrenin başlangıç dönemine denk gelmektedir. Bunu en basit anlamı bireyin kendi düşünceleri hakkında düşünmeye başlamasıdır. Yani kendini sorgulamaya başlamasıdır. Bu bir insanın tipik olarak kimliğini oluşturmaya başlaması anlamına gelmekte ve hayatındaki onu etkileyen diğer önemli kişilerin geribildirim ve değerlendirmeleri hakkında derinlemesine düşünmeye başlama aşamasıdır. Biz bunu sentez/geleneksel inanç olarak adlandırmaktayız. Burada sentez yapay bir duygu değildir. Bu duygu değer verdiği hayalleri ile değerlerinin bir etkileşimidir. Ayrıca kimlik ile benlik duygusunun bir bileşimidir.
Bu aşamanın tipik özelliklerinden biride kişiler arası ilişkileri genişletici bir özellik olarak tanrı imgesinin oluşturulmaya başlanmasıdır. Tanrı inancı derin ve gerçekçi olarak bilinen bir ilişkide bir arkadaş, yoldaş ve gerçekçi bir insan olarak genellikle tecrübe edilir. Bunun yanında ergenliğin açlığı olarak gerçek bir dini; kişiyi ve değerlerini derinlemesine bilen, kişiliğinin bir garanti edicisi ve bireyin kendisi olabilmesi için çabaladığı dünyada güven duyduğu bir tanrıya sahip olma ihtiyacı olduğunu düşünmekteyim. Bu iki aşamanın herhangi birinde bu aşamaları en iyi şekilde üzeride taşıyan ergenlerle sık sık karşılaşabiliriz. Bu yüzden 3. aşama ergenlik aşaması da olabilir. Örneğin kiliselerde veya kilise dışında ergenlik döneminde inançlarını en iyi şekilde oluşturmaya başlayan pek çok kişiye rastlayabiliriz.
4. Aşama: Kişisel/Tasarı Halindeki İnanç
4. aşama yaşamını idame etmeye başladığı kişiler arası ilişkiler döngüsünün dışına çıkabildiği dönemde belirir. Kişi bu dönemde yaşamın bir parçası olarak tanımladığı ve paylaştığı ve dünya ve gruplardan kendini soyutlayarak kendini iyice sorgulamanın ve kendi üzerinde iyice düşünmenin, ölçüp biçmenin sorumluluğu altına girer. Bazen suyu keşfetmediğimizi ancak suyunda balığı oluşturmadığını bildiğimizi söyleyen Samtayana’dan alıntılar yaparım. Bu aşamadaki bir birey su ile hayatını sürdüren balığa benzer. Bu benzetmeden hareketle balık içerisinde bulunduğu sudan çıkıp yani kendini sudan bir süre soyutlayıp suyu iyice düşünmeye, sorgulamaya ve ölçüp biçmeye başlar.
Pek çok insan bu geçişi tamamlayamaz fakat 3 ve 4. aşama arasında gidip gelirler. 4. aşamaya geçiş 17 yaşın başlarında ortaya çıkar ve 20 yaşın ortalarına kadar da genellikle tamamlanamaz. Ayrıca bazı durumlarda 20 yaşın başlarına kadarki sürelerde bu aşama başlamayabilir de. Çoğunluklada genç ergenlik dönenimde bu süreç doğal olarak ortaya çıkar bununla birlikte bazı insanlar bu geçişi 30 yaşın sununa kadar gerçekleştiremeyebilirler. Bu aşama ergenlik döneminin yaşamın zaten kritik bir dönemi olması itibari ile daha travmatik bir hal alır. Birey bu aşamadaki gelişmeler doğrultusunda yaşamını yeniden gözden geçirme zorunda kalacaktır. Bu aşama şu sınırlarla ilgilidir; birincisi, benim durduğum senin başladığın yer, diğeri ise otantik inanç ve amaçlara sahip olduğum grubun yeri ve diğer grupların başladığı yerdir. Bu aşama çoğunlukla bireyin kendisini bağladığı ideolojik inançları, bir gurupta kendini nasıl hissettiği ile kendi olma arasındaki uyum ve otantik inançlar ile ilgilenir.
5. Aşama: Bağlayıcı İnanç
35-40 yaşlar ve daha sonrasında bazı insanlar yaşamlarının ortasında sahip oldukları inançlarında bağlayıcı inanç diye adlandırdığımız bazı değişikliklere maruz kalırlar. Bir önceki aşamanın sıkıntılı olmasının nedeni bireyin kişiliği ve sınırları açısından açık ve net olanı elde etme çabasında kaynaklanmaktadır. 5. aşama ise esnek ve gözenekli bir yapıya sahiptir. Birey 5. aşamaya doğru geçerken kendi bilincini tanımaya başlar. Birey bu aşamada bir bilinçsizliğe de sahiptir. Bu dönemde tanrı ile bir iletişim kurmak için tanrıya yakınlık ve açıklığın yanı sıra tanrının gizemi, yokluğu, ve tuhaflığını da içeren derinlemesine araştırmalar yapılır. Aynı zamanda birey teolojik mitler, tabular ve kalıtımla getirdiği bir takım inançları içeren toplumsal bilinçsizlik üzerine sorgulamalar ve araştırmalar yapar. Bu aşamada birey kendinden farklı olan birey ve grupları samimiyetin yeni bir türü olarak test etmeye hazırdır. Bu aşama birey için yaşayan bir paradokstur. Birey gerçekten bu paradoksal gerilimleri bir arada tutmak zorunda olduğunu pek çok açıdan bilir.
6. Aşama: Evrensel İnanç
Çok az insanın evrensel inanç dediğimiz bu aşamaya geçtiğini görmekteyiz. Bu aşamayı insanların tanrının egemenliğini yansıttığını düşündüğümüz Hıristiyanlık ve Yahudiliği yaşandığı bir dönem olarak adlandırmaktayız. Birey bu egemenliği Hıristiyanlık ve Yahudilikle sınırlı tutmaz. Bu pek çok inancı kapsayabilir. Birey tanrıya ulaşmayı ve nihayete varmayı merkeze alır. Birey şekil ve zemini tersine çevirir. Kişi ait olduğu ulusu kastederek evinde olduğunu ifade eder. Biz bu tip insanların bizden daha basit ve daha anlaşılır olduklarını fark ederiz. Diğer taraftan çoğunlukla özgür insanlar bazen kendi özgürlüklerini adayabilirler. Mesela Martin Luther, Thomas Metron, Mother Teresa Of Cacutta, Dag Hammerskjold Ve Diederich Bonhoeffer yaşamının sonlarını bu uğurda hapishanelerde geçirmelerini bu duruma örnek verebiliriz. Bu tip insanlar tanrıyı tasdik etme uğruna kendilerini feda eden kişilerdir. Ancak bu durum sahip oldukları inancın ateşli ve güçlü savunucuları olmalarına engel teşkil etmez.
Eleştiriler
Fowler’in teorisi psikolojik ve teolojik açıdan sorgulanmakta ve deneysel olarak bir geçerliliği bulunmamaktadır. Ocukların 12 yaşına kadar ilk iki evrede olduklarını gösteren delillerin olmasına karşın 16 yaş civarında ergenlerin 3. aşamanın ötesinde bazı farklılıklar gösterdiklerine dair delillerde bulunmaktadır. Fowler modeli bazı deneysel araştırmalardan hareketle ortaya atılmıştır. Bu araştırmalardan elde edilen bulgulardan daha fazlasına Wulf’un(1991) çalışmalarında rastlayabiliriz. Bununla birlikte bu model metodolojik yetersizliğinden dolayı birtakım bilimsel araştırmaların sonuçları ile sınırlıdır. Fowler 6 aşamasından sadece 2 si deneysel olarak desteklenmiş ve bunlar çoğunlukla Piaget’in bilişsel gelişim aşamaları ile örtüşmektedir.
Bir diğer eleştiri ise Fowler‘ın çalışmalarını kendi yazdığı kitap düzeyinde kalması ve bilimsel dergilerce yayınlanmamasından dolayı psikologlar tarafından dikkat çekmemesi yönündedir. Ayrıca Fowler’ın bu çalışmasının sadece kendi bulunduğu toplumun özelliğini yansıttığı diğer topluluklara genellenip genellenemeyeceği sorgulanmaktadır.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "İnanç Terapisi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.Tuncay GÜLEN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.Tuncay GÜLEN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
