2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Sağlık Politikaları ve Sağlık Sistemine Genel Bakış
MAKALE #6725 © Yazan Murat MANGIR | Yayın Nisan 2011 | 19,947 Okuyucu
I. GİRİŞ VE SAĞLIK SİSTEMİNE GENEL BAKIŞ

Arap ülkeleri arasında yer alan Suudi Arabistan,Suriye ve Kuveyt’in sağlık sistemlerini ele almadan önce, sağlık sisteminin tanımlanması,sınırlarının çizilmesi,sağlık sisteminin görevlerinin ve günümüz dünya ekonomisinde sağlık sisteminin öneminin bilinmesi gerekmektedir.

Günümüzde sağlık sistemleri, dünya ekonomisindeki en büyük sektörlerden birisidir. Sağlık sektörü için 1997’de yapılan toplam harcama, yaklaşık 2985 milyar dolardır. Bu da dünya brüt milli hasılasının neredeyse %8’ne denk düşmektedir. Bu rakamsal boyut, binlerce yıl öncesinde, aile üyeleri, dini örgütler ya da bazen profesyonel bir şifa verici tarafından tedavi sunulan bir kişiyle, bir hastalık arasındaki basit ve özel bir ilişkinin, geçmiş iki yüzyıl içinde nasıl genişlediğini ve bir sağlık sistemi tarafından kapsanan kompleks bir ağa nasıl girdiğini yansıtmaktadır.

Hemen hemen bütün dünya ülkeleri sağlık sistemlerinin karşı karşıya olduğu en önemli iki problem, sağlık sistemine ayrılan kaynakların çok adaletsiz bir biçimde dağıtılması ve sağlık problemlerinin dağılımına göre bir tahsis yapılmamasıdır. Düşük ve orta gelirli ülkeler dünya gelirinin yalnızca %18’ini elde etmekte ve global sağlık harcamalarının %11’ini gerçekleştirmektedirler (250 milyar dolar ya da bu ülkelerdeki gayri safi milli hasılanın %4’ü). Dünya nüfusunun %84’ü bu ülkelerde yaşamakta ve dünyanın hastalık yükünün %93’ünü taşımaktadırlar. Bu ülkeler, halklarının sağlık ihtiyaçlarını karşılamakta adil ve ulaşılabilir bir biçimde yeterli finansman sağlamak ve yetersiz kaynaklar için bir çözüm bulmakta çok büyük zorluklarla karşılaşmaktadırlar .
Günümüz kompleks dünyasında bir sağlık sisteminin ne olduğunu, nelerden oluştuğunu ve nerede başlayıp nerede bittiğini tam olarak söylemek zordur. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 2000 Raporu sağlık sistemini, temel amacı sağlığı geliştirmek, yenilemek ve sürdürmek olan tüm aktiviteleri içerecek biçimde tanımlamıştır.

Dünya Sağlık Raporu 2000’de, sağlık sistemlerinin sınırlarına yönelik kullanılabilecek birtakım tanımlara yer verilmiştir,bu tanımlar arasında en uygun olan tanımı açıklamadan önce bir sağlık faaliyetinin ne olduğu iyi bilinmelidir.

Bir sağlık faaliyeti, sağlığı sürdürmeyi ve geliştirmeyi temel amaç edinen aktivitelerin bir grubu olarak tanımlanabilir.Sağlık sistemi ise temel amacı sağlığı iyileştirmek olan faaliyetler bütünü şeklinde tanımlanmaktadır.Bu tanım tıbbi ve kişisel olmayan sağlık hizmetlerini içerdiği gibi, trafik kazalarından kaynaklanan ölümleri düşürmeye yönelik düzenlemeler gibi sektörler arası aktiviteleri de içermektedir.

Özet olarak sağlık sistemleri, yalnızca insanların sağlığını yükseltme
sorumluluğuna değil, aynı zamanda da onları hastalığın finansal risklerine karşı
korumak ve onları saygınlıkla tedavi etmek sorumluluklarına da sahiptirler.
Sağlık sistemleri böylece üç önemli amaca sahiptir. Bunlar:
• Hizmet sunulan nüfusun sağlığını yükseltmek;
• İnsanların beklentilerine yanıt vermek;
• Hastalık ya da sağlığın maliyetlerine karşı finansal koruma sağlamaktır.

Roemer ,sağlık sistemlerinin tipini devletin sağlık piyasasına müdahale derecesine göre gruplandırmış ve devletin müdahalesinin en azdan en çoğa doğru sıralanmak üzere şu dört sağlık tipinin olduğunu ifade etmektedir;

A-Özel teşebbüs/serbest Pazar tipi
B-Refah yönetimli tip
C-Kapsayıcı/ bütüncü/ tekçil hizmet tipi
D-Sosyalist/ merkezi planlama tipi

Bu çalışmada Arap ülkeleri içerisinde yer alan Suudi Arabistan,Suriye ve Kuveyt’in sağlık sistemlerinin ele alınacak ;Suudi Arabistan ve Kuveyt kapsayıcı/bütüncü/tekçil hizmet tipi sağlık sistemli ülkeler arasında ,Suriye’nin ise özel teşebbüs /serbest Pazar tipi sağlık sistemli ülkelerin arasında yer alıyor olmasından dolayı bu sağlık sistemlerine ayrıntılı olarak yer verilirken,refah yönelimli tipi ve sosyalist/merkezi planlama tipi sağlık sistemlerinin de yalnızca tipik ve genel özelliklerine değinilecektir.

A-Özel teşebbüs/serbest Pazar tipi

Tipik özelliği “ kişisel ihtiyacalar için doğrudan ve kişisel ödeme ve/ veya sadece hastalık yahut genel sağlık hizmetlerini içeren isteğe bağlı ve kişisel prim ödemeli özel sigorta ağırlıklı sağlık hizmetleri talebi” olarak özetlenebilir

Bu uygulamada, sağlık hizmetleri talebinin, genellikle ( herhangi bir sebeple) doğrudan kişisel ödemelerle veya özel sigorta aracılığıyla prim şeklinde yarı doğrudan ödemelerle ücret karşılığında kamu veya özel sektör hizmet arz edicilerinden satın alınarak karşılanması esastır.

Bu tipteki uygulamaların önemli noktası, kişisel sağlık hizmeti ihtiyaçlarının talebi için, esas olarak kişilerin doğrudan ve/ veya prim ve benzerleri türünde yarı-doğrudan harcama yapmak zorunda olmaları; buna karşılık, devletin diğer gelirlerinden ayrılan pay ile birlikte kişilerin gelirleri/ varlıkları/ refahları oranında verdikleri vergilerin belirsiz bir bölümüyle bu hizmetlerin giderlerine dolaylı olarak katılımlarıyla oluşan kamu kaynakları kullanımının çok daha az olmasıdır.

Sağlık güvencesi imkanı, genellikle maddi olanağı olanların gönüllü olarak sağlık sigortasına katılmasıyla sağlanır. Bu sebeple teorik olarak, nüfusun sadece maddi imkanı olan kısmı sağlık hizmeti güvencesi edinebilir.

Sağlık hizmeti arzı harcamalarının büyür bir kısmını özel sektör karşılar, hastane yataklarının büyük bir bölümü özel sektörün elindedir.

Bu sağlık sistemi tipi, sağlık hizmetleri arz ve talebinin esas olarak serbest Pazar şartlarında gerçekleştiği, yeterli olmayan kamu sektörü yanında ana unsur olarak özel sektör sağlık hizmetleri arzının ve kişisel talebin yaygın olduğu bir ortamı tanımlamaktadır.

Diğer yandan, ekonomik doktrinin teorik olarak öngördüğü, “ arz ve talebin birbirlerini serbest Pazar ortamında serbestçe karşılayıp dengelemesi” esasının, uygulamada, beklenen olumlu, ihtiyaca uygun, dengeli, adil, toplum yararına sonuçlarının alınmasında çoğu zaman yetersiz kaldığı gözlemlenebilmektedir.Diğer alanlarda da olduğu gibi, sağlık sektöründe de arz ve talep dengesinin pazarda gerçekten serbest biçimde gerçekleşememesinin ve sağlık hizmetlerinin Pazar şartlarına uyumsuzluğunun yarattığı sonuçların, sağlık sisteminden beklenen yararları olumsuz olarak etkilediği görülmektedir.

Bu sebeplerle, bu tür sağlık sistemleri, sağlık hizmeti talep edenlerin, alacakları hizmet hakkında yeterli bilgiye sahip olamadıkları için, arz edenin kontrolüne her yönden açık ve korunmasız olduğu uygulamalardır. Hizmetin sunumu, ücreti, kalitesi, miktarı vb. üzerinde değerlendirme ve denetim imkanları çok kısıtlıdır.
Sonuç olarak, milli geliri yüksek, gelir dağılımı nispeten dengeli, yoksulları çok az, sosyal yardım faaliyetleri etkili, toplum sağlığı hizmetleri yeterli, güçlü bir düzenleme ve denetim sisteminin çalıştığı ülkelerde uygulandığında, kişisel sağlık hizmetleri arz ve talebinde sorunlara yol açmayabilir. Ancak bu durumda bile, birincil (primer) toplum sağlığı ve kişisel koruyucu-geliştirici sağlık hizmetleri ile, hizmete ulaşım ve yararlanma imkanları kısıtlı olan kişilerin tedavi hizmeti ihtiyaçları alanlarında hala devam edecek olan bazı olumsuzlukların, kamu müdahalesiyle çözülmesi gerekliliği sürecektir. Bu uygulama, kişisel sağlık hizmetlerinin talep ve arzının en eski ve yaygın biçimi olarak nitelendirilebilir.

Genel özellikleri;
1-Kişisel doğrudan ödeme ve/veya isteğe bağlı özel ( bazen de kamu) hastalık ve sağlık sigortalarıyla talep asıl uygulamalardır
2-Kamu sektörü sağlık hizmetlerinin arz ve talebinde var olsa da, asıl unsur değildir
3-Özel sektör sağlık hizmetlerinin arz ve talebinde asıl unsurdur

B-Refah yönetimli tip

Tipik özelliği ‘hastalık hallerini kapsayan zorunlu,çalışan ve işveren (ayrıca ilke olarak devlet tarafından ek) prim ödemeli hastalık sosyal sigortası ağırlıklı sağlık hizmeti talebi’ olarak özetlenebilir

Bu sağlık sistemi modelinde,sosyal devlet anlayışıyla sağlık hizmetleri bir kamu görevi sayılmış,yurttaşların ödeme yapmadan yararlandıkları bir kısım kamu kaynaklı sağlık hizmetlerinin yanında,zorunlu ve birbirine benzer nitelikteki primler karşılığında, tedavi ağırlıklı belli hizmetlerden mutlaka yararlanmaları esas alınmıştır.

Genel özellikleri;

1-Tüm bireylere yönelik, zorunlu, kişisel prim ödemeli, kamu ( bazen özel) hastalık ( bazen sağlık) sosyal sigortasıyla talep asıl uygulamalardır

2-Kamu sektörü sağlık hizmetlerinin talebinde asıl unsurdur, arz da daha az olabilir

3-Özel sektör sağlık hizmetlerinin arzında var olabilir, talebinde ek imkanlar sunabilir

C-Kapsayıcı/ bütüncü/ tekçil hizmet tipi

Tipik özelliği “ hastalık dahil tüm kişisel sağlık hizmetlerini kapsayan zorunlu, kamu/ bütçe kaynaklı sağlık sosyal güvenliği ağırlıklı sağlık hizmetleri talebi” olarak özetlenebilir

Tipik özelliği “ hastalık dahil tüm kişisel sağlık hizmetlerini kapsayan zorunlu, kamu/ bütçe kaynaklı sağlık sosyal güvenliği ağırlıklı sağlık hizmetleri talebi” olarak özetlenebilir,

Bu uygulamada, sağlık hizmetlerinin talebi ve arzında mümkün olduğunca kamu/ bütçe kaynakları kullanılarak, tüm bireylerin zorunlu kamu sağlık hizmetleri güvenliği kapsamına alınması ve tüm ihtiyaçlarının kamu sağlık kurumlarınca ücretsiz olarak karşılanması esastır.

Bu tipteki uygulamaların önemli noktası, toplumsal ve kişisel koruyucu, geliştirici ve tedavi edici tüm sağlık hizmeti ihtiyaçlarının arzı ve talebi için esas olarak, kişilerin prim ve benzerleri türünde doğrudan ve/ veya yarı-doğrudan hiçbir harcama yapmak zorunda olmamaları; buna karşılık, devletin diğer gelirlerinden ayırdığı pay ile birlikte kişilerin gelirleri / varlıkları / refahları oranında verdikleri vergilerin belirsiz bir bölümüyle bu hizmetlerin giderine dolaylı olarak katılmalarıyla oluşan kamu/ bütçe kaynaklarının kullanılmasıdır.

Sağlık hizmetlerinin arzında kamu sektörü asıl olmakla birlikte güncel uygulamalarda kamu ve özel sektör bir arada bulunabilir. Özel sektörün hizmet arzı sırasında ortaya çıkabilecek olumsuz durumlar, iyi bir denetim sistemiyle en aza indirilmeye çalışılır.
Talep finansmanı kamu/ bütçe kaynaklı olduğu için, fertler genellikle vergiler dışında prim veya başka adlar altında bir ek “sağlık vergisi” olarak nitelendirilebilecek ödemelerde bulunmak yahut özel durumlar hariç ayrı bir dolaylı veya doğrudan harcama yapmak zorunda değildirler.

Hizmet talebinde özel sektör, isteyenlere bedelli ek imkanlar sağlayabilir.

Kapsayıcı tipteki modelin, bir diğer sağlık hizmetleri güvencesi modeli olan ve sadece hastalık halinde tedavi imkanı sağlayan primli hastalık sosyal sigortası esaslı refah yönelimli sağlık sisteminden farkı; her türlü temel, koruyucu ve geliştirici birincil (primer) sağlık hizmetlerinin yanında, tedavi edici sağlık hizmetlerinin tümünü, bütün ülkede ve herkese, aynı şartlarda, genellikle tek bir örgüt içinde, kamu / bütçe kaynağı esasıyla ücretsiz olarak verilmesini sağlayacak, tam kapsamlı bir sağlık sosyal güvenliği sağlamayı amaçlamasıdır.

Sistemin asıl uygulama biçiminde, sağlıkla ilgili hizmet arz ve talep faaliyetlerinin hemen tamamında kamu sorumluluğu esastır ve sistemin özünde, nüfusun tamamı için tüm sağlık hizmetlerinin devlet tarafından üretilmesi ve ücretsiz olarak, sağlık sosyal güvenliği (sigorta değil) biçimindeki bir sağlık güvencesi kapsamında verilmesi öngörülür. Böylece sağlık hizmetleri arzının ve arz ücretsiz olduğu için de talebinin finansmanı ağırlıklı olarak vergilerden sağlanmış olur. Uygulandığı ülkelerde yurttaşların kapsayıcı sağlık sistemlerine sahip çıkmalarının nedeni, refah yönelimli sistemlerdeki gibi sadece hastalık hallerinde işleyen hastalık sosyal sigortası yerine, her tür sağlık hizmetini tüm insanlara verecek tam bir sağlık sosyal güvenliği elde etme şansının bu sistemde en yüksek seviyeye ulaştığını görmeleridir denilebilir.

Uygulanma biçimine bağlı olarak, sağlık hizmeti üreten ve arz eden birimler devlete ait oldukları gibi, doktor ve diğer sağlık personelinin çoğu, ücret sistemiyle kamuda çalışır.
Bütünüyle kamu / bütçe kaynaklı finansman sistemi nedeniyle katlanılan maliyetin, iş gücü kaybının önlenmesi ve sağlık sistemi bozukluklarından kaynaklanabilecek giderlerin azalması vb. gibi diğer olumlu çıktılarla ve etkilerle telafi edilebileceği hesaplanmaktadır.

Ayrıca ülkenin GSMH”sından sağlığa ayrılan payın büyük bir bölümünün tedavi edici sağlık hizmetlerine harcandığı bir ülkede, kapsayıcı sağlık sistemi benimsendiği takdirde, o ülkede koruyucu sağlık hizmetlerine, kapsayıcı sistem sebebiyle daha fazla ağırlık verileceğinden, sağlık alanına yapılacak olan harcamalarda yine bir azalma olabilecektir.

Günümüzde kamu ekonomilerinde yaşanan zorluklar/ krizler, dünyada genişleyen “ sosyal harcamaların azaltılması” ve özelleştirme gibi uygulamalara paralel olarak, kapsayıcı tip sistemlerin asıl biçimi kısmen değiştirilerek, sadece talebin kamu / bütçe kaynaklarından yapılması, hizmet arzında kamu yanında özel sektöre de yer verilmesi, ayrıca çeşitli nedenlerle oluşabilecek özel hizmet talepleri için de özel sektörden yararlanılması uygulamalarını içeren kapsayıcı tipinde uygulamalar yaygınlaşmaktadır.
Bunların dışında halkın, sağlık giderlerine, genel vergilere ek olarak ayrıca sağlık vergileri veya primlerle de katılmasının mümkün veya zorunla olduğu durumlarda, ek kaynak yaratmak amacıyla veya başka gerekçelerle, ilave finansman yolu olarak prim, özel vergi, katkı, katılım ve benzeri uygulamalara da başvurulabilmektedir.

Ek kaynakların toplam içindeki oranı makul bir miktarı aşmadığı sürece kapsayıcı sistemin özü değişmemekte, sağlık hizmetlerinin tümünün tüm vatandaşlara aynı sistem içinde kamu/ bütçe talep kaynakları ağırlığıyla verilmesi “temel ilke” niteliğinde korunarak uygulanmaya devam edilmektedir.

Genel Özellikleri;

1-Tüm bireylere yönelik, zorunlu, tam kapsamlı sağlık sosyal güvenliğiyle talep ve kamu sağlık hizmet nitelikli ücretsiz arz asıl uygulamalardır
2-Kamu sektörü sağlık hizmetlerinin arz ve talebinde asıl unsurdur, bazen arz da daha az olabilir
3-Özel sektör sağlık hizmetlerinin arzında var olabilir, talebinde ek imkanlar sunabilir

D-Sosyalist/ merkezi planlama tipi

Tipik özelliği ‘toplumsal ve kişisel tüm sağlık hizmetlerinin bütünüyle piyasadışı ve toplum hizmeti alanı niteliğinde ücretsiz talep ve arzı’ olarak özetlenebilir.
Bu sağlık sisteminde halk, hizmete aktif olarak katılır,hizmeti ve kurumları çeşitli yol ve biçimlerde denetler.Bu denetim hizmetin kalitesi yanında,kaynak ve hizmet dağılımının coğrafi özellik,kişi,grup,sınıf v.b. farkı gözetmeksizin tüm topluma eşit,adil,ihtiyaç olduğu kadar,ulaşılabilir ve kullanılabilir olarak verilmesi gibi konuları da içerir.

Genel Özellikleri;

1-Tüm bireylere yönelik, zorunlu, toplumun ortak/ kolektif sağlık güvencesiyle talep ve toplumun ortak sağlık hizmeti nitelikli ücretsiz arz asıl uygulamalardır
2-Kamu sektörü sağlık hizmetlerinin arz ve talebinde asıl unsurdur
3-Özel sektör sağlık hizmetlerinin arz ve talebinde yer almaz veya istisnadır.


II. ÜLKELER
Arap Ülkeleri arasında yer almakta olan Suudi Arabistan,Suriye ve Kuvey’in sağlık sistemlerine bu bölümde yer verilecektir.

SUUDİ ARABİSTAN

1936'da petrol bulunmasına kadar ekonomisi Mekke ve Medine'yi ziyarete gelen hacılara ve hurma dışsatımına bağımlı olan Suudi Arabistan'ın, bu gelirleri günümüzde de sürmekle birlikte, ekonomisinin temeli petrole dayanır ve ülke olarak sağlık hizmetleri kamu kaynaklarınca finanse edilmektedir.

Ülkede sağlık hizmetleri ile ilgili her konu Sağlık Bakanlığı”na bağlı 18 sağlık bölgesi tarafından yürütülmektedir.Bu bölgelerin içerisinde yer alan hastanelere bağımsızlık vermek amacıyla da son yıllarda çalışmalar yapılmaktadır.

Ayrıca kendi personeline ve yurttaşlara hizmet veren askeri kuruluşlar, okul sağlık birimleri, Gençlik Sağlığı Genel Başkanlığı gibi başka kamu kuruluşları da vardır.
Sağlık gücünün %61’i gurbetçilerden oluşur.Yabancı iş gücünün değişim hızı istikrarsızlığa neden olduğu için hükümet kendi vatandaşlarından oluşan personel sayısını arttırmaya yönelik planlar yapmaktadır.Öncelikleri;öğretim kadrosunu,sağlık idarecilerini,sağlık güvencesi yönetimini ,teminat kalitesini ve hasta bakımı yönetimini geliştirmektir

Vatandaşların tümü, finansman kamu kaynaklarınca sağlanan genel sağlık güvenliği kapsamındadır. Ayrıca yalnız kendi vatandaşları değil, ülkede herhangi bir nedenle bulunan her insan bu hizmetlerden ücretsiz olarak yararlanmaktadır
Suudi Arabistan’da hastanelerin çoğu kamu sağlık kuruluşu konumundadır.
Suudi Arabistan da hac hizmetleri sağlık sisteminde önemli bir yer tutar.Her yıl özellikle haç döneminin bitip hac ibadetini gerçekleştirenlerin ülkelerine döndükten sonra çok fazla bulaşıcı hastalık ortaya çıkmaktadır.Bulaşıcı hastalık genç ve yetişkin nüfus arasında trafik kazalarından sonra en sık rastlanan ölüm nedeni olarak görülmektedir.
Birincil sağlık hizmeti kapsamında bulaşıcı hastalıklara karşı WHO(Dünya Sağlık Örgütü) işbirliği ile koruma ve aşılama uygulamalarını içeren çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmaların sonunda bulaşıcı hastalıkların görülme sıklığı gelişmiş ülkelerin seviyesine düşürülmüştür.Buna karşın son yıllarda bulaşıcı olmayan hastalıklarda belirgin bir artış söz konusudur.(Özellikle kalp damar rahatsızlığı ve şeker hastalığı)
Birincil sağlık hizmetleri içerisinde sağlık merkezleri sağlık sisteminin temel taşlarındandır.Bu merkezler ülkemizde önce pilot illerle başlayıp 2010 yılında tüm illerde faaliyete geçirilen Aile Sağlığı Merkezleri gibi kendi alanlarındaki belirli nüfusa hizmet verir, hastanelerle sıkı ağı olan bir hizmet birimi olarak kurulmuşlardır.
Ayrıca Sağlık Bakanlığı ve diğer devlet kurumlarına ait hastaneler 24 saat hizmet veren acil hizmet birimlerine sahiptirler

Devlet, sağlık hizmetlerinin kalitesini arttırmak ve vatandaşlarına tercih hakkı sunmak amacıyla özel sağlık sektörünü teşvik etmekte, Sağlık Bakanlığı bu sektörün denetim görevini üstlenmektedir.Ancak özel sağlık kuruluşların belirli bölgelerde yoğunlaştığı Suudi nüfusun tümüne yönelik olmadığı görülmektedir.

Sosyal güvenlik sistemi Suudi Arabistan”da 1960”lı yıllarda uygulanmaya başlanmıştır. Muhtaç vatandaşlara yardım etmeyi ve maaş dağıtmayı amaçlayan bu sistemi Suudi Arabistan”ın değişik bölgelerine yayılan 76 ana merkez ve şubeleri kanalıyla dul, öksüz ve tam olarak çalışamaz durumda olanlara periyodik olarak maaş verilmektedir.

Suudi Arabistan” da kişi başına düşen GSHM 6919 U.S.$ ve kişi başına sağlık harcaması 137 U. S. $”dır. Suudi Arabistan”da toplam sağlık harcamalarının GSHM”ya oranı %2”dir.Ayrıca vatandaşlara sağlık hizmeti sunmak için bütçeden ayrılan pay yıldan yıla artırılmaktadır.

Suudi Arabistan sağlık hizmetlerinin finansmanının yaklaşık % 76,6”sı devlet gelirleri tarafından sağlanmaktadır. ( 2001 yılı itibariyle). Sağlık Bakanlığı dışındaki kamu kurumları da üstlendikleri sağlık hizmetlerini karşılamak amacıyla yıllık ödenek almaktadırlar. Bunlarında dışında kalan sağlık hizmetlerinin finansmanı kişisel ödemeler gibi özel kaynaklardan ve özel şirket çalışanlarınca ödenen mesleki sağlık sigorta primleri tarafından karşılanır.

Dünya Sağlık Örgütü ve Suudi Arabistan Sağlık Bakanlığının,ülkenin Sağlık Sisteminin Güçlendirilmesine yönelik gerçekleştirilmesi gereken çalışmaları belirlemiştir;
Sağlıklı Şehirler Projesi : Çevre sağlığı (gıda ve su güvenliği,kimyasal ve radyasyon güvenliği),sağlıklı şehirler ve iş sağlığını içeren kapsamlı bir program Sağlık Bakanlığı tarafından desteklenmelidir.Okulda,iş yerinde,sosyal çevrede ve fiziksel aktivitedeki sağlık konularına odaklanan ve 20 Arabistan şehrine ulaşan‘Sağlıklı Şehirler Projesi’ ne destek verilmelidir.

‘Sağlıklı Şehirler Projesi’ ile bulaşıcı hastalıklara karşı gerçekleştirilen çalışmaların etkinliği de arttırılmış olacağı öngörülmektedir.

Kapsamlı Sağlık Bilgi Stratejisi:Güncel sağlık bilgisi çoğunlukla sistem veri aktivitesi üzerine odaklanmıştır.Sağlık sektörünün yönetimi ve planlanmasına dayanan,sistemlerin ve hastalık yükünün gelişimine yönelik yapılan çalışmalar oldukça önemlidir.Sağlık Bakanlığı ile bütün PHC merkezlerine bağlanacak yeni bir bilgilendirme sistemine dayanarak,kapsamlı bir sağlık bilgilendirme yöntemi düzenlenmelidir.

Sağlık Bakanlığının finansman için alternatif kaynaklar belirlemesi: Sağlık Bakanlığının karşılaştığı en önemli zorluklardan birisidir.Kamu sektörü tarafından sağlık hizmeti finansmanını devam ettirmek gittikçe zorlaşmaktadır. Son zamanlarda yapılan bir çalışma,sağlık hizmeti harcamalarının gelecek 20 yıl içinde ikiye katlanacağını bildirdi.buna göre,Sağlık Bakanlığının finansman için alternatif kaynaklar belirlemesi gerekir.Kabul edilebilir sağlık hizmetleri için,artan talebi karşılamak üzere ciddi anlamda sağlık sigortası düşünülmelidir. Sağlık bakanlığı,sağlık hizmetlerinin özelleştirilmesine yönelik benzer programlar uygulayan ülkelerin deneyimlerini öğrenip bunlardan faydalanmalıdır

Sağlık Kaynakları Nitelikli,iyi yetişmiş personellere ihtiyaç vardır.Suudi Arabistandaki doktor ve hemşirelerin beşte dördü ayrıca teknisyenlerin yarısından fazlası Suudi vatandaşı olmaması,Suudi Arabistan kadrosundaki bu eksiklik ülke içinde dengesiz sağlık personelinin dağıtımıyla sonuçlanmaktadır.Bu durumun önlenmesi için hem özel hem de devlet sektöründe tıp eğitimi ve benzer sağlık disiplinlerine yatırım yapmasına ihtiyaç vardır.Ayrıca sağlık hizmetlerinin kalitesini yükseltmek için Suudi doktor ve hemşirelerin daha ileri eğitim alması gerekmektedir.

Trafik Kazalarının önlenmesine yönelik kapsamlı faaliyetler: Suudi Arabistan da trafik kazaları en sık rastlanan ölüm nedeni olarak görülmektedir.2006 yılında trafik kazaları sonucu,5883 kişi,2007 yılında ise toplam 6358 kişi yaşamını kaybetmiştir.

SURİYE

Suriye ekonomisi daha çok tarım ve hayvancılığa dayanır. Tarım ürünlerinden elde edilen gelirin gayri safi yurtiçi hasıladaki payı % 27'dir. Çalışan nüfusun % 26'si tarım alanında is görmektedir. Suriye ekonomisine önemli oranda katkısı olan petrol daha çok ABD şirketleri tarafından çıkarılmaktadır. Doğal gazin da ülke ekonomisine katkısı vardır. Petrol ve doğal gazin GSYH'daki payı % 14 oranındadır. Ayrıca fosfat, demir, asfaltit gibi madenler de çıkarılmaktadır

Suriye sağlık hizmetleri Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. Bunun yanında Eğitim Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı”nın da yürüttüğü halk sağlığı programları vardır. 1990 yılında sağlık hizmetlerinin sunumunu merkeziyetçilikten uzaklaştırmak için il düzeyinde sağlık sistemi hizmete girmiştir. Her ile kendi bütçesi tahsis edilir ve her ilin sağlık yöneticisine günün gelişme stratejileri içinde programlarını tamamlayabilmesi için yeterli yetki ve esnekli sağlanır.

Sağlık hizmetleri birincil sağlık hizmetleri temeline dayanır, köy, il ve bölge olmak üzere 3 düzeyde sunulur. Köy düzeyinde, kırsal alan sağlık merkezleri ve sağlık birimleri vardır. İl düzeyinde daha büyük sağlık merkezleri, bölgesel düzeyde de kent sağlık merkezleri vardır.
Suriye sağlık sistemi 4 ana başlıkta toplanabilir ;
1. Genel koruyucu hizmetler
2. Acil yardım hizmetleri
3. Kamu hastaneleri
4. Özel hastaneler Sağlık sektöründe hem kamu hem de özel sağlık kuruluşları büyük öneme sahiptir ve eşgüdümlü olarak faaliyet göstermektedirler.Özel Sağlık kuruluşlarının sayısı giderek artmaktadır.Ayrıca özel sağlık kuruluşları kamu desteğinden yararlanmaktadır ve vergiden muaf tutulmaktadır.

Özel sağlık kuruluşları kapasitelerinin %10’u kamuya ayrılmak zorundadır.

Genel koruyucu ve acil yardım hizmetleri tamamen ücretsizdir, hastanelerde iki tip işlem vardır: ücretsiz tedavi ve “ücret karşılığı tedavi”. Sağlık Bakanlığı finansmanındaki açıkları kapatabilmek için “ ücret geri ödeme” sisteminin yerleştirilmesine çalışmakta ise de, henüz sonuç alınamamıştır vatandaşlar özel hastaneleri tercih ettiklerinde ise tedavi ücreti ödemek zorundadırlar.

Devlet klinik ve sağlık merkezlerinde ayakta sağlık hizmetleri tüm vatandaşlara ücretsiz olarak verilir. Ancak ekonomik durumu uygun olanlar fark ücret vererek, ücretsiz kamu hizmetlerinden yararlanmak yerine, daha yüksek kalitede hizmet alabilmek için özel sağlık kuruluşlarına başvurmayı tercih ederler.Bunun nedeni ise özel sağlık kuruluşlarının hizmet kalitesinin yüksek, ve bekleme süresinin daha kısa olmasıdır.

Sağlık hizmetlerinin finansmanına katkıda bulunabilecek herhangi bir özel sağlık sigorta sistemi mevcut değildir.

Suriye’de 1200’ü kamuda olmak üzere toplam 23.000 hekim çalışmaktadır.Ayrıca 4 ‘ü özel olup 5 devlet olmak toplam 9 Tıp Fakültesi bulunmaktadır.Tıp fakültelerinden mezun olduktan sonra mesleki eğitim programını şekillendirebilmek için son yıllarda çalışmalar başlamıştır. Pratisyen hekimlere 6 aylık periyotlarla 10 günlük hizmet içi eğitim kursları düzenlenmektedir.

KUVEYT

Kuveyt ekonomisi,Kamu sektörü tarafından yönlendirilmekte,tamamen petrol gelirine ve ithalata bağımlıdır.Elde edilen bol gelir,ülke dışında yatırım imkanı vermekte böylece ranyite modeli sürdürülmektedir.Başta otomobil ve aksesuarları olmak üzere hemen hemen her tür ürün ithal ürün edilmekte olup mücevher,kozmetik,kadın giyim eşyası ve hediyelik eşyalar geleneksel ithal kelemlerini oluşturmaktadır.

Kuveyt”in ilk modern sağlık sistemi kurma girişimi yurtdışından getirilen doktorlar tarafından 1911 yılında erkekler için büyük bir hastane ve 1919 yılında kadınlar için küçük bir hastane kurulmasıyla başladı. 1950 lerde devlet, bütün topluma ücretsiz sağlık hizmeti götüren kapsamlı bir sağlık sistemini uygulamaya başladı. Bugün de Kuveyt tüm vatandaşlarına sağlık hizmetlerini ücretsiz olarak sunmaktadır. Sağlık harcamaları tamamen devletin yıllık bütçeleriyle karşılanır, fertlerden herhangi bir vergi veya prim toplanması söz konusu değildir. Kuveytliler tıbbi hizmetleri devlet hastaneleri ve kliniklerden ücretsiz olarak alabilirler.

Sağlık Bakanlığı sağlık hizmetleri yönetiminde merkezi bir rol oynar. Sağlık hizmetleri bir bütündür ve Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. Kuveyt”te sağlık hizmetleri, sağlık merkezleri, hastaneler, yerel klinikler, uzmanlaştırılmış sağlık hizmetleri ve benzeri örgütler vasıtasıyla sunulmaktadır. Sağlık Bakanlığı Kuveyt”i 6 sağlık bölgesine ayırmıştır. Tüm bölgelerde yöneticiler yönetim yetkilerini kullanabilecek serbestiye sahiptirler. Bölgelerin her biri genel hastane, sağlık merkezi, ihtisaslaşmış klinikler ve dispanserleri içerir.

Ülkede risk gruplarına(ruh hastaları-engelli bireyler) yönelik sağlık hizmetleri gelişmiş düzeydedir. Ruh sağlığı hizmetleri, 480 yataklı psikiyatri hastanesi merkezli olarak sunulmaktadır. Psikiyatri hizmetleri klinikler, hapishaneler, engelli okulları ve çeşitli merkezler tarafından da verilmektedir.

Kuveyt te 25 hastane,2950 doktor 390 diş hekimi,10000 hemşire mevcuttur 492 kişiye bir doktor düşmektedir. Sağlık personelinin büyük bir bölümü kamuda çalışır.
Sağlık harcamalarının GSYİH içinde düşük görünmesinin temel nedeni GSYİH”nın çok büyük olmasıdır. Maliyetlerin kişisel olarak paylaşılmasına ve özel sektörün sağlık hizmetine katılımına ihtiyaç duyulmaktadır. 1999 yılında artan bütçe baskısı nedeniyle Kuveyt vatandaşı olmayan bütün yerleşikler için zorunlu sağlık sigortası uygulaması yasallaştırılmıştır.

Kuveyt Sağlık Bakanlığı,ulusal sağlık önceliklerini şu şekilde sıralamıştır;
- Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Önlenmesi ve Bakımı
- Artan Yaşlı Nüfus İhtiyaçları
- İlaç İdaresinin geliştirilmesi

Dünya Sağlık Örgütünce ise,Kuveyt’in ulusal sağlık öncelikleri aşağıda sıralanmıştır.
- Teknik stratejilerin benimsenmesini ve uyulmasını kolaylaştıran uygulama alanının genişletilmesi
- Araştırmaların ve gelişmelerin desteklenmesi,sağlık sektöründeki performansın izlenmesi
- Bilgi edinimi ve bilgi birikiminin paylaşılması,eşdeğer prensip alternatiflerinin oluşturulması
- Özel prensip önerilerinin temin edilmesi,prensip,hareket ve harcamaları etkileyen aracı olarak hizmet etmesi


KAYNAKÇA
1- Sargutan, E.Karşılaştırmalı Sağlık Sistemleri. Hacettepe Üniversitesi Yayınları.Ankara,2006
2- http://www.who.int/en/
3- Sağlık Sistemleri Performans Ölçümü,Önemi ve Dünya Sağlık Örgütü Yaklaşımı.Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Sağlık Politikaları ve Sağlık Sistemine Genel Bakış" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Murat MANGIR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Murat MANGIR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     1 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Murat MANGIR Fotoğraf
Murat MANGIR
Balıkesir
Sosyal Hizmet Uzmanı
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi6 kez tavsiye edildi
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Murat MANGIR'ın Makaleleri
► Genel Anksiyete'ye Klinik Bir Bakış Psk.Doğancan GÖKÇE
► Ergenlik Dönemine Genel Bir Bakış Psk.Ayşegül COŞKUN
► Fobilere Genel Bir Bakış ve Belirtileri Psk.Azade ALTINTAŞ DURMUŞ
► Pozitif Psikoloji Nedir? Genel Bir Bakış Psk.Dnş.Kübra DÖRTYOL
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Sağlık Politikaları ve Sağlık Sistemine Genel Bakış' başlığıyla benzeşen toplam 69 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


09:20
Top