Lenfödem Belirtileri Nelerdir? Lenfödem Tedavisi Nasıl Yapılır?
MAKALE #7139 © Yazan Fzt.Nilüfer KABLAN | Yayın Haziran 2011 | 9,279 Okuyucu
LENFÖDEM NASIL ORTAYA ÇIKAR? BELİRTİLERİ NELERDİR?
Sekonder lenfödemde ödemin açığa çıkışı yaralanma, enfeksiyon gibi faktörlerle tetikleneceği gibi kişi uyması gereken bütün kurallara uymasına rağmen sebepsiz yere de açığa çıkabilir. Özelliklede kanser tedavisi sonrası lenf sistemi zarar gören hastalarda lenfödemin açığa çıkışı çok farklı zaman dilimlerinde ve ortada somut bir neden yokken de olabilir. Lenfödem hiçbir zaman açığa çıkmayabilirde.
Lenfödemin gelişimi genelde 3 evrededir ve her evrede belirtiler farklıdır.
Evre I: Bu evrede lenfödem geri dönüşümlüdür. Dokular arasında sadece sıvı vardır. Kişi ilgili bölgede ağırlık, gerginlik, doluluk hisseder. Dokuya parmak ile bastırıldığında ‘gode’’ adı verilen çukurluk oluşur. Bu evrede yakalanan lenfödemde tedavi sonrasında doku eski haline döner.
Evre II: Bu evrede lenfödem geri dönüşümsüzdür. Dokular arasında sıvı ile birlikte protein birikim olur. Biriken protein dokunun sertleşmesine neden olur, gode oluşmaz. Bu evrede yapılan tedavi sonrasında sıvı ve protein dışarı atılır fakat doku tam anlamıyla eski haline dönemez.
Evre III: Bu evrede olay çok ilerlemiştir. Ciltte değişiklikler meydana gelmiştir. Deride ‘’fil derisi’’ görünümü vardır. Yapılan tedavi ile dokular arasında biriken su ve proteinin büyük bir kısmı atılır. Fakat oluşan fibröz doku vücut dışına atılamaz.
LENFÖDEMİN TEDAVİSİ VAR MIDIR?
Lenfödem tedavisinde günümüzdeki FİZYOTERAPİ açısından en geçerli yöntem MANUEL LENF DRENAJI/KOMPLEKS BOŞALTICI FİZYOTERAPİ’dir.
KOMPLEKS BOŞALTICI FİZYOTERAPİ (COMPLETE DECONGESTIVE PHYSIOTHERAPY) NEDİR?
Kompleks Boşaltıcı Fizyoterapi (KBF) programı 4 ana bölümden oluşur. Bunlar;
Manuel Lenf Drenajı (MLD): VODDER tekniği ile yapılır. 4 özel el tutuşu ve drenaj yolları takip edilerek ile yapılan boşaltım işlemidir. Fazla sıvının hasta lenf damarlarından sağlam lenf damarlarına doğru akışı ve kan dolaşımına tekrar geri dönüşü sağlanır. Drenaj yapılırken lenf damar
Cilt Bakımı: Lenfödemli hastalarda zamanla meydana gelen cilt değişikliklerini önlemek ve tedavi etmek için yapılan özel cilt bakımıdır.
Kompresyon (Basınç) Uygulaması: MLD ile gönderilen sıvının geri dönüşünü engellemek ve fazla olan sıvının sağlıklı lenf damarları tarafından emilimini artırmak amacı ile yapılan basınç uygulamasıdır.
Basınç ödemin indirilmeye çalışıldığı dönemde özel materyallerle ve özel teknikle uygulanan bandaj ile sağlanır. Ödemin indiği ve bu halin devamın sağlanmaya çalışıldığı evrede ise hastadan alınan ölçülere göre örülen bası giysisi ile uygulanır (Resim 3).
Egzersiz: Kompresyon içinde yapılan ve lenfödemli hastalara özgü boşaltıcı egzersizlerden oluşan bölümdür.
Bu dört komponent 2 fazda uygulanır;
FAZ I
Hastanın düzenli olarak her gün tedaviye alındığı devredir. Bu fazda amaç var olan fazla sıvıyı sağlam olan lenf damarlarına aktararak ödemin inmesini sağlamaktır.
FAZ II
Ömür boyu devam eden bir süreçtir. Bu fazın amacı FAZ I’de elde edilen lenfödemdeki inişi devam ettirmek ve tekrar ödemin artmasının önüne geçmektir. Bu faza ‘’koruma fazıda’’ denir.
KOMPLEKS BOŞALTICI FİZYOTERAPİ PROGRAMININ UYGULANMASI
Fizyoterapistin programa başlayabilmesi için öncelikle ‘’lenfödem’’ tanısının konulması gerekmektedir. Hekim tarafından teşhisin konulmasını takiben hastanın Kompleks Boşaltıcı Fizyoterapi programına alınmasına engel teşkil edebilecek klinik bir durumunun olup-olmadığının saptamak amacıyla hekim ve fizyoterapist tarafından değerlendirme yapılır. Kompleks Boşaltıcı Fizyoterapi programına alınmasında bir sakınca olmadığı kesinleştikten sonra hastanın mevcut durumunu belirleyen ve fizyoterapist tarafından yapılan ikinci bir değerlendirmenin ardından programa başlanır.
Ödem istenilen oranda inene kadar hasta tedaviye her gün alınmalıdır (Faz I). Bu programın başarısı açısından çok önemlidir. Bu dönem süresince hasta ve hasta yakınları MLD, bandajlama, cilt bakımı ve egzersiz konusunda eğitilir. Günlük yaşamda dikkat etmesi gereken noktalar hakkında bilgilendirilir. Ödemde yeterli iniş sağlandıktan sonra hastanın bası giysisi ölçüleri alınarak JOBST’un Almanya’da bulunan atölyelerine gönderilir ve hastaya özgü bası giysisi örülür. Burada unutulmaması gereken önemli nokta ‘’HAZIR FABRİKASYON YAPIMI BASI GİYSİLERİNİN LENFÖDEMLİ HASTALAR İÇİN UYGUN OLMADIĞI VE ÖDEMİ ARTIRDIĞIDIR’’. Bası giysisinin gelmesi ile birlikte bandajlama artık yapılmaz ve hasta bası giysisini giymeye başlar.
Bası giysisinin gelmesiyle Faz I sona erer ve Faz II’ye geçilir.
Faz II, hastanın fizyoterapist danışmanlığında Faz I’de kendisine öğretilenleri uyguladığı devredir. Bu dönemde hasta günlük olarak cilt bakımını yapmaya ve kendine
öğretilen egzersizleri yapmaya devam eder. MLD’yi ise haftada 1-2 defa yapması yeterlidir. Hasta bu dönemde kendine öğretilenleri uyguladığı takdirde yaşamını lenfödemin mağduriyeti altına girmeden devam ettirebilir.
Unutulmamalıdır ki; Faz I’de elde edilen başarının korunması ve ödemin yeniden artmaması hastanın Faz II devresinde üzerine düşen sorumlulukları ne kadar iyi yaptığıyla ilişkilidir.
BASI GİYSİSİNİ HAYATIM BOYUNCA KULLANMAM GEREKİYORMU?
Lenfödemde kompleks boşaltıcı fizyoterapi programını takiben hastanın bası giysisi giymesi gerekmektedir. Bası giysisi elde edilen başarının devamının sağlanması ve lenfödemin yeniden gelişmemesi için çok önemlidir. Mevcut tedavi yöntemlerinde hastanın bası giysisini yaşamı boyunca giymesi ve koruyucu özelliğinin devamı için belirli aralıklarla bası giysisinin yenilenmesi gerekmektedir.
KOMPLEKS BOŞALTICI FİZYOTERAPİ TEDAVİSİNİ HERKES GÖREBİLİRMİ?
Kompleks boşaltıcı fizyoterapi programı herkes için uygun bir tedavi yöntemi değildir. Hastanın bu programa girmesinde bir sakınca olup-olmadığı, kompleks boşaltıcı fizyoterapi uygulama sertifikasına sahip fizyoterapisti ve hastanın klinik durumunu bilen hekimi tarafından yapılan değerlendirmelerle tespit edilmelidir.
KOMPLEKS BOŞALTICI FİZYOTERAPİ PROGRAMINI KİMLER UYGULAYABİLİR?
Dünya’nın hiçbir yerinde MLD/KBF programı lisans eğitimi içinde verilmemektedir. Diğer bir deyişle doktor, fizyoterapist veya hemşire olmak tek başına MLD/KBF uygulama bilgi ve becerisine sahip olunduğu anlamına gelmez. Lisans eğitimini takiben verilen özel sertifika kursları ile MLD/KBF uygulama yetkisi kazanılmaktadır. Bu kurslara doktorlar, fizyoterapistler ve hemşireler katılabilmektedir. Uluslararası geçerliliği olan MLD/KBF sertifika kurslarına katılıp başarı ile tamamlamış olan doktorlar, fizyoterapistler ve hemşireler bu uygulamayı yapabilirler.
Beğenin 
| Makale Kütüphanemizden |
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
