Kedi ve Köpeklerde Tüy Dökülmesi
KEDİ VE KÖPEKLERDE TÜY DÖKÜLMESİ
Evcil hayvan sahiplerinin en fazla şikayetci olduğu konulardan birisi tüy dökülmesidir. Hem etrafı kirletmesi hem insan sağlığına karşı tehlike arz etmesi hem de petinizin estetik bozukluğuna neden olması nedenleriyle tüy dökülmesi istenmeyen bir durumdur. Kedi ve köpeklerde görülen tüy dökülmesi pek çok nedene bağlı olabilir. Tüyler normal yaşam sürelerini tamamladıktan sonra dökülürler. Fizyolojik tüy dökülmesi kedi ve köpeklerinizin kıl, tüy ve deri sağlığının olumlu olduğunu gösterir. Köpek ve kediler tüy dökerek temizlenirler. Bunun için en faydalı yöntem çamur banyolarıdır. Günün belirli saatlerinde tüylerin taranması da etkili bir yöntemdir. Genellikle bahar aylarında tüy dökülmesinde artış gözlemlenir. Değişen hava koşulları ve hormonal değişiklikler bahar aylarında artan tüy dökülmesinin etkin sebeplerindendir.
Allopesia: Doğmasal yada edinsel olarak bölgesel tüy dökülmesi olarak tanımlanır.
Fizyolojik Tüy Dökülmesi
Engellenemeyen ve kabul edilebilir tüy dökülmesidir. Doğal nedenlerden kaynaklanan bu çeşit tüy dökülmesi genellikle bahar aylarında artış gösterir. Köpek ve kedilerin kış mevsimindeki uzun ve kalın tüyleri dökülüp yerine yaz mevsimi için ince ve seyrek tüyler çıkartmaları son derece normaldir. Aynı şekilde sonbaharda da yazlık ince ve seyrek tüylerin yerini vücudu sıcak tutan uzun ve kalın tüyler alır. Fizyolojik tüy dökülmesi ortalama iki ile dört ay arasında değişir. Bu sürenin üzerine çıkan tüy dökülmeleri patolojik olarak tanımlanır.
Diğer fizyolojik neden ise büyümedir. Anne karnından tüylü olarak doğan yavrular gelişimleri sırasında tüylerini de değiştirirler.
Tüy dökülmesi koyu renkli ve uzun tüylü hayvanlarda daha fazla göze çarpar.
Fizyolojik tüy dökülmesini patolojik tüy dökülmesinden ayırt etmek son derece önemlidir. Sıradan bir tüy dökülmesi olarak tanımlanan olgu çok ciddi bir hastalığın varlığını gösterebilir. Böyle durumlardan şüpheleniyorsanız derhal Veteriner Hekiminize başvurunuz. Pegasus Veteriner Kliniği’nde deri hastalıkları önem arz etmektedir. Böyle durumlarda teşhis için mikroskobik yöntemler ve bakteriyolojik ekim yapılarak teşhis ve tedavi protokolü izlenmektedir.
Patolojik tüy dökülmesinin sebepleri;
• Bakterial Hastalıklar
• Viral Hastalıklar
• Hormonal Bozukluklar
• Mantarlar
• İç ve Dış Parazitler
• Alerjik Reaksiyonlar
• Beslenme Bozuklukları
• Vitamin ve Mineral madde yetersizlikleri veya fazlalıkları
• Stres
• Psikolojik değişiklikler
• Deterjan veya Sabun kullanımı
• Sık yıkama
• Yaşlılık gibi bir çok neden tüy gelişimini olumsuz yönde etkiler ve aşırı tüy dökülmesine neden olur.
Bakterial Hastalıklar (Pyoderma):
Deri üzerinde şekillenen herhangi bir lezyona bakterilerinde karışması sonucu oluşan deri hasarıdır. Dış parazitler, alerjenler, hormonal dengesizlikler ve benzeri bir çok nedenden dolayı gelişebilecek deri problemleri sonrasında ortama fırsatçı mikroorganizmalarin da katılmaları sonucu hasar daha da şiddetlenir ve tüy dökülmesi o oranda artar. Bakterial enfeksionlar sistemik hastalık oluşturmalarının yanı sora sadece deride de lokal enfeksionlar oluşturabilirler. Kepeklenme, kabuklanma, kızarıklık ve sivilcelenme oluşumu söz konusudur. Akıntılı kanamalı yada irinli lezyonlar gözlenebilir. Deri kötü kokulu ve şiddetli tüy dökülmesi söz konusudur.
Viral Hastalıklar:
Viral hastalıklar vücudun değişik sistemlerinde oluşturdukları etkilerinin yanı sıra deride de hasara neden olurlar. Özellikle kedilerin FIP (feline infeksioz peritonitis), FeLV (kedi lösemisi), FIV gibi viral hastalıklarında, köpeklerin Distemper (gençlik hastalığı) gibi bir çok viral hastalik sonucu yeterince beslenemeyen ve hastalık etkenlerinden etkilenen deride yaralar, kabuklanmalar kepeklenmeler, sivilceler, kızarıklıklar, kanamalar gelişir. Tüyler lokal yada generalize bir şekilde kayba uğrarlar. Öncelikli olarak asıl hastalık etkeni ile savaşmak gerekmektedir. Durum düzeldiğinde kıl ve tüy yapısı eski halini alacaktır.
Hormonal Bozukluklar:
Cushing Syndrom (Hyperadrenocortism): Cushing hastalığı vücutta yüksek oranda kortikosteroid varlığı sonucu şekillenen bir hastalıktır. Kortikosteroidlerin vücutta fazla üretilmesi veya uzun süreli kortizon kullanımı sonucu vücutta yüksek seviyede kortikosteroid varlığı Cushing hastalığına sebep olur. Köpeklerde daha sık rastlanmasına rağmen kedilerde daha nadirdir. Poodle, Dachshund, Boston terier, boxer, beagle ırkı köpekler hastalığa karşı predispoze oldukları rapor edilmiştir. Cushing hastalığında tüy kaybı, deri kalınlığının incelmesi, pigmenlerdeki artış (hiperpigmentasyon), kolay yaralanma vs. halsizlik, su içme, fazla idrar yapma, şişman vücut hatlarına sahip olma durumu hastalığın belirtilerindendir. şekillenen bir hastalıktır.
Hipertroidizm: Köpeklere nazaran kedilerde daha çok görüler bir hastalıktır. Tüy dökülmesi, tüylerin çekilince kolayca yerinden ayrılması, sebore ve deri yangısı gelişebilir.
Hypotroidizm: Troid yetersizliğine bağlı olarak deri ve tüy sağlığında değişimler söz konusudur. Köpeklerde çok sık görülür. Golden Retriever, Labrador, Doberman, Dachshund, İrlanda seteri, Great Dane ve İngiliz Bullterier ırkı köpekler bu hastalığa karşı predispozedir. Tüm vücutta simetrik tüy kaybu söz konusudur. Burun üzerindeki tüyler dökülür. Hiperpigmentasyon vardır ve kıllar kolaylıkla kopar. Deri kuru ve çoğunlukla bakterial veya paraziter enfestasyonlara karşı duyarlıdır.
Dişilerde östrogen hormonu fazlalığında yada erkeklerde testis tümörü varlığında da hormonal deri problemleri ve tüy dökülmeleri söz konusudur.
Mikotik Nedenler:
Derinin yüzeysel bir mikotik enfeksionudur. Oldukça sık karşılaşılan bir dermatolojik problemdir. Sadece deride olabileceği gibi sistemikte olabilirler. Bulaşma direkt temas veya enfekte metaryalin teması sonucu şekillenir. Deriye ulaşan mantar iki gün içerisinde kıl folüküllerine yerleşir. Buradan sonrada mantar kıllarla çoğalır. Ölü kıllar enfeksionu bulaştırmazlar. Bulaşma daha çok kılların büyümesi döneminde olur. Etken kıl folliküllerinde hasara neden olurlar. Bu kıllar çabuk kırılır ve kolay dökülürler. Mantarın şekillendiği yerde daire şeklinde tüy dökülmesi vardır. Belirtiler daha çok baş kulak kuyruk ve eklem bölgelerinde görülür. Tüy dökülmesi Yuvarlak - oval kızarık ve kaşıntılıdır.
İç ve Dış Parazitler:
Pire, kene, bit gibi dış parazitlerin sadece mekanik tüy dökülmesi değil aynı zamanda salgıladıkları alerjenler nedeniyle de kedi ve köpeklerin tüylerinde ve derilerinde hasara neden olurlar.
Pire ısırığı alerjisi adı verilen hastalık pirenin kan emmek için ısırması ve bu arada salgıladığı sıvının alerjen içermesi nedeniyle gelişen bir alerjik reaksiyondur. Bu reaksiyon ciltte yaralara ve tüy dökülmelerine neden olmaktadır.
Uyuz etkenleri (Sarcoptes, Demodex, Otodectes vb.) şiddetli kaşıntılara, kaşınma sonrası kendi kendini yaralamaya, kepeklenmeye, tüylerde kırılma ve dökülmelere neden olurlar.
Yürüyen kepek (cheyletiella) adı verilen zoonoz(insanlara bulaşabilen) bir dış parazittir. Bölgesel yada tüm vücuda yayılmış şekilde tüy kaybına neden olabilmektedir.
İç parazitler yani mide, bağırsak ve kalp kurtlarının sistemik etkileri son derece önemlidir. Göz ardı edilmemesi gereken diğer etkiyi de deride oluştururlar. Dolaşım ve beslenme ile ilgili yetersizliklere neden olarak deri ve tüy sağlığını olumsuz etkilerler. Deride cansızlığa, kepeklenmelere, yaralara sebep olurlar. Tüyler matlaşır ve dökülmesi şiddetlenir.
Allerjik Nedenler:
Kediler ve köpekler de tıpkı insanlar gibi pek çok maddeye karşı alerjik reaksion gösterebilirler. Ağaçlara, otlara, polenlere, naylon yada yün kumaşlara, plastiğe, yiyeceklere yada yiyeceklerdeki herhangi bir katkı maddesine, süt ürünlerine, evdeki toz ve tozda bulunan mite’lara ve elbette pire ısırıklarına gibi daha bir çok maddeye karşı alerjik reaksion gösterebilirler. Bunların başlıcaları şöyledir;
Allerjik ve irrite edici madde ile tamas sonrası gelişen deri yangısı: Bu tip deri hastalıklarında temas önemlidir. Metaller, lastik, yün ve plastik metaryaller, kimyasallar (boya, deterjan, kalitesiz şampuan, insan şampuanları) vb ile olan temas sonrası bölgesel hasar meydana gelebilir. Kızarık ve akıntılı yaralar, lokal tüy dökülmesi belirgindir. Temas engellendiğinde ve etken ortadan kaldırıldığıbda medikal tedavi ile beraber deri ve tüy sağlığı yeniden düzelir.
Atopi ( allergic inhalant dermatitis): Kedinin solunum yolu ile polen, ev tozu mite’ları veya küfleri gibi birçok alerjeni alması sonucu gelişen alerjik bir reaksion olarak tanımlanabilir. Ayakları özellikler parmak aralarını yalama, kulaklarda akıntı, kızarıklık ve kaşıntı, vücudun belirgin bölgelerinde kaşıntı, kızarıklık ve tüy kaybı ile karakterizedir. Bazen enfeksion gelişebilir.
İlaç ve Enjeksiyon bölgesinde tüy dökülme: Bir ilacın ya da aşının enjeksiyon bölgesinde beydana getirdiği tüy kaybıdır. Çok sık görülmeyen bir deri reaksionudur. Enjeksion yeri kalınlaşmaya başlar. Kedilerde bölgesel ülserler gelişebilir. Tüy kaybı enjeksiyondan aylar sonra dahi oluşabilir. Alanda pigment birikimi sonucu hiperpigmentasyon gelişebilir. Spesifik bir tedavisi yoktur. Durum kalıcıdır. Tüyü dökülen bölgenin yeniden tüylenmesi pek mümkün değildir.
Beslenme Bozuklukları:
Protein ve yağ asitlerinin(omega 3-6 ) yetersizliğinde, mineral ve vitamin eksikliklerinde veya vitamin fazlalıklarında deride ve tüylerde problemler gelişir. Diyette kalsiyum ve baklagil oranı fazla ise deri çinkodan yeterince yaralanamaz ve hastalık gelişir. A vitamini yetersizliğinde ve B vitamini yetersizliğinde de yine deri ve tüy sağlığı bozulur. Bunun yanında fazla A vitamini alımı da deri ve tüy sağlığını bozarak aşırı tüy dökülmelerine neden olurlar. Karaciğerle beslenen kedilerde gözlenen Hipervitaminozis A sonucu sadece deri ve tüyler değil tüm sistem özellikle de kemikler hasara uğrarlar.
Sebore:
Primer (genetik) ya da sekonder (FeLV, FIP, FIV gibi hastalıklara yada parazitlere bağlı) olarak gelişebilir. Kuru yada yağlı tipte olabilir. Deri ve tüylerin kokusu oldukça belirgindir. Kaşıntılı olabilir ve tüy kaybı gözlenebilir. Asıl neden ortadan kaldırıldığı taktide der ve tüy sağlığı normale dönecektir. Antiseboreik şampuanlar ile banyo kürü uygulanabilir. Diyete yağ asidi takviyesi yapilabilir. Omega 3 ve omega 6 deri ve tüy sağlığı açısından önemlidir.
Psikojenik sebepler:
Nörodermetitis özellikle kedilerde çok fazla tanısı konulan bir deri hastalığıdır. Anksiyete, stres, egzersiz yokluğu, çevresel değişiklikler (yeni ev, yeni bebek, yeni eşyalar, yeni sahiğ, yeni bir hayvan vs.) ve can sıkıntısının neden olduğu düşünülmektedir. Bölgesel ve belirgin bir tüy kaybu oluşur. Altta yatan neden ortadan kaldırıldığındai anksiyete tedavi edildiğinde ve yalama engellendiğinde deri ve tüyler düzelecektir. Siyam, burmese, abyssinian ırkı kedilerde davranış bozukluğuna bağlı simetrik tüy dökülmesi gözlenir.
Kediniz yada köpeğiniz sürekli kendisini yalıyor, ısırarak kaşınıyor, kuyruğunu kovalıyor, sahibinden gizleniyor, saldırganlaşıyor, tırnaklarını kemiriyor, tuvalet alışkanlığını sebepsiz yere değiştiriyorsa psikolojik bir problemi olabilir.
Stres de tüy dökülmesini tetikleyen bir unsurdur. Tıpkı insanladaki gibi yolculuk, ani korkular, tıbbi müdahaleler gibi nedenlerle stres yaşarlar. Bu stres tüy dökümüne neden olur.
Hamlielik ve laktasyon sırasında tüy dökülmesi fizyolojik olarak nitelendirilebilir. Yaşanan hormonal değişim anormal olmadığı için hormonla bozukluktan kaynaklanan tüy dökülmesi olarak sınıflandırmak yanlış olur bu dönemde ani ve geniş alana yayılmış tüy kaybı olabilir.
Pegasus Veteriner Kliniği’nden Tüy Kökülmesine Karşı Öneriler
Öncelikle dikkat etmeniz gereken konu gıda olmalıdır.
Kuru mama kullanmayanla için tek yönlü beslenmeden kaçınmalısınız.
Kaliteli ve kuru mama kullanmalısınız. Bunun için Veteriner Hekiminizin size önereceği mamaları tercih etmelisiniz.
Açık mama yada market maması kullanmamalısınız.
Köpeğinizin yada kedinizin yaşına, ırkına ve cinsiyetine uygun bir amam kullanmalısınız.
Kilosuna uygun ölçüde ve belirli öğünlerde vermeye dikkat etmelisiniz. Fazla gıda onu obezite, kalp veya karaciğer hastaso yapabilir. Dolaşım bozukluğu deri ve tüy sağlığını yakından etkiler. Ayrıca karaciğerde yağlanma olması deri ve tüy sağlığı açısından büyük önem taşır.
Özellikle uzun tüylü kedi ve köpeklerde tüy bakımı yapmak şarttır. Tüyler hergüntaranıp fırçalanmalıdır. Keçelenme önlenmelidir. Tarama deriye masaj tarzında yapılmalı ve derideki kan dolaşımı hızlanmalıdır.
Kedi ve köpeklerinizi fazla yıkamamlısınız. Sık yıkama derinin üzerindeki koruyucu tabakasının aşınmasına ve fırsatçı bakterilerin veya parazitlerin enfestasyonuna ortam hazılar.
Kedi ve köpeklerinizi onlar için hazırlanmış ve Veteriner Hekiminizin önereceği özel şampuanlarla yıkayınız. İnsan şampuanı, deterjan ve sabun kullanımından kaçınınız. Bunlar deri pH sını bozarak dermatit oluşumuna ve tüy dökülmesine neden olurlar.
Deri ve tüyler için hazırlanmış özel multivitamin preperatlarını Veteriner Hekiminize danışarak kullanabilirsiniz.
Dengeli beslenme fizyolojik tüy dökülmelerini azatacak ve patolojik tüy dökülmelerinde de tedaviye katkı sağlayacaktır. Veteriner Hekim tavsiyesiyle aldığınız profesionel mamalar kedi veya köpeğinizin genel sağlığı için ne derece önemliyse tüy sağlığı için o derece önemlidir.
Fizyolojik olmayan ve patolojik yada psikojenik kökenli olan tüy dökülmelerinde tanının konması için erken davranmalı ve kan testleri yaptırarak erken teşhis yolunda gitmelisiniz. Tanısı konan ve tedavisi yapılan her vakada kedinizin yada köpeğinizin sadece deri sağlığı değil tüm vücut sağlığını tehdit eden etkeni ortadan kaldırmış olursunuz. Böylece hem sizin hem tüylü dostunuzun yaşam kalitesini arttırmış olursunuz. Etrafta daha az uçuşan tüy ve daha kokusuz bir yaşantı için yapmanız gereken sadece kedi ve köpeğinizi düzenli Veteriner Hekim kontrolü altında tutmanız ve size verilen tavsiyeleri harfiyen yerine getirmeniz…
Pegasus Veteriner Kliniği’nde deri hastalıkları önem arz etmektedir. Böyle durumlarda teşhis için mikroskobik yöntemler ve bakteriyolojik ekim yapılarak teşhis ve tedavi protokolü izlenmektedir. Gerektiği durumlarda kan testi de yapılmaktadır.
Kliniğimizde kullandığımız mamalar profesyonel mama olup piyasadaki en kaliteli mamalardır.
Deri hastalıkları için kullandığımız ilaçlar Almanya, ingiltereden ithal olup güvenirliliğini kanıtlamış ilaçlardır.
“Sevgi küçük dostlarınız için en önemli tedavimizdir”
Veteriner Hekim Mahir KAYA
Evcil hayvan sahiplerinin en fazla şikayetci olduğu konulardan birisi tüy dökülmesidir. Hem etrafı kirletmesi hem insan sağlığına karşı tehlike arz etmesi hem de petinizin estetik bozukluğuna neden olması nedenleriyle tüy dökülmesi istenmeyen bir durumdur. Kedi ve köpeklerde görülen tüy dökülmesi pek çok nedene bağlı olabilir. Tüyler normal yaşam sürelerini tamamladıktan sonra dökülürler. Fizyolojik tüy dökülmesi kedi ve köpeklerinizin kıl, tüy ve deri sağlığının olumlu olduğunu gösterir. Köpek ve kediler tüy dökerek temizlenirler. Bunun için en faydalı yöntem çamur banyolarıdır. Günün belirli saatlerinde tüylerin taranması da etkili bir yöntemdir. Genellikle bahar aylarında tüy dökülmesinde artış gözlemlenir. Değişen hava koşulları ve hormonal değişiklikler bahar aylarında artan tüy dökülmesinin etkin sebeplerindendir.
Allopesia: Doğmasal yada edinsel olarak bölgesel tüy dökülmesi olarak tanımlanır.
Fizyolojik Tüy Dökülmesi
Engellenemeyen ve kabul edilebilir tüy dökülmesidir. Doğal nedenlerden kaynaklanan bu çeşit tüy dökülmesi genellikle bahar aylarında artış gösterir. Köpek ve kedilerin kış mevsimindeki uzun ve kalın tüyleri dökülüp yerine yaz mevsimi için ince ve seyrek tüyler çıkartmaları son derece normaldir. Aynı şekilde sonbaharda da yazlık ince ve seyrek tüylerin yerini vücudu sıcak tutan uzun ve kalın tüyler alır. Fizyolojik tüy dökülmesi ortalama iki ile dört ay arasında değişir. Bu sürenin üzerine çıkan tüy dökülmeleri patolojik olarak tanımlanır.
Diğer fizyolojik neden ise büyümedir. Anne karnından tüylü olarak doğan yavrular gelişimleri sırasında tüylerini de değiştirirler.
Tüy dökülmesi koyu renkli ve uzun tüylü hayvanlarda daha fazla göze çarpar.
Fizyolojik tüy dökülmesini patolojik tüy dökülmesinden ayırt etmek son derece önemlidir. Sıradan bir tüy dökülmesi olarak tanımlanan olgu çok ciddi bir hastalığın varlığını gösterebilir. Böyle durumlardan şüpheleniyorsanız derhal Veteriner Hekiminize başvurunuz. Pegasus Veteriner Kliniği’nde deri hastalıkları önem arz etmektedir. Böyle durumlarda teşhis için mikroskobik yöntemler ve bakteriyolojik ekim yapılarak teşhis ve tedavi protokolü izlenmektedir.
Patolojik tüy dökülmesinin sebepleri;
• Bakterial Hastalıklar
• Viral Hastalıklar
• Hormonal Bozukluklar
• Mantarlar
• İç ve Dış Parazitler
• Alerjik Reaksiyonlar
• Beslenme Bozuklukları
• Vitamin ve Mineral madde yetersizlikleri veya fazlalıkları
• Stres
• Psikolojik değişiklikler
• Deterjan veya Sabun kullanımı
• Sık yıkama
• Yaşlılık gibi bir çok neden tüy gelişimini olumsuz yönde etkiler ve aşırı tüy dökülmesine neden olur.
Bakterial Hastalıklar (Pyoderma):
Deri üzerinde şekillenen herhangi bir lezyona bakterilerinde karışması sonucu oluşan deri hasarıdır. Dış parazitler, alerjenler, hormonal dengesizlikler ve benzeri bir çok nedenden dolayı gelişebilecek deri problemleri sonrasında ortama fırsatçı mikroorganizmalarin da katılmaları sonucu hasar daha da şiddetlenir ve tüy dökülmesi o oranda artar. Bakterial enfeksionlar sistemik hastalık oluşturmalarının yanı sora sadece deride de lokal enfeksionlar oluşturabilirler. Kepeklenme, kabuklanma, kızarıklık ve sivilcelenme oluşumu söz konusudur. Akıntılı kanamalı yada irinli lezyonlar gözlenebilir. Deri kötü kokulu ve şiddetli tüy dökülmesi söz konusudur.
Viral Hastalıklar:
Viral hastalıklar vücudun değişik sistemlerinde oluşturdukları etkilerinin yanı sıra deride de hasara neden olurlar. Özellikle kedilerin FIP (feline infeksioz peritonitis), FeLV (kedi lösemisi), FIV gibi viral hastalıklarında, köpeklerin Distemper (gençlik hastalığı) gibi bir çok viral hastalik sonucu yeterince beslenemeyen ve hastalık etkenlerinden etkilenen deride yaralar, kabuklanmalar kepeklenmeler, sivilceler, kızarıklıklar, kanamalar gelişir. Tüyler lokal yada generalize bir şekilde kayba uğrarlar. Öncelikli olarak asıl hastalık etkeni ile savaşmak gerekmektedir. Durum düzeldiğinde kıl ve tüy yapısı eski halini alacaktır.
Hormonal Bozukluklar:
Cushing Syndrom (Hyperadrenocortism): Cushing hastalığı vücutta yüksek oranda kortikosteroid varlığı sonucu şekillenen bir hastalıktır. Kortikosteroidlerin vücutta fazla üretilmesi veya uzun süreli kortizon kullanımı sonucu vücutta yüksek seviyede kortikosteroid varlığı Cushing hastalığına sebep olur. Köpeklerde daha sık rastlanmasına rağmen kedilerde daha nadirdir. Poodle, Dachshund, Boston terier, boxer, beagle ırkı köpekler hastalığa karşı predispoze oldukları rapor edilmiştir. Cushing hastalığında tüy kaybı, deri kalınlığının incelmesi, pigmenlerdeki artış (hiperpigmentasyon), kolay yaralanma vs. halsizlik, su içme, fazla idrar yapma, şişman vücut hatlarına sahip olma durumu hastalığın belirtilerindendir. şekillenen bir hastalıktır.
Hipertroidizm: Köpeklere nazaran kedilerde daha çok görüler bir hastalıktır. Tüy dökülmesi, tüylerin çekilince kolayca yerinden ayrılması, sebore ve deri yangısı gelişebilir.
Hypotroidizm: Troid yetersizliğine bağlı olarak deri ve tüy sağlığında değişimler söz konusudur. Köpeklerde çok sık görülür. Golden Retriever, Labrador, Doberman, Dachshund, İrlanda seteri, Great Dane ve İngiliz Bullterier ırkı köpekler bu hastalığa karşı predispozedir. Tüm vücutta simetrik tüy kaybu söz konusudur. Burun üzerindeki tüyler dökülür. Hiperpigmentasyon vardır ve kıllar kolaylıkla kopar. Deri kuru ve çoğunlukla bakterial veya paraziter enfestasyonlara karşı duyarlıdır.
Dişilerde östrogen hormonu fazlalığında yada erkeklerde testis tümörü varlığında da hormonal deri problemleri ve tüy dökülmeleri söz konusudur.
Mikotik Nedenler:
Derinin yüzeysel bir mikotik enfeksionudur. Oldukça sık karşılaşılan bir dermatolojik problemdir. Sadece deride olabileceği gibi sistemikte olabilirler. Bulaşma direkt temas veya enfekte metaryalin teması sonucu şekillenir. Deriye ulaşan mantar iki gün içerisinde kıl folüküllerine yerleşir. Buradan sonrada mantar kıllarla çoğalır. Ölü kıllar enfeksionu bulaştırmazlar. Bulaşma daha çok kılların büyümesi döneminde olur. Etken kıl folliküllerinde hasara neden olurlar. Bu kıllar çabuk kırılır ve kolay dökülürler. Mantarın şekillendiği yerde daire şeklinde tüy dökülmesi vardır. Belirtiler daha çok baş kulak kuyruk ve eklem bölgelerinde görülür. Tüy dökülmesi Yuvarlak - oval kızarık ve kaşıntılıdır.
İç ve Dış Parazitler:
Pire, kene, bit gibi dış parazitlerin sadece mekanik tüy dökülmesi değil aynı zamanda salgıladıkları alerjenler nedeniyle de kedi ve köpeklerin tüylerinde ve derilerinde hasara neden olurlar.
Pire ısırığı alerjisi adı verilen hastalık pirenin kan emmek için ısırması ve bu arada salgıladığı sıvının alerjen içermesi nedeniyle gelişen bir alerjik reaksiyondur. Bu reaksiyon ciltte yaralara ve tüy dökülmelerine neden olmaktadır.
Uyuz etkenleri (Sarcoptes, Demodex, Otodectes vb.) şiddetli kaşıntılara, kaşınma sonrası kendi kendini yaralamaya, kepeklenmeye, tüylerde kırılma ve dökülmelere neden olurlar.
Yürüyen kepek (cheyletiella) adı verilen zoonoz(insanlara bulaşabilen) bir dış parazittir. Bölgesel yada tüm vücuda yayılmış şekilde tüy kaybına neden olabilmektedir.
İç parazitler yani mide, bağırsak ve kalp kurtlarının sistemik etkileri son derece önemlidir. Göz ardı edilmemesi gereken diğer etkiyi de deride oluştururlar. Dolaşım ve beslenme ile ilgili yetersizliklere neden olarak deri ve tüy sağlığını olumsuz etkilerler. Deride cansızlığa, kepeklenmelere, yaralara sebep olurlar. Tüyler matlaşır ve dökülmesi şiddetlenir.
Allerjik Nedenler:
Kediler ve köpekler de tıpkı insanlar gibi pek çok maddeye karşı alerjik reaksion gösterebilirler. Ağaçlara, otlara, polenlere, naylon yada yün kumaşlara, plastiğe, yiyeceklere yada yiyeceklerdeki herhangi bir katkı maddesine, süt ürünlerine, evdeki toz ve tozda bulunan mite’lara ve elbette pire ısırıklarına gibi daha bir çok maddeye karşı alerjik reaksion gösterebilirler. Bunların başlıcaları şöyledir;
Allerjik ve irrite edici madde ile tamas sonrası gelişen deri yangısı: Bu tip deri hastalıklarında temas önemlidir. Metaller, lastik, yün ve plastik metaryaller, kimyasallar (boya, deterjan, kalitesiz şampuan, insan şampuanları) vb ile olan temas sonrası bölgesel hasar meydana gelebilir. Kızarık ve akıntılı yaralar, lokal tüy dökülmesi belirgindir. Temas engellendiğinde ve etken ortadan kaldırıldığıbda medikal tedavi ile beraber deri ve tüy sağlığı yeniden düzelir.
Atopi ( allergic inhalant dermatitis): Kedinin solunum yolu ile polen, ev tozu mite’ları veya küfleri gibi birçok alerjeni alması sonucu gelişen alerjik bir reaksion olarak tanımlanabilir. Ayakları özellikler parmak aralarını yalama, kulaklarda akıntı, kızarıklık ve kaşıntı, vücudun belirgin bölgelerinde kaşıntı, kızarıklık ve tüy kaybı ile karakterizedir. Bazen enfeksion gelişebilir.
İlaç ve Enjeksiyon bölgesinde tüy dökülme: Bir ilacın ya da aşının enjeksiyon bölgesinde beydana getirdiği tüy kaybıdır. Çok sık görülmeyen bir deri reaksionudur. Enjeksion yeri kalınlaşmaya başlar. Kedilerde bölgesel ülserler gelişebilir. Tüy kaybı enjeksiyondan aylar sonra dahi oluşabilir. Alanda pigment birikimi sonucu hiperpigmentasyon gelişebilir. Spesifik bir tedavisi yoktur. Durum kalıcıdır. Tüyü dökülen bölgenin yeniden tüylenmesi pek mümkün değildir.
Beslenme Bozuklukları:
Protein ve yağ asitlerinin(omega 3-6 ) yetersizliğinde, mineral ve vitamin eksikliklerinde veya vitamin fazlalıklarında deride ve tüylerde problemler gelişir. Diyette kalsiyum ve baklagil oranı fazla ise deri çinkodan yeterince yaralanamaz ve hastalık gelişir. A vitamini yetersizliğinde ve B vitamini yetersizliğinde de yine deri ve tüy sağlığı bozulur. Bunun yanında fazla A vitamini alımı da deri ve tüy sağlığını bozarak aşırı tüy dökülmelerine neden olurlar. Karaciğerle beslenen kedilerde gözlenen Hipervitaminozis A sonucu sadece deri ve tüyler değil tüm sistem özellikle de kemikler hasara uğrarlar.
Sebore:
Primer (genetik) ya da sekonder (FeLV, FIP, FIV gibi hastalıklara yada parazitlere bağlı) olarak gelişebilir. Kuru yada yağlı tipte olabilir. Deri ve tüylerin kokusu oldukça belirgindir. Kaşıntılı olabilir ve tüy kaybı gözlenebilir. Asıl neden ortadan kaldırıldığı taktide der ve tüy sağlığı normale dönecektir. Antiseboreik şampuanlar ile banyo kürü uygulanabilir. Diyete yağ asidi takviyesi yapilabilir. Omega 3 ve omega 6 deri ve tüy sağlığı açısından önemlidir.
Psikojenik sebepler:
Nörodermetitis özellikle kedilerde çok fazla tanısı konulan bir deri hastalığıdır. Anksiyete, stres, egzersiz yokluğu, çevresel değişiklikler (yeni ev, yeni bebek, yeni eşyalar, yeni sahiğ, yeni bir hayvan vs.) ve can sıkıntısının neden olduğu düşünülmektedir. Bölgesel ve belirgin bir tüy kaybu oluşur. Altta yatan neden ortadan kaldırıldığındai anksiyete tedavi edildiğinde ve yalama engellendiğinde deri ve tüyler düzelecektir. Siyam, burmese, abyssinian ırkı kedilerde davranış bozukluğuna bağlı simetrik tüy dökülmesi gözlenir.
Kediniz yada köpeğiniz sürekli kendisini yalıyor, ısırarak kaşınıyor, kuyruğunu kovalıyor, sahibinden gizleniyor, saldırganlaşıyor, tırnaklarını kemiriyor, tuvalet alışkanlığını sebepsiz yere değiştiriyorsa psikolojik bir problemi olabilir.
Stres de tüy dökülmesini tetikleyen bir unsurdur. Tıpkı insanladaki gibi yolculuk, ani korkular, tıbbi müdahaleler gibi nedenlerle stres yaşarlar. Bu stres tüy dökümüne neden olur.
Hamlielik ve laktasyon sırasında tüy dökülmesi fizyolojik olarak nitelendirilebilir. Yaşanan hormonal değişim anormal olmadığı için hormonla bozukluktan kaynaklanan tüy dökülmesi olarak sınıflandırmak yanlış olur bu dönemde ani ve geniş alana yayılmış tüy kaybı olabilir.
Pegasus Veteriner Kliniği’nden Tüy Kökülmesine Karşı Öneriler
Öncelikle dikkat etmeniz gereken konu gıda olmalıdır.
Kuru mama kullanmayanla için tek yönlü beslenmeden kaçınmalısınız.
Kaliteli ve kuru mama kullanmalısınız. Bunun için Veteriner Hekiminizin size önereceği mamaları tercih etmelisiniz.
Açık mama yada market maması kullanmamalısınız.
Köpeğinizin yada kedinizin yaşına, ırkına ve cinsiyetine uygun bir amam kullanmalısınız.
Kilosuna uygun ölçüde ve belirli öğünlerde vermeye dikkat etmelisiniz. Fazla gıda onu obezite, kalp veya karaciğer hastaso yapabilir. Dolaşım bozukluğu deri ve tüy sağlığını yakından etkiler. Ayrıca karaciğerde yağlanma olması deri ve tüy sağlığı açısından büyük önem taşır.
Özellikle uzun tüylü kedi ve köpeklerde tüy bakımı yapmak şarttır. Tüyler hergüntaranıp fırçalanmalıdır. Keçelenme önlenmelidir. Tarama deriye masaj tarzında yapılmalı ve derideki kan dolaşımı hızlanmalıdır.
Kedi ve köpeklerinizi fazla yıkamamlısınız. Sık yıkama derinin üzerindeki koruyucu tabakasının aşınmasına ve fırsatçı bakterilerin veya parazitlerin enfestasyonuna ortam hazılar.
Kedi ve köpeklerinizi onlar için hazırlanmış ve Veteriner Hekiminizin önereceği özel şampuanlarla yıkayınız. İnsan şampuanı, deterjan ve sabun kullanımından kaçınınız. Bunlar deri pH sını bozarak dermatit oluşumuna ve tüy dökülmesine neden olurlar.
Deri ve tüyler için hazırlanmış özel multivitamin preperatlarını Veteriner Hekiminize danışarak kullanabilirsiniz.
Dengeli beslenme fizyolojik tüy dökülmelerini azatacak ve patolojik tüy dökülmelerinde de tedaviye katkı sağlayacaktır. Veteriner Hekim tavsiyesiyle aldığınız profesionel mamalar kedi veya köpeğinizin genel sağlığı için ne derece önemliyse tüy sağlığı için o derece önemlidir.
Fizyolojik olmayan ve patolojik yada psikojenik kökenli olan tüy dökülmelerinde tanının konması için erken davranmalı ve kan testleri yaptırarak erken teşhis yolunda gitmelisiniz. Tanısı konan ve tedavisi yapılan her vakada kedinizin yada köpeğinizin sadece deri sağlığı değil tüm vücut sağlığını tehdit eden etkeni ortadan kaldırmış olursunuz. Böylece hem sizin hem tüylü dostunuzun yaşam kalitesini arttırmış olursunuz. Etrafta daha az uçuşan tüy ve daha kokusuz bir yaşantı için yapmanız gereken sadece kedi ve köpeğinizi düzenli Veteriner Hekim kontrolü altında tutmanız ve size verilen tavsiyeleri harfiyen yerine getirmeniz…
Pegasus Veteriner Kliniği’nde deri hastalıkları önem arz etmektedir. Böyle durumlarda teşhis için mikroskobik yöntemler ve bakteriyolojik ekim yapılarak teşhis ve tedavi protokolü izlenmektedir. Gerektiği durumlarda kan testi de yapılmaktadır.
Kliniğimizde kullandığımız mamalar profesyonel mama olup piyasadaki en kaliteli mamalardır.
Deri hastalıkları için kullandığımız ilaçlar Almanya, ingiltereden ithal olup güvenirliliğini kanıtlamış ilaçlardır.
“Sevgi küçük dostlarınız için en önemli tedavimizdir”
Veteriner Hekim Mahir KAYA
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kedi ve Köpeklerde Tüy Dökülmesi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Vet.Hek.Dr.Mahir KAYA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Vet.Hek.Dr.Mahir KAYA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
4 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
