2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Emdr: Travma Dedektörü
MAKALE #7355 © Yazan Uzm.Psk.Tuğçe PEKER | Yayın Ağustos 2011 | 6,948 Okuyucu
EMDR ne zaman ve nasıl ortaya çıktı?

Dr. Francine Shapiro, 1989’da ABD’de henüz bir doktora öğrencisiyken göz hareketlerinin kendisini bazı sıkıntılı düşüncelerden uzaklaştırdığını fark etti ve bunun üzerine orduda kaygı problemi olan gönüllüler üzerinde bazı çalışmalar yaptı. Çalışmalarında göz hareketlerinin kişilerin beyninin iki tarafında; yani mantık ve duyguları arasında bir bağlantı kurduğunu ve bunun da iyileşme sağladığını ortaya çıkardı. İlerleyen araştırmalarda ortaya çıktı ki bu etken sadece göz hareketleri olmak zorunda değil. Kişiyi hem sağdan hem de soldan uyaran tensel duyular ve sesler de aynı etkiyi sağlayabiliyor. Bu esnada kişinin beyninde tam olarak ne yaşandığı halen bilinmiyor ancak duygu ve mantık birlikteliği sağlanıyor. Beynimiz zaten çok güçlü bir organımız. İki taraf aynı anda çalıştığında çok daha güçlü hale geliyor ve iyileşme başlıyor.

EMDR Hangi durumlarda kullanılabiliyor?

Bugüne kadar yapılan araştırmalarda EMDR, uzak ya da yakın geçmişte yaşadığınız olumsuz herhangi bir olayı, beyine işlemek için kullanan bir travma terapisi olarak tanımlanıyordu. Yapılan yeni araştırmaların da ışığında EMDR’yi artık her durumda uygulayabiliyoruz. Kişiyi rahatsız eden bir anı değil de mevcut bir durum olabiliyor. Örneğin patronu ile ilişkisi bozuk olan kişiyi patronuna karşı, sınav kaygısı olan genci ÖSS’ye karşı duyarsızlaştırıyoruz. Bunu, mantığını da devreye sokarak yapıyoruz. Duygu ile mantık işbirliği yaptığında bu genç, “Bu bir deneme. Daha önce de yaptım, şimdi de başarabilirim” şeklindeki yaklaşım sayesinde sınav performansını ciddi şekilde artırıyor.

EMDR’nin hipnozdan farkı nedir?

Hipnozdan farkı kişinin terapi sırasında trans halinde olmaması… Kişi kendindeyken, bilinç düzeyinde anıya gidiyor ve beyninden anıyla ilgili kaynaklara ulaşıyor. Hipnoza göre daha yeni ve daha hızlı bir yöntem diyebiliriz.

Terapi sırasında kişi kötü anısını tekrar yaşıyor mu?

Terapiye gelen birçok kişi bir sıkıntısı olduğunu anlatıyor ancak nedenini bulamamış oluyor. Bunu bulmak biraz da terapistin yeteneklerine kalıyor. Danışanın öyküsünü alırken “Geçmişten bugüne sizi sıkan, üzen, rahatsız eden, sık sık aklınıza gelen, düşünmek istemediğiniz, rüyalarınızda gördüğünüz herhangi bir şey var mı?” diye soruluyor. Bazen geçmişle ilgili hiçbir anı hatırlanmayabiliyor. O zaman EMDR sırasında güncel sıkıntılardan birini ele alıyoruz. Kişi örneğin bugünlerde eşi ile ilgili sıkıntı çektiğini söylerken, terapi sırasında EMDR bir travma dedektörü gibi çalıştığı için kişinin küçüklüğündeki bir anıya ulaşıyoruz, asılda sıkıntının babası ile olan ilişkisinden kaynaklandığını öğrenebiliyoruz. Örneğin kekemelik sorunu olan biriyle yaptığımız çalışmada 2 yaşında izlediği bir reklamdan korktuğunu ve aslında doğuştan değil o günden sonra kekeme olduğunu fark ettik. Bu kişi o anısına ulaştıktan sonra konuşmasında büyük düzelme oldu.

Danışan anısını anlatmak istemezse de terapi uygulanabilir mi?

Bazı durumlarda danışan yaşadığı olaydan utanç duyabiliyor ve “Ben o olayı anlatmak istemiyorum” diyebiliyor. Anıyı bilmeden de EMDR uygulayabiliyoruz. Anıyı gözlerinin önüne getirmelerinin istiyorum, detayları bilmeden danışanı yönlendirebiliyorum.

Anıları hatırlamak nasıl gerçekleşiyor?

Hayatımızda bizi etkileyen bazı olayları 30 yıl sonra bile daha dün yaşamış gibi hatırlarken ölüm, kötü bir görüntü, bakış ya da söz gibi bazı anıları ise hiç hatırlamıyoruz. Çünkü travma yaratan bu olaylar, tıpkı dipfrize konulan bir yemek gibi beyinde donuyor. EMDR onu arayıp buluyor ve adeta buzunu çözdürüp yediriyor ve sindirtiyor.

Bir danışana EMDR uygulamaya ne zaman karar veriyorsunuz?

Kişinin ciddi travmatik yaşantısı varsa ve sıkıntıları bu durumdan sonra başlamış ise o zaman kesinlikle EMDR ile müdahale etmek gerekiyor. Fakat EMDR yapmak için danışan ile aranızda bir güven ilişkisinin kurulmuş olması şart. Önce kişinin öyküsünü almak gerekiyor. Bazı kişilerin hayatında birden fazla travma oluyor. Bu durumda nereden başlanacağına karar vermek de önem taşıyor. Güven ilişkisi kurulduktan sonra yani üç veya dördüncü seansın ardından EMDR uygulamaya başlanıyor. Bazen bir konu ile başlıyoruz ve altında başka konular çıkıyor. Örneğin erkek arkadaşı ile yaşadığı sıkıntılar nedeniyle gelen kişinin babası ile ilgili anıları ortaya çıkıyor.

Kaç seans uygulamak gerekiyor?

Bazı durumlarda ilk seansta tanışıyor, ikinci seansta EMDR uyguluyor ve terapiyi bitirebiliyoruz. Çünkü EMDR kısa süreli bir terapi. Kişi birkaç hafta boyunca anıyı tekrar yaşıyor, sıkıntılı günler geçiriyor ama sorunu hızlı çözüyor. Birkaç travma iç içe girdiyse 4-5 seansa kadar uzayabiliyor. Ancak kişinin yıllar süren bir taciz öyküsü, evde sürekli bir şiddet öyküsü varsa, hayatı boyunca her gün ayrı bir travmaya maruz kaldıysa belli aralıklarla bir ya da iki sene bile sürebiliyor.

Seansta ve sonrasında kişi çok üzüntü yaşıyor mu?

EMDR esnasında ve terapiden sonraki bir hafta boyunca o anıyı tekrar yaşıyor. Hatta çocuklukla ilgili anılara gidildiğinde seans sırasında danışanın sesi incelebiliyor. Örneğin, çocuk sesiyle “Baba yapma” diyebiliyor. O anda terapistin de uyum sağlaması ve ona küçük bir çocukmuş bir davranması gerekiyor. Danışan ağlayabiliyor. Çok sıkıntı duyduğunda elini kaldırıp seansı durdurmasını istiyoruz. 50 dakikalık seans bittikten sonra güvenli yer egzersizi yapıyoruz. Yani danışanı güvenli yere alıp rahatlattıktan sonra gönderiyoruz. Çünkü bu seanslar kişide dalgınlık, sersemlik yapabiliyor. O gün araç kullanmamasını, mümkünse işe ya da okula gitmemesini öneriyoruz. Bir hafta boyunca baş ağrısı, çok rüya görme, tekrar hatırlamalar, daha önce hatırlanmayan şeylerin akla gelmesi gibi durumlar yaşanıyor. Bunların not alınmasını ve çok sıkıntı duyulduğunda terapistini aranmasını öneriyoruz. Bu dönemlerde yakınlarının da daha anlayışı olmaları gerekiyor çünkü kişi normalden sinirli olabiliyor, sık sık ağlayabiliyor. Bu nedenlerle EMDR’yi çok iyi bilen bir uzmanın yapması gerekiyor aksi takdirde riskli olabiliyor.

Sonrasında kişiyi o anısıyla barıştırıyor musunuz?

İlk seanstan sonra beyin o anıyı işlemeye başlıyor. İkinci seansa kadar tavsiye edilen süre aralığı 7-8 gün. Eğer altından bir başka travma çıkmadıysa kişi ikinci seansa geldiğinde sıkıntısı bir miktar azalmış oluyor. Kaldığımız yerden devam ediyoruz ve kişi anıya karşı daha da duyarsızlaşıyor, anı silikleşiyor. Bu bir hafıza kaybı değil ama “Bunu ben mi yaşamıştım?” der gibi bir yabancılaşma hissi. Aklına geldiğinde artık kişiyi üzmüyor, kalbini çarptırmıyor.

İyileşme nasıl anlaşılıyor?

Seanslarda negatif düşünceyi siliyor, üzerine pozitif düşünceyi yapıştırıyoruz ardından tekrar değerlendirme yapıyoruz. 0 ile 10 arasında skalalarımız var. Gerekli seanslar tamamlandıktan sonra “Şu anda bu olay sizi ne kadar rahatsız ediyor?” diye soruyoruz. 0-1 veya evlat acısı gibi durumlarda 2, skalada kabul edilebilir rakamlar… Bir de pozitif cümleler var. Kişi o pozitif cümleyi en yüksek rakamla puanlıyorsa anısını tamamladığını anlıyoruz. Yani o olayla helalleşmiş, psikoloji dilinde halleşmiş olduğunu anlıyoruz. Bazı uygulamalarda ben bile kişinin hayatında oluşan hızlı değişikliklere inanamıyorum.

Günümüzde sık görülen yeme bozuklukları EMDR ile tedavi edilebiliyor mu?

Yeme bozuklukları genellikle aile içinde ya da dışındaki olumsuz yaşantılarda, medyanın, arkadaşların, toplumun bize verdiği mesajlarla ilgili olarak gelişiyor ve bunlardan besleniyor. Dolayısı ile kişinin kendisi ile ilgili, ‘Şişmanım’, ‘Ancak zayıflarsam sevilirim’ gibi negatif düşünceleri oluşuyor. Bu negatif düşüncelerin kaynağı olan anıyı temizlediğiniz, kişiyi bu düşüncelere karşı duyarsızlaştırdığınız zaman bedeni ile barışması sağlanıyor. Duygusal yemek yemenin nedenleri de EMDR sayesinde bulunabiliyor. Örneğin bir kişinin anneye olan öfkesini bastırmak için tatlıya yöneldiği ortaya çıkabiliyor.

EMDR çocuklara da uygulanabiliyor mu?

Çocuklarda çok güzel sonuçlar alınıyor. Çocukların sözel ifadesi çok gelişmiş olmadığı için resim yaparak anlatıyorlar. Önce olumsuzlamayı çiziyorlar, korkunç bir resim çıkıyor ortaya. 50 dakikalık seanstan sonra aydınlık rengarenk bir resim çiziyorlar. Örneğin böcek fobisi olan bir çocuk seans öncesi kağıda siyah, dev bir böcek çizerken seanstan sonra minicik bir böcek çiziyor.

Doğru uzmana başvurmak için nelere dikkat etmek gerekiyor?

EMDR yeterli olmayan kişiler tarafından uygulandığında riskli durumlar ortaya çıkabiliyor, kişi kendine yabancılaşabiliyor. Bu nedenle uygulayan terapistin EMDR terapisinin 1. ve 2. eğitimini almış olması gerekiyor. Danışanların gerekirse uzmanın sertifikalarını görmelerini öneriyorum. Uluslararası www.emdr.com adresinde dünyanın her yerinde uygulama yapabilen uzmanların listesi yer alıyor. Türkiye’de de EMDR Derneği yakın zamanda kuruldu. Eğitimi yarım kalmış, sadece psikoloji bölümü mezunu ancak yüksek lisansını ve doktorasını tamamlamamış, klinik deneyimi olmayan kişilerin EMDR uygulaması çok riskli. Öte yandan hamilelerde beyin ameliyatı geçirmiş kişilerde, epilepsi hastalarında ve göz rahatsızlığı olan kişilerde EMDR uygulamadan önce mutlaka doktorundan onay alınması gerekiyor.

EMDR uygulanabilecek vakalar

  • Savaş stresi
  • Taciz
  • Doğal afetler
  • Çocuklukta yaşanan üzücü olaylar
  • Fobi
  • Performans kaygısı
  • Panik bozukluk
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Emdr: Travma Dedektörü" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Tuğçe PEKER'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Tuğçe PEKER'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     1 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Tuğçe PEKER Fotoğraf
Uzm.Psk.Tuğçe PEKER
İzmir (Online hizmet de veriyor)
Uzman Klinik Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi59 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Tuğçe PEKER'in Makaleleri
► Travma ve Emdr Psk.Dila HOTLAR
► Travma Yaşantısı ve Emdr Psk.Filiz KOÇAK
► Emdr Terapisi ve Travma Psk.Dnş.Filiz OKUŞ TEZEL
► Emdr ile Travma Sonrası İyileşme Psk.Caner ÖZDEMİR
► Kronik Ağrı, Travma ve Emdr Psk.Dila HOTLAR
► Emdr Terapisi - Travma Terapisi Psk.Tülin AKYÜREK ÇİZER
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Emdr: Travma Dedektörü' başlığıyla benzeşen toplam 17 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


19:22
Top