Hayvanlarda Dış Kulak Hastalıklarının Nedenleri
Dış kulak hastalığına (otitis ekterna) küçük hayvan hekimliğinde oldukça sık rastlanmaktadır. Bu hastalık özellikle köpeklerde kedilere oranla daha fazla ortaya çıkmakta ve kronik formu hasta köpek ve veteriner hekim için oldukça büyük bir sorun teşkil etmektedir. Hastalığın akut formu daha çok dermatolojinin çalışma alanı olmasına karşın kronikleşmiş ve komplike bir hal almış otitis eksternalar cerrahi müdahale gereksinimini doğurmaktadır. Otitis eksternaya neden olan temel sebeplerin bulunması ve hastalığa erken teşhis konulması, hasta köpek açısından kritik önem taşımaktadır. Hastalık ilerleyip kronik, hiperplastik değişiklikler meydana getirdiğinde köpeklerin kulakları mikroorganizmalar için uygun ortam haline gelmekte ve üreyen bu mikroorganizmalar sistemik hastalıkları tetiklemektedir. Tedavide gecikilen veya hatalı sağaltılan köpeklerde yaşam kalitesi bozulmakta, aynı zamanda duyma fonksiyonlarında da önemli kayıplar meydana gelebilmektedir. İşte bu şekilde sonuçlanabilecek otitis eksternaların önüne geçmek için birçok araştırma ve çalışma yapılmış, hastalığın anlaşılmasına katkı sağlanmıştır.
DIŞ KULAK HASTALIĞININ NEDENLERİ
Birçok faktör otitis eksternanın şekillenmesine katkıda bulunmaktadır. Otitis eksternaya direkt neden olan (asıl nedenler) nedenlerin, hastanın bu hastalığa yakalanma riskinin (ortam hazırlayan nedenler), hastalığın devamlılığını sağlayan (hastalığı sürdüren nedenler) faktörlerin belirlenmesi veteriner hekimin en doğru prognoz ve tedaviye karar verebilmesi açısından oldukça önemlidir
A- ASIL NEDENLER
1-Parazitler
Otodectes cynotis köpek ve kedilerde otoakariazise neden olmaktadır. Kedilerde yaygın olan Otodectes spp köpeklerde nadiren primer neden olarak ortaya çıkar. Köpeklerin otitis eksternalarında %5-10 oranında hastalığın primer nedeni olarak tespit edilmiştir.Demodex canis seyrek olarak köpeklerde seruminöz otitis eksternaya neden olabilmektedir.Kulak yangısına neden olan diğer parazitler ise Sarcoptes scabiei, Notoedres cati, Cheyletiella spp, Eutrombicula spp ve Otobius megnini‟dir
2-Yabancı cisimler
Bitki dikenleri (özellikle pisipisi otu olarak bilinen Hordeum murinum), ilkbahar ve yaz mevsimlerinde sıkça otitis eksternaya neden olmaktadır. Bu bitkilerin dış kulak yoluna girmesiyle otitis eksterna şekillenir. Bitki dikenleri kulak kanalının derin kısımlarına kadar göç etmekte ve kulak zarının yırtılmasına neden olmaktadır. Kulak zarının yırtılması sonucu bozulması sonucu hastada orta kulak enfeksiyonu şekillenebilmektedir.
3-Allerjik Hastalıklar
Allerjik hastalıklar, köpeklerdeki inatçı kulak hastalıklarının en sık rastlanan sebeplerindendir. Kronik ve tekrarlayan otitis eksterna olgularının %90‟nından fazlası köpeklerdeki atopik dermatit ve gıda allerjisi sonucunda şekillenmektedir.
4-Otoimmun Hastalıklar
Temel olarak vücudun kendi proteinlerini antijen olarak algılaması sonucu şekillenen reaksiyonlardır. Pemfigus foliakus, pemfigus eritematozus, diskoid lupus eritematozus, kutanöz vaskulitis, bullöz pemfigoid ve müköz membran pemfigoidi gibi otoimmun deri hastalıkları kulak kepçesini ve kulak kanalını etkileyebilir. Bu hastalıkların otitis eksternaya yol açmaları düşük ihtimaldir.
B-ORTAM HAZIRLAYAN NEDENLER
Bu başlık altındaki nedenler dış kulak hastalığı oluşma riskini artıran faktörlerdir
1-Anatomik ve Çevresel Faktörler
Kulak yapısı hayvanın otitis eksterna olma riskinin belirlenmesinde önemli bir faktördür. Sarkık kulak kepçesi çoğu ırklarda kulak kanalında hava sirkülasyonunu sınırlar. Bu durum kulak kanalının ısınmasına yol açar. Labrador Retriever ve Cocker Spaniel bu risk altındaki ırklardandır.
2-Aşırı Nem
Sık yüzme ve yıkanma sonucu suyun kulakta aşırı birikmesi dış kulak kanalında yumuşamaya yol açar. Bu durum koruyucu tabakanın ortadan kalkmasını, bakteriyel enfeksiyonların ortaya çıkmasına neden olur.
3-İklimsel Değişimler
Mevsimsel geçişlere bağlı olarak çevredeki ısı ve nem artışı dış kulak yolunda değişikliklere neden olur.
4-İnsan Faktörleri
Kulak temizliğinde pamuk parçaları bırakan svapların kullanılması, kulak kanalından tüyleri temizlerken travmatik davranılması, uygun olmayan topikal veya sistemik antibiyotiklerin kullanılmasıyla bakteriyel dirençliliğe yol açılması ve irritasyona yol açtığı bilinen kimyasalları (alkol ve asetik asit) içeren kulak temizleyicilerin kullanılması otitis eksternaya neden olan faktörlerdir.
5-Sistemik Hastalıklar
Doğal hücresel kökenli immuniteyi bozan herhangi bir hastalık otitis eksterna oluşumuna ortam hazırlar. Özellikle Feline Leukemia virusu, Feline immunodeficiency (FIV) virusu, Canine Parvovirus (Kanlı İshal) ve Distemper (Gençlik Hastalığı) etkili olur.
C-HASTALIĞI SÜRDÜREN NEDENLER
Bu sebepler otitis eksterna oluşumunda sorumlu olmayan fakat devam ettiren faktörlerden oluşmaktadır.
1-Bakteriler
Staphylococcus intermedius, Pseudomonas aeruginosa, Proteus mirabilis, Escherichia coli, Corynebacterium spp, Enterococcus spp ve Streptococcus spp izole edilmiştir. Pseudomonas aeruginosa kronik ve inatçı otitis eksterna sorunlarında en çok karşılaşılan fırsatçı patojen mikroorganizmadır.
2-Mantarlar
Otitis eksternalı köpeklerin kulaklarından en çok izole edilen mantar Malessezia pachydermatis‟tir. Bu fırsatçı mikroorganizma kulak mukozasının yapısının bozulması ve mikroklimanın değişikliğe uğraması sonucu patojen bir hal alır.
3-Orta Kulak Hastalığı
Orta kulak hastalıkları tekrarlayan kronik otitis eksternaların şekillenmesinde önemli rol oynar.
KÖPEKLERDE DIŞ KULAK HASTALIĞI ÜZERİNE IRK, YAŞ, CİNSİYET VE MEVSİMLERİN ETKİSİ
Köpeklerde Dış Kulak Hastalığının görülmesine ırk,yaş,cinsiyet ve mevsimlerin etkisi değerlendirildiğinde şu sonuç ortaya çıkmıştır (veriler Mayıs 2006 ile Nisan 2008 tarihleri arasında Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Cerrahi Anabilim Dalı Kliniği'ne gelen hasta köpekleri kapsamaktadır.)
Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Cerrahi Anabilim Dalı Kliniği'ne gelen ve otitis eksterna teşhisi konulan 119 köpekten 24 tanesi farklı ırkların melezleri olduğu için ırk sınıflandırılmasının dışında tutulmuştur. Geriye kalan 95 köpeğin 25 tanesi Cocker Spaniel (%26,3), 21 tanesi Terrier (%22,1), 9 tanesi (%9,5) Pointer, 8 tanesi (%8,4) Golden Retriever, 7 tanesi (%7,4) Labrador Retriever, 7 tanesi (%7,4) Boxer, 3 tanesi (%3,2) Kangal, 3 tanesi (%3,2) German Shepherd, 2 tanesi (%2,1) Pug, 2 tanesi (%2,1) Pitbull Terrier, 1 tanesi (%1,1) Bulldog, 1 tanesi (%1,1) Collie, 1 tanesi (%1,1) Dalmatian, 1 tanesi (%1,1) Dogo Argentino, 1 tanesi (%1,1) Pekingese, 1 tanesi (%1,1) Pincher, 1 tanesi (%1,1) Rotweiller, 1 tanesi (%1,1) Setter ırkı köpekler olarak belirlenmiştir.
Otitis eksterna teşhisi konulan 119 köpekten 2 tanesinin (%1,7) yaşı bilinmemektedir. Bunun dışında kalan 117 köpekten 8 tanesi 1 yaşın altında, 34 tanesi 1-4 yaş arasında, 29 tanesi 5-8 yaş arasında, 26 tanesi 9-12 yaş arasında ve 20 tanesi 12 yaşın üzerindedir.
Değerlendirilen köpeklerin 63 tanesi (%52,9) erkek, 56 tanesi (%47,1) dişi olarak belirlenmiştir.
Köpeklerin Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Cerrahi Anabilim Dalı Kliniği‟nde ilk muayenelerinin yapıldığı aylar göz önüne alındığında 19 köpekle (%16) Haziran ayının en fazla otitis eksterna olgusu ile karşılaşılan ay olduğu dikkat çekmektedir. Haziran ayını 13'er olguyla (%10,9) Mayıs ve Mart ayları takip etmektedir. Diğer köpeklerin 12 tanesi (%10,1) Kasım, 10 tanesi (%8,4) Aralık, 9 tanesi (%7,6) Nisan, 9 tanesi (%7,6) Eylül, 9 tanesi (%7,6) Ocak, 8 tanesi (%6,7) Temmuz, 7 tanesi (%5,9) Ağustos, 6 tanesi (%5,0) Şubat ve 4 tanesi (%3,4) Ekim aylarında Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Cerrahi Anabilim Dalı Kliniği'ne getirilmişlerdir.
Sonuç Ve Öneriler
Otitis eksterna teşhisi konulan 18 farklı ırk arasında Cocker Spaniel ırkının %26,3'lük oranla birinci sırada yer aldığı ve bunu %22,1 ile terrier ırkının takip ettiği tespit edilmiştir. Ülkemizde ve özellikle Ankara bölgesinde bu ırkların otitis eksternaya yüksek oranda yatkınlığı olduğu unutulmamalıdır. Bu hayvanların hastalığa yakalanma ihtimalleri diğer ırklara oranla daha yüksek olduğundan kulak kontrol ve muayeneleri proflaktik amaçlı olarak düzenli periyotlarla ve diğer köpeklere oranla daha sık yapılabilir.
Köpeklerin yaşları değerlendirildiğinde en çok otitis eksternanın görüldüğü yaş grubunun %29,1 ile 1-4 yaş arası olduğu sonucuna varılmıştır. Ancak diger yaş gruplarının içerdiği köpek sayısının da yüksek olduğu ve en çok otitis eksterna gözlemlenen yaş grubundaki köpek sayısına yakınlık gösterdiği tespit edilmiştir. Otitis eksternanın özellikle yetişkinlerde görülen ama genç ve yaşlı hayvanlar için de önemli bir hastalık olduğu düşünülebilir.
Otitis eksternalı köpeklerin %52,9‟u erkek, %47,1‟i dişi olarak belirlenmiş yapılan analizde cinsiyet yatkınlığı açısından istatistiksel bir anlam tespit edilememiştir. Her iki cinsiyette de bu hastalık için risk oranı birbirine yakındır.Haziran ayı %16 ile en çok otitis eksternaya rastlanan ay olarak belirlenmiştir. Mevsimler incelendiğinde ilkbahar ve yaz mevsimlerinin birbirine çok yakın sonuçlarla en fazla otitis eksterna görülen periyotlar olduğu dikkat çekmektedir. Bu dönemlere girilmeden önce özellikle kulak kanallarında fazla kıl bulunan ırkların kulak temziliği yapılabilir. Bu mevsimlerde hayvan sahiplerinin köpeklerini daha sık yıkamaları da hastalığın artmasına neden oluyor olabilir.
DIŞ KULAK HASTALIĞININ NEDENLERİ
Birçok faktör otitis eksternanın şekillenmesine katkıda bulunmaktadır. Otitis eksternaya direkt neden olan (asıl nedenler) nedenlerin, hastanın bu hastalığa yakalanma riskinin (ortam hazırlayan nedenler), hastalığın devamlılığını sağlayan (hastalığı sürdüren nedenler) faktörlerin belirlenmesi veteriner hekimin en doğru prognoz ve tedaviye karar verebilmesi açısından oldukça önemlidir
A- ASIL NEDENLER
1-Parazitler
Otodectes cynotis köpek ve kedilerde otoakariazise neden olmaktadır. Kedilerde yaygın olan Otodectes spp köpeklerde nadiren primer neden olarak ortaya çıkar. Köpeklerin otitis eksternalarında %5-10 oranında hastalığın primer nedeni olarak tespit edilmiştir.Demodex canis seyrek olarak köpeklerde seruminöz otitis eksternaya neden olabilmektedir.Kulak yangısına neden olan diğer parazitler ise Sarcoptes scabiei, Notoedres cati, Cheyletiella spp, Eutrombicula spp ve Otobius megnini‟dir
2-Yabancı cisimler
Bitki dikenleri (özellikle pisipisi otu olarak bilinen Hordeum murinum), ilkbahar ve yaz mevsimlerinde sıkça otitis eksternaya neden olmaktadır. Bu bitkilerin dış kulak yoluna girmesiyle otitis eksterna şekillenir. Bitki dikenleri kulak kanalının derin kısımlarına kadar göç etmekte ve kulak zarının yırtılmasına neden olmaktadır. Kulak zarının yırtılması sonucu bozulması sonucu hastada orta kulak enfeksiyonu şekillenebilmektedir.
3-Allerjik Hastalıklar
Allerjik hastalıklar, köpeklerdeki inatçı kulak hastalıklarının en sık rastlanan sebeplerindendir. Kronik ve tekrarlayan otitis eksterna olgularının %90‟nından fazlası köpeklerdeki atopik dermatit ve gıda allerjisi sonucunda şekillenmektedir.
4-Otoimmun Hastalıklar
Temel olarak vücudun kendi proteinlerini antijen olarak algılaması sonucu şekillenen reaksiyonlardır. Pemfigus foliakus, pemfigus eritematozus, diskoid lupus eritematozus, kutanöz vaskulitis, bullöz pemfigoid ve müköz membran pemfigoidi gibi otoimmun deri hastalıkları kulak kepçesini ve kulak kanalını etkileyebilir. Bu hastalıkların otitis eksternaya yol açmaları düşük ihtimaldir.
B-ORTAM HAZIRLAYAN NEDENLER
Bu başlık altındaki nedenler dış kulak hastalığı oluşma riskini artıran faktörlerdir
1-Anatomik ve Çevresel Faktörler
Kulak yapısı hayvanın otitis eksterna olma riskinin belirlenmesinde önemli bir faktördür. Sarkık kulak kepçesi çoğu ırklarda kulak kanalında hava sirkülasyonunu sınırlar. Bu durum kulak kanalının ısınmasına yol açar. Labrador Retriever ve Cocker Spaniel bu risk altındaki ırklardandır.
2-Aşırı Nem
Sık yüzme ve yıkanma sonucu suyun kulakta aşırı birikmesi dış kulak kanalında yumuşamaya yol açar. Bu durum koruyucu tabakanın ortadan kalkmasını, bakteriyel enfeksiyonların ortaya çıkmasına neden olur.
3-İklimsel Değişimler
Mevsimsel geçişlere bağlı olarak çevredeki ısı ve nem artışı dış kulak yolunda değişikliklere neden olur.
4-İnsan Faktörleri
Kulak temizliğinde pamuk parçaları bırakan svapların kullanılması, kulak kanalından tüyleri temizlerken travmatik davranılması, uygun olmayan topikal veya sistemik antibiyotiklerin kullanılmasıyla bakteriyel dirençliliğe yol açılması ve irritasyona yol açtığı bilinen kimyasalları (alkol ve asetik asit) içeren kulak temizleyicilerin kullanılması otitis eksternaya neden olan faktörlerdir.
5-Sistemik Hastalıklar
Doğal hücresel kökenli immuniteyi bozan herhangi bir hastalık otitis eksterna oluşumuna ortam hazırlar. Özellikle Feline Leukemia virusu, Feline immunodeficiency (FIV) virusu, Canine Parvovirus (Kanlı İshal) ve Distemper (Gençlik Hastalığı) etkili olur.
C-HASTALIĞI SÜRDÜREN NEDENLER
Bu sebepler otitis eksterna oluşumunda sorumlu olmayan fakat devam ettiren faktörlerden oluşmaktadır.
1-Bakteriler
Staphylococcus intermedius, Pseudomonas aeruginosa, Proteus mirabilis, Escherichia coli, Corynebacterium spp, Enterococcus spp ve Streptococcus spp izole edilmiştir. Pseudomonas aeruginosa kronik ve inatçı otitis eksterna sorunlarında en çok karşılaşılan fırsatçı patojen mikroorganizmadır.
2-Mantarlar
Otitis eksternalı köpeklerin kulaklarından en çok izole edilen mantar Malessezia pachydermatis‟tir. Bu fırsatçı mikroorganizma kulak mukozasının yapısının bozulması ve mikroklimanın değişikliğe uğraması sonucu patojen bir hal alır.
3-Orta Kulak Hastalığı
Orta kulak hastalıkları tekrarlayan kronik otitis eksternaların şekillenmesinde önemli rol oynar.
KÖPEKLERDE DIŞ KULAK HASTALIĞI ÜZERİNE IRK, YAŞ, CİNSİYET VE MEVSİMLERİN ETKİSİ
Köpeklerde Dış Kulak Hastalığının görülmesine ırk,yaş,cinsiyet ve mevsimlerin etkisi değerlendirildiğinde şu sonuç ortaya çıkmıştır (veriler Mayıs 2006 ile Nisan 2008 tarihleri arasında Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Cerrahi Anabilim Dalı Kliniği'ne gelen hasta köpekleri kapsamaktadır.)
Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Cerrahi Anabilim Dalı Kliniği'ne gelen ve otitis eksterna teşhisi konulan 119 köpekten 24 tanesi farklı ırkların melezleri olduğu için ırk sınıflandırılmasının dışında tutulmuştur. Geriye kalan 95 köpeğin 25 tanesi Cocker Spaniel (%26,3), 21 tanesi Terrier (%22,1), 9 tanesi (%9,5) Pointer, 8 tanesi (%8,4) Golden Retriever, 7 tanesi (%7,4) Labrador Retriever, 7 tanesi (%7,4) Boxer, 3 tanesi (%3,2) Kangal, 3 tanesi (%3,2) German Shepherd, 2 tanesi (%2,1) Pug, 2 tanesi (%2,1) Pitbull Terrier, 1 tanesi (%1,1) Bulldog, 1 tanesi (%1,1) Collie, 1 tanesi (%1,1) Dalmatian, 1 tanesi (%1,1) Dogo Argentino, 1 tanesi (%1,1) Pekingese, 1 tanesi (%1,1) Pincher, 1 tanesi (%1,1) Rotweiller, 1 tanesi (%1,1) Setter ırkı köpekler olarak belirlenmiştir.
Otitis eksterna teşhisi konulan 119 köpekten 2 tanesinin (%1,7) yaşı bilinmemektedir. Bunun dışında kalan 117 köpekten 8 tanesi 1 yaşın altında, 34 tanesi 1-4 yaş arasında, 29 tanesi 5-8 yaş arasında, 26 tanesi 9-12 yaş arasında ve 20 tanesi 12 yaşın üzerindedir.
Değerlendirilen köpeklerin 63 tanesi (%52,9) erkek, 56 tanesi (%47,1) dişi olarak belirlenmiştir.
Köpeklerin Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Cerrahi Anabilim Dalı Kliniği‟nde ilk muayenelerinin yapıldığı aylar göz önüne alındığında 19 köpekle (%16) Haziran ayının en fazla otitis eksterna olgusu ile karşılaşılan ay olduğu dikkat çekmektedir. Haziran ayını 13'er olguyla (%10,9) Mayıs ve Mart ayları takip etmektedir. Diğer köpeklerin 12 tanesi (%10,1) Kasım, 10 tanesi (%8,4) Aralık, 9 tanesi (%7,6) Nisan, 9 tanesi (%7,6) Eylül, 9 tanesi (%7,6) Ocak, 8 tanesi (%6,7) Temmuz, 7 tanesi (%5,9) Ağustos, 6 tanesi (%5,0) Şubat ve 4 tanesi (%3,4) Ekim aylarında Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Cerrahi Anabilim Dalı Kliniği'ne getirilmişlerdir.
Sonuç Ve Öneriler
Otitis eksterna teşhisi konulan 18 farklı ırk arasında Cocker Spaniel ırkının %26,3'lük oranla birinci sırada yer aldığı ve bunu %22,1 ile terrier ırkının takip ettiği tespit edilmiştir. Ülkemizde ve özellikle Ankara bölgesinde bu ırkların otitis eksternaya yüksek oranda yatkınlığı olduğu unutulmamalıdır. Bu hayvanların hastalığa yakalanma ihtimalleri diğer ırklara oranla daha yüksek olduğundan kulak kontrol ve muayeneleri proflaktik amaçlı olarak düzenli periyotlarla ve diğer köpeklere oranla daha sık yapılabilir.
Köpeklerin yaşları değerlendirildiğinde en çok otitis eksternanın görüldüğü yaş grubunun %29,1 ile 1-4 yaş arası olduğu sonucuna varılmıştır. Ancak diger yaş gruplarının içerdiği köpek sayısının da yüksek olduğu ve en çok otitis eksterna gözlemlenen yaş grubundaki köpek sayısına yakınlık gösterdiği tespit edilmiştir. Otitis eksternanın özellikle yetişkinlerde görülen ama genç ve yaşlı hayvanlar için de önemli bir hastalık olduğu düşünülebilir.
Otitis eksternalı köpeklerin %52,9‟u erkek, %47,1‟i dişi olarak belirlenmiş yapılan analizde cinsiyet yatkınlığı açısından istatistiksel bir anlam tespit edilememiştir. Her iki cinsiyette de bu hastalık için risk oranı birbirine yakındır.Haziran ayı %16 ile en çok otitis eksternaya rastlanan ay olarak belirlenmiştir. Mevsimler incelendiğinde ilkbahar ve yaz mevsimlerinin birbirine çok yakın sonuçlarla en fazla otitis eksterna görülen periyotlar olduğu dikkat çekmektedir. Bu dönemlere girilmeden önce özellikle kulak kanallarında fazla kıl bulunan ırkların kulak temziliği yapılabilir. Bu mevsimlerde hayvan sahiplerinin köpeklerini daha sık yıkamaları da hastalığın artmasına neden oluyor olabilir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Hayvanlarda Dış Kulak Hastalıklarının Nedenleri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Vet.Hek.Dr.M.Onur ŞERAN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Vet.Hek.Dr.M.Onur ŞERAN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
hayvanlarda kulak, hayvanlarda dış kulak, hayvanlarda kulak hastalığı, otitis eksterna, otitis externa, hayvanlarda kulak iltihabı
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
