Ödem Nedir? Neden Olur? Nasıl Önlenir?
ÖDEM NEDİR? NEDEN OLUR? NASIL ÖNLENİR?
Sizin de eliniz ayağınız durup dururken şişiyor mu? Ya da birkaç gün içinde 1-2 kilo birden kilo alıp veriyor musunuz? O zaman sizin de ödem sorununuz olabilir. Bazılarımız ödemi önemsemiyor olabilir ancak ödem genelde bazı hastalıkların habercisidir. Bu nedenle ödem ihmale gelmeyecek bir konudur.
Ödem nedir?
Bedenimizin %65-70’i sudan oluşmaktadır. Ödem hücre içi sıvının hücre dışına çıkması ile doku aralarında ve cilt altında birikmesi ile olmaktadır. Tüketilen su ve tuz miktarı şişme ve ödem oluşmasında çok önemlidir. Gözle görülen bir şişme ve ödem olduğunda vücutta yaklaşık 3 litre kadar su tutulumu var demektir. Ödemin en erken belirtileri göz kapaklarında, el, ayak ve ayak bileklerinde şişme olmasıdır. Ödem ile birlikte kilo artışı da tipik bir bulgudur. Bu nedenle ödem birçok kişinin diyet sürecinde diyeti bırakmasına dahi neden olmuştur.
Ödem tüm vücutta olabildiği gibi bölgesel de olabilmektedir. Bölgesel ödem, ödemin nedeni hakkında daha net fikir verebilir. Ödem aynı zamanda belirli bir sebebe bağlı olmaksızın ailesel veya stres kaynaklı da olabilmektedir. Ödem oluşum nedenine göre sert, orta sert ya da yumuşak karakterdedir. Yumuşak ödemimi cilde parmak ile bastırdığınızda ayırt edebilirsiniz. Parmağınızı çektiğinizde kısa bir müddet cildinizde parmağınızın izini görürsünüz. Ancak sert ödemde ciltte iz kalmadığından bu tarz ödemi gözden kaçırmak mümkündür.
Ödem sadece el, ayak veya ayak bileği gibi bölgelerde olmamaktadır. Kalp, akciğer, böbrek, karaciğer, beyin ve hatta bağırsaklarımızda da oluşabilir.
Kadınlarda adet dönemi öncesinde ve sırasında da sık sık ödeme rastlanılır. Bu süreçte 2 kiloya kadar varan kilo artışları olabilmektedir.
Ödem hangi hastalıkların habercisidir?
Böbrek, kalp, damar ve karaciğer hastalıkları, hormonal bozukluklar ile çeşitli alerjiler vücutta ödem oluşmasına sebep olabilmektedir.
Bunların yanı sıra kişide ödeme neden olduğu düşünülen ciddi bir hastalık yoksa o zaman fazla kilolar, aşırı tuz tüketimi, az su alımı, yorgunluk, uzun süre ayakta durmak, fazla karbonhidratlı beslenmek, ortamın aşırı sıcaklığı ve kadınlarda adet öncesi dönemde veya gebelik döneminde olunması da ödeme neden olabilecek faktörler olarak düşünülmelidir.
Öte yandan ödemin olduğu bölgede lenf akımı üzerinde tıkayıcı bir kitlenin varlığı, enfeksiyon veya damar tıkanıklığının olması ödeme yol açabilir. Aşırı varisler, kalp yetersizliği, lenfatik tıkanıklık, sürekli oturma ve hareketsizlik de ödem oluşmasına sebep olabilir. Yüzde, gözde, oluşan ödemlerin en sık nedeni alerjik reaksiyonlar veya kanda protein düşüklüğü olabilmektedir. Karın zarı ve akciğer zarında oluşan ödem ise kalp, karaciğer gibi organ yetmezliklerinde ve ayrıca bazı kanser türlerinin yayılması sırasında da olabilir.
Ödemin süresi ve yaygınlığı da yine başka hastalıkların olup olmadığı ile önem taşımaktadır.
Ödeme neden olan ilaçlar var mıdır?
Çeşitli hastalıklar sebebiyle kullanılması gereken bazı ilaçlar da ödem sorununa sebep olabilirler. Bu nedenle bu tür ilaçların kullanımında özellikle tuz tüketimine dikkat edilmelidir. Bazı hormon, tansiyon ve romatizma ilaçları ile kortizon ödeme neden olabilmektedir.
Ödem oluşmasını tetikleyen yiyecekler nelerdir?
Vücutta şişmeye neden olan en önemli unsurlardan biri besinlerle alınan tuz ve kimyasal madde miktarıdır. 1 gram tuz, 200 ml sıvı tutulmasına sebep olur... Yüksek oranda alınan tuz, böbreklerden atılamadığında özellikle ayak bileği ve göz çevresi gibi yumuşak dokularda ödem oluşmaya başlar.
Hazır soslar, yapay tatlandırıcılar, bazı baharatlar, alkollü içecekler ve bol kafeinli içecekler ödem oluşumunu artırırlar. Meyankökü içeren yiyecekler, alkol, kola ve tatlı yiyecekler de ödeme neden olabilirler.
Hareketsiz, aynı pozisyonda uzun süre oturmak veya yatmak da lenf dolaşımını ve toplar damar dolaşımını azaltır. Bunun sonucunda da kollarda ve bacaklarda şişmeler olabilir.
Ödemin başlıca tedavisi nedene yönelik olmalıdır. Diyette:
Fazla tuz ve tuzlu gıdalar alınmamalıdır
Alkol kullanılmamalıdır
Hazır gıdalardan uzak durulmalıdır
Hazır soslar tüketilmemelidir
Sigara ve kafeinli içecekler tüketilmemelidir
Ödemi azaltmak için nasıl beslenmeliyiz?
İdeal kilonuzda kalmaya çalışın. Fazla kilolar vücudunuzda ödem birikmesine neden olur.
Düzenli olarak su tüketin. Su gereksinimi kişiden kişiye değişken olmakla birlikte ortalama günlük 8-10 bardak suya ihtiyacımız vardır. Yaz aylarında spor yapıldığında bu gereksinim daha da artar.
Düzenli egzersiz yapın. Bu sayede,vücudunuzun sıvı dengesinin düzenlenmesi kolaylaşır.
Diyetinizde tuz ve tuzlu gıdaların tüketimini azaltın. Yemeklerinizdeki tuzu tamamen sıfırlamanıza gerek yok (başka sağlık sorunları bunu gerektirmediği müddetçe). Ancak tuzlu gıda tüketimini ve tuzu azaltmak çok önemlidir. İşe sofranızdan tuzluğu kaldırmakla başlayın ve pişmiş yemeklere ilave tuz atmamayı alışkanlık haline getirin. Çok tuzlu peynirleri almamaya ve salamura besin tüketmemeye özen gösterin. Hazır besinler, hazır çorbalar, soya sosu, et-tavuk suyu tabletleri de yüksek oranda sodyum içeren maddelerdir ve uzak durulması gerekir.
Protein oranı yüksek beslenmekten kaçının. Yüksek oranda protein almak da ödem oluşumunu artırabilir. Bu nedenle beslenmenizde protein kaynaklarını da ihtiyacınız oranında tüketmeye özen gösterin. Bu ürünlerin işlem görmüş olanlarını (sosis, salam gibi türevlerini) tercih etmemeye özen gösterin.
Yüksek oranda basit karbonhidrat tüketiminden sakının. Beslenmenizde tam tahıllı ve kepekli karbonhidrat ürünlerini, kepekli undan yapılmış besinleri tercih edin. Beyaz ekmek, makarna, hamur işleri şerbetli–hamurlu tatlılar ile fazla şekerli besinlerin tüketimindenuzak durun.
Posa tüketiminizi artırın. Posa oranı yüksek besinler bağırsak hareketlerinizi artırarak, ödeminizi atmanıza yardımcı olurlar. Bu nedenle sebze ve meyve tüketimine özen gösterin. Beslenmenizde yine tam tahıllı ürünleri tercih etmek bu açıdan da yarar sağlayacaktır. Tam tahıllı ürünler aynı zamanda B6 vitamininden zengin kaynaklardır. B6 vitamininindiüretik etkisi bulunmaktadır. Bu vitaminin diğer zengin kaynakları; koyu yeşil yapraklı sebzeler, ton balığı, kuşkonmaz ve hindi etidir.
Alkol ve asitli içeceklerden uzak durun. Yüksek miktarda kafein, alkol ve kola tüketiminden mutlaka uzak durun. Zira bu içecekler ödem oluşma riskini artırırlar. Bunların yerine su, bitki ve meyve çayları ile taze sıkılmış meyve suları, tuzsuz ayran ve az yağlı süt gibi içecekleri tercih edebilirsiniz. Az yağlı süt ve süt ürünleri kalsiyum açısından birim hacimde daha zengindirler. Kalsiyum ise yine vücut su dengesinin korunasında önemli bir mineraldir.
Ödem söktürücü gıdaları tüketin. Ananas, kivi, nar, kabuklu armut gibi meyvelerle maydanoz, salatalık ve kabak gibi sebzelerin veya bunların sularının da ödem söktürücü etkileri vardır.
Ödeminizi atmak için bitki çayları için. Ödeminizi atmada dikkat edeceğiniz bir husus içtiğiniz sıvıların oda sıcaklığında veya sıcağa yakın olmaları gerektiğidir. Mısır püskülü, defne yaprağı, tarçın, yeşil çay, adaçayı, kiraz sapı, maydanoz sapı ve ısırgan otu gibi bitki çaylarını ödem atımına destek olarak kullanabilirsiniz.
Diyetinizde size alerji yapan ya da duyarlılığınız olan besinlerden sakının. Alerjinizin olduğu tespit edilen besinlerden uzak durmak ödeminizin azalmasında etkili olacaktır. Öte yandan besin intolerans (gıda duyarlılığı) testi yaptırarak da hangi besinlere vücudunuzun duyarlılığı olduğunu öğrenebilir ve beslenme düzeninizde o besinlerden uzak durabilirsiniz.
Ödem söktürücü ilaç kullanıyorsanız potasyum takviyesini ihmal etmeyin. Hekiminiz size ödem söktürücü ilaçlar önerdiyse o zaman beslenmenizde potasyuma biraz daha önem vermeniz gerekecektir. Potasyumdan zengin beslenme, hücre içinde sıvının tutulmasını sağlayacağından ödemin azalmasına da destek olacaktır.
Uzman Diyetisyen İdil İmamoğlu
Sizin de eliniz ayağınız durup dururken şişiyor mu? Ya da birkaç gün içinde 1-2 kilo birden kilo alıp veriyor musunuz? O zaman sizin de ödem sorununuz olabilir. Bazılarımız ödemi önemsemiyor olabilir ancak ödem genelde bazı hastalıkların habercisidir. Bu nedenle ödem ihmale gelmeyecek bir konudur.
Ödem nedir?
Bedenimizin %65-70’i sudan oluşmaktadır. Ödem hücre içi sıvının hücre dışına çıkması ile doku aralarında ve cilt altında birikmesi ile olmaktadır. Tüketilen su ve tuz miktarı şişme ve ödem oluşmasında çok önemlidir. Gözle görülen bir şişme ve ödem olduğunda vücutta yaklaşık 3 litre kadar su tutulumu var demektir. Ödemin en erken belirtileri göz kapaklarında, el, ayak ve ayak bileklerinde şişme olmasıdır. Ödem ile birlikte kilo artışı da tipik bir bulgudur. Bu nedenle ödem birçok kişinin diyet sürecinde diyeti bırakmasına dahi neden olmuştur.
Ödem tüm vücutta olabildiği gibi bölgesel de olabilmektedir. Bölgesel ödem, ödemin nedeni hakkında daha net fikir verebilir. Ödem aynı zamanda belirli bir sebebe bağlı olmaksızın ailesel veya stres kaynaklı da olabilmektedir. Ödem oluşum nedenine göre sert, orta sert ya da yumuşak karakterdedir. Yumuşak ödemimi cilde parmak ile bastırdığınızda ayırt edebilirsiniz. Parmağınızı çektiğinizde kısa bir müddet cildinizde parmağınızın izini görürsünüz. Ancak sert ödemde ciltte iz kalmadığından bu tarz ödemi gözden kaçırmak mümkündür.
Ödem sadece el, ayak veya ayak bileği gibi bölgelerde olmamaktadır. Kalp, akciğer, böbrek, karaciğer, beyin ve hatta bağırsaklarımızda da oluşabilir.
Kadınlarda adet dönemi öncesinde ve sırasında da sık sık ödeme rastlanılır. Bu süreçte 2 kiloya kadar varan kilo artışları olabilmektedir.
Ödem hangi hastalıkların habercisidir?
Böbrek, kalp, damar ve karaciğer hastalıkları, hormonal bozukluklar ile çeşitli alerjiler vücutta ödem oluşmasına sebep olabilmektedir.
Bunların yanı sıra kişide ödeme neden olduğu düşünülen ciddi bir hastalık yoksa o zaman fazla kilolar, aşırı tuz tüketimi, az su alımı, yorgunluk, uzun süre ayakta durmak, fazla karbonhidratlı beslenmek, ortamın aşırı sıcaklığı ve kadınlarda adet öncesi dönemde veya gebelik döneminde olunması da ödeme neden olabilecek faktörler olarak düşünülmelidir.
Öte yandan ödemin olduğu bölgede lenf akımı üzerinde tıkayıcı bir kitlenin varlığı, enfeksiyon veya damar tıkanıklığının olması ödeme yol açabilir. Aşırı varisler, kalp yetersizliği, lenfatik tıkanıklık, sürekli oturma ve hareketsizlik de ödem oluşmasına sebep olabilir. Yüzde, gözde, oluşan ödemlerin en sık nedeni alerjik reaksiyonlar veya kanda protein düşüklüğü olabilmektedir. Karın zarı ve akciğer zarında oluşan ödem ise kalp, karaciğer gibi organ yetmezliklerinde ve ayrıca bazı kanser türlerinin yayılması sırasında da olabilir.
Ödemin süresi ve yaygınlığı da yine başka hastalıkların olup olmadığı ile önem taşımaktadır.
Ödeme neden olan ilaçlar var mıdır?
Çeşitli hastalıklar sebebiyle kullanılması gereken bazı ilaçlar da ödem sorununa sebep olabilirler. Bu nedenle bu tür ilaçların kullanımında özellikle tuz tüketimine dikkat edilmelidir. Bazı hormon, tansiyon ve romatizma ilaçları ile kortizon ödeme neden olabilmektedir.
Ödem oluşmasını tetikleyen yiyecekler nelerdir?
Vücutta şişmeye neden olan en önemli unsurlardan biri besinlerle alınan tuz ve kimyasal madde miktarıdır. 1 gram tuz, 200 ml sıvı tutulmasına sebep olur... Yüksek oranda alınan tuz, böbreklerden atılamadığında özellikle ayak bileği ve göz çevresi gibi yumuşak dokularda ödem oluşmaya başlar.
Hazır soslar, yapay tatlandırıcılar, bazı baharatlar, alkollü içecekler ve bol kafeinli içecekler ödem oluşumunu artırırlar. Meyankökü içeren yiyecekler, alkol, kola ve tatlı yiyecekler de ödeme neden olabilirler.
Hareketsiz, aynı pozisyonda uzun süre oturmak veya yatmak da lenf dolaşımını ve toplar damar dolaşımını azaltır. Bunun sonucunda da kollarda ve bacaklarda şişmeler olabilir.
Ödemin başlıca tedavisi nedene yönelik olmalıdır. Diyette:
Fazla tuz ve tuzlu gıdalar alınmamalıdır
Alkol kullanılmamalıdır
Hazır gıdalardan uzak durulmalıdır
Hazır soslar tüketilmemelidir
Sigara ve kafeinli içecekler tüketilmemelidir
Ödemi azaltmak için nasıl beslenmeliyiz?
İdeal kilonuzda kalmaya çalışın. Fazla kilolar vücudunuzda ödem birikmesine neden olur.
Düzenli olarak su tüketin. Su gereksinimi kişiden kişiye değişken olmakla birlikte ortalama günlük 8-10 bardak suya ihtiyacımız vardır. Yaz aylarında spor yapıldığında bu gereksinim daha da artar.
Düzenli egzersiz yapın. Bu sayede,vücudunuzun sıvı dengesinin düzenlenmesi kolaylaşır.
Diyetinizde tuz ve tuzlu gıdaların tüketimini azaltın. Yemeklerinizdeki tuzu tamamen sıfırlamanıza gerek yok (başka sağlık sorunları bunu gerektirmediği müddetçe). Ancak tuzlu gıda tüketimini ve tuzu azaltmak çok önemlidir. İşe sofranızdan tuzluğu kaldırmakla başlayın ve pişmiş yemeklere ilave tuz atmamayı alışkanlık haline getirin. Çok tuzlu peynirleri almamaya ve salamura besin tüketmemeye özen gösterin. Hazır besinler, hazır çorbalar, soya sosu, et-tavuk suyu tabletleri de yüksek oranda sodyum içeren maddelerdir ve uzak durulması gerekir.
Protein oranı yüksek beslenmekten kaçının. Yüksek oranda protein almak da ödem oluşumunu artırabilir. Bu nedenle beslenmenizde protein kaynaklarını da ihtiyacınız oranında tüketmeye özen gösterin. Bu ürünlerin işlem görmüş olanlarını (sosis, salam gibi türevlerini) tercih etmemeye özen gösterin.
Yüksek oranda basit karbonhidrat tüketiminden sakının. Beslenmenizde tam tahıllı ve kepekli karbonhidrat ürünlerini, kepekli undan yapılmış besinleri tercih edin. Beyaz ekmek, makarna, hamur işleri şerbetli–hamurlu tatlılar ile fazla şekerli besinlerin tüketimindenuzak durun.
Posa tüketiminizi artırın. Posa oranı yüksek besinler bağırsak hareketlerinizi artırarak, ödeminizi atmanıza yardımcı olurlar. Bu nedenle sebze ve meyve tüketimine özen gösterin. Beslenmenizde yine tam tahıllı ürünleri tercih etmek bu açıdan da yarar sağlayacaktır. Tam tahıllı ürünler aynı zamanda B6 vitamininden zengin kaynaklardır. B6 vitamininindiüretik etkisi bulunmaktadır. Bu vitaminin diğer zengin kaynakları; koyu yeşil yapraklı sebzeler, ton balığı, kuşkonmaz ve hindi etidir.
Alkol ve asitli içeceklerden uzak durun. Yüksek miktarda kafein, alkol ve kola tüketiminden mutlaka uzak durun. Zira bu içecekler ödem oluşma riskini artırırlar. Bunların yerine su, bitki ve meyve çayları ile taze sıkılmış meyve suları, tuzsuz ayran ve az yağlı süt gibi içecekleri tercih edebilirsiniz. Az yağlı süt ve süt ürünleri kalsiyum açısından birim hacimde daha zengindirler. Kalsiyum ise yine vücut su dengesinin korunasında önemli bir mineraldir.
Ödem söktürücü gıdaları tüketin. Ananas, kivi, nar, kabuklu armut gibi meyvelerle maydanoz, salatalık ve kabak gibi sebzelerin veya bunların sularının da ödem söktürücü etkileri vardır.
Ödeminizi atmak için bitki çayları için. Ödeminizi atmada dikkat edeceğiniz bir husus içtiğiniz sıvıların oda sıcaklığında veya sıcağa yakın olmaları gerektiğidir. Mısır püskülü, defne yaprağı, tarçın, yeşil çay, adaçayı, kiraz sapı, maydanoz sapı ve ısırgan otu gibi bitki çaylarını ödem atımına destek olarak kullanabilirsiniz.
Diyetinizde size alerji yapan ya da duyarlılığınız olan besinlerden sakının. Alerjinizin olduğu tespit edilen besinlerden uzak durmak ödeminizin azalmasında etkili olacaktır. Öte yandan besin intolerans (gıda duyarlılığı) testi yaptırarak da hangi besinlere vücudunuzun duyarlılığı olduğunu öğrenebilir ve beslenme düzeninizde o besinlerden uzak durabilirsiniz.
Ödem söktürücü ilaç kullanıyorsanız potasyum takviyesini ihmal etmeyin. Hekiminiz size ödem söktürücü ilaçlar önerdiyse o zaman beslenmenizde potasyuma biraz daha önem vermeniz gerekecektir. Potasyumdan zengin beslenme, hücre içinde sıvının tutulmasını sağlayacağından ödemin azalmasına da destek olacaktır.
Uzman Diyetisyen İdil İmamoğlu
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Ödem Nedir? Neden Olur? Nasıl Önlenir?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Dyt.İdil İMAMOĞLU'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Dyt.İdil İMAMOĞLU'nun izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
beslenme ve ödem, şişkinlik, su tüketimi, ödem, vücutta ödem, su toplanması, vücutta su toplanması, vücudda şişlik, ödem nedir, ödemin nedeni, ödemin nedenleri, ödem neden olur, ödemin önlenmesi, ödem tedavisi, ödemde beslenme, ödem söktürücü, ödemi atmak, ödem atmak, ödemde bitki çayları, ödem atan besinler, ödem diyeti
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
