Kedi ve Köpekte Uygulanan Pediatrik Dönem Kısırlaştırma
6-14 haftalık yaşta olan kedi veya köpeklere (bazı çiftlik hayvanları da dahil) uygulanan ameliyat ile kısırlaştırma yada diğer bir adıyla "prepubertal gonadectomy" denir. Hayatlarının erken döneminde yapılan bu operasyonun, kontrolsüz artan populasyonun önlenmesinde güvenilir, uzun vadeli medikal/davranışsal yararlarının olduğunu AAFP başta olmak üzere bir çok kaynak ve kuruluş desteklemektedir. (AVMA, HSUS, The Ohio State University, Cat Fanciers Association, Texas A & M, AKC, AVAR, AAHA, ASPCA, Columbus Academy of Veterinary Medicine)
Amerika'da tahmini olarak 3 milyon kedi, nüfus artışından dolayı barınaklara alınıyor ve bunların %75'i ötenazi ile itlaf edilmektedir. Erken dönemde yapılan kısırlaştırma le üremenin önlenmesi ve sonuç olarak istenmeyen veya sahiplenilmeyen hayvan sayısının azalmasına neden olacaktır.
Genellikle halk arasında bu tarz kısırlaştırma ile kedi yada köpek populasyonunun yok olacağı tarzda bir düşünce hakim olmasına karşın; bir tane kısırlaştırılmamış kedinin 6 yıl içerisinde 73.000 adet kedi populasyonuna neden olabileceği düşündürücüdür.
20.Yüzyılın ortalarında birçok veteriner hekimin kavram yanılgısına uğradığı gözlenmiştir. Bunlardan bazıları;
-Dişi kedinin ilk östrusa kadar kısırlaştırılmaması,
-Erken dönemde yapılan bu operasyonun büyümenin gerilemesine neden olacağı,
-Dişi ve erkek kedide bu operasyon ile birlikte uretral (idrar yolları) problemlerin er geç ortaya çıkması,
-Bazı davranış bozukluklarının oluşması.
-Veteriner hekimlerin görev ve sorumluluğu:
Çalışmalarda gözlenen 6-14 haftalık kedilerin operasyonu güvenli bir şekilde yapılabilmektedir. Ancak önemli olan nokta veteriner hekimlerin sorumluluğunda en iyi zamanın ne zaman olacağıdır. AVMA'nın tavsiyesi ile veteriner hekimlere en iyi operasyon prosedürü olarak hayvanın yaşı önerilmiştir.
Çoğu veteriner hekimin ağırlık limiti genellikle 1 Kg.dır. 1 Kg.ın altında olanlara operasyon yapmazlar. Bu ağırlığın üzerindeki hayvanlarda hepatik fonksiyon (karaciğer fonksiyonları) kabul edilebilir düzeydedir.
Veteriner hekimler erken kısırlaştırmanın önemini hayvan sahiplerine anlatabilmelidir. Bu konuda hayvan sahipleri bilgilendirilmesi yada eğitilmesi çok önemlidir. Çünkü hayvan sahipler erken kısırlaştırmanın önemi hakkında yeterli bilgiye sahip değildirler. Hayvan sahipleri problemi ya kedinin idrarını püskürtmesi veya 6 aylıktan önce gebe kalması ile fark edebileceklerdir. Ayrıca hayvan sahiplerine erken dönem kısırlaştırmanın ne kadar güvenli olduğu anlatılmalıdır.
Sağlık ile ilgili yararları:
Kısırlaştırma özellikle meme tümörü (mammary carcinoma) riskinin artmaması, uterus, ovaryum ve testis hastalıklarının önlenmesi açısından önemlidir.
Bazı çalışmalara göre erken kısırlaştırılan hayvanların diğerlerine göre daha uzun yaşadıkları belirtilmiştir.
Davranış bozukluklarında ki yararları:
-Çevrede dolaşma/gezinme yada uzaklaşmanın azalması,
-İşaretleme,
-Kavga,
-Uygunsuz yerlere idrar yapma,
-Östrus döneminde ki klasik davranışlar ve agresyon.
Bu tarz davranış bozuklukları yüzünden bu tip kediler bazı hayvan sahipleri tarafından sahiplendirilmeye yada ötenaziye (genellikle Amerika'da) sebep olur. Erken yaşta yapılacak operasyon ile bu tarz davranış bozukluklarının önüne geçilmesi yada azaltılması sağlanabilir. Dolayısıyla insan-hayvan arasındaki bağ artar ki bu hayvan sahibinin kedisini elinde tutmasıyla sonuçlanır.
Anestezi ve Operasyonun Avantajları:
-Medikal ve cerrahi olarak güvenlidir,
-Operasyon süresi daha kısadır,
-İntraabdominal görünüm daha iyidir,
-Yara bölgesi (ensizyon hattı) daha hızlı kapanır.
Erken dönemde yapılan kısırlaştırmaya muhalefet:
Bu konuda bazı şüpheler duyulmuştur. Özellikle obezite, immun sistemin düşmesi ve bunun sonucu olarak enfeksiyöz hastalıkların artması, büyüme plaklarının kapanmasının gecikmesi, alt üriner sistem daralması gibi.
Öneren bazı kuruluşlar;
AAHA, AVMA, AHA, HSUS, ASPCA, Association of Shelter Veterinarians, Society for Theriogenology, American College of Theriogenologists, The Cat Fanciers...
-
Amerika'da tahmini olarak 3 milyon kedi, nüfus artışından dolayı barınaklara alınıyor ve bunların %75'i ötenazi ile itlaf edilmektedir. Erken dönemde yapılan kısırlaştırma le üremenin önlenmesi ve sonuç olarak istenmeyen veya sahiplenilmeyen hayvan sayısının azalmasına neden olacaktır.
Genellikle halk arasında bu tarz kısırlaştırma ile kedi yada köpek populasyonunun yok olacağı tarzda bir düşünce hakim olmasına karşın; bir tane kısırlaştırılmamış kedinin 6 yıl içerisinde 73.000 adet kedi populasyonuna neden olabileceği düşündürücüdür.
20.Yüzyılın ortalarında birçok veteriner hekimin kavram yanılgısına uğradığı gözlenmiştir. Bunlardan bazıları;
-Dişi kedinin ilk östrusa kadar kısırlaştırılmaması,
-Erken dönemde yapılan bu operasyonun büyümenin gerilemesine neden olacağı,
-Dişi ve erkek kedide bu operasyon ile birlikte uretral (idrar yolları) problemlerin er geç ortaya çıkması,
-Bazı davranış bozukluklarının oluşması.
-Veteriner hekimlerin görev ve sorumluluğu:
Çalışmalarda gözlenen 6-14 haftalık kedilerin operasyonu güvenli bir şekilde yapılabilmektedir. Ancak önemli olan nokta veteriner hekimlerin sorumluluğunda en iyi zamanın ne zaman olacağıdır. AVMA'nın tavsiyesi ile veteriner hekimlere en iyi operasyon prosedürü olarak hayvanın yaşı önerilmiştir.
Çoğu veteriner hekimin ağırlık limiti genellikle 1 Kg.dır. 1 Kg.ın altında olanlara operasyon yapmazlar. Bu ağırlığın üzerindeki hayvanlarda hepatik fonksiyon (karaciğer fonksiyonları) kabul edilebilir düzeydedir.
Veteriner hekimler erken kısırlaştırmanın önemini hayvan sahiplerine anlatabilmelidir. Bu konuda hayvan sahipleri bilgilendirilmesi yada eğitilmesi çok önemlidir. Çünkü hayvan sahipler erken kısırlaştırmanın önemi hakkında yeterli bilgiye sahip değildirler. Hayvan sahipleri problemi ya kedinin idrarını püskürtmesi veya 6 aylıktan önce gebe kalması ile fark edebileceklerdir. Ayrıca hayvan sahiplerine erken dönem kısırlaştırmanın ne kadar güvenli olduğu anlatılmalıdır.
Sağlık ile ilgili yararları:
Kısırlaştırma özellikle meme tümörü (mammary carcinoma) riskinin artmaması, uterus, ovaryum ve testis hastalıklarının önlenmesi açısından önemlidir.
Bazı çalışmalara göre erken kısırlaştırılan hayvanların diğerlerine göre daha uzun yaşadıkları belirtilmiştir.
Davranış bozukluklarında ki yararları:
-Çevrede dolaşma/gezinme yada uzaklaşmanın azalması,
-İşaretleme,
-Kavga,
-Uygunsuz yerlere idrar yapma,
-Östrus döneminde ki klasik davranışlar ve agresyon.
Bu tarz davranış bozuklukları yüzünden bu tip kediler bazı hayvan sahipleri tarafından sahiplendirilmeye yada ötenaziye (genellikle Amerika'da) sebep olur. Erken yaşta yapılacak operasyon ile bu tarz davranış bozukluklarının önüne geçilmesi yada azaltılması sağlanabilir. Dolayısıyla insan-hayvan arasındaki bağ artar ki bu hayvan sahibinin kedisini elinde tutmasıyla sonuçlanır.
Anestezi ve Operasyonun Avantajları:
-Medikal ve cerrahi olarak güvenlidir,
-Operasyon süresi daha kısadır,
-İntraabdominal görünüm daha iyidir,
-Yara bölgesi (ensizyon hattı) daha hızlı kapanır.
Erken dönemde yapılan kısırlaştırmaya muhalefet:
Bu konuda bazı şüpheler duyulmuştur. Özellikle obezite, immun sistemin düşmesi ve bunun sonucu olarak enfeksiyöz hastalıkların artması, büyüme plaklarının kapanmasının gecikmesi, alt üriner sistem daralması gibi.
Öneren bazı kuruluşlar;
AAHA, AVMA, AHA, HSUS, ASPCA, Association of Shelter Veterinarians, Society for Theriogenology, American College of Theriogenologists, The Cat Fanciers...
-
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kedi ve Köpekte Uygulanan Pediatrik Dönem Kısırlaştırma" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Vet.Hek.Koray MUSLUER'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Vet.Hek.Koray MUSLUER'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
kısırlaştırma, ovariohisteroktomy, orşidektomy, kedilerde kısırlaştırma, köpeklerde kısırlaştırma, kedilerde ovariohisteroktomy, kedilerde orşidektomy, köpeklerde ovariohisteroktomy, köpeklerde orşidektomy, prepubertal gonadectomy
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
