Allerji ve Astım
ALLERJI VE ASTIM
Allerji, benzer koşullarda başkalarına zarar vermeyen antijenlere karşı vücudun immünolojik mekanizmalarla geliştirdiği aşırı duyarlılık reaksiyonudur. Diğer bir deyimle bir antijene karşı duyarlı hale gelmiş olan bir kişinin aynı antijenle tekrar karşılaştığında ortaya çıkan zararlı bir immünolojik reaksiyondur. Bu reaksiyonda sorumlu antijene karşı yapılmış olan spesifik Ig E antikorları rol oynamaktadır.
Alerjik olaylarda antijenlere allerjen ismi verilir, allerjen kendisine karşı alerjik yanıt başlatabilen madde olarak tanımlanır. Atopi, ise genetik geçiş nedeniyle allerjenlere karşı alerjik yanıt geliştirme yatkınlığını ifade etmektedir. Alerjik yanıt olarak IgE yapılmakta ve bu IgE Mast hücresinin yüzeyinde bulunan reseptörlere bağlanmaktadır. İkinci kez aynı madde ile karşılaşıldığında antijen allerjen bağlanması mast hücresi yüzeyinde olmakta ve mast hücresinden birçok mediatör salgılanarak klinik cevabı başlatmaktadır.
Allerjenler genellikle zararsız ve ortamda sık olarak karşılaşılan, polenler, ev tozu akarları, küf sporları, hayvan deri döküntüleri ve tüyleri, besinler gibi maddelerdir. Allerjenler solunum yolu, sindirim yolu, deri yolu ve enjeksiyon yolu ile alınabilirler. Bunlardan solunum yolu ile alınan allerjenlere inhalan allerjenler veya aeroallerjenler denir. Aeroallerjenler ev içi ve ev dışı allerjenler olarak temelde ikiye ayrılır. Ev içi allerjenlere en iyi örnek ev tozu akarları, ev dışı allerjenlere en iyi örnek ise polenlerdir.
Solunum yoluyla alınan allerjenler (inhalan allerjenler – aero allerjenler) :
Solunum havasında bulunurlar ve inspirasyon sırasında solunum yollarına alınarak solunum yolu mukozası ile temas ederler. Ev tozu akarları, küf sporları, bitkilerin polenleri, hayvan tüy ve epitel döküntüleri (kedi, köpek, fare, kobay, at, domuz, tavşan vs), hamam böceği allerjenleri, solunum yolu ile alınabilen besin partikülleri, lateks partikülleri solunum havasında bulunduğunda allerjik cevabı başlatan önemli allerjenlerdendir.
Sindirim yoluyla alınan allerjenler : Besinler, besin katkı maddeleri (tatlendırıcılar, renklendiriciler, koruyucular vs), ilaçlar ve ayrıca solunum yoluyla duyarlılaşma sağlayan ancak besinleri kontamine ederek sindirim yolundan da alınabilen allerjenler sindirim yolundan etkili olabilirler. Bazı besinlerle polenler arasında çapraz reaksiyonlar görülebilmektedir. Örneğin huş ağacı (bir tür kavak ağacı) polenine duyarlı bir kişide elma, armut , erik, şeftali, kayısı, kivi, kereviz, çiğ havuç, çiğ domates, fındık, ceviz, badem gibi meyvaların yenmesi ile allerjik bulgular ortaya çıkabilir. Benzer şekilde grass (otlar) polenler ile kivi, çiğ domates, un, kavun, bezelye, ciğ patates arasında çapraz reaksiyonlar bulunmaktadır. Lateks allerjisinde ise muz, avokado, kivi ve kestane ile allerjik bulgular görüldüğü bildirilmektedir.
Deriye temas yoluyla etki eden allerjenler : Özellikle kontakt alerjide (tip IV alerjik reaksiyon) önemlidirler, çeşitli kimyasal meddeler bu şekilde etkili olabilirler ayrıca çeşitli kremlerin içinde bulunan ilaç özelliği taşıyan maddeler gerek tip I gerek tip IV allerjiyi başlatabilirler. Mukozal temas ise lateks allerjisinde çok önemlidir. İlaçlar (özellikle antibiyotikler), ilaçların taşıyıcı maddeleri veya koruyucu maddeleri, metaller, kimyasal maddeler (kumaş boyaları, deterjanlar) vs.
Parenteral yol ile alınan allerjenler :
İlaçlar, arı venomu (böcek zehirleri), lateks partiküller bu şekilde alınabilen allerjenlerdendir.
Önemli allerjenler :
Ev tozu akarları : En önemli ev içi allerjenlerdendir. Ev tozu akarları allerjik astımın en önemli nedenlerinden birini oluştururlar. Ev tozu akarları kene ve örümcekler ailesinde yer alan parazitlerden olup, boyları 0.3 milimetre kadardır. Sıcak ve nemli ortamlarda iyi gelişirler, insan deri döküntüleri ile beslenirler. Kuru iklimlerde ve yüksek rakımda yaşama kapasiteleri azalır. İki ana ev tozu akarı türü, Dermathophagoides pteronyssinus ve Dermathophagoides farinea en önemli ev tozu akarı allerjisi sebebidir. Bunun dışında allerjiye neden olan diğer türleri de vardır. Akarlara bağlı belirtiler sonbahar ve kış başlangıcında daha belirgin olur. En önemli ev tozu akarı allerjeni akarların dışkılarında bulunan bir proteindir.Ayrıca vücut yapılarında bulunan proteinler de allerjiye neden olmaktadır. Akarlar yatak, çarşaf, yastık, şilte, kumaş kaplı mobilya ve halılarda yaygın olarak bulunurlar. En sık ev içi allerjenleri oldukları için ve her zaman ortamda bulundukları için yıl boyu alerji yaparlar.
Hamam böcekleri : Son 20 – 30 yıl içinde hamam böceği allerjisinin çok sık olarak bulunduğu anlaşılmıştır. Hamam böcekleri en sıklıkla ev içlerinde olmak üzere dünyada yaygın olarak bulunurlar. Böceğin allerjeninin vücut yapılarının, dışkısının veya diğer salgılarının içerdiği bir madde olduğu düşünülmektedir.
Polenler : Polenler bitkilerin erkek materyellerini taşırlar. Bitki türlerinin idamesi için gerekli olan dölleyici ajanlar olarak faaliyet görürler. Polenlerin bir kısmı bir bitkiden diğerine rüzgarın etkisiyle ulaşır. Bu durumda havada çok sayıda polen bulunur ve bu polenler duyarlı kişilerin solunum yollarına ulaştıklarında kişileri duyarlılaştırabilirler. Polenler de mantar sporları gibi özellikle dış ortam allerjenleridir ve korunulması oldukça zordur. Polenler daha çok ilkbahar ve yaz döneminde ortaya çıkarlar ve bu dönemde allerjik bulguların ortaya çıkmasına neden olurlar. Polen allerjisinin en yaygın belirtileri burun akıntısı yada tıkanması, burun kaşıntısı, gözlerde kaşıntı ve sulanma ayrıca sık hapşırıktır. Bu durum saman nezlesi yada mevsimsel allerjik rinit olarak isimlendirilir. Duyarlı kişilerde ise astım bulguları ortaya çıkabilmektedir. Polenler çim polenleri, yabani ot polenleri ve ağaç polenleri olarak üç grupta toplamaktadırlar. Polenler çok uzak mesafelere kadar ulaşabilmektedir.
Küf mantarı sporları : Küf mantarı sporları hem eviçi hem evdışı ortamda bulunan allerjenlerdendir. Yeterli nem ve ısının bulunduğu her yerde üreyebilirler. Yaygın görülen mantar sporları astım ve allerjik nezleyi ortaya çıkarabilen güçlü allerjenlerdendir. Küf sporları çok küçük 3-5 mikron çapında büyüklüğe sahiptirler. Havaya kolayca karışır ve taşınırlar. Üredikleri yerde sarı, yeşil, siyah vs bir renk oluştururlar.
Ev içi küf sporları, ısı ve neme ihtiyaçları olduğu için, yaz ve sonbahar aylarında daha belirgindirler. Küf sporlarının en sıklıkla ürediği alanlar bodrum katlarının duvar ve tabanları, evin ayrıca mutfak ve banyo gibi nemli bölümleri çamaşır makinesinin ve buzdolabını arkası ve altı, çeşmenin kenarları , duş perdeleri, küvetin kenarları gibi bölgelerdir.Ayrıca ev içinde bulunan saksıların topraklarında kolayca üreme imkanı bulurlar. Ev içi küf sporlarının kontrolünde en önemli adım ev içi nemin yükselmemesini sağlamaktır. Ev dışında sıklıkla düşmüş yapraklarda, toprakta, samanlarda vs ürerler
Hayvan allerjenleri : Hayvan allerjenleri allerjik hastalıkların son derece önemli sebeplerinden biridir. En önemli allerjik hayvan kedidir. Kedilerin en önemli allerjenleri derinin yağ bezlerinde ve salyasında bulunur. Köpeklerin başlıca allerjeni salya, deri döküntüsü ve idrarında bulunur. Kedi allerjenleri daha yapışkandır, duvarlara, elbiselere ve diğer yüzeylere yapışabilir. Kedi evden uzaklaştırılsa bile allerjenleri 6 ay ve daha uzun süre ile aynı ortamda kalabilir. Kedi ve köpekten başka birçok hayvanla temas sonrasında allerjik bulgular gelişebilmektedir.
Lateks : Lateks, kauçuk ağacının (Hevea Brasiliensis) özsuyudur ve doğal kauçuk yapımında kullanılmaktadır. Lateks içeren eşyalar, günlük yaşantımızda sık olarak kullanılmakta, ayrıca tıbbi aletler ve malzemelerin birçoğu lateks içermektedir. Örneğin bazı oyuncaklarda, balonlarda, biberonlarda, emziklerde, silgilerde, çeşitli yapıştırıcılarda, otomobil lastiklerinde, cerrahide kullanılan eldivenlerde, kateterlerde, rektal tüplerde, elastik bandajlarda, diş hekimliği aletlerinde lateks bulunmaktadır. Lateks allerjisi klinik olarak ilk tanımlandığı günden itibaren özellikle IgE aracılıklı Tip I allerji nedeniyle, duyarlı kişilerde önemli medikal problemlere neden olmuştur. Son yıllarda lateks ile duyarlılaşma ve lateks allerjisi sık olarak görülmektedir. Lateks ürünleri ile ilişkili olarak hem erken, hem de geç tip allerjik reaksiyonlar görülebilmektedir. Bunlardan kontakt dermatit şeklinde bulgular veren geç tip allerjik reaksiyonlar daha sıktır. IgE aracılığı ile ortaya çıkan Tip I allerjik reaksiyonlar daha az sıklıkta olup ürtiker, angioödem, rinit, astım ve anafilaksi gibi değişik klinik bulgular göstermektedir. Risk faktörleri olarak lateks ürünleri ile sık temas ve atopi dikkati çekmektedir. Bu reaksiyonlar içinde en önemli olanı sistemik anafilaktik şoktur. Ayrıca lateks ürünleri ile irritan reaksiyonlar da görülebilmektedir. Geç tip aşırı duyarlılık reaksiyonlarına ham lateksin işlenmesi sırasında eklenen çeşitli maddeler neden olmaktadırlar. Tip I aşırı duyarlılık reaksiyonlarına ise latekste doğal olarak bulunan proteinler neden olmaktadırlar. Duyarlılaşma kişilerin bu proteinler ile deri, mukoza, parenteral yol veya solunum yolu ile karşılaşması sonucu meydana gelmektedir. Lateks allerjisi daha çok lateks ürünlerine maruz kalan ve risk grubunda yer alan kişilerde görülmektedir. Sistemik anafilaktik şok duyarlı kişilerde operasyonlar sırasında cerrahın giydiği eldivenlerde bulunan lateks protein antijenlerinin mukozal absorbsiyonu nedeniyle ortaya çıkabilmektedir. Günümüzde pediatrik yaş grubunda cerrahi operasyonlar sırasında gelişen anafilaktik şokun en önemli nedeninin muhtemelen lateks allerjisi olduğu belirtilmektedir. Duyarlılaşmış bireylerde operasyon sırasında veya muayene sırasında lateks eldivenlerden dolayı anafilaksi gelişebilmektedir. Duyarlılığın tesbit edilmesi durumunda profilaktik olarak çeşitli önlemlerin alınmasıyla anafilaktik şokun meydana gelmesini önlemek mümkün olabilecektir.
Arı venomu : Arı sokması sonrasında şiddetli allerjik reaksiyonlar görülebilmektedir. Ölüme yol açan anafilaktik reaksiyonların en sık görülen sebeplerinden biri arı sokmasıdır.
İnek Sütü : Besin allerjileri içinde önemli bir yer tutar. Bebeklerin % 2.5 kadarı inek sütüne allerjiktir. İnek sütünde bulunan önemli alklerjenler, beta laktoglobülin, kasein, alfa laktalbümin, serum albümin, serum immünglobülindir. Ayrıca yumurta yer fıstığı, buğday gibi birçok besin maddesinin allerjik olaylara yol açtığı bilinmektedir.
Allerjenlerin etkisi ile ortaya çıkan hastalıklar :
Etkilenen organa bağlı olarak çeşitli hastalık tabloları ortaya çıkmaktadır.
1) Etkilenen organ Deri ise ; Ürtiker, Angioödem, Atopik Dermatit, Kontakt dermatit, İlaç allerjilerine bağlı döküntüler görülebilir.
2) Solunum Sistemi etkilenmiş ise ; Üst Solunum sisteminde, Allerjik Rinit (Mevsimsel AR, Perennial AR), Allerjik Konjonktivit, Allerjik Krup, Allerjik Sinüzit, Allerjik Otit
Alt solunum sisteminde ise, Bronşial Astım görülmektedir.
3) Sindirim Sisteminde, Sindirim Sistemi alerjisi, Besin Alerjisi (Örneğin: İnek sütü alerjisi),
Oral allerji sendromu (deri), İlaç allerjilerinin sindirim sistemi bulguları görülebilmektedir.
4) Merkez sinir sisteminde ; Migren.
5) Uriner Sistemde; Nefrotik Sendrom.
6) Sistemik Anafilaksi.
Prof.Dr. Nihat Sapan
Allerji, benzer koşullarda başkalarına zarar vermeyen antijenlere karşı vücudun immünolojik mekanizmalarla geliştirdiği aşırı duyarlılık reaksiyonudur. Diğer bir deyimle bir antijene karşı duyarlı hale gelmiş olan bir kişinin aynı antijenle tekrar karşılaştığında ortaya çıkan zararlı bir immünolojik reaksiyondur. Bu reaksiyonda sorumlu antijene karşı yapılmış olan spesifik Ig E antikorları rol oynamaktadır.
Alerjik olaylarda antijenlere allerjen ismi verilir, allerjen kendisine karşı alerjik yanıt başlatabilen madde olarak tanımlanır. Atopi, ise genetik geçiş nedeniyle allerjenlere karşı alerjik yanıt geliştirme yatkınlığını ifade etmektedir. Alerjik yanıt olarak IgE yapılmakta ve bu IgE Mast hücresinin yüzeyinde bulunan reseptörlere bağlanmaktadır. İkinci kez aynı madde ile karşılaşıldığında antijen allerjen bağlanması mast hücresi yüzeyinde olmakta ve mast hücresinden birçok mediatör salgılanarak klinik cevabı başlatmaktadır.
Allerjenler genellikle zararsız ve ortamda sık olarak karşılaşılan, polenler, ev tozu akarları, küf sporları, hayvan deri döküntüleri ve tüyleri, besinler gibi maddelerdir. Allerjenler solunum yolu, sindirim yolu, deri yolu ve enjeksiyon yolu ile alınabilirler. Bunlardan solunum yolu ile alınan allerjenlere inhalan allerjenler veya aeroallerjenler denir. Aeroallerjenler ev içi ve ev dışı allerjenler olarak temelde ikiye ayrılır. Ev içi allerjenlere en iyi örnek ev tozu akarları, ev dışı allerjenlere en iyi örnek ise polenlerdir.
Solunum yoluyla alınan allerjenler (inhalan allerjenler – aero allerjenler) :
Solunum havasında bulunurlar ve inspirasyon sırasında solunum yollarına alınarak solunum yolu mukozası ile temas ederler. Ev tozu akarları, küf sporları, bitkilerin polenleri, hayvan tüy ve epitel döküntüleri (kedi, köpek, fare, kobay, at, domuz, tavşan vs), hamam böceği allerjenleri, solunum yolu ile alınabilen besin partikülleri, lateks partikülleri solunum havasında bulunduğunda allerjik cevabı başlatan önemli allerjenlerdendir.
Sindirim yoluyla alınan allerjenler : Besinler, besin katkı maddeleri (tatlendırıcılar, renklendiriciler, koruyucular vs), ilaçlar ve ayrıca solunum yoluyla duyarlılaşma sağlayan ancak besinleri kontamine ederek sindirim yolundan da alınabilen allerjenler sindirim yolundan etkili olabilirler. Bazı besinlerle polenler arasında çapraz reaksiyonlar görülebilmektedir. Örneğin huş ağacı (bir tür kavak ağacı) polenine duyarlı bir kişide elma, armut , erik, şeftali, kayısı, kivi, kereviz, çiğ havuç, çiğ domates, fındık, ceviz, badem gibi meyvaların yenmesi ile allerjik bulgular ortaya çıkabilir. Benzer şekilde grass (otlar) polenler ile kivi, çiğ domates, un, kavun, bezelye, ciğ patates arasında çapraz reaksiyonlar bulunmaktadır. Lateks allerjisinde ise muz, avokado, kivi ve kestane ile allerjik bulgular görüldüğü bildirilmektedir.
Deriye temas yoluyla etki eden allerjenler : Özellikle kontakt alerjide (tip IV alerjik reaksiyon) önemlidirler, çeşitli kimyasal meddeler bu şekilde etkili olabilirler ayrıca çeşitli kremlerin içinde bulunan ilaç özelliği taşıyan maddeler gerek tip I gerek tip IV allerjiyi başlatabilirler. Mukozal temas ise lateks allerjisinde çok önemlidir. İlaçlar (özellikle antibiyotikler), ilaçların taşıyıcı maddeleri veya koruyucu maddeleri, metaller, kimyasal maddeler (kumaş boyaları, deterjanlar) vs.
Parenteral yol ile alınan allerjenler :
İlaçlar, arı venomu (böcek zehirleri), lateks partiküller bu şekilde alınabilen allerjenlerdendir.
Önemli allerjenler :
Ev tozu akarları : En önemli ev içi allerjenlerdendir. Ev tozu akarları allerjik astımın en önemli nedenlerinden birini oluştururlar. Ev tozu akarları kene ve örümcekler ailesinde yer alan parazitlerden olup, boyları 0.3 milimetre kadardır. Sıcak ve nemli ortamlarda iyi gelişirler, insan deri döküntüleri ile beslenirler. Kuru iklimlerde ve yüksek rakımda yaşama kapasiteleri azalır. İki ana ev tozu akarı türü, Dermathophagoides pteronyssinus ve Dermathophagoides farinea en önemli ev tozu akarı allerjisi sebebidir. Bunun dışında allerjiye neden olan diğer türleri de vardır. Akarlara bağlı belirtiler sonbahar ve kış başlangıcında daha belirgin olur. En önemli ev tozu akarı allerjeni akarların dışkılarında bulunan bir proteindir.Ayrıca vücut yapılarında bulunan proteinler de allerjiye neden olmaktadır. Akarlar yatak, çarşaf, yastık, şilte, kumaş kaplı mobilya ve halılarda yaygın olarak bulunurlar. En sık ev içi allerjenleri oldukları için ve her zaman ortamda bulundukları için yıl boyu alerji yaparlar.
Hamam böcekleri : Son 20 – 30 yıl içinde hamam böceği allerjisinin çok sık olarak bulunduğu anlaşılmıştır. Hamam böcekleri en sıklıkla ev içlerinde olmak üzere dünyada yaygın olarak bulunurlar. Böceğin allerjeninin vücut yapılarının, dışkısının veya diğer salgılarının içerdiği bir madde olduğu düşünülmektedir.
Polenler : Polenler bitkilerin erkek materyellerini taşırlar. Bitki türlerinin idamesi için gerekli olan dölleyici ajanlar olarak faaliyet görürler. Polenlerin bir kısmı bir bitkiden diğerine rüzgarın etkisiyle ulaşır. Bu durumda havada çok sayıda polen bulunur ve bu polenler duyarlı kişilerin solunum yollarına ulaştıklarında kişileri duyarlılaştırabilirler. Polenler de mantar sporları gibi özellikle dış ortam allerjenleridir ve korunulması oldukça zordur. Polenler daha çok ilkbahar ve yaz döneminde ortaya çıkarlar ve bu dönemde allerjik bulguların ortaya çıkmasına neden olurlar. Polen allerjisinin en yaygın belirtileri burun akıntısı yada tıkanması, burun kaşıntısı, gözlerde kaşıntı ve sulanma ayrıca sık hapşırıktır. Bu durum saman nezlesi yada mevsimsel allerjik rinit olarak isimlendirilir. Duyarlı kişilerde ise astım bulguları ortaya çıkabilmektedir. Polenler çim polenleri, yabani ot polenleri ve ağaç polenleri olarak üç grupta toplamaktadırlar. Polenler çok uzak mesafelere kadar ulaşabilmektedir.
Küf mantarı sporları : Küf mantarı sporları hem eviçi hem evdışı ortamda bulunan allerjenlerdendir. Yeterli nem ve ısının bulunduğu her yerde üreyebilirler. Yaygın görülen mantar sporları astım ve allerjik nezleyi ortaya çıkarabilen güçlü allerjenlerdendir. Küf sporları çok küçük 3-5 mikron çapında büyüklüğe sahiptirler. Havaya kolayca karışır ve taşınırlar. Üredikleri yerde sarı, yeşil, siyah vs bir renk oluştururlar.
Ev içi küf sporları, ısı ve neme ihtiyaçları olduğu için, yaz ve sonbahar aylarında daha belirgindirler. Küf sporlarının en sıklıkla ürediği alanlar bodrum katlarının duvar ve tabanları, evin ayrıca mutfak ve banyo gibi nemli bölümleri çamaşır makinesinin ve buzdolabını arkası ve altı, çeşmenin kenarları , duş perdeleri, küvetin kenarları gibi bölgelerdir.Ayrıca ev içinde bulunan saksıların topraklarında kolayca üreme imkanı bulurlar. Ev içi küf sporlarının kontrolünde en önemli adım ev içi nemin yükselmemesini sağlamaktır. Ev dışında sıklıkla düşmüş yapraklarda, toprakta, samanlarda vs ürerler
Hayvan allerjenleri : Hayvan allerjenleri allerjik hastalıkların son derece önemli sebeplerinden biridir. En önemli allerjik hayvan kedidir. Kedilerin en önemli allerjenleri derinin yağ bezlerinde ve salyasında bulunur. Köpeklerin başlıca allerjeni salya, deri döküntüsü ve idrarında bulunur. Kedi allerjenleri daha yapışkandır, duvarlara, elbiselere ve diğer yüzeylere yapışabilir. Kedi evden uzaklaştırılsa bile allerjenleri 6 ay ve daha uzun süre ile aynı ortamda kalabilir. Kedi ve köpekten başka birçok hayvanla temas sonrasında allerjik bulgular gelişebilmektedir.
Lateks : Lateks, kauçuk ağacının (Hevea Brasiliensis) özsuyudur ve doğal kauçuk yapımında kullanılmaktadır. Lateks içeren eşyalar, günlük yaşantımızda sık olarak kullanılmakta, ayrıca tıbbi aletler ve malzemelerin birçoğu lateks içermektedir. Örneğin bazı oyuncaklarda, balonlarda, biberonlarda, emziklerde, silgilerde, çeşitli yapıştırıcılarda, otomobil lastiklerinde, cerrahide kullanılan eldivenlerde, kateterlerde, rektal tüplerde, elastik bandajlarda, diş hekimliği aletlerinde lateks bulunmaktadır. Lateks allerjisi klinik olarak ilk tanımlandığı günden itibaren özellikle IgE aracılıklı Tip I allerji nedeniyle, duyarlı kişilerde önemli medikal problemlere neden olmuştur. Son yıllarda lateks ile duyarlılaşma ve lateks allerjisi sık olarak görülmektedir. Lateks ürünleri ile ilişkili olarak hem erken, hem de geç tip allerjik reaksiyonlar görülebilmektedir. Bunlardan kontakt dermatit şeklinde bulgular veren geç tip allerjik reaksiyonlar daha sıktır. IgE aracılığı ile ortaya çıkan Tip I allerjik reaksiyonlar daha az sıklıkta olup ürtiker, angioödem, rinit, astım ve anafilaksi gibi değişik klinik bulgular göstermektedir. Risk faktörleri olarak lateks ürünleri ile sık temas ve atopi dikkati çekmektedir. Bu reaksiyonlar içinde en önemli olanı sistemik anafilaktik şoktur. Ayrıca lateks ürünleri ile irritan reaksiyonlar da görülebilmektedir. Geç tip aşırı duyarlılık reaksiyonlarına ham lateksin işlenmesi sırasında eklenen çeşitli maddeler neden olmaktadırlar. Tip I aşırı duyarlılık reaksiyonlarına ise latekste doğal olarak bulunan proteinler neden olmaktadırlar. Duyarlılaşma kişilerin bu proteinler ile deri, mukoza, parenteral yol veya solunum yolu ile karşılaşması sonucu meydana gelmektedir. Lateks allerjisi daha çok lateks ürünlerine maruz kalan ve risk grubunda yer alan kişilerde görülmektedir. Sistemik anafilaktik şok duyarlı kişilerde operasyonlar sırasında cerrahın giydiği eldivenlerde bulunan lateks protein antijenlerinin mukozal absorbsiyonu nedeniyle ortaya çıkabilmektedir. Günümüzde pediatrik yaş grubunda cerrahi operasyonlar sırasında gelişen anafilaktik şokun en önemli nedeninin muhtemelen lateks allerjisi olduğu belirtilmektedir. Duyarlılaşmış bireylerde operasyon sırasında veya muayene sırasında lateks eldivenlerden dolayı anafilaksi gelişebilmektedir. Duyarlılığın tesbit edilmesi durumunda profilaktik olarak çeşitli önlemlerin alınmasıyla anafilaktik şokun meydana gelmesini önlemek mümkün olabilecektir.
Arı venomu : Arı sokması sonrasında şiddetli allerjik reaksiyonlar görülebilmektedir. Ölüme yol açan anafilaktik reaksiyonların en sık görülen sebeplerinden biri arı sokmasıdır.
İnek Sütü : Besin allerjileri içinde önemli bir yer tutar. Bebeklerin % 2.5 kadarı inek sütüne allerjiktir. İnek sütünde bulunan önemli alklerjenler, beta laktoglobülin, kasein, alfa laktalbümin, serum albümin, serum immünglobülindir. Ayrıca yumurta yer fıstığı, buğday gibi birçok besin maddesinin allerjik olaylara yol açtığı bilinmektedir.
Allerjenlerin etkisi ile ortaya çıkan hastalıklar :
Etkilenen organa bağlı olarak çeşitli hastalık tabloları ortaya çıkmaktadır.
1) Etkilenen organ Deri ise ; Ürtiker, Angioödem, Atopik Dermatit, Kontakt dermatit, İlaç allerjilerine bağlı döküntüler görülebilir.
2) Solunum Sistemi etkilenmiş ise ; Üst Solunum sisteminde, Allerjik Rinit (Mevsimsel AR, Perennial AR), Allerjik Konjonktivit, Allerjik Krup, Allerjik Sinüzit, Allerjik Otit
Alt solunum sisteminde ise, Bronşial Astım görülmektedir.
3) Sindirim Sisteminde, Sindirim Sistemi alerjisi, Besin Alerjisi (Örneğin: İnek sütü alerjisi),
Oral allerji sendromu (deri), İlaç allerjilerinin sindirim sistemi bulguları görülebilmektedir.
4) Merkez sinir sisteminde ; Migren.
5) Uriner Sistemde; Nefrotik Sendrom.
6) Sistemik Anafilaksi.
Prof.Dr. Nihat Sapan
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Allerji ve Astım" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Prof.Dr.Nihat SAPAN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Prof.Dr.Nihat SAPAN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
