2007'den Bugüne 92,227 Tavsiye, 28,206 Uzman ve 19,962 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Bebeklik Döneminde Uyku-Uyuma Alışkanlıkları
MAKALE #8238 © Yazan Uzm.Psk.Tuğba DEMİRÖZ | Yayın Ocak 2012 | 5,409 Okuyucu
Çocukların büyümesi ve gelişmesi ihtiyaçlarının yeterli düzeyde karşılanmasına bağlıdır. Uyku da fizyolojik ihtiyaçlardandır. Çocuğun bedensel, zihinsel , duygusal, ahlaksal yönden sağlıklı gelişebilmesi; ancak yeterli ve sağlıklı şekilde dinlenmesi ve uyumasıyla mümkündür. Uyku da yemek-içmek gibi bedeni besler. Bu besini yeterli miktarda alamayan her bireyde sinirlilik, dalgınlık, gerginlik, hırçınlık gibi davranış sorunları ortaya çıkar ki bu gruba çocuklar da dahildir.
Bazı anne babalar uykuya yeterince önem vermez, ihmal eder; bazıları ise gereğinden fazla önem verir, bu konuda çocuğun aşırı derecede üstüne düşerler. İlk gruba giren ailelerde çocuğun yatma saati; hatta nerede yatacağı bile belli değildir. Çocuk bir gün akşam dokuzda, diğer gün gece yarısı, başka bir gün gece yarısından da sonra uyur. Bir gün kanepede, diğer gün annenin koynundadır. Diğer gruba giren ailelerde ise evin tüm düzeni çocuğun uyku saatlerine göre ayarlanmıştır. Uyku saati konusunda aile çok hassastır. O saat asla geçmemelidir, bu sebeple uyku saati yaklaştıkça evdeki panik ve kargaşa artar.

Bazen de uyku ceza aracıdır. Biraz yaramazlık yapan ya da gürültü patırtı yapıp evdeki misafirlerle sohbet ettirmeyen çocuğa “Hadi bakalım doğru yatağına gidiyorsun.” Ya da “Ancak uslu durursan bizimle oturabilirsin; yoksa hemen yatağa.”denilerek, uykuyu ceza aracı olarak kullanırlar. Bu davranışın birkaç kez tekrarlanması bile çocukta uykunun ceza olduğu sonucunu çıkarmasını geciktirmez ve uyku ile ceza arasında bir kez bağ kuran çocuk artık uyumaktan, yatağına gitmekten şiddetle kaçınır. Uyumamak için hırçınlaşır, yüksek sesle ağlar, ne yapılsa ağlamasını artırmaktan başka işe yaramaz. Uykusu gözünden aksa bile inadı bırakmaz ve ailede uyku adına verilen süreğen garip bir savaş başlar.


Oysa uyku, doğum anından itibaren büyümek için karşılanması gereken en elzem ihtiyaçlardan biridir. Bebekler, doğumdan sonraki ilk üç ay boyunca günün 16-18 saatini uykuda geçirirler. Uyumak için akşam olması da gerekmez. Gece ve gündüze bağlı olmaksızın uyurlar. 24 saat içinde birçok kez uyanıp tekrar uyurlar. Bu, onların sağlıklı gelişimi için şarttır, uyumalıdırlar. Hatta bazı anneler beslemek için bebeğini zorla uyandırır. İnsanın hayatı boyu uykuya bu denli fazla ihtiyaç duyduğu bir başka gelişim dönemi olmayacaktır. Büyümeleri için verimli ve yeterli uyku uyuyabilmelidirler.


Onlar, her tür ihtiyacını ağlayarak gösterir. Acıkınca ağlar, altı ıslanınca ağlar, gazı olduğunda ağlarlar. Bu bebekler için gayet normal bir durumdur. Böyle durumlarda öncelikle onu huzursuz eden nedeni aramak ve bulmak gerekir. Altının kirli olması, cildinin yara olması, bir yerinin ağrıması, karnının açlığı, kıyafetinin ya da üzerinde yattığı yerden kaynaklı bir sıkıntı, batıcı herhangi bir şey, üzerindeki örtünün ince gelmesi nedeniyle oluşan üşüme ya da terleme… Bebeğe rahatsızlık veren neden bulunup ortadan kaldırıldığında genellikle yeniden uykuya dalar.


İkinci ayın bitimiyle beraber bebek daha fazla hareket yeterliliği kazanmakta, buna bağlı olarak uykusu biraz azalmakta ve yatağında gözü açık yatma süresi uzamaktadır. Aylar ilerledikçe ilgi arayışı artar, ilgi ihtiyacı duydukça da ağlamaya başlar, etrafında annesini ya da ona bakan kişiyi sürekli görmek ister. Bir yandan da kendi kendine oyalanma süresi de uzamış, çıngırağı ya da yatağının üzerine asılı oyuncaklara cıvıldamaya başlamıştır. 3 ile 9 ay arasındaki bebeklerin gündüz uykularının azalması normaldir. Öğleden önce 1-2 saat öğleden sonra 2-3 saat uyumaları yeterli gelir. Gece uyanmaları da azalır daha seyrek uyanmaya başlarlar. 9. Ay ile 2 yaş arası gündüz 2-3 saat uyumaları yeterlidir. Geceleri 11-12 saat uyumaları genelde yeterli olup, her bireyin uyku yapısının bireysel farklara dayalı olduğunu göz önünde bulundurmak gerekir.

Tüm ihtiyaçları karşılanan bebeklerde güven duygusu oluşmaya başlar ki, uyku güven ile çok ilişkilidir. Hiç kimse, bebekler de güvensiz hissettiği durumlarda verimli uyku uyuyamaz. Bu sebeple bebeğin ihtiyaçlarına duyarlı olmak çok çok önemlidir. Ağladığında ilgilenilmeli, yalnız olmadığını, ihtiyaçlarının karşılandığı güveni içinde olmalıdır.

Tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi bazı bebekler uykuya fazla ihtiyaç duyarken, bazıları daha az ihtiyaç duyar. Uyumaları için bebeklere uygulanabilecek özel bir kural yoktur; fakat geçerli bir sebep olmadan uykuları bölünmemeli, kendiliğinden uyanmaları beklenilmelidir.


Uyku derinliği çocuktan çocuğa büyük farklılıklar göstermesine, kimi çocukların en ufak sese uyanması kimilerinin ise gürültüye bile tepki vermemesine rastlanır. Bu genetik bir hal olmakla birlikte, bebeğin uyku alışkanlıkları geliştirmesinde çevresel etkilerde azımsanamaz. Çünkü genelde bebekler uyku sırasında nelere alıştırılırsa uyuma alışkanlığı o şekilde gelişmektedir. Örneğin bebek uyuduğunda çıt yapılmamasına çok titizleniliyor, sesten tamamen izole şekilde uyutuluyorsa sese duyarlı hale gelir ve en ufak sese uyanma suretiyle tepki verir ve uyumak için sesten tamamen izole edilmiş ortamlara ihtiyaç duyar ki bu ortamı sağlamak her zaman mümkün olmayacaktır. Oysa bebekler normal bir ortamda rahatlıkla uyuyabilir. Tabi onunla aynı odada televizyon ya da radyo varsa sesi normal tonda tutulmalı, yüksek sesten kaçınılmalıdır. Bu sebeple uyumaları için optimal bir ortam yeterlidir. Uyku ortamı konusunda aşırıya kaçmak, titizlenmek ütopik uyku alışkanlığı geliştirmesine sebebiyet verecektir.


Uykuya dalmak ayrı uykuyu sürdürmek ayrıdır. Bebeğin uykuyu huzurlu şekilde sürdürmesi için oda sıcaklığı 17-19 derecede olmalı, odasının iyi havalandırılmış olmasına dikkat edilmelidir. Nitekim yeterli oksijen bulunmayan ortamlarda verimli uyku uyunmaz.


Uykunun kendisi bebek için anne sütü kadar gerekli bir besindir. Bununla birlikte uyku onun iştahı üzerinde çok büyük etkiye sahiptir. Yeterli ve sağlıklı uyku iştahının normalleşmesini, acıkmasını, açlık farkındalığını geliştirmesine yardım ettiği gibi sakinleştirir ve psikolojik yönden sağlıklı kalmasını sağlar. Aynı zamanda bedensel gelişim uykuyla çok yakın ilgilidir; çünkü bazı hormonlar uykuda artar, bazıları ise azalır. Büyüme hormonu salgılaması uykuda artar, bu sebeple uyku büyüme üzerinde çok önemli rol oynar.


Bu sebeple bebeğin düzenli uyumasına özen göstermek gerekir. Okul çağına kadar uykunun düzenli olması çok önemlidir. Bu sebeple bu döneme kadar çocukların en az 10 saat uyumasına ortam hazırlamak önemlidir. Yaş ilerledikçe uyku süresi giderek azalacaktır. Bununla birlikte 10 saat uykuya ihtiyaç duymayan çocuklar da olacaktır. Her çocuğun uyku yapısı aynı değildir. Çocuğunun uykusunu alıp almadığını her aile anlar. Uykusunu almış her çocuk yataktan dinç ve mutlu kalkar.


KAYNAKLAR:

Adasal, Rasim (1977). Normal ve Anormal Yönleriyle Yeni Medikal Psikoloji. 3. Baskı. İstanbul: Minnetoğlu Yayınları.
Akyıldız, N (2000), Anne Çocuk Sağlığı 1, Yapa Yayınları, İstanbul
Akyıldız, N (2000), Anne Çocuk Sağlığı 2, Yapa Yayınları, İstanbul
Arkonaç,Sibel (1998). Psikoloji Zihin Süreçleri Bilimi. 2. Baskı. İstanbul: Alfa Basım Yayın Dağıtım.
Ereren,F (2000). 0-6 Yaş Çizgilerle Çocuğun Gelişimi. Yapa Yayınları, İstanbul
Ereren,F (2000). 0-1 Yaş Çizgilerle Çocuğun Gelişimi. Yapa Yayınları, İstanbul
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Bebeklik Döneminde Uyku-Uyuma Alışkanlıkları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Tuğba DEMİRÖZ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Tuğba DEMİRÖZ'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Tuğba DEMİRÖZ Fotoğraf
Uzm.Psk.Tuğba DEMİRÖZ
İstanbul
Uzman Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi244 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Tuğba DEMİRÖZ'ün Yazıları
► Bebeklik Döneminde Bağlanma Psk.Dnş.Seba Nur SARAL
► Bebeklik Döneminde Baba Olmak Psk.Sinem OLCAY
► Anaokulu Döneminde Beslenme ve Uyku Psk.Barış ÜLKÜMEN
► Bebeklerin Uykuları ve Uyuma Döngüleri Dr.Psk.Dnş.Ayfer SUMMERMATTER
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,962 uzman makalesi arasında 'Bebeklik Döneminde Uyku-Uyuma Alışkanlıkları' başlığıyla benzeşen toplam 46 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Manüplasyon Ocak 2017
► Empati Kasım 2016
◊ Kıyamet Senaryoları Temmuz 2013
◊ Ticari Zeka Haziran 2013
◊ Hey Tuğba Naber? Nisan 2013
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


08:43
Top