Panik Bozukluk (Panik Atak)
Panik bozukluğu, herhangi bir nedene bağlı olmaksızın ortaya çıkan ve bir kısım fiziksel tepkileri tetikleyen ani ve şiddetli korku ve kaygı durumudur. Bu durumda kişi, kendini durumla baş edemeyecek kadar çaresiz ve güçsüz hisseder. Çoğu zaman bir kalp krizi geçirdiğini ya da bayılmak üzere olduğunu düşünür. Bu nedenle panik atak hastalarının çoğu bu fiziksel tepkiler sonucunda hastaneye başvurur, hastanede değerlendirme sonrasında herhangi bir fiziksel sorun saptanmazsa bu fiziksel uyarım durumunun psikolojik bir sorun olup olmadığı değerlendirilir.
Panik ataklar herhangi bir yerde meydana gelebilir. Metro, alışveriş merkezleri, açık alanlar, uçak vb. Bazı insanlar hayatlarında bir kez atak yaşayabilirler. Ancak, insanların önemli bir kısmı da tekrarlayan ataklar yaşarlar. Ataklar özellikle sadece belirli yerlerde kendini gösterebilir örneğin; toplu taşıma araçları, alış veriş merkezleri. Panik atak yaşayan kişiler genellikle atağın yeniden gerçekleşmesi korkusu nedeniyle atak yaşadıkları yerlerden kaçınırlar. Bu durum kişinin hayatı için olukça kısıtlayıcı olur.
Panik Bozukluğun Belirtileri
Panik atak bazen agorofobi (açık alan korkusu) ile birlikte görülebilir. Bunun nedeni açık alanlarda ve topluluk arasında atak geldiğinde kaçınmanın daha zor olacağına ve durumun daha utanç verici olacağına dair inançtır. Agorofobi ile birlikte görünen panik atağı olan kişi, kalabalık bir ortamda kapıya yakın yerlerde oturma ihtiyacı hisseder.
Panik atak yaşamış kişiler kendilerini korumak için çeşitli davranış alışkanlıkları geliştirirler: Yanlarında hep su taşımak, sık sık bedenini dinlemek (herhangi bir atak gelmesi durumunu kontrol etmeye çalışmak), atak gelmesi durumda yalnız olmamak için dışarıya her zaman birileri ile çıkmak, tuvalete girdiğinde bayılmaktan korktuğu için banyo yaptığı esnada evde birilerinin olmasını sağlamak, bilmediği yerlere gitmemek, yaşadığı semtten çok uzaklaşmamak gibi. Bunların hepsi hayatı kısıtlayıcı davranışlardır.
Panik Bozukluğun Tedavisi
Panik bozukluğun tedavisinde en önemli adım, kişiye gösterdiği belirtilerin, hastalığın, olabileceklerin ayrıntılı olarak anlatılmasıdır. Böylece kişi her atakta kalp krizi geçirdiğini düşünerek hastaneye başvurmaz. Kişiye panik atak belirtilerinin kalp krizi olmadığı ‘‘yanlış alarm’’ olduğu anlatılarak panik atak konusunda bilgilendirilir.
Panik atak tedavisinde en yaygın olarak kullanılan terapilerden biri Bilişsel Davranışçı Terapi’dir. Bu tedavinin bilişsel kısmında korku ve kaygıya neden olan düşünce ve inançlar ele alınır. Örneğin; ‘‘Kalp krizi geçiriyorum’’, ‘‘Buradan çıkamayacağım ve bayılıp kalacağım’’ gibi. Bu düşünceler panik atak belirtilerinin yanlış yorumlanmasından kaynaklanır ve kişinin kaygılı ve çaresiz hissetmesine neden olur. Bilişsel terapide kişi ile bu düşüncelerin yeniden yapılandırılması üzerinde çalışılır. Davranışçı kısmında ise, kaygıya neden olan durumlarda verilecek tepkileri değiştirme üzerinde çalışılır. Kişi ile birlikte davranışçı denemeler ve uygulamalar yapılır, yapılan her deneme kişinin korkusunun üzerine gitmesine yardımcı olur.
Amaç kişinin hem sosyal hemde mesleki yaşamını engelleyici ve yaşamını kısıtlayıcı düzeydeki kaygının üzerinde çalışmaktır. Böylece kişi daha kaliteli bir yaşam sürer.
Yararlanılan Kaynaklar:
TPD Yayınları
Panik ataklar herhangi bir yerde meydana gelebilir. Metro, alışveriş merkezleri, açık alanlar, uçak vb. Bazı insanlar hayatlarında bir kez atak yaşayabilirler. Ancak, insanların önemli bir kısmı da tekrarlayan ataklar yaşarlar. Ataklar özellikle sadece belirli yerlerde kendini gösterebilir örneğin; toplu taşıma araçları, alış veriş merkezleri. Panik atak yaşayan kişiler genellikle atağın yeniden gerçekleşmesi korkusu nedeniyle atak yaşadıkları yerlerden kaçınırlar. Bu durum kişinin hayatı için olukça kısıtlayıcı olur.
Panik Bozukluğun Belirtileri
- Nefes darlığı, boğulma nefes alamama hali
- Kalp çarpıntısı
- Göğüs ağrısı
- Titreme
- Terleme
- Baş dönmesi, bayılacakmış gibi hissetme
- Soğuk ya da sıcak basması
- Kontrolü kaybetme, delirme ya da ölüm korkusu
Panik atak bazen agorofobi (açık alan korkusu) ile birlikte görülebilir. Bunun nedeni açık alanlarda ve topluluk arasında atak geldiğinde kaçınmanın daha zor olacağına ve durumun daha utanç verici olacağına dair inançtır. Agorofobi ile birlikte görünen panik atağı olan kişi, kalabalık bir ortamda kapıya yakın yerlerde oturma ihtiyacı hisseder.
Panik atak yaşamış kişiler kendilerini korumak için çeşitli davranış alışkanlıkları geliştirirler: Yanlarında hep su taşımak, sık sık bedenini dinlemek (herhangi bir atak gelmesi durumunu kontrol etmeye çalışmak), atak gelmesi durumda yalnız olmamak için dışarıya her zaman birileri ile çıkmak, tuvalete girdiğinde bayılmaktan korktuğu için banyo yaptığı esnada evde birilerinin olmasını sağlamak, bilmediği yerlere gitmemek, yaşadığı semtten çok uzaklaşmamak gibi. Bunların hepsi hayatı kısıtlayıcı davranışlardır.
Panik Bozukluğun Tedavisi
Panik bozukluğun tedavisinde en önemli adım, kişiye gösterdiği belirtilerin, hastalığın, olabileceklerin ayrıntılı olarak anlatılmasıdır. Böylece kişi her atakta kalp krizi geçirdiğini düşünerek hastaneye başvurmaz. Kişiye panik atak belirtilerinin kalp krizi olmadığı ‘‘yanlış alarm’’ olduğu anlatılarak panik atak konusunda bilgilendirilir.
Panik atak tedavisinde en yaygın olarak kullanılan terapilerden biri Bilişsel Davranışçı Terapi’dir. Bu tedavinin bilişsel kısmında korku ve kaygıya neden olan düşünce ve inançlar ele alınır. Örneğin; ‘‘Kalp krizi geçiriyorum’’, ‘‘Buradan çıkamayacağım ve bayılıp kalacağım’’ gibi. Bu düşünceler panik atak belirtilerinin yanlış yorumlanmasından kaynaklanır ve kişinin kaygılı ve çaresiz hissetmesine neden olur. Bilişsel terapide kişi ile bu düşüncelerin yeniden yapılandırılması üzerinde çalışılır. Davranışçı kısmında ise, kaygıya neden olan durumlarda verilecek tepkileri değiştirme üzerinde çalışılır. Kişi ile birlikte davranışçı denemeler ve uygulamalar yapılır, yapılan her deneme kişinin korkusunun üzerine gitmesine yardımcı olur.
Amaç kişinin hem sosyal hemde mesleki yaşamını engelleyici ve yaşamını kısıtlayıcı düzeydeki kaygının üzerinde çalışmaktır. Böylece kişi daha kaliteli bir yaşam sürer.
Yararlanılan Kaynaklar:
TPD Yayınları
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Panik Bozukluk (Panik Atak)" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Romina KUYUMCUOĞLU'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Romina KUYUMCUOĞLU'nun izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
