2007'den Bugüne 92,259 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Boşanmanın Çocuklar Üzerindeki Etkisi
MAKALE #8904 © Yazan Psk.İrem YOLA | Yayın Nisan 2012 | 4,429 Okuyucu
Çiftlerin verdikleri boşanma kararı ve sonrası hem çiftler hem de çocukları için oldukça zor ve stresli bir süreçtir. Birbirleriyle sorunsuz bir şekilde boşanma kararı alan çiftler ve çocuklar bile bu yeni duruma uyum sağlamada sıkıntı yaşayabilmektedirler.
Ebeveynleri tarafından sevilen, korunan, bakım verilen çocuğun ebeveynlerin boşanma kararında sonra güven duyduğu bu sistemi bozulur. Bu durum çocuk için oldukça stresli ve kaygı uyandıran bir durumdur. Çocuklar üzerindeki boşanmanın etkileri çocuğun cinsiyetine, boşanma sürecinde ailede yaşanan stresin düzeyine, boşanma öncesindeki eşlerin birbirleriyle olan ilişkisine, eşlerin ebeveynlik rollerini yerine getirip getirilmemesi vb. ile ilgilidir. Ancak boşanmanın çocuk üzerindeki etkisinin özellikle çocuğun boşanma olduğunda kaç yaşında olduğuyla ilgili olduğu görülmektedir.
Okul öncesi dönemde çocuk bilişsel gelişim düzeyi açısından somut dönemdedir ve “ben-merkezci” bir yapısı vardır. Bilişsel ve duygusal olarak henüz olgunlaşmamıştır. Çocuk somut dönemde olduğu için boşanmayı tam olarak kavrayamaz ve ne olacağını kestiremez. Ancak boşanma ile birlikte bir ebeveynin evden ayrılmasıyla o ebeveynin yokluğunu hissedebilmektedir. Çocuk ben-merkezci yapısı nedeniyle de boşanmadan dolayı kendisini sorumlu görür. Bu durum da çocuğun öfke hissetmesine ve öfke patlamalarına, uyku düzensizliklerine ve uykuda bozulmalara, ebeveynden ayrı olduğunda endişe ve kaygı hissetmesine neden olur (Beardslee ve ark., 2003). Ayrıca okul öncesi dönemdeki çocuklar boşanma döneminde eğitime daha az istekli, maddi nesnelere karşı talepkarlı olma ve sıkıntılı bir ruh haline sahip olma gibi durumlar yaşarlar (Amato ve Cheadle, 2005). Okul öncesi dönemde yaşlara göre çocukların boşanmaya olan olası tepkileri şu şekilde özetlenebilir:

0-1 Yaş

Huzursuzluk, sinirlilik, korkma, ağlama nöbetleri, yeme ve uyku sorunları
1-3 Yaş
Mutsuzluk, apati, regresif davranışlar, bakım verene yapışma ve ayrılık kaygısı, öfke, ağlama nöbetleri, yeme ve uyku sorunları, Gerileme (Altına kaçırma, parmak emmenin yeniden başlaması) Isırma ve rahatsız edici davranma gibi saldırgan davranışlar.
3-6 Yaş
Üzüntü, kayıp duygusu, kendini suçlama, regresif davranışlar, mastürbasyon, bakım verene yapışma ve ayrılık kaygısı, içe kapanma ve ilişki kurmayı reddetme, oyunlarda kızgınlık ve öfkenin dışa vurması, uyku bozuklukları özellikle kabus görme, birlikte yaşadıkları ebeveyne karşı hırçın ve öfkeli davranma.

Çocuklar için oldukça zor geçen bu dönemde ebeveynlerin çocuklarının bu boşanma sürecini sağlıklı bir şekilde atlatabilmeleri için yerine getirmeleri gereken durumlar vardır. Bu durumlar şu şekilde özetlenebilir:


1) Boşanma ile birlikte bir ebeveynin evden ayrılması çocuk için olumsuz ve kaygı yaratan bir durumdur. Bunun için bu süreçte çocuğa, evden ayrılan ebeveyni istediği zaman görebileceği güvencesi verilmeli ve ziyaretler düzenlenmeli ve yerine getirilmelidir.

2) Boşanan ebeveynler zaman zaman bir araya gelerek çocukla birlikte vakit geçirmelidir.
3) Boşanma süresince ebeveynler arasında çatışma yaşanıyorsa bu çatışmalar çocuktan uzak tutulmalıdır. Ebeveynler çocuklarıyla birlikteyken kaygılı ve öfkeli görünmemelidirler.
4) Ebeveynler birlikte ya da ayrı ayrı çocuklarıyla kaliteli zaman geçirmeli, pasif değil aktif bir şekilde iletişimde bulunabilecekleri faaliyetleri (birlikte resim yapma, kitap oynama, karşılıklı oyun oynama vs. ) çocuklarıyla mümkün olduğu kadar sık yapmalıdırlar.
5) Çocuğun duygularına değer vermeli ve çocuklarını gözlemlemelidirler. Çocuklarının duygularını kolayca ifade edebilecekleri ortamlar yaratmalıdırlar ve onları dinlemelidirler. Ebeveynler, çocuklarının yaşadıkları duyguları yargılamamalı ve geçiştirmeye çalışmamalıdırlar.

Okul dönemi çocukları 9-10 yaşlarına geldiklerinde bilişsel gelişimlerinin yükselmesi ve aldıkları eğitim ile boşanmanın ne demek olduğunu anlamakta ve kavrayabilmektedirler (Yörükoğlu, 2003). Bu dönemde çocuk genel olarak boşanmayı kavrayabildiğinden kendisini aldatılmış hissedebilmektedir. Genel olarak okul dönemi çocukları boşanmaya karşı olası şu tepkileri göstermektedirler:


1) Kendisini aldatılmış hisseden çocuk evden ayrılan ebeveynin geri döneceğini hayal ederek kendisini sakinleştirmeye çalışır. Ayrıca bu boşanmadan sorumlu tuttuğu ebeveyne karşı olumsuz duygular besleyebilir ve bu nedenle o ebeveynle ilişkisi bozulabilir.

2) Huzursuzluk, sinirlilik, karamsarlık ve öfke nöbetleri
3) Okul başarısında düşüş
4) Reddedilmişlik duygusu,
5) Regresif davranışlar,
6) Okuldan kaçma, kurallara uymama
7) Ebeveynlerinin kendisini unutacağı korkusu

Bu dönemde ebeveynlerin yapması gerekenler şu şekilde özetlenebilir:

§ Ebeveynler çocuğun okul ve ev dışında da aktif olmasını ve çeşitli faaliyetlerle ilgilenmesini desteklemedirler. Sosyal ve fiziksel faaliyetlerle (basketbol, tenis, futbol, yüzme, koşu vs.) çocuğun fiziksel rahatlaması sağlanmaya çalışılırken bir yandan da duygularını ifade edebileceği ve rahatlayabileceği etkinliklere (müzik, resim, drama vs.) de yönlendirmelidirler.
§ Ebeveynler belli zamanlarda bir araya gelerek ve ayrı ayrı olarak çocuklarıyla kaliteli zaman geçirmeye çalışmalıdırlar.
§ Çocuklarında gördükleri olumsuz davranışları ve duyguları önemsemeleri, ılımlı yaklaşmaları, gerekirse profesyonellerden yardım alınmalıdır.
§ Çocuklarının okul ve arkadaşlık ilişkileri, uyumu, davranışları dikkatle takip edilmeli ve değerlendirilmelidir. Görülen olumsuz değişiklikler ebeveynler tarafından çocuklarını incitmeden paylaşılmalı ve birlikte çözüm aranmalıdır.
§ Mümkün olduğunca çocuğun sahip olduğu alışkanlıklar aynen devam ettirilmelidir.
§ Çocuğun kendi hayatıyla ilgili sorduğu sorular, dürüst ve açık bir şekilde cevaplandırılmalıdır. Çocuğa, ebeveynleriyle her konuda konuşabileceği ve soru sorabileceği güvencesi ve rahatlığı sağlanmalı; iletişimi engelleyen tutum ve davranışlardan kaçınılmalıdır.
§ Son olarak, çocuğun yetiştirilmesinde ebeveynler ayrı olsa dahi çocuğa yaklaşımda tutum, davranışlar, kurallar ve sınırlar ortak olmalı ve eskisi gibi devam etmelidir. İki yönlü, açık uçlu mesajlar verilmemelidir.
Ergenlik dönemine giren çocuklar sosyal, cinsel ve mesleki kimlik edinme, bağımsızlaşabilme, yetkinlik edinme ve yakın ilişkiler kurabilme gibi bazı gelişimsel değişimlerin yaşanmasıyla birlikte küçük yaş ve geç ergenlik dönemine göre daha fazla etkilenmektedirler. Ergen çocuklar üzerindeki olası boşanmanın etkileri şu şekilde özetlenebilir:
1) Madde ve alkol kullanımı, korunmasız cinsel ilişki, hamilelik
2) Üzüntü, kolay ağlama, reddedilmişlik duygusu,
3) Suçlama ve yargılayıcı düşünce,
4) Evden kaçma,
5) Karşı gelme ve inatlaşma, kavgacılık, kabalık,
6) Okul başarısında azalma
Ergenlik döneminde de ebeveynler boşanma sürecinde çocuklarına karşı, okul dönemi çocuklarına boşanma sürecinde nasıl davranmaları gerekiyorlarsa o davranışları sürdürmelidirler. Ebeveynler, ergenlik dönemindeki çocuklarını koruyup kollamaları ve kimlik gelişimlerini ergenlik dönemine özgü özellikleri de göz önünde bulundurarak sağlıklı bir şekilde desteklemelidirler.

İREM YOLA

Uzm. Klinik Psikolog
Mehmet Tekneci, MD.
Yazan
Psk.İrem YOLA
 
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Boşanmanın Çocuklar Üzerindeki Etkisi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.İrem YOLA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.İrem YOLA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Psk.İrem YOLA
Psikolog
 
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.İrem YOLA'nın Makaleleri
► Boşanmanın Çocuklar Üzerindeki Etkisi Psk.Ebru ÖZKURT TOPÇU
► Boşanmanın Çocuklar Üzerindeki Etkisi Psk.Dnş.Sümeyra YAPICI AYDIN
► Boşanmanın Çocuk Üzerindeki Etkisi Psk.Elif Y. ÇAVUŞOĞLU
► Boşanmanın Çocuklar Üzerindeki Etkileri Psk.Dnş.Seval Ulviye AKYOL
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Boşanmanın Çocuklar Üzerindeki Etkisi' başlığıyla benzeşen toplam 19 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
--
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


14:11
Top