2007'den Bugüne 92,258 Tavsiye, 28,211 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Çoklu Dentigeröz Kist: Bir Olgu Raporu ve Literatür Derlemesi
MAKALE #915 © Yazan Dr.Dt. Attila ÖZ | Yayın Nisan 2008 | 8,515 Okuyucu
ÖZET

Amaç : Dentigeröz kistler diş kronlarıyla ilişkili, radiküler kistlerden sonra en sık görülen odontojenik kistlerdir. Cleido-cranial displazi, mukopolisakkaridozis, bazal hücreli nevus gibi bazı sendromlarda bilateral ya da çoklu (multiple) dentigeröz kist olguları rapor edilmiştir. Bununla birlikte sayılan sendromların yokluğunda çenelerde çoklu dentigeröz kistler ender olarak görülmektedir. Literatürde günümüze kadar çok az sayıda çoklu dentigeröz kist vakası sunulmuştur. Bu raporda bir sendrom olmaksızın çenelerde gelişen bir çoklu dentigeröz kist olgusu ve konuyla ilgili literatür derlemesi sunulmuştur.

Olgu Sunumu: Kliniğimizde rutin dental muayene sırasında hastamızdan alınan panoramik radyografi üzerinde çok sayıda gömülü diş ve bu dişlerle ilişkili kistik lezyonlar tespit edilmiştir. Lokal anestezi altında tüm kistler enükle edilmiş ve ilişkili gömülü dişler çekilmiştir. Yapılan histopatolojik incelemeler sonucunda foliküllerin çoğunluğunun kistik karakter taşıdığı belirlenmiştir.

Sonuç: Çenelerde gelişen dentigeröz kistler semptomsuz bir şekilde geniş kemik defektlerine yol açabilmektedir. Sürmeleri geciken tüm gömülü dişlerin radyografik takibi ve profilaktik olarak çekimi ileri boyutta kemik defektlerine yol açan patolojilerin önüne geçilmesinde önemlidir

ANAHTAR KELİMELER: Dentigeröz Kist; Çoklu, Anomali


ABSTRACT

Purpose: Dentigerous cysts are one of the most common odontogenic cysts after radicular cysts associated with the crowns of teeth. Bilateral and multiple dentigerous cysts have been reported in patients with syndromes such as cleidocranial dysplasia, mucopolysaccharidosis and basal cell nevus syndrome. However, multiple dentigerous cysts not associated with any syndrome are seen rarely. In the literature, few cases of multiple dentigerous cysts have been reported. In this report, multiple dentigerous cysts occurred in the jaws of a nonsyndromic patient and review of the literature was presented.

Case Report: Multiple impacted teeth and cystic lesions associated with these teeth were noticed in the panaromic radiograph of the patient during routine dental examination. All cysts were enucleated and the associated impacted teeth were extracted under local anesthesia. In the histopathological examination, it was reported that the most of the follicules have cystic character.

Result: Dentigerous cysts of the jaws may cause symptom free large bone defects. To follow up the impacted teeth radiologically and prophylactic removing of these teeth is crucial to prevent the occurrence of the pathologies that cause extensive bone defects

KEY WORDS: Dentigerous Cyst; Multiple, Abnormalities

GİRİŞ
Dentigerö
z kistler sürmemiş dişlerin semento-enamel birleşiminden itibaren kron kısmını çevreleyen epitelial sınırlı, gelişimsel kavitelerdir. Dentigeröz kistler, odontojenik kistler arasında %24 lük oranla ikinci en sık görülen grupturlar.1Daimi dişler içinde en sık mandibuler 3. molarları ve maksiller kanin dişleri tutmaktadır. Sıklıkla arkta eksik bir dişin araştırılması sırasında ya da rutin muayene sırasında alınan panaromik ve periapikal radyograflarla keşfedilirler. Genellikle ağrısızdırlar ama şişliğe ve gecikmiş diş sürmelerine neden olabilirler.2,3,4 Bununla birlikte mine epitelinden geliştiği dişin normal pozisyonundan uzak bir lokalizasyonda konumlanmasına neden olabilir.5Genellikle 20’li ve 30’lu yaşlarda ortaya çıkar 4,6ve olguların %75 inde mandibulada lokalize olur.7
Dentigeröz kistler radyolojik olarak sürmemiş dişlerin kronunu çevreleyen düzgün sklerotik sınırlara sahip radyolüsent görüntü ile karakterizedir. Foliküler aralığın 5 mm ya da fazla göründüğü durumlarda kist oluşumundan şüphelenilebilir.8 Dentigeröz kistlerinayırıcı tanısındaodontojenik keratokist, ameloblastoma, pindborg tümörü, odontoma, odontojenik fibroma, sementoma göz önünde tutulmalıdır.2,7
Literatürde günümüze kadar herhangi bir sendroma rastlanılmayan hastalarda çok az sayıda çoklu yada bilateral özellik gösteren dentigeröz kist olgusu bildirilmiştir.3,6,9-21 Olgunun takdimi hastamızın aydınlatılmış onamı alınarak gerçekleştirilmiştir.

OLGU SUNUMU

43 yaşındaki erkek hasta 2004 yılı Ocak ayında Çukurova Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesinde oral diagnoz muayenesi sırasında mevcut çoklu kistik lezyonları farkedilerek Ağız Diş Çene Hastalıkları ve Cerrahisi A.D.na yönlendirilmiştir. (RESİM 1)
Hastadan alınan panaromik radyografta ve daha sonra alınan maksillofasiyal aksial ve koronal BT sinde mandibular 3. molar dişlerinin bilateral olarak gömülü olduğu ve düzgün hiperostetik sınırlı kistik görünümde olduğu belirlendi. Aynı zamanda gömülü durumda olan sağ mandibular dişin benzer kistik radyografik görünüme sahip olduğu saptandı. Sol maksiller kanin diş gömülü olmasına karşın radyografik olarak normal görüntü vermekteydi. Sağ maksiller 3. molar diş ise gömülü ancak radyografik olarak patolojik olarak folikül aralığı normal görünüme sahipti.
Hastanın tıbbi öyküsünde 15 yıl önce boyundaki bir benign karakterli kitlenin eksize edildiği öğrenildi. Hasta olası bir sendromun tespiti için Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji ve Genetik Anabilim Dalına konsülte edildi. Yapılan değerlendirme sonucunda hastada herhangi bir sendroma ait bulgu bulunmadı. Hastanın intraoral muayenesinde retromolar bölge palpasyonunda hassasiyet ve anamnezinde belirttiği basınç hissi dışında bir rahatsızlık bulunmamaktaydı.
Mandibular gömülü 3. molar dişlerin çekimi için standart inferior alveoler, lingual ve bukkal sinir blokları yapıldı. Standart insizyonlar ile mukoperiostal flep kaldırıldı. Gömülü diş serum fizyolojik irrigasyonu altında frez yardımıyla bölünerek çıkarıldı. Cerrahi sırasında, çekim bölgesinde lingual korteksin olmadığı dikkat çekiciydi. Dişin folikülü ve kistik lezyon enükle edildi. Her iki kist kavitesinin de mandibular kanalla ilişkili olduğu gözlemlendi. Yara alanı primer olarak süture edildi. Operasyon sonrası rutin önerilere ek olarak 2 aylık dönemde mandibulada patolojik fraktür olasılığına karşı travmadan korunulması konusunda hasta bilgilendirildi. Hastada postoperatif dönemde parestezi görülmedi.

Mandibuler ve maksiller kanin dişlerin çekimi için standart vertikal ve intrasulcular insizyonlarla mukoperiosteal olarak vestibüler dörtgen flepler kaldırıldı. Lezyonlar gömülü diş folikülleri ile beraber enükle edildi ve cerrahi saha primer olarak kapatıldı.
Biyopsiden elde edilen tüm örnekler Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji A.D’na inceleme için gönderildi. Patoloji sonuçları, sağ üst gömülü yirmi yaş dişi hariç diğer tüm örneklerde dentigeröz kist ön tanısı desteklenmiştir.

Bir hafta sonra yapılan kontrollerinde cerrahi sahaların iyileşmeleri normal gözlendi. Hiçbir operasyonda komplikasyon gözlenmedi. (RESİM 2)

SONUÇ

Çene kemiği içerisinde gömülü kalan dişlerin folikül epitelinin patolojik değişim gösterme eğilimi ve insidansı birçok araştırmaya konu olmuştur. Güven ve ark.’nın retrospektif bir çalışmasında, kliniklerinde gerçekleştirilen 9994 adet semptomsuz gömülü 3. molar diş değerlendirilmiştir. Olgularda %2.31 oranında kistik lezyon, % 0.77 oranında benign ve % 0.02 oranında malign karakterli olmak üzere tümörel lezyon tespit edilmiştir22. Gömülü 3. molar dişler üzerinde yapılan radyografik bir çalışmada 3. molar dişler ile ilişkili görülen kistik lezyonların insidansı maksillada % 5.2 mandibulada %8 olarak belirlenmiştir.23Ancak Glosser JW, Campbell JH.’ nin histolojik çalışmasında radyografik olarak normal görüntü veren 3. molar diş foliküllerinden elde edilen kesitlerde maksillada % 25, mandibulada % 37 oranında patolojik değişim saptanmıştır.242001 yılında yapılan bir araştırmada rutin gömülü 3. molar çekimlerinde alınan dental folikül örneklerinde % 58.65 oranında patolojik değişim saptamıştır.25 Bu verilerden yola çıkarak, biz de birden fazla dentigeröz kist bulunan bu olguda gömülü durumda bulunan dişlerin çekimleri sonrasında lezyonları patolojik incelemeye gönderirken, radyografik olarak kistik görünümde olmayan sağ maksiler 3. molar ve sol maksiller kanin dişin folikülünü de olası patolojik değişim açısından histolojik olarak inceletmeyi tercih ettik. Sonuçların sağ maksiler 3. molar diş haricinde hepsinin dentigeröz kist olarak rapor edilmesi çoklu kistik lezyonlara sahip hastalarda foliküler yapıların kistik değişime uğrama eğiliminin fazla olabileceğini düşündürmektedir.

(RESİM 3 A, B)
Dentigeröz kistler tedavi edilmeyen gömülü diş foliküllerinin transformasyonu sonucu oluşabilecek patolojiler arasında görülme sıklığı olarak ilk sırada bulunurlar (% 50.96). Bunu takiben kronik nonspesifik inflamatuar dokular (% 4.81), odontojenik keratokistler (% 1.92), ameloblastoma (% 0.96) oranında görülür.25Anevrizmal kemik kisti ve hemanjioma da 4 ender olarakrapor edilen patolojiler arasında yer almaktadır.
Ender olarak kist epitelinin displazisi ve metastatik değişimleri de görülmektedir. Literatürde dentigeröz kist epitelinden köken alan 60 adet squamoz hücreli karsinom26ve 6 adet de primer intraosseöz karsinom vakası27rapor edilmiştir.
Dentigeröz kistler genellikle tek başlarına görülürler. Cleido-cranial displazi, mukopolisakkaridozis (Maroteaux Lamy Sendromu), Gorlin-Goltz gibi bazı sendromlarda bilateral ya da çoklu lezyonlar rapor edilmiştir.28,29,30Literatürde günümüze kadar herhangi bir sendroma rastlanılmayan hastalarda çok az sayıda çoklu yada bilateral özellik gösteren dentigeröz kist olgusu bildirilmiştir.3,6,9-21 Çoklu kist vakalarına genellikle mandibulada rastlanmakla birlikte sendromsuz bir çocuk hastada, maksillada bilateral dentigeröz kiste ait tek bir vaka raporu bildirilmiştir.31
Yeni bir görüşe göre sendromsuz hastalarda kromozom 1qh+ polimorfizimine bağlı bilateral dentigeröz kistlerin görülebileceği ve yapılacak karyotiplemeler ile bu ilişkinin tespit edilebileceği savunulmaktadır.9

Shah ve ark. bildirdikleri bir olguda; spontan regresyona uğrayan bilateral dentigeröz kist olgusu sunmuşlardır.10Ancak rapor edilen vakadaki dentigeröz kist epitelinin histolojik inceleme yapılmaksızın sadece radyografik tetkikler yardımıyla doğrulanması ve patolojik transformasyonların bu şekilde belirlenemeyecek olması düşündürücüdür.
Çoklu dentigeröz kistler sürekli ilaç kullanımlarına bağlı da gelişebilmektedir. Uzun süreli Siklosporin A ve Kalsiyum Kanal Blokörü kullanımı ile ilişkili mandibular bilateral dentigeröz kist olgusu da rapor edilmiştir.11
Minimal ya da tamamen asemptomatik şekilde çene kemiklerinde büyük deformasyonlara yol açabilen dentigeröz kistlerin erken dönemde tespit edilmesi ve eksize edilmesi morbiditeyi azaltmaktadır.3 Bu nedenle sürmemiş dişlerin radyografik olarak incelenmesi önemlidir.
Sonuç olarak çenelerdeki kistlerin yarattığı kemik rezorpsiyonunun patolojik fraktür riskini artırdığı bilinmektedir.Gerhards F.’ve ark.’nın yaptıkları retrospektif bir araştırmada patolojik fraktürlerin %10’unun kistler nedeniyle oluşmuştuğu rapor edilmiştir.32 Özellikle ileri yaş grubunda ve bilateral ya da çoklu lezyonların bulunması bu ihtimali daha da arttırmaktadır. Yaptığımız literatür araştırması eşliğinde gömülü dişlerin özellikle 20’li yaşlardan sonra profilaktik olarak alınmasının gerekliliği, alınmadığı taktirde de, gerek malign gerekse benign karakterli patolojilerin her yaş grubunda meydana gelebileceği varsayılarak sürekli olarak radyografik olarak takip edilmesi belirgin bir sonuç olarak karşımıza çıkmaktadır.


KAYNAKLAR
1Daley TD, Pringle GA. Relative incidence of odontogenic tumors and oral and jaw cysts in a Canadian population. Oral Sur Oral Med Oral Patho 1994; 77:276-80.
2Miller CS, Bean LR. Pericoronal radiolucencies with and without radiopacities. Dental Clin North Am 1994;38:51-61.
3Ko KS, Dover DG, Jordan RC. Bilateral dentigerous cysts— report of an unusual case and
review of the literature. J Can Dent Assoc 1999;65:49-51.
4 Omnell KA, Rohlin M. Case challenge: chronic maxillary inflammation. J Contemp Dent Pract 2000;15:100-5.
5 Cawson R.A. ,Essentials of Dental Surgery and Pathology , 5th Ed. London :Chirchill Livingston, 1991 :233-235
6 Banderas JA, Gonzalez MA, Ramirez F, Arroyo A. Bilateral mucous cell containing dentigerous cysts of mandibular third molars: Report of an unusual case. Arch Med Res 1996; 27:327-9.
7 Weber AL. Imaging of the cysts and odontogenic tumors of the jaw. Definition and Radiol classification. Clin North Am 1993;31;1:101-20.
8 Goaz PW, Stuart CW. Cysts of the jaws. In: Oral radiology, principles and interpretation. 3rd ed. St. Louis: Mosby; 1994. p. 400
9 Batra P, Roychoudhury A, Balakrishan P, Parkash H. Bilateral dentigerous cyst associated with polymorphism in chromosome 1qh+. J Clin Pediatr Dent. 2004 Winter;28(2):177-81
10Shah N. Thuau H, Beale I. Spontaneous regression of bilateral dentigerous cysts associated with impacted mandibular third molars. Br Dent J. 2002 Jan 26;192(2):75-6.
11De Biase A, Ottolenghi L, Polimeni A, Benvenuto A, Lubrano R,Magliocca FM. Bilateral mandibular cysts associated with cyclosporine use: a case report. Pediatr Nephrol 2001;16:993-5.
12 Sands T, Tocchio C. Multiple dentigerous cysts in a child. Oral Health 1998; 88(5):27-9.
13 O'Neil DW, Mosby EL, Lowe JW. Bilateral mandibular dentigerous cysts in a five-year-old child: Report of a case. ASDC J Dent Child 1989; 56:382-4.
14 Eidinger GB. Bilateral cysts in the child patient. Report of a case and review of the literature. Univ Tor Dent J 1989; 2:20-3.
15McDonnell DG. Bilateral dentigerous cysts. A case history. J Ir Dent Assoc 1988; 34:63.
16Swerdloff M, Alexander SA, Ceen, RF, Ferguson FS. Bilateral mandibular dentigerous cysts in a seven-year-old child. J Pedod 1980; 5:77-84.
17Burton DJ, Sheffer RB. Serratia infection in a patient with bilateral subcondylar impacted third molars and associated dentigerous cysts: Report of a case. J Oral Surg 1980; 38:135-8.
18 Myers PB. Bilateral dentigerous cysts of the mandible. Brit Dent J 1947; 74:67-8.
19 Şimşek, B, Çetiner, S, Gültekin, SE, “Bilateral dentigeröz kist (Bir olgu nedeniyle),” Türk Oral ve Maksillofasiyal Cerrahi Derneği 8. Uluslararası Bilimsel Kongresi, Belek-Antalya, 17-21 Mayıs, 2000
20 Xu M, Yang KL, Li XH. Multiple dentigerous cysts of the jaw: a case report. Zhonghua Er Bi Yan Hou Tou Jing Wai Ke Za Zhi. 2005 Feb;40(2):110.
21 Nonsyndromic bilateral mandibular dentigerous cysts: Report of a rare cases. Yamalık K, Bozkaya S, Erkmen E, Barış E. Türkiye Klinikleri Diş Hekimliği Bilimleri Dergisi. 2007; 13(3): 129-33
22 Guven O, Keskin A, Akal UK. The incidence of cysts and tumors around impacted third molars. Int J Oral Maxillofac Surg. 2000 Apr;29(2):131-5.
23Eliasson S, Heimdahl A, Nordenram A. Pathological changes related to long-term impaction of third molars. A radiographic study Int J Oral Maxillofac Surg. 1989 Aug;18(4):210-2.
24Glosser JW, Campbell JH Pathologic change in soft tissues associated with radiographically 'normal' third molar impactions. Br J Oral Maxillofac Surg. 1999 Aug;37(4):259-60
25 Rakprasitkul S. Pathologic changes in the pericoronal tissues of unerupted third molars. Quintessence Int. 2001 Sep;32(8):633-8
26 Gulbranson SH, Wolfrey JD, Raines JM, McNally BP. Squamous cell carcinoma arising in a dentigerous cyst in a 16-month-old girl. Otolaryngol Head Neck Surg. 2002 Nov;127(5):463-4
27 Shimoyama T, Ide F, Horie N, Kato T, Nasu D, Kaneko T, Kusama K.Primary intraosseous carcinoma associated with impacted third molar of the mandible: review of the literature and report of a new case. J Oral Sci. 2001 Dec;43(4):287-92.
28 Roberts MW, Barton NW, Constantopoulos G, Butler DP,Donahue AH. Occurance of multiple dentigerous cysts in a patient with the Morateax-Lamy syndrome (mucopolysaccharidosis,type VI). Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1984;58:169-75.
29 Trimble LD, West RA, McNeill RW. Cleidocranial dysplasia. Comprehensive treatment of dentofacial abnormalities. J Am Dent Assoc 1982;05:661-6.
30 Norris L, Piccoli P, Papageorge MB. Multiple dentigerous cysts of the maxilla and the mandible:report of a case. J Oral Maxil Maxillofac Surg 1987;45:694-7.
31 Ustuner E, Fitoz S, Atasoy C, Erden I, Akyar S Bilateral maxillary dentigerous cysts: a case report.Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod. 2003 May;95(5):632-5
32 Gerhards F, Kuffner HD, Wagner W. Pathological fractures of the mandible. A review of the etiology and treatment.Int J Oral Maxillofac Surg. 1998 Jun;27(3):186-90.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Çoklu Dentigeröz Kist: Bir Olgu Raporu ve Literatür Derlemesi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dr.Dt. Attila ÖZ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dr.Dt. Attila ÖZ'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Dr.Dt. Attila ÖZ'ün Makaleleri
► Apse ve Kist Operasyonları Dr.Dt. Nihat TANFER
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Çoklu Dentigeröz Kist: Bir Olgu Raporu ve Literatür Derlemesi' başlığıyla benzeşen toplam 35 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
--
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


11:56
Top