2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Köpeklerde Hipotroidizmin Nedenleri, Belirtileri, Klinik ve Labaratuvar Bulguları ile Tanı Yöntemleri
MAKALE #9383 © Yazan Vet.Hek.Kemal ŞİMŞEK | Yayın Ağustos 2012 | 16,768 Okuyucu
Köpeklerde hipotiroidizm etiyolojilerine göre primer, sekonder ve tersier olarak 3 gruba ayrılır. Bunlardan en sık görüleni primer hipotiroidizmdir ve lenfositik trioditis, idiopatik tiroit atrofisi ya da nekrozuna bağlı olarak şekillenir Köpeklerdeki hipotiroidizm olaylarının yaklaşık %95’ini oluşturur Sekonder hipotiroidizm’in tirotropin’in yetersiz salgılanması sonucu şekillendiği belirtilmektedir. Tersier hipotiroidizm ise hipotalamus’tan TRH salgılanmasındaki eksikliğe bağlı olarak şekillenir. Sekonder ve tersier hipotiroidizm köpeklerde çok ender görülür Tiroit hormonlarının hem genel metabolizma hem de spesifik organlar üzerine etkileri vardır. Hipotiroidizm’li köpeklerde dermatolojik, nörolojik, reproduktif, kardiovasküler, hematolojik, okuler, renal, gastrointestinal ve genel metabolizma bozukluklarına ilişkin klinik bulgular gözlenmektedir.Hipotiroidizm’li köpeklerin %85’inden fazlasında dermatolojik anormalliklere rastlanmaktadır. Bunlar allopesi (özellikle bilateral simetrik trunkal allopesi), seborea, tüylerde kuruluk ve kolay kırılma,hiperpigmentasyon, deride kalınlık, şişkinlik (miksödem), matlık ve bakteriyel piyodermadır. Ayrıca deri enfeksiyonlarına yatkınlıkta görülür. Hipotiroidizm’li köpeklerde merkezi sinir sistemi bozuklukları, fokal ve periferal polinöropati gibi çeşitli nörolojik bozukluklar görülmektedir. Periferal nöropatilerin patogenezi tam olarak bilinmemekle birlikte olası nedenin aksonal transporttaki anormallikler ve schwann hücre bozuklukları olduğu tahmin edilmektedir . Hipotiroidizm’li köpeklerde megaözefagus, laringeal paraliz, servikal spondylomyelopati ve davranış bozuklukları gibi diğer nörolojik problemlerde tespit edilmiştir .Sebebi bilinmemekle beraber ataksi, hemiparezis, hipermetri, kafanın bir yana eğik tutulması, nistagmus ve kranial sinir anormallikleri gibi merkezi sinir sistemi anormallikleri de görülebilmektedir

Scot ve Miller (1995) hipotiroidizm’li erkek köpeklerde spermatogeneziste azalma, testiküler atrofi, libidoda azlık ve infertilite görülebileceğini ileri sürerlerken, Panciera hipotiroidizm’li erkek köpeklerde herhangi bir anormallik belirleyememiştir. Hipotiroidizm’li dişi köpeklerde ise infertilite, östrus süresinde kısalma, libidoda azlık, fötal ölümler, abort ve nadiren de olsa galaktorea gibi anormalliklerin görüldüğü belirtilmektedir

Köpeklerde hipotiroidizm, kardiovasküler sistem üzerinde ileti, kontraktilite, kalp atımı ve diastolik fonksiyonda negatif etkilere, elektriksel aktivite de değişikliklere neden olmaktadır. Hipotiroidizm’de tiroit hormonlarının kalp üzerine direk etkisinin azalması, adrenerjik duyarlılıkta değişme ve kalp atımında azalmaya bu da doku-oksijen kompozisyonunda azalmaya neden olmaktadır . Köpeklerde deneysel hipotiroidizm olgularında, atrioventriküler ileti süresi ve atrioventriküler düğümlerde fonksiyonel periyotta uzama belirlenmiştir. Bunun bradikardi ve atrioventriküler blokaja neden olduğu bildirilmektedir

Normal trombosit adezyonu ve trombosit tampon formasyonu için gerekli olan glikoproteinin yapısındaki Von Willebrand faktörü’nün eksikliği hemostaziste bozukluğa neden olmaktadır. Hipotiroidizm ile Von Willebrand faktör bozukluğu arasındaki ilişki tam olarak ortaya konulamamakla birlikte, hipotiroidizm’li köpeklerde Von Willebrand faktörünün eksikliğine bağlı olarak anormal kanamaların görüldüğü tespit edilmiştir

Hipotiroidizm’li köpeklerde korneal ülserasyon ve korneal lipidozis görüldüğü, kronik uveitis, retinal ödem, hemoraji, optik disk şişmesi keratokonjiktivitis sikka gibi gözdeki bu anormalliklerin doğrudan tiroit hormonlarının eksikliğinden değil, hipotiroidizm’de gelişen hiperlipidemiye bağlı olduğu ileri sürülmektedir Hipotiroidizm’li köpeklerde böbreklerde kan akımı, glomerular filtrasyon ve reabsorbsiyon azalır. Şiddetli arterosikleroza bağlı olarak böbrek yetmezliğinin de görülebileceği belirtilmektedir Hipotiroidizm’li köpeklerde görülen anormalliklerin çoğu hipotiroidizm’in genel metabolizmaüzerine etkileriyle ilişkilidir . Greco ve arkadaşlarının da belirttikleri gibi hipotiroidizm’liköpeklerde görülen obesite, letarji ve kısmi egzersiz intoleransı gibi anormallikler metabolik faaliyetlerdeki azalmadan kaynaklanmaktadır. Miksödem koması hipotiroidizm’li köpeklerde ender görülmekle birlikte, şiddetli hipotiroidizm’indevamında olası en tehlikeli durumdur. Miksödem koması bulunan hipotiroidizm’li köpeklerdeallopesi ve seboreik değişiklikler gibi klasik bulgulara ek olarak titreme, hipotermi, bradikardi,hipotansiyon ve ekstremitelerde soğukluk görülürHipotiroidizm’li köpeklerde en sık karşılaşılan laboratuar bulgu anemidir. Anemi normositiknormokromikve nonrejeneratif tiptedir . Hiperkolesterolemi, hipotiroidizm’li köpeklerderastlanan diğer klasik bir laboratuar bulgudur (260-1000 mg/dl). Kolesterol ve trigliserit klerensve metabolizmasının azalması sonucu hiperkolesterolemi ve trigliseridemi meydana gelmektedir. Hipotiroidizm’li köpeklerin laboratuar bulgularındaki diğer bir kriterde serum kreatinkinaz aktivitesidir. Hipotiroidizm’li köpeklerin %50’sinden daha azında hafiften şiddetliye kadardeğişen derecelerde artış göstermektedir. Bu artışa iskelet kaslarından kreatin kinaz salınımı nedenolmaktadır.

Hipotiroidizm’li köpeklerde EKG’de bradikardi, PR aralığında uzama ile karakterize I. Dereceatrio-ventriküler blok, uzamış QRS kompleksi ve QT aralığı, düşük voltaj ve ters T dalgalarınıngeliştiği belirtilmektedir . ECG bulgular ise; interventriküler septum ve sol ventriküler arkaduvarda sistolik ve diastolik kalınlaşma, sol atrium/aorta oranı ve aorta çapında, sol ventrikülünsistolik ve diastolik iç çapı, kasılma gücü ve sol atrium çapında düşme ve sol ventrikül pre-ejeksiyonve ejeksiyon periyodunda uzamadır

Köpeklerde hipotiroidizm’in tanısında klinik ve bazı laboratuar bulgularına ek olarak tiroit hormonkonsantrasyonlarının belirlenmesi oldukça önemlidir. Bu amaçla total T4 (sağlıklı köpeklerde20-25 nmol/ L veya 1.5-4.3 μ/dl, hipotiroidizm’li köpeklerde11 nmol/L veya 0.85 μ/dl’nin altındadır),serbest T4 (denge diyaliz yöntemi ile belirlenen 10-45 pmol/L değeri normal, 10 pmol/L’ninaltında olan değerler hipotiroidizm olarak kabul edilmektedir), total T3 (hastalığın ilerlemiş evrelerindetriiyodotironin değeri düşmekle birlikte hipotiroidizm’li birçok köpekte normal sınırlar içerisindedir.Bu nedenle hipotiroidizm’in tanısında total triiyodotironin ölçümü önerilmemektedir),TSH (hipotiroidizm’li köpeklerde ortalama serum TSH değeri 1.5 ng/dl, sağlıklı köpeklerde 0.19ng/ml’dir) değerleri belirlenmektedir. Sadece TSH değeri belirleyerek hipotiroidizm tanısı koymanınhatalı olacağı ileri sürülmektedir.Köpeklerde hipotiroidizmin tanısında, tiroit bezinin eksojen hormon uygulamalarına cevabınıdeğerlendiren testler (provokatif fonksiyon testleri) tiroit fonksiyonlarının ölçümü ve değerlendirilmesindeçok daha güvenilir indikatörlerdir. Bu amaçla, TSH ve TRH stimülasyon testleri kullanılmaktadır.TSH stimülasyon testinde amaç TSH uygulandıktan sonra tiroksin konsantrasyonundakiartışı ölçmektir. 0.1 IU/kg ya da total doz olarak 2.5-5 IU dozunda TSH uygulandıktan 6saat sonra serum tiroksin seviyesi en yüksek değere ulaştığı için, 6 saat sonra ölçüm yapılmalıdır.Serum tiroksin konsantrasyonu köpeklerde 6. Saatte 1.5-4.5 μg/dl (19-51 nmol/L) veya en az 2kat artmış olması, hipotiroidizm olmadığını gösterir. 6. Saatte serum tiroksin konsantrasyonunun1.5 μg/dl’den düşük olması hipotiroidizm için diagnostiktir. TRH stimülasyon testi ise hatalısonuçlara neden olabileceğinden hipotiroidizm tanısında bugün kullanılan testler arasında çokfazla kabul görmemektedir .Çok gerekli olmadıkça ve neoplaziden kuşkulanılmadıkça tiroit bezi biyopsisi yapılmamalıdır.Hayvanlarda tiroit beziyle ilgili olmayan (nontiroidal), fakat tiroit hormon konsantrasyonlarınıönemli derecede etkileyebilen bazı hastalıklarda da hipotiroidizm olgularında olduğu gibi tiroithormon konsantrasyonları düşer ve yanlış hipotiroidizm tanısına neden olabilir. Bu duruma ötiroithastalık sendromu (eutiroit sick sendrom) denir. Ötiroitik hastalıkları akut (bakteriyel bronkopneumoni,intervertebral disk hastalığı, distemper, poliadikulonoritis, otoimmun hemolitik anemi ) vekronik (generalize demodikozis, lenfosarkom, diabetes mellitus, hiperadenokortizm, hepatik yetmezlik,gastrointestinal bozukluklar, generalize bakteriyel frunkulozis, kronik böbrek yetmezliği,konjestif kalp yetmezliği, blastomikozis, obesite, megaözefagus) olmak üzere 2 gruba ayırmakmümkündür.Köpeklerde hipotiroidizm ile ötiroit sendromu’nun ayrımı için “formül K” değeri kullanılmaktadır.Formül K= (9.0 x serbest tiroksin (fT4 ) (ng/dl))-(0.026 x kolesterol (mg/dl) ).K değerinin (-4)’den düşük olması, genellikle hipotiroidizm olduğunu gösterir. K değeri (-4) - 1olanlarda TSH stimülasyon testi uygulanmalıdır. Formül K değerinin hesaplanmasında kullanılandiğer 2 formül ise şöyledir:1.formül K: 0.5 x total tiroksin (nmol/L) + 10 IU TSH uygulamasından 4 saat sonraki artış(nmol/L). Hipotiroidizm için 15>K, ötiroit için K>30 olarak kabul edilmiştir.2. formül K: 0.7 x serbest tiroksin (pmol/L)-kolesterol (mmol/L) bu formüle göre de –4>K değerinesahip bütün köpekler hipotiroidizm, ve K>1 değerine sahip bütün köpeklerde ötiroit olarakkabul edilmektedir.

Sağaltım

Klinik ve laboratuar bulgulara bakılarak hipotiroidizm tanısı konulan köpeklerde sağaltım veteriner hekimin önerdiği şekilde ömür boyu sürdürülmelidir

Kemal ŞİMŞEK
Veteriner Hekim

Yararlanılan Kaynaklar :
1. Batmaz, H., Aytuğ, N. (1998). Endokrin Sistem Hastalıkları. Kedi Köpek Hastalıkları Ed.: H. Yılmaz İmren 1. Baskı Medisan Yayın Evi-Ankara 319-323
2. Beale, K. M. (1990). Current Diagnostic Techniques for Evaluatig Thyroid Function in The Dog. Veterinary Clinics of North America: Small Animal Practice.20(6); 1429-1441
3. Bichsel, P., Jacobs, G., Oliver, J. E. (1988). Neurologic Manifestations Associated with Hypothyroidism in Four Dogs. JAVMA 192(12); 1745-1747
4. Bloxham, P., A. (1986). Hypothyroidism in the Dog. Vet. Rec. 118(16); 467
5. Chastin, C. B., Panciera, D. L. (1996). Hypothyroid Diseases. Small Animal Internal Medicine. Ed: Stephan J. Ettinger.
4. Ed. Saunders Company. Philedelphia Chapter 155; 1487-1501.
6. Dixon, R. M., Reid, S. W., Mooney, C.T. (1997). Epidemiological, Clinical, Haematological and Biochemical Characteristics of Canine Hypothyroidism. The Veterinary Record 23; 481-487
7. Ferguson, D. C. (1981). Canine Hypothyroidism. JAVMA 178(10); 1028-1029
8. Gönül, R., Bakırel, U., Dodurka, H. T. (2001). Hipotiroitli Bir Köpekte Elektrokardiografik Ve Ekokardiografik Değişiklikler. 4. Ulusal Veteriner İç Hastalıkları Kongresi. Konya. 42-46
9. Greco, D. S., Peterson, M. E., Cho, D. Y., Markovits, J. E. (1985). Juvenile-onset Hypothyroidism in A Dog. JAVMA 187(9); 948-950
10. Guyton, A. C., and Hall, J. E. (1996). Text Book of medical Fisyology. Tıbbi fizyoloji 9th Ed: (çev: Çavuşoğlu, H.).W. B. Sounder Company. Nobel Tıp Kitapları. 945-956
11. Kemppainen, R. J., Behrend, E. N. (2001).Diagnosis of Canine hypothyroidism. Veterinary Clinics of North America: Small Animal Practice. 31(5);951-963
12. Noyan, A. (1993). Yaşamda ve Hekimlikte Fizyoloji. 10. Baskı . Meteksan Ankara. 1019-1032
13. Panciera, D. L. (1994). An Echocardiographic and Elektrocardiographic Study of Cardiovasculer Function in Hypothyroid Dogs. JAVMA 205(7); 996-1000
14. Panciera, D. L. (1999). Is It Possible to Dıagnose Canine Hypothyroidism? Journall of Small Animal Practice. 40;152-157
15. Panciera, D. L. (2001). Conditions Associated with Canine Hypothyroidism. Veterinary Clinics Of North America: Small Animal Practice. 31(5); 935-950
16. Peterson, M. E., Melian, C., Nichols, R. (1997). Measurement of Serum Total Thyroxine, Triiyodothyronine, Free Thyroxine, and Thyrotropin Concentrations for Diagnosis of Hypothyroidism in Dogs. JAVMA 211(11); 1396-1402
17. Scott, W. D., Miller, H. W., Griffin, E. C. (1995).Canine Hypothyroidism. Miller and Kırk’s Small Anımal Dermatology. 5th. A Divison of Harcourt Brace Company. Philadelphia. Chepter 9;691–703
18. Wood, R. W., Martis, L., Gillum, A. W., Roseman, T. J., Lin, L. (1990). In Vıtro Dissolution and In Vivo Bioavailability of Commercial Levothyroxine Sodium Tablets in The Hypothyroid Dog model. Journal of Pharmaceutical Sciences. 79(2); 124-127
19. Yılmaz, B. (1999). Hormonlar ve Üreme Fizyolojisi. 1. Baskı. Feryal Matbaacılık Ankara. 118-132
20.M.K. BÖRKÜ , M.S. AKTAŞ (2007) Köpekler de hipotroidizm
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Köpeklerde Hipotroidizmin Nedenleri, Belirtileri, Klinik ve Labaratuvar Bulguları ile Tanı Yöntemleri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Vet.Hek.Kemal ŞİMŞEK'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Vet.Hek.Kemal ŞİMŞEK'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     2 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Vet.Hek.Kemal ŞİMŞEK'in Makaleleri
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Köpeklerde Hipotroidizmin Nedenleri, Belirtileri, Klinik ve Labaratuvar Bulguları ile Tanı Yöntemleri' başlığıyla benzeşen toplam 86 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


11:55
Top