2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Çocukların Yaratıcılığını Desteklemek
MAKALE #9495 © Yazan Meral HASANDAYIOĞLU | Yayın Ağustos 2012 | 8,519 Okuyucu
ÇOCUKLARIN YARATICILIĞINI DESTEKLEMEK

Birey olarak, insanın, yaşamla başa çıkma becerisi ve toplumsal sorunlara orijinal çözüm yolları bulması yaratıcı düşünmesi ile ilişkilidir. Dünyamızda, besin ve enerji kaynaklarının gittikçe azalması, kirliliğin artması, bazı canlı türlerinin yok olması, ülkeler arasındaki savaşlar gibi yaşanan sorunları göğüsleyip, çözümler üretilmesi gerekmektedir. Bu nedenle ve başka birçok nedenle çocukların yaratıcılığını geliştirmek günümüz koşullarında önemlidir.

Yaratıcılığın gelişim sürecini araştıran bilim adamlarına göre;
Yaratıcılığın gelişimi sürekli değildir.3-4 yaşları arasında yaratıcılık gelişiminde bir artış olduğu gözlenmiştir. Bu dönemde çocuk meraklıdır çok soru sorar çevresinde bulunana nesneleri inceler ve bu nesneleri amacının dışında kullanmak ister. Kendince yeni oyunlar türetir. Eğer çocuk baskılanır, engellenir kötü çevre koşullarında bulunursa merak dönemi çabuk biter. 9-10 yaşlarında bu kez merakı toplumsal içeriklidir aile içi ilişkiler, sanatsal olaylar beceri çalışmaları ilgi alanına girer, müzik aleti kullanmak ister, olmadı seramik dener olmadı, basketbol oynar veya yüzücü olmak ister. Çocuğa deneme fırsatı vermek yeteneklerini keşfetmesini sağlar. Eğer fırsat verilmezse yetişkinlikte hobi olarak ilgilendiği bir alan olarak kalır yeteneğini ve yaratıcılığını kullanamaz. 16 yaş civarında da merakının daha çok siyasi yapılanmaya olduğu saptanmıştır. Genç siyasi düşünce ve akımlarla ilgili araştırmalar yapar, okur, çevresinden ve model aldığı kişilerden oldukça etkilenir. İnsanca yaşanılacak bir düzen için yeni fikirler geliştirir.

Yaratıcılığın yoğun geliştiği dönemlerde çevresel uyaranların, anne-baba tutumlarının ve eğitim anlayışının oldukça fazla etkisi vardır. Yaratıcı düşünce gücüne sahip insanlara ülke ve dünya bazında ihtiyaç olduğu düşünülerek çevresel şartlar ve eğitim anlayışı, yaratıcılığı destekler biçimde oluşturulmalıdır.

Günümüzün eğitim anlayışında, yaratıcılık önem taşımalı, gelişimini destekleyen sınıflar oluşturulmalı, ezberden çok düşünmeye ve üretmeye önem verilmeli. Öğrenci, yaptığı çalışmaya değer verileceği ve saygı duyulacağı beklentisi içindedir. Öğretmen, yapılan çalışmalarda tek doğru cevabı olan değerlendirmeler yerine alternatif çözüm ve önerileri dikkate almalı, otorite olmak yerine, işleri kolaylaştıran bir rehber, harekete geçirici bir kişi olmalıdır.

Öğretmenin otoriter ve katı olması öğrencilerin duygusal gereksinmelerine duyarsızlığı, fazlasıyla disiplin kurması ve bilgi aktarma çabası içinde olması öğrenciyi kısıtlar yaratıcılığını kullanamaz. Oysa öğrenende kalıcı olan, sorunları çözme ve yeni düşünceler yaratma yeteneğidir. Bu yetenek az gelişmiş toplumlarda daha da önem kazanır.

Okulun fiziki koşulları, deneme yanılma yöntemini kullanmaya uygun, çeşitli sosyal etkinliklere açık, öğrenmeyi dört duvar arsına sıkıştırmayan biçimde planlama özelliğine sahip olmalı.

Çocuklarda yaratıcılığı geliştirmek ve var olan potansiyellerini açığa çıkarmak yalnızca okul ortamında oluşmaz öncelikle çocuğun ilk sosyal çevresi olan ailede, doğduğu andan itibaren çevresel uyaranları değerlendirme, güvenli, sağlıklı ve düzenli bakımını oluşturma ile başlar. Temel güven duygusunu kazanmış çocuk öğrenmeye araştırmaya açıktır.0-6 yaş döneminde yaratıcılık gelişiminin temelleri atılır. Zengin uyaranların bulunduğu çocuğun engellenmediği ve araştırma fırsatı verildiği ortamda yaratıcılığı gelişir. Sorularına sabırla doğru yanıtlar vermek, güvenli bir ortamda sorunlarla başa çıkmasını desteklemek gereklidir. Yaratıcı sorun çözme rasyonel düşünmenin gelişmesine de yardımcı olur.

Araştırmalar, yaratıcılığın, öğrenmenin önemli bir boyutu olduğunu göstermektedir. Yaratıcı düşünme bilginin kazanılması için hayati öneme sahiptir, çünkü yaratıcılığın gelişimine elverişli çevreler, çocukların öğrenmeye karşı olumlu tutumlar geliştirmelerine yardımcı olur ve öğrenmeyi eğlence haline getiren etkili güdümleyiciler niteliğini taşır.

Yaratıcılığın önemli olduğunu gösteren bir başka neden de uyumla ilgilidir. Sürekli değişen ve gelişen dünyada, çocukların yeni durumlara uyum gösterecek becerilerle donanmaları gerekmektedir. Yeni yüzyılın yeni nesiller için nelere gebe olduğu bilinmemektedir. İşte yaratıcı sorun çözme deneyimleri, bireyleri hem geleceğin hızlı değişimlerine uyum göstermeye hem de günlük yaşamın artan gereklerine cevap verecek etkin beceriler geliştirmeye daha iyi hazırlayacaktır.

Yaratıcılık duygusal gelişim açısından da önemlidir. Bireye kendini gerçekleştirme, yeteneklerini keşfetme olanağı verir ve birey başarılı olmanın hazzını hisseder, özgüven duygusu perçinlenir.

Yaratıcı bireyler genelde kendilerini kabullenmişlerdir ve başkalarının görüşlerinden çok fazla etkilenmezler, yargılarında bağımsızdırlar, kendi ayakları üzerinde durabilirler, öz güvenleri yüksektir, deneyime açıktırlar, duygu ve düşüncelerini rahatlıkla dile getirebilirler ve içten denetimlidirler. Yaratıcı gençlere her toplumun ihtiyacı vardır. Bu nedenle, çocuklarda yaratıcılığı geliştirmek için anne babaların dikkat etmesi gereken bazı unsurlar vardır.

Çocuklara ilgi sevgi ve şefkat gösterme:Çocuklarda yeterliğin ve yaratıcılığın gelişmesinde en önemli faktör anne-babaların onlara yeterli derecede destek vermeleri ilgi ve şefkat göstermeleridir. Hangi alanda olursa olsun, başarılı çocuklar; kendilerine, ilgi alanlarına ve arzularına saygı gösteren anne-babalara sahip olanlardır. Ebeveynlerin, çocuklarını belirli koşula bağlı olmaksızın oldukları gibi gerçekten kabul etmeleri, onların kendilerini değerli ve sevilen kişiler olarak algılamalarına yardımcı olur. Anne babanın çocuğuna gösterdiği gerçek ilgi, saygı ve kabul sayesinde çocukta olumlu benlik saygısı gelişir. Böylece çocuklar karşılıklı saygı ve desteği öğrenebilirler ve gelişimlerini gerçekleştirirken karşılaşacakları güçlükleri göğüsleme yeterliliğini kendilerinde bulabilirler.

Çocuğa saygı göstermenin bir başka yolu da ona aile kararlarını ve böylece de kuralların arkasındaki mantığı açıklamaktır. Aynı zamanda, kuralların oluşmasında kendisinin de söz sahibi olmasını desteklemelidir.

Çocuğa kendi inanç ve değerler sistemini keşfetmesi için fırsat tanımalı, evrensel değerler sistemi açıklanmalı ancak aile inançları ile ilgili baskı kurmak yerine, bunu aktif şekilde keşfederek kendi kişisel değerlerini içselleştirmeleri için çaba harcanmalıdır.
Çocuklara saygı göstererek onların yaratıcılığını geliştirmenin bir diğer yolu da onları eleştirmemektir. Anne-babaların yanlışlara hoşgörü göstermeleri, çocukların yeniden denemelerini sağlar. Çocuklar mükemmeli yakalamak için baskı altında olmadıkları zaman, yanlış yapmaktan korkmazlar ve böylece denemek için cesarete ve yaratıcı olmak için ise, daha fazla enerjiye sahip olurlar.

Çocuklara zaman ayırma ve onlarla etkili iletişim kurabilme:Çocuklarla geçirilecek zaman önemlidir. Ayrıca, çocuğun yaratıcı ürününe yetişkinin geribildirimi de çok önemlidir. Böylece çocuk yaptığı işin keyfine varır, yeni deneyimler için kendini hazırlar.
Anne baba ile geçireceği nitelikli zaman dilimi çocuğun kendisini değerli hissetmesini sağlayacağı gibi yetişkinlerle olumlu iletişim kurmayı öğretir. Kendini ifade etmenin başka yolları olduğunu keşfeder. Başkalarını anlama ve sorun çözme becerisini geliştirir.
Çocuklara, hedef belirleme ve sebat etme ile ilgili tutumları benimsetebilme: Çocukların başarılı, yaratıcı ve üretken olmaları için, anne-babalar; Her insanın gelecek yaşantıları ile ilgili bir hedeflerinin olması gerektiğini ve hedefe ulaşabilmek için çabalamak gerektiğini, kendi yaşantısında oluşturmalı ki çocuk hedefe yönelik yaşamın önemini kavrasın, ideallerin anlamlı bir yaşantı için gerekliliğine inansın.Azim ve sabırla yapılan çalışmaların başarı ile sonuçlanacağını yaşayarak öğrenmeli ki gelişmeye ve değişmeye devam edebilsin.

Başarılarının ve başarısızlıklarının sorumluluğunu üstlenen ve sebat etmeleri halinde başarıya ulaşacaklarını bilenler, sonunda başarıyı yakalayacaklardır. Yaratıcı kişiler isteklerinde ısrarlı, güvenli, inatçı ve kolay kolay engellenemeyen kişilerdir.
Çocuğun ileride yaratıcı bir yetişkin olması için, öncelikle kendisine güven duyması ve bağımsız bir kişilik geliştirmesi gerekir. Çocuklara bağımsız olma becerisini anne-babalar kazandırmalıdır. Ancak, bağımsızlığın ölçüsü iyi ayarlanmalı onları, kaldıramayacakları sorumluluklar altına sokmamalıdırlar.

Yaratıcı çocuklar, genelde olumlu-olumsuz duygularını ifade etme özgürlüğü tanınan çocuklardır. İfade özgürlüğüne verilen önem, çatışmaların açığa çıkmasına fırsat verir. Böylece çocuklar olumsuz duygularını bastırma gereksinimi duymazlar. İletişimdeki bu tip açıklık, çocukta düşünme esnekliğinin, merakın ve hayal gücünün gelişmesine yardımcı olur, yani çocuk dolaylı olarak bağımsız olma özelliğini kazanır. Böyle bir fırsat tanınmayan çocuklar ise, yeni düşünceler geliştirmeleri için yeterince güdülendirilemezler.

Aşırı koruyucu olmayan bir tutum da yaratıcılığın gelişmesi için elverişli ortamı sağlar.
Çocuklar, kendilerini güvende, değerli ve çaba gösterme isteğinde olduklarını hissettiklerinde, riske girmelerine, yeni ve bilinmeyeni denemelerine izin verilmelidir. Böylece anne -babalar sürekli değişen ve gelişen dünyada çocuklarının yol almalarını destekleyebilirler. Bağımsızlık, çocuklarının düşünmelerine, yargılamalarına, karar vermelerine ve problemlerle baş etmeleri için etkin stratejiler belirlemelerine yardımcı olan anne-babalara sahip çocuklarda gelişir. Çocukların bağımsızlıklarının gelişmesi için, iyi problem çözücüler haline gelmeleri gerekir. Bu da, çocukların sonuçlar ve alternatifler üzerinde düşünmelerine fırsat verilmesiyle sağlanır. Anne-babalar aşırı katı ve otoriter olmayan, ancak kontrolü de elden bırakmayan tutum ve davranış içinde olmaları en etkili olanıdır.

Çocuklara zenginleştirilmiş bir çevre oluşturabilme: Oyuna önem verilen bir çevrede büyüyen bir çocuk, yaratıcı potansiyelini arttıran bilişe ve davranışa ilişkin süreçleri harekete geçirir.

Çevresinde birçok yaratıcı yetişkin örneğinin olması da önemlidir. Böyle örneklerin varlığı çocuğun çeşitli alanlarda yeni beceriler ve yaratıcı davranış şekilleriyle yüz yüze gelmesini sağlar. Çevresinde yaratıcılığını destekleyen malzemelerin çeşitliliği ve bunları kullanma zamanı verilmesi, örneğin, okuma kitapları, müzik aletleri, sanat malzemeleri v.b. gibi. Böylece, düşüncelere ve çeşitli ilgilere verilen önem, çocukların çevrelerini keşfedip deneyler yapmasını teşvik edecektir. Yaşıtları ile birlikte çeşitli aktivitelere katılma, geziler incelemeler ve sportif etkinliklere katılımda yaratıcılığı destekleyen fırsatlardır. Teknolojinin sürekli yenilendiği günümüzde, çocuklarımızı bilgisayardan ve internet ortamından uzaklaştırmak yerine, yaşantısında belirli zamanlarda kullanacağı onu destekleyen bir araç olduğunu benimsetmek ve bunun için uygun koşulları oluşturmak daha iyi sonuç verir. Doğru bilgiye kısa sürede ulaşmanın önemini de unutmamak gereklidir.

Çocuklarımızın yaratıcılıklarını geliştirici düzenlemeler yapmak biz yetişkinlerin elinde.
Geleceğimizin, yaratıcı gençlerle çok farklılaşacağı bilinciyle, eğitimlerini desteklememiz, uygun fiziksel koşulları sunmamız, tavır davranış ve tutumlarımızı gözden geçirmemiz çok etkili sonuçlar verir. Hepimizin yaratıcı düşünme yeteneğimizin gelişmesi dileğiyle hoşça kalın.

Meral Hasandayıoğlu
Çocuk Gelişimi Uzmanı & Aile Danışmanı

Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Çocukların Yaratıcılığını Desteklemek" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Meral HASANDAYIOĞLU'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Meral HASANDAYIOĞLU'nun izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     1 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Meral HASANDAYIOĞLU Fotoğraf
Meral HASANDAYIOĞLU
İzmir
Çocuk Gelişimi Ve Eğitimcisi
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi21 kez tavsiye edildi
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Meral HASANDAYIOĞLU'nun Makaleleri
► Çocuklarda Yaratıcılığı Desteklemek Psk.Dnş.Seçil AKAYGÜN CÜNTAY
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Çocukların Yaratıcılığını Desteklemek' başlığıyla benzeşen toplam 21 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Neden Öfke ? Şubat 2016
► Eşimi Kıskanıyorum Ocak 2015
► Ailenin Önemi Kasım 2012
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


08:15
Top