Çocukta Sorumluluk Bilinci
Çocukta Sorumluluk Bilinci
Sorumluluk; erken çocukluk dönemlerinden başlayarak çocuğun yaşına, cinsiyetine ve gelişim düzeyine uygun olarak görevlerini yerine getirmesidir. Sorumluluk, kişinin başkaları için değil kendisi için bir şey yapmasıdır.
Sorumluluk da diğer tüm beceriler gibi öğrenilen ve kazanılan bir beceridir. Çocuğun hayatındaki her beceriyi öğreten ve gelişmesine yardımcı olan anne- baba sorumluluğun gelişmesinde de başrole sahiptir.
Anne- babalar için çocukların sorumluluk sahibi olması daha çok okul hayatı ile birlikte gündeme gelir. Ancak sorumluluk bilincini geliştirmek için okul yıllarını beklemek anne- babaların hayal kırıklığı yaşamalarına neden olabilir.
Sorumluluk duygusu aşamalı olarak gelişen bir beceridir ve pratik yapmayı gerektirir. Bu yüzden anne-babaların sorumluluk duygusunu geliştirmek için çocuğun yaşına, gelişim özelliklerine, cinsiyetine ve kişisel özelliklerine uygun görevleri çocuğun yapmasına fırsat vermesi, istenilen davranışlar için model oluşturması ve çocuğun gösterdiği olumlu davranışları pekiştirmesi gerekir.
Sorumluluk duygusu geliştirirken anne-babalar nelere dikkat etmeli;
- Küçük adımlarla öğrenme
- Yaparak-yaşayarak öğrenme fırsatı verme
- Bütünü parçalara bölme
- Olumlu davranışlarını pekiştirme
- Model olma
- Motive eden sorumluluklar verme
- Seçme sansı verme
Sorumluluk duygusu önce aileden başlamalı ve desteklenmelidir, böylece okula başlayan çocuk okuldaki sorunlarını daha kolay yerine getirebilir. Sorumluluk almak; kurallara uymak, sağduyu kullanmak, tercihlerin yada seçimlerin sonucuna katlatmak olarak üç alanda kabul edilir. Bu tanımdan yola çıkarak sorumluluğu şu şekilde ifade edebiliriz.; kendi kararlarını verebilen, karar alırken elindeki kaynakları kullanabilen, değer yargılarını gözeten, bağımsız davranabilen, kendine güvenli, başkalarının haklarını çiğnemeden kendi ihtiyaçlarını karşılayabilen çocuktur.
Değişik yaşlardaki çocukların alabileceği sorumluluklar:
2-3 Yaş: Oyuncaklarını toplamak ve onları yerine koymak,
Peçete, tabak, çatal ve kaşıkları sofraya koymak,
Sofranın toplanmasına yardımcı olmak,
Yardımla giyinmek ve soyunmak.
4 Yaş: Sofra kurmak,
Oyun oynadıktan sonra oyuncaklarını veya kendine ait eşyalarını yerine kaldırmak,
Toz alma gibi basit ev işlerine yardımcı olmak,
Basit bazı yiyeceklerin hazırlanmasına yardım etmek.
5 Yaş: Sofrada her şeyi yerli yerine koyarak hazırlamak,
Yatakları düzeltmek ve odasını temizlemek,
Giyeceklerini önerileri dikkate alarak seçmek ve kendi başına giyinmek,
Kendi kendine hazırlanmak (saçını taramak).
6 Yaş: Havaya özel hava ve güneşe göre giyeceklerini seçmek, çiçekleri sulamak.
Basit yiyecekleri (tost, yumurta, sosis vb.) bir büyüğün desteği ile pişirmek.
7 Yaş : Evde ki hayvanları beslemek, temizlik ve bakımlarını sağlamak,
Sabahları çalar saatte kendi başına kalkmak,
Haçlıklarını bağımsızca idare etmek,
Derslerini yardımla yapmak.
8-9 Yaş : Yardım almadan banyo yapabilmek,
Çekmece ve dolaplarını temiz ve düzenli tutmak,
Kimse söylemeden okul giysilerini değiştirmek,
Küçük kardeşleri varsa onlarla ilgilenmek (yemek yemesine, giyinmesine yardım
etmek)
10 Yaş: Kendi yatak çarşaflarını değiştirmek,
Kendi başına listelenmiş malzemeleri bakkal ve çarşıdan almak,
Kimse söylemeden belirli görevleri yerine getirmek,
Para biriktirip uzun vadede almak istediklerini planlamak
11-12 Yaş:Evde tek başına kalmak,
Bağımsız olarak kendi ödev programını yürütmek,
Kendi başına ulaşım araçlarına binmek,
Kendisine uygun hobileri bulmak ve sürdürmek.
Sorumluluk; erken çocukluk dönemlerinden başlayarak çocuğun yaşına, cinsiyetine ve gelişim düzeyine uygun olarak görevlerini yerine getirmesidir. Sorumluluk, kişinin başkaları için değil kendisi için bir şey yapmasıdır.
Sorumluluk da diğer tüm beceriler gibi öğrenilen ve kazanılan bir beceridir. Çocuğun hayatındaki her beceriyi öğreten ve gelişmesine yardımcı olan anne- baba sorumluluğun gelişmesinde de başrole sahiptir.
Anne- babalar için çocukların sorumluluk sahibi olması daha çok okul hayatı ile birlikte gündeme gelir. Ancak sorumluluk bilincini geliştirmek için okul yıllarını beklemek anne- babaların hayal kırıklığı yaşamalarına neden olabilir.
Sorumluluk duygusu aşamalı olarak gelişen bir beceridir ve pratik yapmayı gerektirir. Bu yüzden anne-babaların sorumluluk duygusunu geliştirmek için çocuğun yaşına, gelişim özelliklerine, cinsiyetine ve kişisel özelliklerine uygun görevleri çocuğun yapmasına fırsat vermesi, istenilen davranışlar için model oluşturması ve çocuğun gösterdiği olumlu davranışları pekiştirmesi gerekir.
Sorumluluk duygusu geliştirirken anne-babalar nelere dikkat etmeli;
- Küçük adımlarla öğrenme
- Yaparak-yaşayarak öğrenme fırsatı verme
- Bütünü parçalara bölme
- Olumlu davranışlarını pekiştirme
- Model olma
- Motive eden sorumluluklar verme
- Seçme sansı verme
Sorumluluk duygusu önce aileden başlamalı ve desteklenmelidir, böylece okula başlayan çocuk okuldaki sorunlarını daha kolay yerine getirebilir. Sorumluluk almak; kurallara uymak, sağduyu kullanmak, tercihlerin yada seçimlerin sonucuna katlatmak olarak üç alanda kabul edilir. Bu tanımdan yola çıkarak sorumluluğu şu şekilde ifade edebiliriz.; kendi kararlarını verebilen, karar alırken elindeki kaynakları kullanabilen, değer yargılarını gözeten, bağımsız davranabilen, kendine güvenli, başkalarının haklarını çiğnemeden kendi ihtiyaçlarını karşılayabilen çocuktur.
Değişik yaşlardaki çocukların alabileceği sorumluluklar:
2-3 Yaş: Oyuncaklarını toplamak ve onları yerine koymak,
Peçete, tabak, çatal ve kaşıkları sofraya koymak,
Sofranın toplanmasına yardımcı olmak,
Yardımla giyinmek ve soyunmak.
4 Yaş: Sofra kurmak,
Oyun oynadıktan sonra oyuncaklarını veya kendine ait eşyalarını yerine kaldırmak,
Toz alma gibi basit ev işlerine yardımcı olmak,
Basit bazı yiyeceklerin hazırlanmasına yardım etmek.
5 Yaş: Sofrada her şeyi yerli yerine koyarak hazırlamak,
Yatakları düzeltmek ve odasını temizlemek,
Giyeceklerini önerileri dikkate alarak seçmek ve kendi başına giyinmek,
Kendi kendine hazırlanmak (saçını taramak).
6 Yaş: Havaya özel hava ve güneşe göre giyeceklerini seçmek, çiçekleri sulamak.
Basit yiyecekleri (tost, yumurta, sosis vb.) bir büyüğün desteği ile pişirmek.
7 Yaş : Evde ki hayvanları beslemek, temizlik ve bakımlarını sağlamak,
Sabahları çalar saatte kendi başına kalkmak,
Haçlıklarını bağımsızca idare etmek,
Derslerini yardımla yapmak.
8-9 Yaş : Yardım almadan banyo yapabilmek,
Çekmece ve dolaplarını temiz ve düzenli tutmak,
Kimse söylemeden okul giysilerini değiştirmek,
Küçük kardeşleri varsa onlarla ilgilenmek (yemek yemesine, giyinmesine yardım
etmek)
10 Yaş: Kendi yatak çarşaflarını değiştirmek,
Kendi başına listelenmiş malzemeleri bakkal ve çarşıdan almak,
Kimse söylemeden belirli görevleri yerine getirmek,
Para biriktirip uzun vadede almak istediklerini planlamak
11-12 Yaş:Evde tek başına kalmak,
Bağımsız olarak kendi ödev programını yürütmek,
Kendi başına ulaşım araçlarına binmek,
Kendisine uygun hobileri bulmak ve sürdürmek.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çocukta Sorumluluk Bilinci" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Hatice ÇETİNKAYA ŞAHİN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Hatice ÇETİNKAYA ŞAHİN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
3 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
