2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Uyku Testi: Polisomnografi Nedir? Hangi Hastalıklarda Kullanılır?
MAKALE #9601 © Yazan Prof.Dr.Burhanettin ULUDAĞ | Yayın Eylül 2012 | 12,590 Okuyucu
Polisomnografi bir uyku sırasında beyin ve bedende oluşan değişikliklerin kaydedilerek, analiz edildiği bir yöntemdir. Polisomnografi siz uyurken veya uyumaya çalışırken, genellikle gece yapılır. Ancak gündüzleri de uygulanan çoklu uyku başlangıcın belirleme (MSLT) gibi yöntemler de vardır.

Polisomnografinin ne olduğunu tam olarak anlayabilmek için öncelikle uykunun temel yapısına bir göz atalım.


Uykunun temel iki bölümü vardır:


REM (Rapid Eye Movements–hızlı göz hereketleri-) uykusu: bu dönemde göz kasları hariç tüm kafa ve beden kasları gevşek ve tümüyle hareketsizdir. Solunum düzensizdir, hızlı göz hareketleri olur. Kalp atışları hızlanmış ve düzensizdir. Bu dönem rüyaların görüldüğü bir uyku evresidir. REM uykusu sırasında erişkin erkeklerde ereksiyon oluşur. Bu dönemde ereksiyon oluşmaması veya yeterince sertlik olmaması durumu erkeklerd cinsel iktidarsızlık durumları için bir tanı testi olarak kullanılabilmektedir. Bu teste nokturnal penil tümesens, kısaltılmış adıyla NPT denmektedir. REM uyku döneminde tansiyon normal insanlarda dahi sistolik olarak 150 mmHg’ları bulabilmektedir.
REM dışı uyku (nonREM): Bu uyku dönemi hızlı göz hareketlerinin bulunmadığı uyku dönemidir ve 3 alt dönemden oluşur. Bu dönemler N1, N2 ve N3 olarak adlandırılırlar. N1 ve N2 hafif uyku olarak bilinirken, N3 gerek bu dönemde uyandırılabilmenin güçlüğü, gerekse de delta ritmi denen saniyede 1 ile 4 kez tekrarlama gösteren yavaş ve yüksek voltajlı delta aktivitesi nedeni ile yavaş dalga uykusu veya derin uyku olarak adlandırılır. Bu uyku dönemleri polisomnografi testinde EEG kanallarından alınan beyin aktivitesine göre yapılır.

REM ve REM dışı uyku dönemleri yaklaşık her 90-119 dakikada bir döngü gösterir. Bir gece boyunca yaklaşık 4-5 REM yaşanır. REM uykuları sabaha doğru artış gösterir. Uykuda REM ve nonREM dönüşümlerine uykunun makrostrüktürü denirken, özellikle nonREM uykusunda arousal, siklik alternan paternin (CAP) eşlik ettiği ve etmediği uyku dönemleri uykunun mikrostrüktürü denmektedir. Uykunun makro ve mikro yapısının bilinmesi özellikle uyku sırasında ortaya çıkan anormal motor bozuklukların (periyodik bacak hareketleri, uyku myoklonusu, bruksizim, gece krampları gibi) anlaşılması yönünden önemlidir. Siklik alternan patern son yıllarda bazı PSG cihazı analiz yazılımları içinde yer almaya başlamıştır.

Polisomnografi terimi, 1974 yılında Demend ve Reynal isimli iki Hollandalı bilim adamı tarafından, “uyku sırasında eş zamanlı olarak bir çok fizyolojik özelliğin kayıtlanması ve analiz edilmesi” olarak tanımlandı. Polisomnografi çeşitli uyku bozukluklarının ve hastalıklarının tanınması, normal uyku özelliklerinin anlaşılması amacıyla yapılır ve halk arasında uyku testi olarak ta bilinir. Polisomnografi bu alanda çok iyi eğitilmiş uyku teknisyeni tarafından uygulanmalıdır. PSG için kullanılan ekipmanın da bu işe özel olarak yapılmış olması ve yeteri kadar fizyolojik parametreyi kayıtlıyor olabilmesi, iyi bir analiz özelliğine sahip olması gerekir.İyi bir uyku testi cihazında bulunması gerekli özellikler şöyle özetlenebilir:

6 veya daha çok beyin dalgası (EEG) kanalı (tercihan 32 kanal), en az 2 göz hareketi kanalı (EOG), çene ve bacak hareketlerini EMG ve accelerometrik olarak algılayan 3 kanal, solunum için hareket, airflow, puls oksimetre kanalları, video monitorizasyon, EKG bulunmalıdır. Ayrıca bu cihazlar uzaktan solunum cihazı titrasyonuna yazılım yönünden hazır olmalıdır. Bu cihazlardan beklenen diğer bir özellik iyi bir skorlama yazılım ve algoritmasına sahip olmasıdır.

Polisomnografi değerlendirmesi skorlama denilen bir işlemle başlar. Skorlama, EEG kayıtları üzerinden uyku dömelerinin belirlenmesi, ardından solunumsal kayıtlamalar üzerinden (burundan hava giriş çıkışı, göğüs ve karında solunum hareketleri ve parmak ucundan alınan oksimetri kayıtları) elde edilen veriler ile solunum tıkanması, desatürasyon denilen %3’ten fazla oksijen düşmeleri belirlenir. Bu işlemi takiben, bacak hareketleri ve horlama skorlamaları gerçekleştirilir. 8 saatlik bir uyku kaydı üzerinde işaretlenen bu veriler uyku cihazları tarafından sistem tarafından kayıtlanan vücut pozisyonu ve EKG gibi diğer veriler ile harmalanarak rakamsal, oransal ve grafiksel sonuçlar olarak bir rapor halinde değerlendiriciye verilir. Değerlendirici uyku hastalıkları konusunda uzman hekim edilen bu veriler ile kişinin uykusunun yapısı, uyku sırasındaki solunumsal olaylara göre uyku apnesi gibi bir durumun olup olmadığı, bunlara horlama, desatürasyon ve bacak hareketlerinin bağımlı yada bağımsız olarak eşlik edip etmediği vb. gibi nihai bir rapor sonucu hazırlayarak tetkiki tamamlar.

Polisomnografi hangi hastalara önerilen bir testtir:

1. Horlama, şahitli apne, nefes tıkanması ile uyanma, solunum durması, aşırı gündüz uykululuğu ve sabah başağrıları tanımlayan uykuda apne olgularında (obsrüktif uyku apne sendromu, OUAS, OSAS)
2. Uykuya dalma veya uykuyu sürdürebilme yetersizliği, sık uyanma, uyandıktan sonra tekrar uyuyamama, huzursuz uyku, dinlendirici olmayan uyku gibi şikayetleri olan hastalarda PSG önerilebilir. Ancak insomni olarak isimlendirilebilen bu durumlarda çoğunlukla PSG endikasyonu yoktur, ancak hekim bazen insomni nedenini ortaya koyma amacıyla uyku testi çekimini gerekli görebilir.
3. Uykuda periyodik bacak hareketleri gibi hareket bozukluklarının tanısı için PSG önerilebilir. Yalnızca huzursuz bacaklar sendromu tanısı için PSG önerilmez.
4. nonREM parasomnileri konfüzyonel uyanma, uyurgezerlik, uykuda konuşma, uyku terörü, REM parasomileri (REM davranış bozukluğu) gibi durumların epilepsiden ayırımı amaçlı tam video EEG kaydı ile birlikte PSG kaydı gerekli olabilir.
5. Uyku algılama bozukluğu gibi durumlarda gerçek uykuyu belirliyebilme amacıyla PSG yapılabilir.
6. Aşırıgündüz uykululuğu nedenlerinden biri olan Narkolepsi tanısı için MSLT (multi sleep latency test) gereklidir. MSLT gündüz uygulanan bir yöntemdir. Şartlar uygunsa MSLT uygulanacak günün öncesindeki gece PSG çekimi önerilir.
7. CPAP tedavisinden başlangıçta yaralanmış, ancak sonradan beliritelerin tekrarlama gösterdiği hastalarda diğer tedavi şeceneklerini yeniden değerlendirme amaçlı olarak PSG tekrarı önerilebilir.
8. Ayrıca PSG Gastro-osefagial reflü gibi durumların, uyku sırasında epileptik davranış veya epileptik nöbet olabileceği düşünülen durumların uyku bozukluklarından ayırımını yapabilmek amaçlı olarak full kanal video-EEG ile birlikte PSG tetkiki önerilir.

Polisomnografi tedaviye yol gösterme amacıyla CPAP titrasyon çalışması sırasında da uygulanır. Bu şekilde tedaviye olan yanıt değerlendirlir ve uygun tedavi basınç aralıkları ve basınç türleri belirlenir.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Uyku Testi: Polisomnografi Nedir? Hangi Hastalıklarda Kullanılır?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Prof.Dr.Burhanettin ULUDAĞ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Prof.Dr.Burhanettin ULUDAĞ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     2 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Burhanettin ULUDAĞ Fotoğraf
Prof.Dr.Burhanettin ULUDAĞ
İzmir
Doktor "Nöroloji"
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi7 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Prof.Dr.Burhanettin ULUDAĞ'ın Makaleleri
► Şeker Yükleme Testi (Ogtt) Nedir? ÇOK OKUNUYOR Prof.Dr.Metin ÖZATA
► Smear Testi ,hpv Testi ve Rahim Ağzı Kanseri ÇOK OKUNUYOR Op.Dr.Kenan ERTOPÇU
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Uyku Testi: Polisomnografi Nedir? Hangi Hastalıklarda Kullanılır?' başlığıyla benzeşen toplam 65 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Gece Bacaklara Giren Kramp ve Kasılmalar ÇOK OKUNUYOR Haziran 2011
► Yanan Ayak Sendromu Mayıs 2011
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


20:33
Top