Sosyal Etki ve Uyma Davranışları
SOSYAL ETKİ VE UYMA DAVRANIŞLARI
Sosyal etki, diğer insanların bireyin davranışında doğrudan ya da dolaylı olarak bir değişme meydana getirmesidir. Sosyal etki, doğumla başlar ve yaşam süresince devam eder. Bebek dünyaya geldiğinde sosyal bir varlık değildir. Etrafında bulunan insanların etkisi ve katkısı sosyalleşmesine yardımcı olur; bu yardım yaşamın her döneminde görülür ve ömür boyu sürer. Sosyal etki, davranışlar üzerinde uyma, kabul etme, itaat gibi değişik şekillerde gözlenebilir.
Uyma, bireylerin düşünce ve davranışlarını içinde bulundukları toplumun, toplumsal yapının, bir grubun kurallarına, koşullarına uyacak biçimde düzenlemesidir. Uyum davranışları, günlük yaşantıda çok sık karşılaşılan davranışlardır. Örneğin, toplum tarafında onaylanan biçimde giyinmek, toplumca kabul edilen tarzda konuşmak. Birey ile içinde bulunduğu t0plum/grup arasında uyuşmazlık söz konusu olduğunda, genellikle birey davranışını kabul görecek biçimde değiştirmek zorunda kalır. Bazen bunu kabul ediyormuş gibi görünür bazen de gerçekten tutumunu değiştirerek kabul eder. Tutumunu değiştirerek kabul ettiği durumlar benimsediği durumlardır.
Bireyin içinde bulunduğu grup, bireyi toplumsal gerçeklerden haberdar ettiği için uyma davranışını etkileyen faktörlerden biridir. Sosyal olgular hakkında bilgi sahibi olmak için diğer insanlara ihtiyaç vardır. Örneğin; birey, iyi bir insan olduğuna kendi kendine değil de çevresindeki kişilerin tepkisiyle karar verir. Bu sebeple bireyin içinde bulunduğu grup, uyma davranışları üzerinde çok etkilidir. Ayrıca, grupta her üyenin uyması gereken kuralların olması da uyma davranışını etkileyen faktördür. Grubun sürekliliği grup üyelerinin bu kurallara uyması ile sağlanır. Kurallara uymayanlar gruptan dışlanır. Dışlanma bireyi çok rahatsız eden bir durum olduğu için birey, uyma davranışı gösterir.
Günlük yaşamda gözlenen uyma davranışlarının bir bölümü hem bilgi sağlayan hem de kuralların etkisiyle ortaya çıkan davranışlardır. Bu sebeple her zaman değil de belirli zaman ve koşullarda ortaya çıkar.
Uyma davranışı, bireyler açısından farklılık gösterir. Örneğin; bazı insanlar gruba uygun davranış sergiler, bazıları gruba karşı çıkan davranışlar sergiler, bazıları da gruptan bağımsız davranırlar. Grubun özelliklerine göre de uyma davranışları farklılık gösterir. Her grubun bireyleri uyma davranışına yöneltme etkisi farklıdır. Gruplar büyüdükçe etkili olma oranı artar.Grubun büyüklüğünün yanı sıra grup üyelerinin arasındaki sözbirliği olması da grubun etkisini yükseltir. Bireyin içinde bulunduğu ortama göre de yuma davranışları farklılık gösterir. Örneğin, ortamda bir belirsizlik söz konusu olduğunda, bireyin fikir, düşünce ve yargılarından emin olmadığı ortamlarda uyma davranışı sergileme olasılığı yüksektir.
Uyma davranışının toplumsal bir işlevi de vardır. Toplumda davranışların nasıl olması gerektiğine ilişkin bir takım kurallar vardır. Sosyal ilişkilerin sağlıklı ve düzenli yürümesi bu kurallara bağlıdır. Bu kurallar ve bu kurallara uyum gösteren bireyler sayesinde toplum üyeleri bir arada ve uyumlu bir biçimde yaşarlar.
Günlük yaşamda insanlar birbirlerinden bir şeyler isterler, diğerleri istekleri yerine getirir. İstekleri yerine getirmek, sosyal etkinin davranışlar üzerindeki etkisinden kaynaklanmaktadır. Kabul etme davranışı ve uyma davranışı birbirinden farklıdır. Kabul etmede dışlardan gelen isteklerin yerine getirilmesi ya da getirilmemesi söz konusudur. İnsanlar, kendilerinden her istenileni yerine getirmezler. Genellikle karşılığını alabilecekleri, statüsü yüksek olan bir kişiden gelen ve aynı anda birkaç kişiden birden gelen istekleri yerine getirmeye daha fazla yatkındırlar.
İtaat ise karşıdan gelen isteği yargılamadan, sorgulamadan yerine getirmektir. İtaat etmede istek kişiden değil de bir ortamdan gelir. Bireyin itaat etmesinde de sosyal etki rol oynar.
Bir toplumda sosyal etkiden söz etmemek mümkün değildir. Toplumsal düzenin temelinde bireylerin uyma davranışları yatar. Bazı bireylerin toplumun kurallarına tamamen uyduğundan, bazılarının karşı geldiğinden, bazılarının da bağımsız davrandığından yukarıda söz edilmişti. Bireyin belirlenen her kurala uyması, çok beklendik bir durum değildir. Toplumca belirlenen kurallara tamamıyla uymak bireyin kendisini ortaya koymasını engellediği için, tamamen karşı gelmek de dışlanmasına sebep olacağı için sakıncalıdır. Bireyin kararlarını grup baskısından etkilenmeden vermesi, kendisinin uygun bulduğu durumlarda uyma davranışı sergilemesi, uygun bulmadığı durumlarda kendi doğru olduğuna inandığı içimde davranması yani bağımsız bir birey olması önemlidir.
Psk.ilkten çetin ve yrd doc şeyda dülgerler tarafından hazırlanmıştır
Sosyal etki, diğer insanların bireyin davranışında doğrudan ya da dolaylı olarak bir değişme meydana getirmesidir. Sosyal etki, doğumla başlar ve yaşam süresince devam eder. Bebek dünyaya geldiğinde sosyal bir varlık değildir. Etrafında bulunan insanların etkisi ve katkısı sosyalleşmesine yardımcı olur; bu yardım yaşamın her döneminde görülür ve ömür boyu sürer. Sosyal etki, davranışlar üzerinde uyma, kabul etme, itaat gibi değişik şekillerde gözlenebilir.
Uyma, bireylerin düşünce ve davranışlarını içinde bulundukları toplumun, toplumsal yapının, bir grubun kurallarına, koşullarına uyacak biçimde düzenlemesidir. Uyum davranışları, günlük yaşantıda çok sık karşılaşılan davranışlardır. Örneğin, toplum tarafında onaylanan biçimde giyinmek, toplumca kabul edilen tarzda konuşmak. Birey ile içinde bulunduğu t0plum/grup arasında uyuşmazlık söz konusu olduğunda, genellikle birey davranışını kabul görecek biçimde değiştirmek zorunda kalır. Bazen bunu kabul ediyormuş gibi görünür bazen de gerçekten tutumunu değiştirerek kabul eder. Tutumunu değiştirerek kabul ettiği durumlar benimsediği durumlardır.
Bireyin içinde bulunduğu grup, bireyi toplumsal gerçeklerden haberdar ettiği için uyma davranışını etkileyen faktörlerden biridir. Sosyal olgular hakkında bilgi sahibi olmak için diğer insanlara ihtiyaç vardır. Örneğin; birey, iyi bir insan olduğuna kendi kendine değil de çevresindeki kişilerin tepkisiyle karar verir. Bu sebeple bireyin içinde bulunduğu grup, uyma davranışları üzerinde çok etkilidir. Ayrıca, grupta her üyenin uyması gereken kuralların olması da uyma davranışını etkileyen faktördür. Grubun sürekliliği grup üyelerinin bu kurallara uyması ile sağlanır. Kurallara uymayanlar gruptan dışlanır. Dışlanma bireyi çok rahatsız eden bir durum olduğu için birey, uyma davranışı gösterir.
Günlük yaşamda gözlenen uyma davranışlarının bir bölümü hem bilgi sağlayan hem de kuralların etkisiyle ortaya çıkan davranışlardır. Bu sebeple her zaman değil de belirli zaman ve koşullarda ortaya çıkar.
Uyma davranışı, bireyler açısından farklılık gösterir. Örneğin; bazı insanlar gruba uygun davranış sergiler, bazıları gruba karşı çıkan davranışlar sergiler, bazıları da gruptan bağımsız davranırlar. Grubun özelliklerine göre de uyma davranışları farklılık gösterir. Her grubun bireyleri uyma davranışına yöneltme etkisi farklıdır. Gruplar büyüdükçe etkili olma oranı artar.Grubun büyüklüğünün yanı sıra grup üyelerinin arasındaki sözbirliği olması da grubun etkisini yükseltir. Bireyin içinde bulunduğu ortama göre de yuma davranışları farklılık gösterir. Örneğin, ortamda bir belirsizlik söz konusu olduğunda, bireyin fikir, düşünce ve yargılarından emin olmadığı ortamlarda uyma davranışı sergileme olasılığı yüksektir.
Uyma davranışının toplumsal bir işlevi de vardır. Toplumda davranışların nasıl olması gerektiğine ilişkin bir takım kurallar vardır. Sosyal ilişkilerin sağlıklı ve düzenli yürümesi bu kurallara bağlıdır. Bu kurallar ve bu kurallara uyum gösteren bireyler sayesinde toplum üyeleri bir arada ve uyumlu bir biçimde yaşarlar.
Günlük yaşamda insanlar birbirlerinden bir şeyler isterler, diğerleri istekleri yerine getirir. İstekleri yerine getirmek, sosyal etkinin davranışlar üzerindeki etkisinden kaynaklanmaktadır. Kabul etme davranışı ve uyma davranışı birbirinden farklıdır. Kabul etmede dışlardan gelen isteklerin yerine getirilmesi ya da getirilmemesi söz konusudur. İnsanlar, kendilerinden her istenileni yerine getirmezler. Genellikle karşılığını alabilecekleri, statüsü yüksek olan bir kişiden gelen ve aynı anda birkaç kişiden birden gelen istekleri yerine getirmeye daha fazla yatkındırlar.
İtaat ise karşıdan gelen isteği yargılamadan, sorgulamadan yerine getirmektir. İtaat etmede istek kişiden değil de bir ortamdan gelir. Bireyin itaat etmesinde de sosyal etki rol oynar.
Bir toplumda sosyal etkiden söz etmemek mümkün değildir. Toplumsal düzenin temelinde bireylerin uyma davranışları yatar. Bazı bireylerin toplumun kurallarına tamamen uyduğundan, bazılarının karşı geldiğinden, bazılarının da bağımsız davrandığından yukarıda söz edilmişti. Bireyin belirlenen her kurala uyması, çok beklendik bir durum değildir. Toplumca belirlenen kurallara tamamıyla uymak bireyin kendisini ortaya koymasını engellediği için, tamamen karşı gelmek de dışlanmasına sebep olacağı için sakıncalıdır. Bireyin kararlarını grup baskısından etkilenmeden vermesi, kendisinin uygun bulduğu durumlarda uyma davranışı sergilemesi, uygun bulmadığı durumlarda kendi doğru olduğuna inandığı içimde davranması yani bağımsız bir birey olması önemlidir.
Psk.ilkten çetin ve yrd doc şeyda dülgerler tarafından hazırlanmıştır
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Sosyal Etki ve Uyma Davranışları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.İlkten ÇETİN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.İlkten ÇETİN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
36 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
