Alışverişin fazlaca yapılma ve ihtiyaç arzetmediği halde aynı eşyadan birkaç tane alınması durumunda, aldığı halde kullanmadığı ve alışveriş sonunda da bir rahatlama durumu söz konusu ise alışveriş bağımlılığı vardır denilebilir. Normalden bu durumu ayırt etmek lazımdır. Bir kişi alışverişi çok sevebilir. Çanta çok sever çok alır bu tabi ki bağımlılık değildir. Bu durumun takıntılı bir şekilde farkında olmadan ve dürtüsel duygularla yapılması durumu bize bağımlılığı verir.



Bu durum bağımlılık boyutunda olan kısmı hem kadınlarda hem de erkeklerde görülebilir. Tercih edilen şeyler değişebilir.



Peki bu eylemden neden mutlu oluruz? Ya da öyle zannederiz? Yani bu da bir dayatmamıdır? Reklamların, vitrinlerin bize mutluluk burada diye sunduğu şey aslında bir illüzyondur. Zaman zaman tabii bir ihtiyaç olmakla birlikte değerimizi kendimize aldığımız kıyafet v.s ile ölçer olduk bizlerde. Yani canımız sıkıldı vitrin vitrin gezmek veyahut eksilenin yerine bir şey koyma çabasıdır. Belki de yine temel çatışmamıza döndürebilir bu problem bizi ‘tamamlanma çabasına’ götürür. Yani normal boyutta sinirlenildiğinde bile çıkıp çarşı gezme eylemi öfkeyi bastırmaya çalışma psikodinamik açıdan bakılırsa boşluk doldurmacanın bir diğer versiyonudur.



Başta da bahsettiğim gibi medya ve toplumsal değer atfetmenin etkisi çok büyük. Sözgelimi marka giyen insan kendini daha kıymetli hissediyor. Şu paraya kıydım ve kendime şu kadarlık ayakkabı aldım gibi… Düşünelim bir o ayakkabının üstünde kendini iyi hisseden insan aslında bir bilinçaltına yüklenen yap ve iyi hissetin piyonu haline gelmiştir. Diğer taraftan kapitalist sistemde harca ve rahatla, tüket ve kurtul söylemi de beslendikçe beslenmiştir. Tüketim toplumu olma yolunda nasıl ilerlediğimizin bir açıklamasıdır bu eylem. Bir öncekinin değeri kalmaz her durumda, yeni olan kıymetlidir. Bu durumun tüm hayatımıza aksettiğini düşünürsek ilişkilerimizin de neden bu kadar yüzeysel ve sıkıntılı olduğunu anlayabiliriz.



Tüketim insanı olmak boyutunda neler yapılabilir diye düşünürsek; izlediğimiz şeylerin, okuduğumuz dergi kitap v.s boşa gitmediğini anlamamız bir farkındalık kazanmamızı sağlayacaktır. Eskinin aslında bu kadar çabuk terk edilmeyi hak etmediğini onu ilk gördüğümüzdeki alma, görme heyecanımızı hatırlamamız faydalı olabilir. Belki bu durum ilişkisel anlamda da bir kazanç sağlayabilir.



Bağımlılık boyutunda düşünürsek bu tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Öncelikle kişi farkındalık kazanmalıdır. Tipik bağımlı tedavisinde uygulanan durum uygulanmalıdır. Duruma göre ilaç tedavisi gerekebilir, psikoterapi şarttır. Önce kişinin farkındalık kazanması gerekir sonra tedavi olmaya karar vermelidir. Daha sonra eyleme geçilir ve yeniden öğrenme süreci başlamış olur. Bu dönemde canı sıkıldığında yapabileceği başka bir eylem bulunmalıdır.