Uyuşturucu Madde Türleri

1 - Merkezi Sinir Sistemini Yavaşlatan
2 - Merkezi Sinir Sistemini Uyaran
2 - Merkezi Sinir Sistemi Faaliyetlerini Bozan maddeler olarak içe ayrılmaktadır.

1- Merkezi Sinir Sistemini Yavaşlatanlar

Bu tür uyuşturucu maddeler merkezi sinir sistemini etkileyerek davranışların yavaşlamasına veya gecikmesine neden olur.
Merkezi sinir sistemini yavaşlatan doğal uyuşturucular şunlardır;

a - Afyon

Afyon merkezi sinir sisteminde uyuşukluk yaratan çok etkili bir maddedir. Ağır bir kokusu ve acı bir tadı vardır. Genelde sigara olarak tütünle karıştırılarak tüketilir. Bu kullanımların hepsi dumanın solunmasından ibarettir. Bazı kullanıcılar ağız yoluyla da bu maddedi tüketir. Bu şekil kullanımda afyonun fiziksel ve psikolojik etkisi daha güçlü ve fazladır.

b- Morfin

Afyonun kimyasal olarak ayrıştılmasıyla elde edilen bir maddedir.
Beyaz renksiz, kokusuz acı ve suda eriyen bir yapısı vardır. Morfin; tablet; kapsül veya sıvı hallederde bulunur. Tablet ve kapsüller ağız yoluyla alınabilirken en yayın kullanımı deri altına enjekte biçimindedir. Enjekte edilen morfinin etkisi aynı miktarda afyondan 1-2- kat daha güçlüdür. 200mg öldürücü bir etki yaratır.

c- Eroin

Erion, morfinin yarı sentetik türevindedir. Eroin doğrudan merkezi sinir sistemini üzerinde etkili olan ve yüksek derecede bağımlılık yapan bir maddedir. 1-2 hafta süre ile düzenli kullanıldığında bağımlılık oluşturur. Doz artırımlarında ölümle sonuçlanan durumlar yaşanır. Eroin genellikle ısıtarak nefes yoluyla, soda veya limon suyunda çüzüldükten sonra enjeksion ya da burunla çekilerek alınır. Sigara gibi içilmesi sık kullanılan yöntemdir. Genellikle uzun süre eroin kullanan ve maddi durumu zayıf olan kişiler ise damara enjekte etme yolunu seçmektedirler.

ç- Kodein

Mofinden elde edilen bir maddedir. Beyaz kristal toz olarak hap ve şurup forumlarında bulunur. Bağımlılar eroin alıncaya kadar geçecek zaman içinde ya da yokluk dönemlerinde rahat atlayabilmek için bu maddedi kullanırlar. Birkaç kullanım şekli bulunmaktadır. En yayın kullanım şekli ağız yolu ile alınmasıyla gerçekleşir. Yaygın olmamakla birlikte damara da enjekte edilir.

d- Barbituratlar

Barbituratların, merkezi sinir sistemi üzerinde, hafif sakinleşmeden komaya kadar geniş etki yelpazesi vardır. Barbituratlar, ultra-kısa, kısa, orta ve uzun süreli sınıflandırırlar. Etkisi ultra kısa olan barbituratlar damardan alındıktan sonra bir dakika içinde etkisini göstermektedir.

e- Trankilizanlar

Etkisi açısından ikinci dereceden bir uyuştıurucu olan trankilizanlar yüksek dozlarda alındığında etkili olmaktadır. Uzun süre aşırı dozda alındığında fiziksel bağımlılık oluşturan bu madde abi kullanımlarda ölüm riski yaratabilmektedir.

f- Sedafifler

Barbituratların tersine uyuşlukluk halini ortadan kaldıran bir etkiye sahip sedatifler devamlı kullanımda birlikte bağımlılık oluştururlar. Fazla kullanımda çeşitli fizyolojik yan etkileri bulunur. Sürekli kullanımda hem fisyolojik hem de psikolojik bağımlılık yaratmaktadır.

g- Metadon

Metadon sentetik olarak afyondan üretilen bir uyuşturucudur. Metadon özellikle eroin bağımlılığı tedavisinde kullanılan eroin yoksunluğunun yarattığı krizleri telafi etmek için kullanılan bir uyuşturucu maddedir.

ğ- Uçucu Çözülüler

Endüstriyel alanda yaygın olarak kullanılmakta olan maddedir. Bu maddeler arasında yağıştırıcılar(bally, uhu vb.) tiner, benzin, aseton gibi maddeler sayılabilmektedir. Solunum yoluyla alınan bu maddeler alkol sarhoşluğuna benzeyen bir etki meydana getirirler. Madde kullanımı kesildikten 1-2 gün sonra madde yoksunluğunun getirdiği fizilsek ve psikolojik etkiler görünmeye başlamaktadır.

Merkezi Sinir Sistemini Uyaranlar

Uyarıcılar merkezi sinir sisteminin aktivitesini hızlandırır. Sentetik olarak üretildiği gibi doğal olarak da bulunmaktadır. Tabiaata doğal olarak bulunan ve en çok bilinen çeşitleri "epinephrine" ve "kafein"dir.
Kafein; kahve, çay, çikolata, hafif içkilerde ve aspirin gibi ilaçlarda mevcuttur.
Diğer Doğal uyarıcıların başında ise nikotin gelir. Epinephrine ve kokain doğal olarak koka yaprağında bulunur. En çok bilinen sentetik uyuşrutucular ise amfefaminlerdir. Fizyolojik ve psikolojik bağımlılık meydana getirirler. Bu yüzden kullanılan dozun zamanla artırılması gerekmektedir.

a- Koka Bitkisi

İki bin yıldan fazla bir süredir Güney Amerika'nın And Dağları bölgesinde yetiştirilmekte olan koka bitkisinin yaprakları ilk defa 19850 yılında kimyager Gaedecke tarafından kristal hale getirilmiş ve erythroxyline adı verilmiştir.

b- Kokain

Kokain, çoğunlukla Güney Amerika'da yetişen Koka ağacından elde edilir. Beyaz renkli ve toz şeklinde bir maddedir. Kokusuz ve kristalizedir. Kokainin saf olarak kullanımı nadirdir. Genellikle şeker tozu yada prokain ile karıştılmaktadır. Kimi zaman kokainin içinde başka bir uyarıcı madde olan amfetamin de katılmaktadır. Buruna çekilerek kullanılır. Buharın içe çekilmesi sigara gibi sarılması veya vücuda enjekte edilmektedir. Merkezi sinir sistemi üzerinde anında etki yapan kuvvetli bir uyarıcıdır. Kokain burundan çekildikten bir süre sonra merkezi sinir sistemini uyarmaktadır.

c- Amfetaminler

İlk kez 1887 yılında bulunan amfetanin sulfat 1932 yılında astım ve burun tıkanıklığı tedavisinde kullanılmaya başlanmıştır. Amfetaminler uyarıcı ve zihin açıcı olarak bilinir. bu nedenle uzun yol sürücüleri gece vardiyalarında çalışırlar, öğrenciler ve sporcular tarafından yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Uyarıcı özelliği nedeniyle doping olarak sporcular arasında kullanılması yaygınlaşmaktadır. En yaygın olarak beyaz ve pembe kristalize toz biziçimde kullanılmaktadır.

ç- Ectasy

Son yıllarda kullanımı giderek yaygınlaşan bir maddedir. Uyarıcı özellikleri nedeniyle kullanılan ve tamamen sentetik olan bir uyuşturucudur. Ecstasy; beyaz, kahverengi, pembe ya da sarı tabletler ve kapsüller şeklinde bulunur. Ectasy insan vücudunda dopamine ve norepinefrin adı verilen maddelerin salınmasına yol açar. Ectasy kullanıcıları giderek maddenin dozunu artırma eğilimindedir. Çünkü ectasy olmadan aynı duyguları yaşayamamaktadırlar. Bu durum da bağımlılık belirtisi olarak kabul edilmektedir.

d- Captagon

Amfetamin grubuna üye olan captagon sentetik türlü bir uyuşturucudur. Aslında captagon maddesi grubundadır. Etkisi amfetaminlere benzer özellikler taşır. Etkin maddesi ve içerisinde ne olduğu tam olarak bilinmemektedir.

e- MDA

İlaç bilimi açısından bakıldığında MDA maddesi hem amfetamine hemde LSD'ye yakın bir maddedir. MDA maddesinin etkisi alınan doza bağlıdır. Etkisi ectasyden daha uzun süren (8-12 saat) ve daha güçlü etkileri olan bir maddedir. Düşük dozlar genelde canlanma etkileri yaparken yüksek dozdaki alımı halisinasyonlara ve bozuk algılamalara yol açmaktadır. MDA'da yanlış doz kullanımında ölümcül olaylar görülmektedir.

f- MDE

Ectasy'den daha hızlı(2-3 saat) fakat etkisi daha kısa süreli bir maddedir. Kullanıcıların abartılı olarak görülen keyif hali çok kısa sürede depresyona dönüşebilmektedir. MDE'nin kullanılması orta halli bir ruhsal bağımlılığa yol açmaktadır.

g- MBDB

MBDB diğer amfetaminlerin tersine çok sonraları 1986 yılında imal edilmiştir. Asıl olarak amfetaminlerin etki mekanizmalarını anlamak için kullanılmıştır. Oldukça yeni bir madde olduğundan etkisi tam olarak bilinmemektedir. Hayvanlar üzerinde yapılan deneylerde sinir yollarını tahip ettiği gözlenmiştir.

ğ- DOB

Dob maddesi MDA'da oluışan benzer halüsinasyon etkilerini ortaya çıkarmakta fakat vu etkileri yüz kat daha kuvvetli bir yoğunlukta kendini göstermektedir. Etkileme şekli LSD ve meskalin maddelerinkine benzemektedir. Etkisi yavaş ortaya çıkmakta ve etkisi süresinde kullanıcı hayal resimleri görmektedir. Ölümcül sayılabilecek doz oranı 30 ile 35mb. arasındadır.

h- Crack

Crack kokain HCL'nin ve sodyumdikarbonatın su içine karıştırılıp ısıtılması ile elde edilmektedir. Beyaz veya açık krem renkli ve kokusuz bir maddedir. Sigara şeklinde içimi sırasında çıkardığı çıtırtıya benzer seslerden dolayı crack adı verilmiştir. Bağımlılık potansiyeli kokainden yüksektir. Bir veya iki kez denenmesi bağımlılık yapabilmektedir. Kokain, eroinden daha zararlı iken crack üç kat daha zararlıdır.

3- Merkezi sinir sistemini bozanlar

Merkezi sinir sistemini uyararak kişinin ruhsal durumunun değişmesine neden olan ve halüsinasyonlar meydana getiren uyuşturucu maddelerdir. Halüsinojen etki yaratan narkotik maddeler, tabiatta bazı bitlilerde doğal olarak bulunur.Ayrıca laboratuarlarda sentetik olarak elde edilebilir. Doğal olarak bulunanlara kenevir ve türevleri sentetik olanlara ise Lysergic Acid Diethylamide(LSD) örnek verilebilir.

(a) Marihuana
Marihuana, insanın ruhsal yapısını etkileyen kenevir bitkisinin bir türevidir. Bitki kurutularak yaprakları ve çiçekleri tütün formuna getirilir, içilmek sureti ile kullanılır. Yağ sever (lipofilik) özelliği ile anında vücuda ve hayati organlara dağılmakta ve otuz gün süreyle kalabilmektedir.

(b) Hint Keneviri
Kenevir bitkisi, tropik ve ılıman olan bütün bölgelerde yetişen narkotik bir maddedir. Kenevir bitkisi ve türevleri sigara şeklinde sarılarak içilir. Bunlar normal sigaralardan daha kalındır. Tek başlarına kullanıldıkları gibi bazen de diğer narkotik maddelerle beraber kullanılabilir. Yenilmek sureti ile de alındığı bilinmektedir. Sigara gibi içilmek sureti ile kullanıldığında etkisi 3-4 kat artmaktadır.


(c) Meskalin
Meskalin, ananas şeklinde ve büyüklüğündeki peyato kaktüsünden elde edilmektedir. Tablet, kapsül ve sıvı halde bulunan bu maddenin güçlü ve acı bir tadı vardır. Meskalinin Türkiye'de yaygın bir kullanım alanı yoktur.

(ç) Piaka Esrar
Haşhaş, kenevir bitkisinin narkotik madde açısından zengin olan salgısının toplanıp, kurutulmuş ve preslenmiş formudur. Genellikle krema renginde olur. Esrar, sigara halinde sarılarak içilir. Kullanıcılar arasında yaygın olarak "joint" adı verilir. Bal, reçel, lokum, pasta gibi yiyeceklere karıştırılarak yenilebilir. Nadiren damar yolu kullanılır. Türkiye'de yaygın kullanımı esrarlı sigara şeklindedir.
Esrar yağ dokusunda birikmekte ve yaklaşık olarak otuz gün süre ile burada depolanmaktadır. Esrar, bağımlılığa geçiş maddesidir. Diğer maddelerin kullanımında ilk basamak esrar olmaktadır. Madde kullananların büyük çoğunluğunun uyuşturucuya esrar ile başladıkları gözlenmiştir.

(d) Sıvı Esrar
Sıvı esrar, kenevir bitkisinin özü olarak bilinir. Marihuana ve haşhaştan daha etkilidir. Damıtma yoluyla elde edilir.

(e) LSD (Lysergic Acid Diethylamide)
LSD, sentetik uyuşturucu çeşitleri arasında en bilinen ve en çok kullanılan türdür. 1938 yılında çavdar mahmuzunun içinde bulunan bir asitten imal edilen LSD, genellikle ağız yoluyla alınmaktadır. Ancak damara enjekte edilerek de kullanılabilmektedir. Bazen de turnusol kağıdına emdirilerek tüketilmektedir. Önemli bir özelliği de deri vasıtasıyla emilmesidir. LSD, meskalinden 800 kat daha güçlü bir uyuşturucu maddedir.

(f) PCP(Phencyclidine)
PCP, veterinerlikte kullanılmak üzere üretilen ve anestezide kullanılan narkotik bir maddedir. 1967 yılından beri gizli ve kontrolsüz olarak laboratuarlarda üretilmektedir. PCP'nin yaygın kullanım şekli, tablet veya kapsül olarak ağızdan alınmasıdır. Diğer narkotik maddelerle beraber içildiği gibi marihuana veya benzeri narkotik maddelerle sigara gibi sarılarak da içilmektedir. PCP kullanımı fiziksel bağımlılık yarattığı gibi psikolojik bağımlılık da yaratmaktadır.

4.UYUŞTURUCU MADDE BAĞIMLILIĞI

Günümüzde keyif verici olarak kullanılan maddelerin hemen hepsi, başlangıçta tıbbi tedavi amaçlarıyla kullanılmıştır. Zamanla esas kullanım amaçlarından saptırılan uyuşturucu maddelerin insan sağlığı üzerinde sayısız olumsuz etkileri olmaktadır.
Öncelikli olarak, insanı bağımlı haie getirerek en büyük zararı veren uyuşturucu maddeler, fiziksel ve psikolojik bir çok rahatsızlığın da kaynağı olabilmektedir.

a. Madde Bağımlılığın Tanımı
Kişinin kullandığı maddeyi bırakmak istemesi ve bu amaçla çeşitli çabalar içine girmesine rağmen bırakamaması, bırakma çabaları sırasında yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması ve zararlarını bilmesine rağmen madde kullanımına devam etmesi ve en önemlisi kullandığı maddenin dozunu devamlı artırması durumudur.

b. Madde Bağımlısının Tanımı
Maddeye karşı bedenen veya psikolojik olarak şiddetli bir istek ile bağlılık gösteren ve kullandığı dozu devamlı artırma ihtiyacı duyan, maddeyi bulamadığı zamanlarda şiddetli fiziki ve psikolojik tepkiler veren kişilerdir.

c. Psikolojik Bağımlılığın Tanımı
Madde kullanan kişilerin, madde kullandıkları zaman bu maddeyi tekrar kullanma isteği yaşaması durumudur. Bu duruma en çok, kullanılan maddelerin keyif verici yönlerinin insan psikolojisindeki etkileri sebep olmaktadır.

ç. Fiziksel Bağımlılığın Tanımı
Kullanılan maddenin vücutta yarattığı ani etkilerine karşı gelişen direnç (tolerans) kişinin fiziksel bağımlılık durumunu açıklar. Uyuşturucu maddeye karşı psikolojik bağımlılık gelişmeksizin fiziksel bağımlılık gelişmez.

d. Madde Bağımlılığının Gene! Belirtileri
Madde bağımlılığının bireyler üzerinde sayısız etkileri bulunmaktadır. Kişilerin fizyolojik, psikolojik ve sosyal yaşantılarını olumsuz yönden etkileyen madde kullanımı ve madde bağımlılığı kendini bir çok belirtiyle ortaya koymaktadır. Bu belirtiler sırasıyla incelendiğinde;

(1) Fiziksel Belirtiler
(a) Kol bölgelerindeki dövmeye benzeyen mor ve siyah iğne yerleri,
(b) Damarlar üzerinde veya damarların satha yaklaştığı yerlerde su toplamasını andıran iltihaplar,
(c) Kaşıntı varmış gibi vücudu sık aralıklarla kaşıma eğilimi, (ç) Göz altlarında belirgin derecede morluk ve çöküklük,
(d) Aşırı kilo kaybı ve iştahsızlık.

(2) Psikolojik Belirtiler
(a) ilgi ve isteklerde sık değişiklik, kararsızlığın ağır basması,
(b) içine kapanıklık ve aşırı alınganlık,
(c) Herkesten kaçıp sürekli yalnız kalma isteği, (ç) Ani ve çabuk duygusal değişimler,
(d) Karamsar ve depresyon eğilimli bir karakter yapısı.

(3) Davranışsal Belirtiler
(a) Aile ve yakınlardan uzaklaşma, bir müddet sonra :ö~jyle kopma,
(b) Çok sık aralıklarla arkadaş değiştirme,
(c) Yalan söyleme ve hırsızlık yapmanın sürekli hale gelmesi, (ç) Maddi gelir ile gider arasındaki farkın büyük miktarda olması, (e) Belirli aralıklarla gözden kaybolmadır.

e. Madde Bağımlılığının Türlerine Bağlı Oluşan Etkiler

(1) Afyon Kullanımının Belirtileri
Afyonun kullanımında haz alınsa dahi bu keyiî dönemi çok kısa sürer ve insan üzerinde şu belirtiler oluşur.

(a) Mide bulantısı,
(b) Baş dönmesi,
(c) Vücut renginin solması,
(ç) Kalp ve solunum yavaşlaması,
(d) Sıkı ve ağır seyreden bağırsak rahatsızlıkları,
(e) Bilinç kaybı.

(2) Morfin Kullanımının Belirtileri
(a) Aşırı uykusuzluk,
(b) Aşırı sinirlilik hali,
(c) Ellerde gözle görülür titremeler, (ç) Göz bebeklerinde küçülme,
(d) Hafızada zayıflama,
(e) Karar verme gücünde azalma.

(3) Eroin Kullanımının Belirtileri
(a) Şiddetli kas ağrıları,
(b) Kramplar,
(c) Aşırı uykusuzluk,
(ç) Gözlerde yaşarma ve burun akıntıları,
(d) Sık ishal durumu.
(4) Barbiturat Kullanımının Belirtileri
(a) Afyon kullanımı ile oluşan etkilerin birçoğu barbiturat kullanımında da görülür,
(b) Alınmadığı zaman yoksunluk sendromiarı afyonunkinden çok daha güçlüdür.

(4) Barbiturat Kullanımının Belirtileri
(a) Afyon kullanımı ile oluşan etkilerin birçoğu barbiturat kullanımında da görülür,
(b) Alınmadığı zaman yoksunluk sendromiarı afyonunkinden çok daha güçlüdür.

(5) Trankilizan Kullanımının Belirtilen
(a) Aşırı bitkinlik ve sürekli uyku hali,
(b) Deride oluşan egzamalar,
(c) Kan değerlerindeki anormallikler, (ç) Çoğu zaman yaşanan bilinç kaybı.

(6) Uçucu Çözücü (Bally, uhu, vh.) Kullanımın Belirtileri
(a) Akciğer, karaciğer ve böbrek rahatsızlıkları,
(b) Beden hareketlerinde uyum bozukluğu,
(c) Dil dolaşmaları, (ç) Sürekli öksürük,
(d) Burun kanamaları,
(e) Aşırı kilo kaybı,

(7) Kokain Kullanımının Belirtileri
(a) Aşırı kan basıncı ve solunum sayısında artış,
(b) Sık bulantı ve kusma,
(c) Sık sık nezle durumu,
(ç) Burun deliklerini ayıran bölmelerde delinmeler,
(d) Düşünsel faaliyetlerde gözle görülür bir gerileme,
(e) iktidarsızlık,
(f) Erken bunama.

(8) Amfetamin Kullanımının Belirtileri
(a) Konuşma bozuklukları,
(b) Şiddetli baş ağrısı ve mide bulantıları,
(c) Görme bozuklukları,
(ç) Kardiovasküler anormallikler,
(d) Halüsinasyon görme durumları.
(9) Ecstasy Kullanımının Belirtileri
(a) Kalp rahatsızlıkları ve yüksek tansiyon,
(b) Panik atak sendromları,
(c) Ciddi depresyon rahatsızlıkları,
(ç) Uyku bozukluları ve halüsinasyonlar.

(10) Crack Kullanımının Belirtileri
(a) Adale ve kas ağrıları,
(b) Aşırı yorgunluk ve çöküntü hali,
(c) Nefes darlığı,
(ç) Akciğer travmaları ve kanamalı göğüs rahatsızlıkları.

(11) Toz Esrar Kullanımının Belirtileri
(a) Duyu organlarında ve fonksiyonlarında bozulmalar,
(b) Vücut şeklinde bozulmalar,
(c) Duygu donuklukları, (ç) Sık bayılmalar.

(12) LSD (Lysergic Acid Diethylamide) Kullanımının Belirtileri
(a) Yüksek kaygı seviyesi,
(b) Aklını kaybetme düşüncesinin takıntı haline gelmesi,
(c) Kendine ve çevreye yabancılaşma, (ç) Göz bebeklerinde büyüme,
(d) Aşırı titreme ve vücut koordinasyonunda bozukluklar,
(e) Zaman zaman halüsinasyon görme.

(13) PCP kullanımının Belirtileri
(a) Gerçek yaşamla ilişkinin tamamen kesilmesi,
(b) Aşırı kayıtsızlık ve ilgisizlik,
(c) Kendini ifadede güçlük,
(ç) Ölüm düşüncesinin takıntı haline gelmesi.

5.MADDE BAĞIMLILIĞI İLE MÜCADELE
Madde kullanımı ve buna bağlı olarak gelişen madde bağımlılığı hem bireysel hem de toplumsal bir sorundur. Özellikle ülkedeki genç nüfusu etkisi altına alan ve olumsuz yönden etkileyen madde bağımlılığına karşı çok boyutlu ve planlı bir mücadele yürütülmesi gerekmektedir. Bu kapsamda bazı mücadele yöntemleri incelenecek olursa;

a. Bilgilendirme Yöntemi
Madde kullanımının etkileri ve sonuçları hakkında kişileri bilgilendirmek, meraklarını gidermek, yanlış inançları düzeltmek ve madde kullanan insanlara karşı olumsuz tavrı gidermek amaçlarını taşır. Öğretici konuşmalar, tartışma, görsel-işitsel sunumlar, posterler, vb. araçlar en uygun yöntemlerdendir. Ancak bu yöntemler uygulanırken, yanlış verilen ve gereksiz tekrarlanan eğitimin özendirici olabileceği de unutulmamalıdır.

b. Caydırma Yöntemi
Caydırma yönteminde, uyuşturucu kullanımına bağlı risklerin göz önüne serilmesi hedeflenir. Uyuşturucu maddelerin insan bedeni ve psikolojisi için ne derece tehlikeli olduğuna dair açık ve etkileyici görsel mesajlar ile örneklerin verilmesi, kullanımın devamı tespit edildiğinde cezalandırma yoluna gidilmesi kullanılan yöntemler arasındadır.

c. Etkili Eğitim Yöntemi
Kendine saygıyı, sorumluluğu, karar vermeyi, karşılıklı deneyim paylaşımını artırma; sıkıntıyı ve yabancılık hissini azaltmak için alternatif yollar sunulması amacını taşır. Öğretici konuşmalar ve konu ile ilgili tartışmaların planlanması, deneyimsel aktiviteleri gösteren filmlerin izletilmesi, konunun uzmanlarınca toplantılar ve konferansların verilmesi, sağlık kuruluşlarıyla birlikte yürütülen çalışmalardan elde edilen bilgilerin küçük grup çalışmalarıyla paylaşılması bu aşamada kullanılan en uygun yöntemlerdir.

ç. Lider Personelin Madde Kullanımına Karşı Alabileceği Önlemler

(1)Genel Yaklaşım Biçimleri
(a) Görüşme nedeninizi açıklayın. Yargılamayacağınızı, yardım için ilişki kurduğunuzu söyleyin.
(b) Konumunuz itibari ile sonradan aynı kişiyi adli olarak değerlendirmeniz gerekecekse, yardım görüşmesini yapan siz olmayın.
(c) Gereksiz şefkat göstermekten ve övmekten kaçının, madde kullanımını onaylamadığınızı örneklerle ve mantıklı açıklamalarla belirtin.
(ç) Anladığınızı hissettirin.
(d) Yargılamayın.
(e) Sıkıntısını göstermesine, ağlamasına izin verin.
(f) Emretmeye, yönetmeye, tehdit etmeye kalkışmayın.
(g) Yorum yapmaktan, utandırmaktan, kötü söz söylemekten kaçının, (ğ) Dinleyin, dinlediğinizi hissettirin.
(ğ)Dinleyin, dinlediğinizi hissettirin.
(h) Madde kötüye kullanım sorunu olan personeli biran önce başınızdan savılacak bir problem kaynağı olarak görmeyin, sahiplenin, göreve ilişkin motivasyonlarını artırmak için çaba sarfedin, gereğinde tıbbi yardım almalarını sağlayın, gerektiğinde cezai işlem uygulamaktan kaçınmayın.


(2) Öfkeli ve Saldırgan Madde Kullanan Personele Yaklaşım Biçimleri

(a) Kendinize güvenli davranın, sakin ve telaşsız olun.
(b) Doğrudan göz teması kurmayın. Personel bunu tehdit olarak algılayabilir.
(c) Korkmayın, korktuğunuzu belli etmeyin.
(ç) Kendisi ile konuşmak istediğinizi, sorunu için yardımcı olmaya çalıştığınızı açıkça belirtin.
(d) Çevresi için ciddi zarar verebilecek se (silahlı olması gibi) önce sizin ve çevrenin güvenliği önemlidir. Gerekli her türlü tedbiri almaktan çekinmeyin.
e) En kısa zamanda personeli revir ile Rehberlik ve Danışma Merkezine sevk edin.

6. SONUÇ
a.Genel
Madde bağımlılığı ile mücadelede ele alınacak yaklaşım tarzlarının bazı temel kriterleri içermesi büyük önem arz etmektedir. Bu kriterler ise sırasıyla şunlardır:

(1) Madde bağımlılığı ile mücadele, bireysel ve toplumsal uğraş ile kurumlar arası iş birliği gerektirir.
(2) Madde temininin zorlaştırılması doğrudan bağımlılara bir faydası olmasa da, yeni başlama eğiliminde olanların sayısını azaltmada etkilidir.
(3) Madde bağımlılığına karşı yürütülecek propaganda faaliyetleri, özellikle henüz bağımlı olmayıp risk grubunda olanlara yönlendirilmelidir.
(4) Madde bağımlılığı ile mücadele belirli dönemlerle sınırlı bir süreç olarak düşünülmemeli. Etkin koordinasyona dayalı, uzun soluklu bir eylem biçimi olarak ele alınmalıdır.
(5) Özellikle, ruhsal ve sosyal problemler nedeniyle sorunları olan personelin eğitimi ve bilinçlendirilmesine hassasiyet gösterilmelidir.

b.Madde Bağımlılığı ile Mücadelede Kullanılabilecek Sloganlar
(1) "Katilinle Tanışma, Uyuşturucuya Alışma"
(2) "Uyuşturucu Öldürür."
(3) "Mutluyum, Bağımlı Değilim."
(4) "En Güzel Korunma Yolu Hiç Başlamamaktır."
(5) "Bağımsız Ol, Saygın Ol."
(6) "Mutlaka Bir Şeye Bağlanacaksan, Hayata Bağlan"
(7) "Madde Bağımlılığı Dönüş Kavşağı Olmayan Ölüm Yolunda Seyahat Etmektir."

FAYDALANILAN KAYNAKLAR
1. Arıtan, M. "Uyuşturucu Maddeler". Yeşilay Yayınları, Konya, 1983.
2. Boot, M." Haşhaştan Eroine". Sabah Kitapçılık Yayınları, istanbul, 1996.
3. Büyükakın, B.; Sağtürk, Y." Eroin Dosyası". Kastaş Yayınları, istanbul, 1997.
4. Ercan, Z. "Testi Kırılmadan". Doğan Kitapçılık Yayınları, istanbul, 2005.
5. Harp Akademileri Bülteni, "Ülkemizde Uyuşturucu Maddeler Sorunu" Sayı: 186, Harp Akademileri Basım Evi, istanbul, 1997.
6. Köknel. Ö. "Uyuşturucu Madde Sorunları". Gelişim Yayınları, İstanbul, 1976.
7. Köknel, Ö. "Bağımlılık". Altın Kitaplar, istanbul, 1998.
8. Koçanlı, M. "Uyuşturucu Madde Bağımlılığında Ailenin Etkisi ve Bağımlı Sayısının Azaltılmasında Jandarmanın Etkinliği: istanbul'da Bir Uygulama." Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2005.