2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Heyecan ve Uyarılma
YAZI #2181 © Yazan Uzm.Psk.Kamil ERTEKİN | Yayın Ağustos 2014
HEYECAN
Heyecanların İncelenmesi
Fizyolojisi
Kuramlar
Heyecanın İfadesi
Önemli Heyecanlar
HEYECANIN İFADESİ
Sonradan getirdiğimiz ve sonradan öğrendiğimiz ifadeler
Heyecanın sessiz ifadesi
ÖNEMLİ HEYECANLAR
Kaygı
Engellenme
Çatışma
Heyecanların İncelenmesi
Öznel yaşantı(Tamamen bireysel ve subjektiftir) Birinci Düzey
Duygusal Davranış(Yüz ve bedendeki ipuçları) İkinci Düzey
Fizyolojik Olaylar(Kanın kimyasal özelliklerinde,kalp atışlarında,
nefes alışverişte,salgı miktarında değişmeler) Üçüncü Düzey
Heyecanların Anlaşılması
Diğerlerinin duygu ve heyecanlarını ancak onların davranışları aracılığıyla anlarız.
Kendi duygu ve heyecanlarımızı ise doğrudan anlarız.
Üç Düzeyin Sıralaması
Normal koşullarda üç düzey birlikte gelişir.
Örn: Korku duygusu yaşarken 1.Düzey
Yüz ifademiz ve davranışlarımız 2.Düzey
korkuludur.
Kandaki adrenalin miktarı artar 3.Düzey
kalp atışı,nefes alışı hızlanır.
Ancak,
Bu paralellik her zaman gerçekleşmez.Duyguların ifadesi her zaman duyguyu yansıtmayabilir.
HEYECANLARIN İNCELENMESİ
Heyecanların sınıflandırılması ve tanınması
Mantık ve heyecan
Heyecanın değişik tanımları
Heyecanların sınıflandırılması ve tanınması
8 Temel Heyecan (Plutchik 1980)
Korku,Kızgınlık,Neşe,Hüzün,Yakınlık,Nefret,Umut,Hayret
Diğer bütün heyecan ve duygular bunların karışımından oluşur.
Heyecanların Boyutları

Hoş Hoş olmama
Olumlu Olumsuz
Kuvvetli Zayıf
Mantık ve Heyecan
Duygu ve heyecanlar X Düşünce ve bilişsel süreçler
Aralarındaki ilişki çelişkilide olabilir destekleyicide.
Heyecanın Tanımı
Dış uyarıcı ile başlar.
Uyarıcı Algılama Duygu Davranış Etki
Heyecanların Fizyolojisi
Sempatik(Acil durumlarda çalışır)
Otonom Sinir Sistemi
Parasempatik(Yatıştırıcı Etki)
Sempatik Sistem
Sempatik sistemin etkisi altında organizmada olan değişikliklerin bir kısmı şunlardır.
Kan basıncı ve kalp atışı artar.
Nefes alış ve veriş sayısı artar.
Gözbebeği büyür.
Terleme artar ama tükrük salgılaması azalır.
Kandaki şeker miktarı artar ve böylece daha fazla enerji verir.
Kanda pıhtılaştırma faktörü artar,böylece yaralanma olursa kan daha çabuk pıhtılaşır.
Kan,sindirim organlarından beyine ve çizgili kaslara yöneltilir.
Deri üzerindeki kıllar “diken diken” olur.
Heyecan Kuramları
James-Lange Kuramı (1884)
Beden dış uyarıcıya tepkide bulunur.(farkındalık)
Bedensel değişiklikler
Heyecan
Örn: Hırlayan bir köpek Nefes alışımız KORKU
hızlanır,kalp
atışımız artar
Destekleyen örnekler;
Daha çok korkudan verilebilir.Sempatik sistemin ani çalışmasında heyecan fizyolojik tepkiden sonra oluşur.
Örn: Araba Kazası
Desteklemeyen örnekler;
Tüm heyecanların altında aynı temel fizyolojik süreç yatar.
Örn: Kızgınlı, hüzün
Sevinç, neşe
Aynı heyecan için fizyolojik sürecin farklı kısımları yaşanabilir.
Korku Terleme
Korku Titreme, soğuma
Cannon - Bard Kuramı
Fizyolojik değişiklikler için
sinir sistemini uyarır.
Dış Uyarıcı Hipotalamus
Beyin kabuğuna ileti
gönderir heyecanın
farkındalığını sağlar.
Bilişsel Kuram (Schachter)
Durumu algılamamız Fizyolojik
ve anlamamız Değişiklikler
DENEY GRUBU Schachter Deneyi (1963)
Tüm deneklere sempatik sistemi uyaran adrenalin verilmiş ve rastgele üç gruba ayrılmışlardır.
I.Grup: Maddenin etkilerinden hiç söz edilmemiştir.
II.Grup: Doğru bilgi verilmiş(kalp atışı hızlanacak gerginleşeceksiniz)
III.Grup: Yanlış bilgi verilmiş(ilaç kaşınma,uyuşukluk ve baş ağrısı yapacak)
KONTROL GRUBU : Hiçbir fizyolojik etkisi olmayan bir sıvı verilmiştir.
İki farklı çevre koşulu yaratılmış ve tüm gruplar (Deney I.,II.,III. Grup ve kontrol grubu)ikiye ayrılmıştır.
Araştırmacı sahte denek olarak sinirli bir ortam yaratmış.
Mutlu bir ortam yaratmıştır.
İlaç verilip hiç bilgi verilmeyen veya yanlış bilgi verilenler: Bedenlerindeki fizyolojik değişimi içinde oldukları ortama atfetmişlerdir.
Kızgın ortamda kızgın
Mutlu ortamda mutlu
Doğruyu bilen denekler ise ortamı kendi fizyolojilerindeki değişim ile birleştirmemişlerdir.
(HEYECANSAL YORUM YAPMAMIŞLARDIR.)
* Kontrol grubuda herhangi bir fizyolojik değişim hissetmediğinde HEYECANSAL BİR YORUM YAPMAMIŞLARDIR.
Sosyobiyolojik Kuram (Chance 1980)
Heyecanların niçin devam ettiğini ve ne gibi işlevleri olduğunu açıklamaya yönelir.
Çevreye uyum ve türün devamına yöneliktir.
Örn: Kızgınlık Saldırganlığa karşı korunmadır.
Neşe ve mutluluk İnsanların birbirine yakınlaşması ve türün devamı için gerekir.
Hüzün,Keder Yardım almaya yol açar.
Heyecanlar diğer türlerde de vardır ancak korku ve kızgınlık gibi olanların dışında gözlenmesi zordur.
HEYECAN KURAMLARI
James-Lange Fizyolojik süreçler heyecanların temelinde yatar.
Cannon-Bard Uyarıcılar hipotalamusu uyarır,burdan geçen ileti hem beyinde farkındalık oluşturur hem de fizyolojik süreci aynı anda harekete geçirir.
Bilişsel (Schachter) Çevreye verdiğimiz anlam içimizdeki fizyolojik oluşumlara hangi heyecan diyeceğimizi belirler.
Sosyobiyolojik Heyecanların işlevi türü çevreye uyumu ve sürdürülmesidir.
HEYECAN İFADELERİ
İnsandan insana
DEĞİŞİR Mİ?
Toplumdan topluma
Hem DOĞUŞTANDIR Tüm insanların ortak paylaştığı ifadeler vardır.
Hem de ÖĞRENİLMİŞTİR İnsandan insana toplumdan topluma değişir.
Örn: Yüz ifadelerine verilen anlam sosyal ortam algılandıktan sonra değişmektir.
Turhan 1966
Fotoğraftaki kadının yüz ifadesi “tebessüm, nezaket, ilgisizlik” diye algılanmışken, ilk karısını ikinci karısına tanıştıran adam mesajı ile “kıskançlık
sıkıntı, soğukluk” olarak tanımlanmıştır.
Kızgınlık
Hüzün Yüz ifadeleri
Korku toplumlar ve
Temel Heyecanlar Hayret kültürler
İğrenme arasında benzerdir.
Mutluluk
Ancak kültürel farklılıklar yine de gözlenebilir.
SÖSSÜZ İFADELER
Kadın erkek arası mesaj
Göz İlişkisi
Saygı mesajı
Saygı
Hareket, Beden Duruşu
El - Kol Hareketleri
Meydan okuma
Sözsüz İfadeler;
Kültüre
Statüye Göre Değişir
Yaşa
Cinsiyete
İki Anlamlı Mesajlar
Sözlü ve sözsüz iletiler birbiri ile çelişebilir.
Bu durumda sözsüz iletişim ağırlıklıdır.
ÖNEMLİ HEYECANLAR
Kaygı
Engellenme
Çatışma
KAYGI
Kaygı Nedir?
Kaygının Nedenleri
Kaygı yararlı Olabilir mi?
Kaygı Nedir?
Kaygı aşağıdaki heyecanlardan birini yada çoğunu içerir.
Üzüntü, Sıkıntı, Korku, Başarısızlık Duygusu, Acizlik, Sonucu Bilememe ve Yargılanma
Korku ve Kaygı Arasındaki Fark
Kaynak: Korkuda belirlidir kaygıda belirsizdir.
Şiddet: Korkuda şiddetlidir kaygıda daha azdır.
Süre: Korkuda kısa sürelidir kaygıda uzundur.
Korku ve Kaygı Arasındaki Benzerlikler
Fizyolojik oluşumlar benzer.
Kalp atışı,Kan basıncı,Kanın kimyasal Yapısı,Galvanik deri tepkisi,Nefes alışveriş oranı.
Kaygının Nedenleri
Çevreyi algılamamız kaygıyı yaşayıp yaşamamayı belirler.Bu bireyden bireye toplumdan topluma kültürden kültüre değişebilir.
Ancak genellikle;
Desteğin çekilmesi:Alışılagelmiş çevrenin ortadan kalktığı durumlar (insanlar,hayvanlar,eşyalar,şehir)
Olumsuz bir sonucu beklemek.olumsuz sonucu tahmin ederek beklemek
İç Çelişki:Duygularımız,düşüncelerimiz ve davranışlarımız arasında fark olması(bilişsel çelişki)
Belirsizlik:Gelecekte ne olacağını bilememek genel bir kaygı nedenidir.
Kaygı Yararlı Olabilir mi?
İki faktör etkilidir:
Kaygının derecesi
Başarmayı amaçladığımız görevin zorluk düzeyi
Zor işler için kaygının az olması yararlıdır.
Basit işlerde ise orta derecede kaygı yararlıdır.
ENGELLENME
Engellenmenin Tanımı
Gecikme Engellenmesi
Önleyici Engellenme
Engellenmenin Tanımı:
Elde etmek istediğimiz bir nesneye ulaşmamız
İstediğimiz belirli bir amaca varmamız
Bir gereksinmemizin giderilmesi
Önlendiği zaman ortaya çıkan olumsuz duygu
Kaygı ve engellenme çoğu kez bir aradadır.
Ancak iki duygu birbirinden farklıdır.

Kaygı Geleceğe Dönüktür
Bir durum veya davranışın sonucuyla ilgilidir.
Muhtemel olumsuz bir durumdan korunmaya yöneliktir.
Engellenme kızgınlık ve saldırganlık duygularının ağır bastığı bir süreçtir.
Sonuçta bazıları saldırgan olur bazıları içine kapanır,bazıları karamsar olur.
Engellenmeye Yol Açan Üç Temel Neden
Gecikme Engellenmesi
Önleyici Engellenme
Çatışma
Gecikme Engellenmesi
Bulunduğumuz ortamda neyin ne zaman olacağına dair beklentilerimiz vardır.Beklediğimiz olay öngördüğümüz süre içinde gerçekleşmezse engellenme duygusuna kapılırız.
Önleyici Engellenmesi
Bir amaca ulaşmayı önleyen engellerdir.
Üç grupta toplanır.
Nesnel önleyiciler veya olaylar(Akşam eve döndüğünüzde anahtarınızı içerde unuttuğunu anladınız)
Sosyal ve yasal önleyiciler(Sosyal değer gelenek ve anlayışın yarattığı engeller)
Kişiden kaynaklanan önleyiciler(Kişisel beklentilerimizin gerçek durumumuzla uyuşmamasından kaynaklanan engeller)
Çatışma
ÇATIŞMA
Çatışmanın Tanımı
Çatışma Türleri
Yaklaşma yaklaşma
Kaçınma kaçınma
Yaklaşma kaçınma
Çatışma içindeki davranış
Çatışmanın Tanımı
Çatışma birbirleriyle uyuşmayan iki veya daha fazla güdünün (isteğin) aynı anda bireyi etkilediği anlarda ortaya çıkar.
Güdünün türüne,
Şiddetine,
İçinde bulunulan ortama göre değişik şekilde ortaya çıkar.
Örneğin karar vermede zorluk
Çatışma Türleri
Yaklaşma yaklaşma çatışması: Gerçekleşmek istediğimiz aynı anda iki amaç vardır.Her iki amaçta olumludur.Ancak birini seçmek gerekir.
Kaçınma kaçınma çatışması: İki istenmeyen durumdan birinin seçilmesi gerektiğinde ortaya çıkar.
Yaklaşma kaçınma çatışması: Bir amacın aynı anda hem iyi(istenilen) hem de kötü(istenilmeyen) özellikleri içermesi.
Çatışma İçindeki Davranış
Yaklaşma kaçınma durumunda - deney hayvanı gidip gelme şeklinde davranış göstermiştir.-
Yaklaşma yaklaşma kaçınmasında, hangi seçeneğe yaklaşırsak o seçenek daha çekici olur.
Kaçınma kaçınma çatışmasında, kötülerden birine yaklaştıkça daha da kötü görünür.Bunun sonucunda hiçbir davranışta bulunmamak veya gerçekten korkmak görünebilir.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Kamil ERTEKİN Fotoğraf
Uzm.Psk.Kamil ERTEKİN
Denizli
Uzman Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi36 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Kamil ERTEKİN'in Makaleleri
► Aşırı Uyarılma Psk.Tuğba DEMİRÖZ
► Kadında Cinsel Ağrı ve Uyarılma Bozuklukları Psk.Beril PAPUÇÇUER CEYLAN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Heyecan ve Uyarılma' başlığıyla benzeşen toplam 8 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Öfke Yönetimi Ekim 2014
► Psikolojik Stress Eylül 2014
► Dissosiyatif Bozukluklar Mayıs 2014
► Zeka Nedir? Nisan 2014
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


16:51
Top