OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK

Obsesif: Kompulsif Bozukluk(OKB); kişinin yaşam kalitesini düşüren ve günlük hayatını ciddi düzeyde kısıtlayan bir kaygı bozukluğudur. OKB, kişileri tekrarlanan düşünce ve davranış döngüsüne hapsederek kısıtlayan bir hastalıktır.

Obsesyon: Kişinin zihnini meşgul eden, uzaklaştırmak istediği halde başarılı olamadığı, kişiye saçma gelen düşünce, dürtü ya da imgelerdir. Kişide belirgin bir sıkıntı ya da kaygıya yol açarlar. Genelde gerçek yaşam sorunlar ile ilgili değillerdir ve kişi bu düşüncelerin kendi zihninin bir ürünü olduğunun farkındadır.

Kompulsiyon: Obsesyona bir tepki olarak ortay çıkan ve obsesyonun verdiği sıkıntıyı azaltmak için yapılan tekrarlayıcı davranışlardır (el yıkama, sıralama, kontrol etme gibi.).

Bu davranışlar sıkıntıyı azaltmak ya da tehlikeyi önlemek için yapılırlar ve obsesyonla ya anlamlı bir ilişkileri yoktur ya da ilişki olsa da çok aşırıdır.

Başlıca OKB tipleri;

· Kirlilik/Bulaş Tipi

· Kontrol Etme

· Tekrarlama

· Düzenleme

· Biriktirme

· Düşünce

olarak sıralanabilir.

OKB döngüsü iç ve dış uyaranların etkisi ile başlar. Uyaran etkisi sonucu kişide tehlike algısı oluşur (günahkarlık, felaket beklentisi, kirlilik vb.). Bu algı sonrasında kişi kaygı yaşar ve peşi sıra kompulsiyonlar gerçekleşir. Böylece sonuç olarak kişi geçici rahatlama yaşar. Ancak kompulsiyonlar kaçınma amaçlıdır. Dolayısıyla dögü kırılmaz sadece bir süreliğine ertelenmiş olur.

Günümüzde OKB’ nin en yaygın ve etkili tedavisi olan Bilişsel Davranışçı Terapi ile ciddi oranda olumlu sonuçlar elde edilmektedir. Bilişsel kuram, obsesyonların bireyin istenmeyen düşünce, dürtü ve imgelerinin yanlış yorumlanmasından kaynaklandığını ve yanlış yorumlamaya yönelik yanlış müdahalenin sorunun devam etmesine yol açtığını söyler.

Terapideki amacımız, kişinin yanlış yorumlamalarını, kişinin kendisine farkettirerek yanlış müdahalelerinin durdurmasını sağlamaktır. Uygulanan pek çok yöntem ve teknik ile kişiyi hem davranışsal hem düşünsel olarak rahatlatmak hedeftir. Terapi sürecinde danışan aktiftir. Obsesyon ve kompulsiyonları üzerine terapisti ile birlikte zaman zaman davranışlarına zaman zaman da zihinsel işleyiş biçimleri(düşünce işleyişi) üzerine çalışmaktadır. Yani sorunun obsesyonun kendisinde değil, kişinin obsesyonla ilgili yorum ve inançlarında olduğunu kavramak önemlidir. Ayrıca kompulsiyon ve kaçınmanın sorunu çözen değil sorunu devam ettiren faktörler olduğunun kavranması ve buna yönelik davranışsal müdahalenin yapılması da büyük önem taşımaktadır.



H.Mert ÖZAYDIN

Psikolog