LATİNCE ATASÖZLERİ

Bu yazımda basit bir şekilde yaygın olarak kullanılan veya zaman içinde önemli bir konuma gelmiş Latince Atasözlerini alfabetik olarak Türkçe karşılıklarını Siz değerli okuyuculara çevirmeye çalışacağım.

LATİNCE ATASÖZLERİ ALFABETİK OLARAK

A
A bene placito
Memnun edilmiş birinden

A bove ante, ab asino retro, a stulto undique caveto
Öküzün önünde, eşeğin arkasında, aptalın her tarafında hazırlıklı ol

Ab ovo usque ad mala
Yumurtadan elmalara

Absentem lædit, qui cum ebrio litigat
Sarhoşla kavga eden, aklı yerinde olmayan birini döver

Ab uno disce omnes
Bir şeyden herşeyi öğren

Abusus non tollit usum
Suistimal düzgün kullanmayı iptal ettirmez.

Ab imo pectore
Kalbin derinliklerinden

Ab inconvenienti
Uygun olmayan bir şeyden

Ab initio
Başlangıçtan

Abyssus abyssum invocat
Uçurum uçurumu çağırır.

A cane non magno saepe tenetur aper
Yaban domuzu hep kendinden küçük köpeklere yem olur.

Accipe Hoc
Bunu al

Acta est fabula
Oyun bitti

Acta non verba
Hareket, söz değil.

Actio libera in causa
Nedeninde serbest hareket.

Ad astra
Yıldızlara doğru

A divinis
Kutsal şeylerin dışında

Ad augusta per angusta
Doruklara doğru dar yollardan

Adequatio intellectus et rei
Aklın ve gerçeğin uyumu

Ad libitum
Kendi isteğine bağlı olarak

Ad fontes
Kaynaklara doğru

Ad gloriam
Zafer için

Ad hoc
Belli bir amaca yönelik

Ad hominem
Tartışma yapan kişiye saldırmak.

Ad impossibilia nemo tenetur
Hiç kimse yapamayacağı şeyler için söz vermemelidir.

Ad majorem Dei gloriam
Tanrı'nın ihtişamlı görkemi için

Ad litteram
Harfi harfine

Ad multos annos
Nice yıllara

Ad nauseam
Mide bulandırana kadar

Ad oculos
Kendi gözlerinle.

Ad patres
Eskilerin yanına, Öldürmek

Ad perpetuam memoriam
Sonsuz anısına

Adsum
Buradayım

Adversus solem ne loquitor
Güneş aleyhinde konuşma

Ad vitam æternam
Sonsuz bir hayat için

Addendum
Eklenecek şey

Addenda
Eklenecek şeyler

Ad victoriam
Zafere

Aegroto dum anima est, spes est
Hasta nefes aldıkça, umut vardır.

Are perennius (exegi monumentum aere perennius)
Tunçtan daha sağlam bir yapı diktim.

Age quod agis
Ne yapıyorsan onu yap

Agnus Dei
Tanrı'nın kuzusu

Alea iacta est
Zarlar atıldı.

Alibi
Başka yerde

Alis grave nil
Hiçbir şey kanatları olandan daha hafif değildir.

Alis volat propris
Kendi kanatlarıyla uçar

Alma mater
Süt annesi

Alter ego
Bir başka kendi

A mari usque ad mare
Bir denizden diğer denize

Amantes amentes
Aşık olmak deliliktir.

Amicus certus in re incerta cernitur
Arkadaşlar kötü günde belli olur.

Amor est vitae essentia
Aşk hayatın özüdür.

Amor omnia vincit
Aşk her güçlüğü yener.

Amor patriæ nostra lex
Vatan sevgisi yasamızdır.

A posteriori
Tecrübelerden yola çıkarak

A priori
Tecrübeden önce

Aquila non capit muscas
Kartallar sinek avlamazlar.

Argumentum ad hominem
Tartışmanın kalitesi, tartıştığın kişinin kalitesine bağlıdır

Argumentum baculinum
Sopa tartışması

Ars est celare artem
Gerçek sanat sanatı gizli tutabilmektir.

Ars gratia artis
Sanat için sanat

Ars longa, vita brevis
Sanat uzun, hayat kısa

Ars similis casus
Sanat tesadüfe benziyor

Asinus asinorum in sæcula sæculorum
Yüzyılların gördüğü eşeklerin en eşeği.

Asinus asinum fricat
Eşek eşeğe sürtüyor

Asinus equum spectat
Eşek ata bakıyor.

Audaces fortuna juvat
Talih cesaret edene güler.

Audemus jura nostra defendere
Hakkımızı aramaya cesaret ediyoruz.

Audere est facere
Cesaret etmek, yapmaktır.

Audi, vide, tace, si vis vivere
Dinle, gör, sus, eğer yaşamak istiyorsan.

Audiatur et altera pars
Diğer tarafı da dinleyelim

Auri sacra fames
Altına duyulan tiksindirici açlık

Aut Cæsar, aut nihil
Ya İmparator Sezar ya da hiç.

Aut disce aut discede
Ya öğren, ya terket.

Ave Cæsar, morituri te salutant
Selam Sezar, ölecekler seni selamlıyor.

Avaro omnia desunt, inopi pauca, sapienti nihil
Cimrinin herşeyi, fakirin bazı şeyleri eksiktir, Bilgin'in ise hiçbir şeyi eksik değildir.

Ave
Selam

B
Barba non facit philosophum
Sakal felsefe yapmaz

Barbarus hic ego sum quia non intellegor ulli
Beni burda barbar sayıyorlar, çünkü beni anlamıyorlar.

Beati pauperes spiritu
Ruhu kutsanmış olanlar fakirlerdir

Bellum omnium contra omnes
Herkesin herkesle

Bene diagnoscitur, bene curatur
İyi teşhis etmek, iyi tedavi etmektir.

Beneficium accipere libertatem est vendere
Yapılan iyiliği kabul etmek özgürlüğünü satmaktır.

Bis dat, qui cito dat
Hızlı vermek, iki defa vermektir.

Bis repetita placent
Tekrar eden baştan çıkartır.

Bis repetita non placent
İki kez tekrar eden artık baştan çıkarmaz.

Bona diagnosis, bona curatio
İyi teşhis, iyi ilaç.

Bona fide
İyi niyetle

Bona valetudo melior est quam maximæ divitiæ
Sağlıklı olmak en iyi zenginliklerden bile üstündür.

Bonitas non est pessimis esse meliorem
İyi olmak en kötüden daha iyi olmak anlamına gelmez.

Bonum commune communitatis
Toplumun ortak çıkarı

Bonum vinum lætificat cor hominum
İyi şarap, insanın kalbini neşelendirir

Brevitatis causa
Kısaca söyle

C
Cacoethes scribendi
Kötü yazma alışkanlığı

Camera obscura
Karanlık oda

Canis Canem Edit
Köpek, köpek yer.

Canis sine dentibus vehementius latrat
Dişsiz köpek daha kuvvetli havlar, Havlayan köpek ısırmaz.

Carpe diem
Anı yaşa, günü yakala.

Carpe effingo
Modayı yaşa, trendleri yakala.

Carpe modo
Anı yaşa, Anı yakala.

Carpe noctem
Geceyi yaşa.

Carpe mortem
Ölümü yaşa.

Carpe diem, quam minimum credula postero
Günü yakala, yarına olabildiğince az güven.

Casus belli
Savaş nedeni

Causa mortis
Ölüm nedeni

Cave canem
Dikkat, köpek var.

Caveat emptor
Alıcı uyanık olsun.

Cave ne cadas
Düşüşe hazırlıklı ol

Cessante ratione legis cessat ipsa lex
Yasanın mantığı bittiyse, yasa bitti demektir.

Cetera quis nescit
Gerisini kim bilmez

Cibi condimentum est fames
Açlık her yemeğin baharatıdır.

Circa
Yaklaşık, dolaylarında

Citius, Altius, Fortius
Daha hızlı, daha yukarı, daha güçlü .

Coelum non animum mutant qui trans mare currunt
Denizi aşan insanlar ruhlarını değil, üzerlerindeki gökyüzünü değiştirirler.

Cogitationis poenam nemo meret
Kimse düşüncesinden dolayı cezayı haketmez.

Cogito ergo sum
Düşünüyorum, o halde varım.

Collige virgo rosas
Topla, genç kız, çiçekleri.

Concordia civium murus urbium
Vatandaşlar arasında uyum, işte bir şehrin surları budur.

Condemnant quod non intellegunt
Anlamadıklarını mahkûm ederler.

Conditio sine qua non
Gerekli şart

Confer
Danışın, Başvurun

Contraria contraiis curantur
Zıtlar zıtlara iyi gelir.

Consuetudinis vis magna est
Alışkanlıkların (Adetlerin) önemi büyüktür.

Consuetudo altera natura est
Alışkanlıklar (Adetler) ikinci bir doğadır.

Contraria contrariis curantur
Karşıtlıklar karşıtlıklara iyi gelir, Çivi çiviyi söker.

Corpus delicti
Mağdurun cesedi

Corpus separatum
Farklı beden

Credo quia absurdum
İnanıyorum, çünkü saçma

Cui bono
Ne çıkarla

Cuius regio, eius religio
Böyle Kral, Böyle Din

Cuiusvis hominis est errare
Yanılmak tüm insanlara özgüdür.

Cura ut valeas
Kendine özen göster

Curriculum vitæ
Hayat çevrimi, Özgeçmiş (CV)

D

Dabit deus his quoque finem
Bu da geçer.

Damnant quod non intelligunt
Anlamadıkları şeyleri kınarlar.

De facto
Fiilî olarak

De gustibus et coloribus, non disputandum
Zevkler ve renkler tartışılmaz.

De jure
Hukuken.

De minimis non curat prætor
Preator' lar küçük şeylerle ilgilenmezler.

De mortuis nihil nisi bene
Ölüler hakkında yalnızca iyi şeyler konuşulmalıdır.

De omni re scibili et quibusdam aliis
Bütün bilinebilir ve bazı diğer şeyler hakkında

De profundis clamavi
Uçurumun dibinden haykırdım.

Decet imperatorem stantem mori
İmparator ayakta ölmelidir.

Delicta juventutis meæ
Gençlik hatalarım.

Deliriant isti Romani
Bu Romalılar delidirler.

Deo juvante
Tanrı' nın yardımıyla.

Desipere est juris gentium
Ölçüsüzlük insanların hakkıdır.

Dictum meum pactum
Sözüm sözdür.

Diem perdidi
Günümü kaybettim.

Dies irae
Kıyamet günü.

Disce quasi semper victurus vive quasi cras moriturus
Hep yaşayacakmış gibi öğren,yarın ölecekmiş gibi yaşa.

Divide et impera
Böl ve yönet

Divide et imperes
Yönetmek için böl

Dixi
Söyledim.

Docendo discitur
Öğreten öğrenir.

Docendo disco,scribendo cogito
Öğreterek öğreniyorum, yazarak düşünüyorum.

Doctus cum libro
Kitabıyla bilgin.

Dominus vobiscum
Senyör sizinle olsun.

Dona nobis pacem
Bize barış, huzur ver.

Draco dormiens nunquam titillandus
Uyuyan bir ejderhayı asla gıdıklama.

Ducunt volentem fata, nolentem trahunt
Kader, onu kabul edene yol verir, reddedeni ezer geçer.

Dulce et decorum est pro patria mori
Vatan için ölmek tatlı ve güzeldir.

Dum spiro, spero
Nefes aldığım sürece umut ediyorum.

Dum vivimus servimus
Yaşadığımız sürece hizmet ederiz.

Dura lex, sed lex
Kurallar katıdır, ama kuraldır.

E

E fructu arbor cognoscitur
Ağaçlar meyvelerinden tanınır.

Ego primum tollo, nominor quoniam leo
En büyük parçayı ben alıyorum, çünkü benim adım Aslan.

E pluribus unum
Birlik çeşitlilikten gelir ya da birlik güçtür.

Ecce homo
İşte insan.

Editio princeps
Birinci baskı

Errare humanum est
Hata insana mahsustur.

Errare humanum est, perseverare diabolicum
Hata insana mahsustur, ancak hata yapmakta diretmek şeytancadır.

Esse quam videri
Öyle görünmek değil, öyle olmak.

Est quaedam flere voluptas
Ağlamak da bir zevktir.

Et alii
Ve diğerleri

Et cætera
Ve diğer şeyler

Ex abstracto
Soyuttan yola çıkarak

Ex falso sequitur quodlibet
Yanlıştan yola çıkıp her istediğimiz sonuca varırız

Ex nihilo
Hiçbir şeyden yola çıkarak

Ex nihilo nihil fit
Hiçlikten hiçlik çıkar.

Ex oriente lux
Işık doğudan yükselir

Experto crede
Ehil olana güven

F

Faber est suae quisque fortunae
Herkes kendi kaderini yazar.

Fabricando fit faber
Pratik mükemmelleştirir.

Facilius est multa facere quam diu
Birçok şey yapmak hayat boyu sadece bir şey yapmaktan daha kolaydır.

Facito aliquid operis, ut semper te diabolus inveniat occupatum
Hep çalışın ki şeytan geldiğinde sizi meşgul görsün.

Fac simile
Benzer bir şey yap.

Felix culpa
Mutlu hata

Felix qui potuit rerum cognoscere causas
Şey’ lerin derinliklerine inebilenlere ne mutlu.

Fere libenter homines id quod volunt credunt
Kural olarak, insan olmasını umduğu şeye inanır.

Festina lente
Yavaşça acele et

Fiat lux
Işık olsun

Fide, sed cui vide
Güven, ancak önlemini de al.

Finis coronat opus
Sonuç, araçları meşru kılar, Başarı için her yol mubahtır.

Flagrante delicto
Suçüstü

Florebo quocumque ferar
Taşındığım her yerde çiçek açacağım.

Fluctuat nec mergitur
Yalpalar, ama asla batmaz

Fortes fortuna juvat ou Audaces fortuna adiuvat
Şans ancak cesurlara yardım eder.

Fortis et liber
Güçlü ve özgür

Fraus latet in generalibus
Genellemeden hata doğar.

G
Gladius legis custos
Kılıç yaşamın koruyucusudur.

Grammatici certant
Bilginler kendi aralarında bu konuda anlaşamamışlardır.

Gutta cavat lapidem non vi, sed sæpe cadendo
Suyun taşı delmesi gücünden değil sürekliliğindendir.

H

Habeas corpus
Vücudun senindir.

Habemus
Var

Habent sua fata libelli
Kitaplar kendi kaderlerine sahiptir.

Hannibal ante portas
Hannibal kapının önünde

Hannibal ad portas
Hannibal kapıda

Hic et nunc
Burada ve şimdi

Hic et ubique terrarum
Burada ve dünyanın her yerinde

Hic Rhodus, hic salta
İşte Rodos, atla

Hoc signo vinces
Bu işaret sayesinde galip geleceksin

Hodie mihi, cras tibi
Bugün benim, yarın senin için

Homines quod volunt credunt
İnsanlar inanmak istediklerine inanırlar.

Homo homini lupus
İnsan insanın kurdudur.

Homo sum, humani nil a me alienum puto
İnsanım,ve insani olan hiçbir şey bana yabancı değildir.

Hora fugit, stat jus
Zaman geçer, hukuk kalır.

Horribile dictu
Söylemesi korkunç

Humanius est deridere vitam quam deplorare
Hayata gülmek hayat için ağlamaktan daha insani bir davranıştır.

I

Ibidem
Aynı yerde

Id est
Yani

Idem
Aynı şey

Id est genus hominum
İşte insan cinsi böyledir.

Ignorantia iuris nocet
Hukuk bilmemek zarar verir.

Ignorantia juris neminem excusat
Hukuk bilmemek özür olamaz.

Ignorantia legis non excusat
Kuralları bilmemek özür olamaz.

Ignoti nulla cupido
Bilmediğimizi arzulamayız.

In dubio pro reo
Şüphe zanlıya yarar.

In medio tutissimus ibis
Orta yol en güvenlisidir

In extenso
Tam içerikle

In fine
Sonunda

In girum imus nocte et consumimur igni
Gecenin içinde dönüyoruz, ateş bizi yutuyor

In medias res
Şeylerin ortasından

In medio stat virtus
Erdem ortada durur, uçlarda değildir.

In ovo
Yumurtanın içinde

In partibus
Sadık olmayanların şehrinde

In partibus infidelium
Sadık olmayanların şehrinde

In silico
insan tarafından yapılan

In situ
Aynı yer üzerinde

In solis sis tibi turba locis
Issız yerlerde kendin için bir evren ol.

In vino veritas
Gerçek şaraptadır.

In vitro
Deney yapılan ortamda.

In vivo
Canlı içinde

Incredibile dictu
Söylemesi inanılmaz

Increscunt animi, virescit volnere virtus
Tek bir yara, maneviyatı derinleştirir, erdemleri geliştirir.

Inter alia
Diğer şeylerin yannda

Inter arma silent leges
Savaş zamanında yasalar sessiz kalır.

Inter fæces et urinam nascimur
Dışkı ve sidiğin arasından doğarız.

Intra muros
Sur içi

Intuitu personae
İnsana bağlı

Inventas vitam iuvat excoluisse per artes
Bırakın sanat ve bilimle hayatı güzelleştirelim, geliştirelim.

Ipso facto
Kendiliğinden olan

Ipsa scientia potestas est
Bilgi tek başına güçtür.

Ira furor brevis est
Kızgınlık kısa deliliktir.

Irritare crabrones
Eşekarılarını rahatsız etmek

Is fecit, cui prodest
Bunu yapan, bundan çıkarı olandır.

I tego arcana dei
Git, ben Tanrının öğretisine sahibim.

Iunctis viribus
Birleşmiş güçler tarafından, Birlikten kuvvet doğar.

Iurare in verba magistri
Efendinin sözüne bakarak yargılamak

Iustitia omnibus
Herkes için adalet

Iuventus stultorum magister
Gençler delilerin öğretmenidir.

J

Jvesticae Cavsa Verum Qverit Medicina
Adalete ulaşmakta en büyük yol, Tıptır.

Jure uxoris
Eş durumundan hak

L

Labor omnia vincit improbus
Güçlü bir çalışma herşeyin üstesinden gelir.

Laborare est orare
Çalışmak ibadettir.

Lacrimis struit insidias cum femina plorat
Kadın ağlarken, gözyaşlarıyla tuzak hazırlar.

Lapsus calami
Kalemin sürçmesi

Lapsus linguæ
Dilin sürçmesi

Liberate me ex inferis
Beni cehennemden kurtarın.

M

Macte animo ! Generose puer, sic itur ad astra
Cesaret soylu evlat ! Ancak bu şekilde yıldızlara doğru yükselinir.

Magnum opus
Bir Şaheser

Major e longinquo reverentia
Uzaktan, beğeni daha çok olur, Davulun sesi uzaktan hoş gelir.

Mala gallina, malum ovum
Kötü yumurta kötü tavuktan çıkar.

Mala malus mala mala dat
Kötü ağaç kötü elma verir.

Mali principii malus finis
Kötü başlayan kötü biter.

Manu militari
Askerlerin yardımıyla

Manus dei
Tanrı'nın eli

Manus manum lavat
El eli yıkar.

Manus milites
Askeri el tarafından

Margaritas ante porcos
Domuzların önündeki inciler

Mater artium necessitas
İcatlar ihtiyaçlardan doğar.

Mea culpa
Benim hatam.

Medice, curate ipsum
Hekim, sen önce kendini iyileştir.

Medicus curat, natura sanat
Hekim tedavi eder, doğa iyileştirir.

Memento mori
Ölümlü olduğunu unutma.

Memento audere semper
Her zaman denemeye cesaret etmeyi unutma.

Memento quia pulvis es
Toz olduğunu unutma.

Mendacem memorem esse oportere
Yalancının hafızası güçlü olmalıdır.

Mens sana in corpore sano
Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur.

Militat omnis amans
Her aşık bir savaşçıdır.

Minimum minimorum
En küçüklerin en küçüğü.

Modus operandi
Hareket etme tarzı

Modus vivendi
Yaşam tarzı

Mors Certa, vita Incerta
Ölüm kesindir, hayat değil.

Multi sunt vocati, pauci vero electi
Çoğu çağırılan, azı seçilen

Multim in parvo
Azlık içinde çokluk

Mutatis mutandis
Değişmesi gerekeni değiştirerek

N

Nam et ipsa scientia potestas est
Bilgi güçtür.

Natura abhorret a vacuo
Doğa boşluktan korkar.

Ne bis in idem
Bir nedenden iki kere hüküm giyilmez.

Ne Jupiter quidem omnibus placet
Tanrı bile herkesi memnun edemez.

Ne nuntium necare
Haberciyi öldürme, Elçiye zeval olmaz.

Nec verbum verbo curabis reddere fidus interpres
Gerçek bir çevirmen kelime kelime çevirmez.

Nec Hercules contra plures
Herkül bile düşman ordusuna karşı duramaz.

Nec Jactantia Nec Metu
Ne övün ne de yerin.

Nec plus ultra
Daha da iyisi yok.

Nec pluribus impar
Herkese benzemez.

Ne humanis crede
İnsana inanma.

Nemo auditur propriam turpitudinem allegans
Kimse kendi kanunsuzluğundan faydalanamaz.

Nemo censetur ignorare legem
Kanunu bilmemek mazeret olamaz.

Nemo enim est tam senex qui se annum non putet posse vivere
Hiç kimse bir yıl daha yaşayamayacağını düşünecek kadar yaşlanmaz.

Nemo est liber qui corpori servit
Bedenine hizmet eden kişi özgür olamaz.

Nemo sine vitio est
Hiç kimse hatasız değildir.

Neque ignorare medicum oportet quæ sit ægri natura
Hekim, hastalığın doğasını es geçmemelidir.

Nescire autem antequam natus sis quid acciderit, id est semper esse puerum
Doğduğundan önce olanları bilmemek, hala çocuk kalmaktır.

Nihil est ab omni parte beatum
Her güzelin bir kusuru vardır.

Nihil lacrima citius arescit
Hiçbir şey gözyaşından daha hızlı kurumaz.

Nihil novi sub sole
Güneşin altında yeni bir şey yok.

Nihil primum nocere
Önce zarar verme.

Nihil obstat
Sakıncası yok

Nihil desperandum
Asla vazgeçme

Nomen est omen
İsim bir işarettir.

Non fui, fui, non sum, non curo
Yoktum, varım, olmayacağım, umurumda değil.

Non licet omnibus adire Corinthum
Korint' e gitmek herkese serbest değildir.

Non nobis, Domine, non nobis, sed Nomini Tuo da gloriam
Bizi değil Tanrım, bizi değil, kendi adını şereflendir.

Non omnia possumus omnes
Herkes herşeyi yapamaz.

Non scholæ, sed vitæ discimus
Okul için değil, hayat için öğreniyoruz.

Non semper ea sunt quae videntur
Şey’ ler çoğu zaman göründükleri gibi olmazlar.

Non ut edam vivo, sed ut vivam edo
Yemek için yaşamıyorum, yalnız yaşamak için yiyorum.

Non vestimentum virum ornat, sed vir vestimentum
Elbise insanı güzelleştirmez, insan elbiseyi güzelleştirir.

Non vini vi no, sed vi no aquæ
Şarap sayesinde değil, su sayesinde yüzüyorum.

Nosce te ipsum
Kendini tanı.

Nota bene (N.B.)
Önemli not

Nulla dies sine linea
Birşeyler yazmadan geçen gün gün değildir.

Nulla est medicina sine lingua latin
Latince bilmeden Hekimlik olmaz.

Nulla poena sine lege
Kanun olmadan ceza olmaz.

Nulla regula sine exceptione
İstisnasız kural olmaz.

Nulla res tam necessaria est quam medicina
Hekimlikten daha gerekli bir şey yoktur.

Nulla tenaci invia est via
Hiçbir yol aşılmaz değildir.

Nullum magnum ingenium sine mixtura dementiae fuit.
Hiçbir deha yoktur ki içine biraz delilik karışmamış olsun.

Nunc aut numquam
Ya şimdi ya hiçbir zaman

Nunc est bibendum
Şimdi, içelim.

Numero deus impare gaudet
Tanrılar tek sayıları sever.

O

Obscuris vera involvens
Gizlilik gerçeği örter.

Odi profanum vulgus et arceo
İnsan sürüsünden nefret ediyorum ve uzak duruyorum.

O tempora, o mores
Oh zaman, oh adetler.

Oculi plus vident quam oculus
Birçok göz, bir gözden daha iyi görür.

Oculos habent et non videbunt
Gözleri var ama göremiyorlar.

Oderint, dum metuant
Benden nefret etsinler yeter ki benden korksunlar.

O miseri! Quorum guadia crimen habent.
Ah zavallılar, sevinçlerini suç sayanlar.

Omne ignotum pro terribili
Bilinmeyen bir şeyin altında kötülük yatar.

Omnes homines sibi sanitatem cupiunt, sæpe autem omnia, quæ valetudini contraria sunt, faciunt
Tüm insanlar sağlıklı olmak isterler ama çoğu zaman buna aykırı davranırlar.

Omnes viae Romam ducunt
Bütün yollar Roma'ya çıkar.

Omnes vulnerant, ultima necat
Her geçen dakika yaralar, sonuncusu öldürür.

Omnia adversa exercitationes putat
Her talihsizliği deneme sayar.

Omnia mea mecum porto
Bütün her şeyi yanımda taşıyorum.

Omnia vincit amor
Aşk, her şeye üstün gelir.

Omnibus viis Romam pervenitur
Tüm yollar Roma'ya çıkar.

Omnis homo mendax
Tüm insanlar yalancıdır.

Omnium artium medicina nobilissima est
Tüm sanatlar içinde Hekimlik en soylu olandır.

Omnium rerum principia parva sunt
Her şeyin küçük bir başlangıcı vardır.

Optimum medicamentum quies est
En iyi ilaç dinlenmektir.

Ora et labora
Dua et ve çalış.

Orbis Unum
Bir tek Dünya

Ordo ab chao
Düzensizlikten doğan düzen

Otium sine litteris mors est
Edebiyatsız geçen zaman ölümcüldür.

P

Pacem in Terris
Dünyada barış.

Pacta sunt servanda
Ahde vefa.

Para bellum
Savaşa hazırlan. Savaşa hazır ol.

Parva leves capiunt animos
Küçük şeyler küçük ruhları esir alır.

Pax melior est quam iustissimum bellum
Barış, en haklı savaştan daha iyidir.

Pecunia non olet
Paranın kokusu yoktur.

Peior est bello timor ipse belli
Savaşın korkusu savaşın kendisinden daha kötüdür.

Per aspera ad astra
Zorlu yollardan yıldızlara.

Per inania regna
Gölgeler imparatorluğunda

Per scientiam ad salutem ægroti
Hastanın iyileşmesinin yolu bilimdedir.

Perinde ac cadaver
Kadavra gibi

Persona non grata
İstenmeyen insan

Philosophum non facit barba
Sakal adamı filozof yapmaz.

Piscem natara doces
Balığa yüzme öğretiyorsunuz.

Piscis primum a capite foetet
Balık baştan kokar.

Plenus venter non studet libenter
Tok karna eğitim olmaz.

Plures crapula quam gladius perdidit
Sarhoşluk, kılıçtan daha çok kayba neden olur.

Plus ultra
Daha ötesi

Poeta nascitur, non fit.
Şair olunmaz, doğulur.

Possunt quia posse videntur
Yapabilirler, çünkü yapabileceklerini düşünüyorlar.

Post cenam non stare sed mille passus meare
Yemekten sonra oturup kalma, hatta bir mil yürü.

Post Tenebras Lux
Karanlıktan aydınlığa

Post hoc ergo propter hoc
Bundan sonra öyleyse bu yüzden

Post hoc non est propter hoc
Bundan sonra ama bu yüzden değil

Post mortem nihil est
Ölümden sonra hiçbir şey yok.

Post scriptum (P.S.)
Sonradan yazıldı (Ek Metin)

Potius sero quam numquam
Hiç olmamaktansa geç olsun, Geç olsun güç olmasın.

Præsente medico nihil nocet
Hekim buradaysa tehlike yok demektir.

Primum non nocere
Öncelikle, zarar verme

Primus inter pares
Eşitler arasında birinci

Pro tempore
Belli zaman için

Q

Quae nocent docent
Yaralayan şey öğreticidir.

Qualis artifex pereo
Ne kadar sanatsal ölüyorum

Qualis pater, talis filius
Böyle babanın böyle oğlu

Qui audet vincit
Cesaret eden kazanır.

Qui bene amat, bene castigat
Seven döver.

Qui dormit non peccat
Uyuyan günah da işlemez.

Qui nescit dissimulare, nescit regnare
Gerçekleri saklamayı bilmeyen yönetmeyi bilemez.

Qui non proficit, deficit
İleri gitmeyen geri kalır.

Qui rogat, non errat
Soru sormak hata değildir.

Qui scribit, bis legit
Yazan iki kere okumuş sayılır.

Qui tacet, consentire videtur
Sessiz kalan onaylıyor demektir.

Qui timide rogat docet negare
Çekinerek isteyen reddi çabuklaştırır.

Quia pulvis es et in pulverem reverteris
Çünkü sen tozsun ve toza geri döneceksin.

Quid me nutrit, me destruit
Beni besleyen şey aynı zamanda beni yok ediyor

Quid pro quo
Bir şey için bir şey

Quidquid agis, prudenter agas, et respice finem
Ne yaparsan yap, ihtiyatla yap ve sonucunu gözden kaybetme.

Quidquid discis, tibi discis
Ne öğrenirsen kendin içindir.

Quidquid latine dictum sit, altum viditur
Latince söylenen kulağa derin gelir.

Quis custodiet ipsos custodes
Koruyuculardan kim koruyacak

Quo fata ferunt
Kader nereye götürürse

Quo vadis
Nereye gidiyorsun

Quod erat demonstrandum (Q.E.D.)
İspatlanması gereken de bu idi.

Quod licet Iovis, non licet bovis
Jüpiter' e serbest olanın öküze de serbest olması gerekmez.

Quod medicina aliis, aliis est acre venenum
Bazılarının ilacı kimileri için zehirdir.

Quod nocet, saepe docet
Zarar veren şey genelde öğretir de.

Quosque tandem abutere, Catilina, patientia nostra
Ne zamana kadar sabrımızı suistimal edeceksin Catilina.

Quot capita, tot sententiæ
Var olan insan kadar farklı fikir vardır.

R

Reddite ergo quæ Cæsaris sunt Cæsari et quæ Dei sunt Deo
Sezar' a Sezar' ın olanı, Tanrı' ya Tanrı' nın olanı verin.

Radix malorum est cupiditas
Açgözlülük bütün kötülüklerin anasıdır.

Reddite ergo quae sunt Caesaris, Caesari
Sezar' ın hakkı Sezar' a.

Reductio ad absurdum
Olmayana erişmek

Rem acu tetigisti
Üzerine parmağınızı koydunuz, Tam üstüne bastınız.

Repetitio est mater studiorum
Tekrar öğrenmenin anasıdır.

Requiescat in pace (R.I.P.)
Barış nur içinde yatsın.

Res ipsa loquitur
Halin icabından anlaşılabileceği gibi

Rigor mortis
Ölüm katılığı

Roma die uno non aedificata est
Roma bir günde kurulmadı.

S

Sæpe morborum gravium exitus incerti sunt
Çoğu zaman ağır hastalıkların sonucu belirsiz olur.

Salus ægroti suprema lex
Hastanın iyiliği en üstün yasadır.

Sapiens dominabitur astris
Bilge kişi yıldızlara hükmeder.

Sapientia est potentia
Bilgelik güçtür.

Scio me nihil scire
Bildiğim tek şey hiçbir şey bilmediğimdir.

Semper fidelis
Her zaman sadık

Sine qua non
Olmazsa olmaz

Si tacuisses, philosophus mansisses
Eğer sessiz kalmış olsaydın, bir filozof olarak kalabilirdin.

Si vales, valeo
Sen iyiysen ben de iyiyim.

Si vis amari, ama
Sevilmek istiyorsan önce sev.

Si vis pacem, para bellum
Eğer barış istiyorsan savaşa hazırlan.

Si vis pacem, para iustitiam
Eğer barış istiyorsan adalet hazırla.

Sic
Yani, böylece.

Sic ad nauseam
Bıkana kadar böyle.

Sic et non
Böyle veya değil, Evet ya da Hayır.

Sic parvis magna
Büyük olaylar, küçük başlangıçlardan doğar.

Sic transit gloria mundi
İşte dünyanın ihtişamı böyle geçiyor.

Silent leges inter arma
Savaş olduğunda kanunlar susar.

Similia similibus curantur
Benzer benzerini iyileştirir.

Sine die
Belli bir tarih belirtmeksizin.

Sine labore non erit panis in ore
Çalışmadan ağzında ekmek olmaz.

Sine scientia ars nihil est
Bilgi olmadan sanat bir hiçtir.

Si vis amari, ama
Sevilmek istiyorsan sev.

Solem lucerna non ostenderent
Güneş fenerle gösterilmez.

Soli sol soli
Yeryüzünün tek güneşine

Sotto voce
Alçak sesle

Spes salutis
Kurtuluş umudu

Spoliatis arma supersunt
Yağmalananın kalan tek şeyi silahlarıdır.

Statu quo
Daha önce içinde bulunulan durum

Statu quo ante bellum
Savaştan önce içinde bulunulan durum

Sui generis
Kendine özgü

Summum ius summa injuria.
Ne kadar çok kanun, o kadar az adalet.

Summum jus, summa injuria
Aşırı doğruluk, aşırı haksızlık getirir.

Summum jus, summa injuria
Hukukun zirvesi, haksızlığın zirvesidir.

Sursum corda
Kalpler yukarı

Suum cuique
Herkes hak ettiğini bulur.

T

Tarde venientibus ossa
Geç kalanlara, kemikler.

Tempora mutantur et nos mutamur in illis
Zaman hareket ediyor, biz de onunla birlikte değişiyoruz.

Temperi tempero cedese est.
Zamana uymak geçerli bir mecburiyettir.

Tempori servire
Koşullara uyum sağlamak

Tempus fugit, aeternitas manet
Zaman uçar, sonsuzluk kalır.

Timendi causa est nescire
Korkunun sebebi cehalettir.

Timeo hominem unius libri
Tek kitabı olan insandan korkarım.

Tres faciunt collegium
Topluluk için üç kişi gerekir

Tu quoque mi fili
Sen de mi oğlum.

Tu secanda marmora. Locas sub ipsum funus, et sepulchri. Immemor, struis domos
Ölüm karşına gelmiş. Sen mezarını düşünecek yerde mermer yontturup evler yaptırmaktasın.

U

Ubi bene, ibi patria
Neresi güzelse, orası vatandır.

Ubi concordia, ibi victoria
Nerde dirlik varsa orda zafer vardır.

Ubi fumus, ibi ignis
Duman varsa ateş de vardır, Ateş olmayan yerden duman çıkmaz.

Ultima cave
Sonuncuya hazırlıklı ol.

Ultima ratio regum
Kralların son çaresi

Ultra posse nemo obligatur
Kimse yapabileceğinin ötesinde zorlanamaz.

Ulula cum lupis, cum quibus esse cupis
Kurtlarla dolaşan ulumayı öğrenir.

Unum castigabis, centum emendabis
Bir hatanın önüne geçmek yüz tanesini engellemektir.

Urbi et orbi
Şehir için ve dünya için

Usus magister est optimus
Tecrübe en iyi öğretmendir.

Ut ameris, amabilis esto
Sevilmek için sevecen ol.

Ut sis nocte levis, sit cena brevis
Eğer iyi bir gece geçirmek istiyorsan, akşam yemeğini kısa tut.

Ut supra
Yukarıdaki gibi

Uti, non abuti
Kullan ama suistimal etme

V

Vade mecum
Rehber kitapçık, el kitabı

Vade retro satana
Geri çekil, şeytan.

Væ victis!
Yazık yenilenlere

Vasa vana plurimum sonant
En fazla sesi boş çanaklar çıkarır.

Veni vidi vici
Geldim, gördüm, fethettim

Verba docent, exempla trahunt
Kelimeler öğretir, örnekler yol gösterir.

Verba volant, scripta manent
Söz uçar, yazı kalır.

Verbatim
Kelimesi kelimesine.

Veritas odium parit
Dürüstlükten nefret doğar.

Veritas odium parit, obsequium amicos
Dürüstlük düşmanları

Veritatem dies aperit
Zaman gerçeği açığa çıkarır.

Versus
- e doğru

Veto
Engelliyorum.

Vi Veri Veniversum Vivus Vici
Gerçeğin gücü evreni fethettirir.

Vice versa
Karşılıklı olarak

Vide supra
Daha yukarsını gör.

Video meliora proboque deteriora sequor
İyi yolu görüyor ve takdir ediyorum, ancak kötü yolu seçiyorum.

Vinum aqua miscere
Şarabına su katmak

Vir prudens non contra ventum mingit
Akıllı adam rüzgara karşı işemez.

Vir sapit qui pauca loquitur
Geçek bilge az konuşandır.

Virtus post nummos
Erdemden önce para

Visita Interiora Tellus Rectifacando Inveniens Occultam Lapidem.
Dünyanın merkezini ziyaret et, orada gizli taşı bulacaksın

Volens nolens
İsteniyor mu istenmiyor mu ?

Vox clamans in deserto
Çölde haykıran bir ses

Vox populi vox dei
Halkın sesi Tanrının sesidir.

Votum solvit libens merito (V.S.L.M.)
Adağını yerine getirdi.

Vulgum pecus
Bayağı insanlar

Vulnerant omnes, ultima necat
Her geçen dakika yaralar, sonuncusu öldürür.

Vulpes pilum mutat, non mores
Tilkinin derisi değişir huyu değişmez