Tüm Avrupa ülkelerinde ve ABD’de “Early intervention” diye adlandirilan “erken müdahale” kavrami; erken teshis, tedavi ve rehabilitasyon yaklasimlarini içermektedir. Hedef kitle yasi 0-6 yas, bebeklik, erken çocukluk ve okul öncesi dönemi kapsamaktadir. Dogum öncesi, dogum sirasinda veya dogum sonrasi erken çocukluk döneminde (0-2 yas) meydana gelen problemler sonrasi olusan veya olusabilecek fiziksel ve zihinsel gelisim geriliklerinin erken teshis ve rehabilitasyonu ana hedeftir. Erken tani, erken rehabilitasyon olanagi saglar, bu da var olan problemin rehabilitasyonunu olumlu yönde etkiler. Altta yatan nedenin erken aydinlatilmasi ile eger tedavi mümkün ise gerileme duraklatilabilir yada önlenebilir. Kalitimla ilgili olgularda kardes tekrarlari önlenebilir. Ailenin erken bilgilendirilmesi çocuga gösterecegi ilgiyi olumlu yönde artirarak, onun gelisimini hizlandirabilir. Ülkemizde akraba evlilikleri, anne yasi, hamilelik döneminde olusan problemler, beslenme problemleri, olumsuz dogum sartlari, premature ve yenidogan servislerinin yetersiz olmasi, bulasici hastaliklar ve geçirilen travmalar 0-6 yas arasindaki çocuklarda özüre yol açabilecek fiziksel ve zihinsel yetersizliklere neden olmaktadir. Toplumun ana ögesi olan aile kavraminda biyolojik ve sosyolojik devamliligi saglayan çocugun beynindeki bir hasar, nörolojik bozukluklara neden olacak ve beraberinde getirdigi sorunlarla hem çocuk ve aileye, hem de topluma yansiyacaktir. Bu durum ileride özüre yol açarak aile eve çocugu fiziksel, sosyal ve psikolojik anlamda olumsuz yönde etkileyecek problemlerin erken dönemde tespiti ve rehabilitasyonu büyük önem tasimaktadir.

Erken müdahale multi-disipliner bir yaklasim olmalidir. Fizyoterapi yönünden erken rehabilitasyonu ele alacak olursak, fizyoterapi programina mümkün oldugunca erken baslanmasi, ileride olusabilecek kas tonusu bozukluguna bagli kas iskelet yapisinda olusacak deformiteleri, postür bozukluklarini azaltmakta, normal motor gelisimi hizlandirarak hareketliligin erken saglanmasina olanak vererek problemli çocugu ve aileyi psikolojik yönden desteklemektedir. Erken fizyoterapiye baslamanin ilerde olusacak eklem bozukluklari, kas zayifliklari ve durus bozukluklarini önleyerek motor gelisimi hizlandirir. Ayrica erken dönemde baslayan ev egzersiz programlari aile egitiminin motor gelisim açisindan destekleyici nitelik tasir. Gelecekteki özürü en aza indirmek amaciyla nöromotor bozuklugu olan yüksek riskli bebeklerde erken rehabilitasyon gereklidir. Fizyoterapi rehabilitasyon programinda ailenin de bulunmasi hedeflere ulasmayi hizlandiracaktir.

Bu nedenle, aileler rehabilitasyon yaklasimlarinin baslangicindan itibaren rehabilitasyon ekibinin çok önemli üyeleridir. Çocuk ve aile arasindaki iliskinin artmasi günlük yasam aktiviteleri ve sosyal iletisimde iyilesmeyi saglamaktadir. Aileler çocuklarina durumu kabullenmeleri ve bu problemle yasamalari konusunda yardimci olmalidirlar. Çocugun kendine güvenini gelistirmeye daha fazla çaba göstermeli ancak asiri koruyucu tutum gösterilmemelidir.

Erken dönem fizyoterapi ve rehabilitasyon uygulamalarinin önemi dünyada oldugu gibi ülkemizde de giderek artmaktadir. Erken dönem fizyoterapi ve rehabilitasyon programlari riskli bebeklerde dogar dogmaz baslamasi gereken bir süreçtir. Bu programlar yenidogan döneminde baslayip 12 aya kadar hastanede yenidogan ve çocuk servislerinde, fizyoterapi merkezlerinde veya fizyoterapist tarafindan önerilen ev programi seklinde uygulanan fizyoterapi yaklasimlarini içerir.

Erken dönem fizyoterapi programlarina “Riskli bebekler” dahil edilmektedir. Riskli bebekler, 37 haftanin altinda dogan prematüre bebeklerden, düsük dogum agirligina sahip zamaninda dogan veya çesitli nedenlere bagli gelisimde geriligin görüldügü bebekleri kapsayan bir gruptur. Gelisimsel gerilige sebep olan nedenlerden bazilari arasinda dogum sirasinda oksijensiz kalma, beyin kanamasi, solunum ve dogumsal kalp problemleri, sarilik, enfeksiyonlar, tekrarlayan nöbetler sayilabilir.

Normal çocukta motor, duyusal ve bilissel bütünlük gelisimin en önemli parçalarindandir. Herhangi bir nedenle bu bütünlügün bozulmasi degisik seviyelerde özür olarak ortaya çikabilmekte ve normal gelisimi olumsuz yönde etkilemektedir. Çocugun yasina uygun gelisim seviyelerinde problemlerin tanimlanmasinda, özel uygulamalara ihtiyaci olan çocuklarin belirlenmesinde, motor gelisim problemleri için riskli çocuklarin takibinde ve tedavi programinin etkisini ve yararini kanitlamada özel degerlendirme yöntemleri kullanilmaktadir.

Fizyoterapistler, riskli bebegin degerlendirmesinde altin rol oynarlar. Özellikle kaba ve ince motor gelisimde gecikmesi olan veya gelisimi süpheli bebekleri degerlendirirler. Bu degerlendirmelerin çocuklar için birçok önemli amaci vardir: gelisimdeki gerilikleri tanimlamak, çocuga özgü fizyoterapi uygulamalarini planlamak, çocugun ilerlemesini gözlemlemektir. Genellikle fizyoterapistler, erken rehabilitasyon programina karar verirken klinik deneyimlerini kullanirlar. Ancak bu karara mutlaka standart test sonuçlari yardim etmelidir.

Gelisimsel fizyoterapi degerlendirilmesi yasa uygun duyusal-motor cevaplari, motor becerileri ve koordinasyonu, gelisimsel postüral kontrol ve denge reaksiyonlarini, kas-iskelet durumunu içermelidir. Çocugun nöro-motor degerlendirmesi genellikle motor gelisim ve duyusal gelisim, kisisel ve sosyal gelisim ve dil gelisimi basliklari altinda incelenmektedir.