Zaman zaman hepimizin dikkatini çekmiştir, annesinin arkasına saklanan, konuşmaktan çekinerek yüzünü kapatan bir çocuk ya da okulda, derslerde sözlü sınavlarda performans düşüklüğü yaşarken yazılı sınavlarda daha başarılı olan çocuklar. Hepimizin sosyal ortamlarda konuşmak zorunda kaldığında yüzü kızaran bir arkadaşı olmuştur bugüne kadar ya da bu sorunu yaşayan bizzat bizizdir.

Utangaçlık çocukluk çağından başlayan ve tedavi edilmediği sürece kişinin tüm hayatını olumsuz etkileyecek olan, kişinin sosyal ortamlardan, insanlardan kaçmasına neden olabilecek bir duygudur. Utangaç insanlar, kolay arkadaş edinmede, duygularını başkalarına rahatça ifade etmede, topluluğa hitap etmede, yabancılarla ya da karşı cinsle biriyle konuşmada zorluk yaşarlar ve reddedilme, beğenilmeme korkusuyla kaçınma davranışı geliştirirler.

Literatüre bakıldığında; utangaçlığa neden olan faktörler arasında bebek ve çocukların yeni sosyal ortamlara fazla girmemiş olması bulunmaktadır. Daniels ve Plomin, bebek utangaçlığında bireysel farklılıkların kökenlerini araştırmışlar ve ailesel-kalıtsal faktörlerin utangaçlıkta etkili olduğu sonucuna varmışlardır. Aynı zamanda utangaç anneler, sosyal ortamlara karşı duydukları korku ve kaygı sonucu, yeni sosyal etkileşimlere girmemekte; dolayısıyla, çocuklarını da bu tür ortamlarda bulundurmamaktadırlar. Utangaç annelere sahip çocuklarda da, yeni yaşantılara ve insanlara açık olma, karşılaşma cesareti olmamakta; annelerle aynı şekilde kaygı ve korkuya kapılmaktadırlar. Bu da çocukların temelden utangaç yetişmelerine neden olmaktadır.

Anne-babası tarafından aşırı baskı ve disiplin altında eğitilen, aşırı korunan veya ilgisiz-reddedici bir tutumla davranılan çocukların ruhsal gelişimleri önemli aksaklıklara uğrayacak; bu çocuklar, sinirli, çekingen, hassas, duygusal kırıklıkları olan, bağımlı, güvensiz, isyankar ve ileride diğerlerine düşmanca tavırları olan yetişkinler olabileceklerdir. Aile ortamında çocuğa söz hakkı verilmemesi, çocuğun sevilmemesi, kendini ifade etmesine imkân sağlanmaması ve duygularının bastırması gerektiğine inandırılması, sürekli eleştirilmesi, mükemmeliyetçi davranılması, itaat isteği çocukların yaşamın ilk yıllarından itibaren içedönük, çekingen, utangaç olmalarına sebep olacaktır. Bu nedenle çocuklarımızı yetiştirirken baskıcı veya aşırı koruyucu tutum yerine demokratik ve kabul edici bir tutum benimsemeliyiz. Onların duygu ve düşüncelerini ifade etmelerine olanak tanımalıyız. Çocuklarımıza yaşlarına uygun sorumluluklar vererek onların başarı duygusunu yaşamalarını sağlamalıyız. Özgüveni gelişen çocuklar kendilerini ve duygularını her ortamda daha rahat bir şekilde ifade edeceklerdir.