Ebeveyn ve çocuklar farklı gelişim evrelerindeki birbirinden ayrı kişiler oldukları için gündemlerinde farklı şeyler vardır. Ebeveyn-çocuk ilişkisi tabiatı itibarıyla hiyerarşik bir ilişkidir ve ebeveynlerin çocukları üzerinde hem gücü hem de otoritesi vardır. İletişimin mümkün olması için anne babalar olarak bizim çocuklarımızın konuşmasına ve seslerini duyurmalarına izin vermemiz gerekir. Anne babaların sık sık sorduğu sorulara yanıt verirken aynı zamanda istemeden çocuklarının sesini nasıl bastırdıklarından da bahsedeceğim ve bu durumu nasıl tersine çevirebileceğinizi ve ergen çocuklarınızla nasıl daha iyi iletişim kurabileceğinizi anlatacağım.

Soru – Ergenlik çağındaki çocuğuma erişemiyorum; benimle konuşmuyor, kendi dünyasında. Ne yapabilirim?

Çocukluktan çıkmak ebeveynlerin, akrabaların ve sosyal grupların etkisinden çıkmak demektir. Bu da ergen yaşa gelen çocuğumuzun bizimle daha az vakit geçirmeye başlayacağını tahmin edebileceğimiz anlamına gelir. Çocuğumuzun değişen ihtiyaçlarına ayak uydurmayı öğrenmeliyiz. Aramızdaki mesafenin değişmesi gerekecektir. Çocuğumuzun arkadaşlarıyla daha fazla vakit geçirmeye ve kendi sosyal bağlamını oluşturmaya ihtiyacı vardır.

Ancak siz de çocuklarından “Beni anlamıyorsunuz!” sözünü duyan pek çok anne babadan biriyseniz bunun nedeni iki taraf arasında sürekli tekrarlanan yanlış anlamalar olabilir. Belki çocuğunuz sizinle konuşurken tepkiniz fazla sert veya ilgisiz geliyordur, çocuğunuz sizinle konuşmaya çekiniyordur veya konuşmaya istekli değildir. Ergenlerin tamamen içlerine kapanmalarının başka sebepleri de olabilir. Çocuğunuzu başkalarıyla karşılaştırıyor musunuz? Sevdiği kişilerden bahsederken kötü ifadeler kullanıyor musunuz (çocuğunuz size o kişilerle ilgili sorunlarını anlatıyor bile olsa)? Birinin sizi eleştireceğini, istemediğiniz halde size akıl vereceğini veya sizi başkalarıyla karşılaştıracağını, arkadaşlarınız hakkında kötü sözler söyleyeceğini, siz yavaş yavaş dünyadaki yerinizi öğrenmeye çalışırken size “Ben dememiş miydim?” diyeceğini bilseniz, onunla konuşmak ister miydiniz?

Sık sık düştüğümüz bir başka hata da sevdiklerimizin sorunlarını çözmeye çalışmaktır. Söylediğim şeyin başta akla yakın gelmediğini biliyorum ama çözüm önerileri getirmeyi kesmelisiniz. Çocuğunuzla anlamlı bir ilişki kurmak istiyorsanız daha çok dinlemeye ve daha az konuşmaya açık olmalısınız. Dinlerken amacınız çözüm bulmak ve sizden istenmediği halde akıl vermek değil anlamak ve paylaşmak olmalı. Çocuğunuz sizden yardım isterse o başka, o zaman böyle fırsatları akıllıca değerlendirerek sizden hangi düzeyde yardım istediklerini anlamalı, sonradan da yardımınızın onlara herhangi bir şekilde faydası olup olmadığını sormalısınız.

Ben, ergenlik çağındaki çocukları onlardan farklı olmaya başladığında ebeveynlerin bunu kabullenmelerine ve rahat olmalarına yardımcı oluyorum. Farklı olmak sağlıklı gelişim için bir kaynaktır. Çocuğunuzun yetişkinliğe eriştiği nokta, samimi ve dürüst bir şekilde sizden farklı düşünüp hareket edebildiği ve bu yüzden suçluluk hissetmediği noktadır. Bu sağlıklı sonucu akılda tutarak tavırlarımızı ona göre değerlendirmeli ve düzenlemeliyiz.

Anne babaların aileye evlilik yoluyla dışarıdan katılan yenge, enişte gibi bireylerin de çocukları üzerindeki etkilerini hoşnutlukla karşılamalarını öneririm. Bu kişiler aile kültürünü tamamlayarak aileye yakın ve güvenli bir alternatif oluştururlar.