Kişilik; hayatın zorluklarını ele almanın oturmuş bir yolu, diğer insanlarla ilişki kurmanın belirli bir tarzıdır.
Kişilik bozukluğu ise, kişilerin yaşadığı kültürün beklentilerinden sapan; kişinin sosyal ve iş yaşantısındaki işlevselliğini bozan, erken çocukluk döneminden itibaren ortaya çıkan, esnemeyen davranış örüntüleri ve içsel yaşantılarıdır. Kişilik bozukluğu olan hastalar hem çevre hem de kendilerini etkileyen, bununla ilişkili olarak derinliğine yerleşmiş, esnek olmayan uyumu bozucu özellikler gösterirler. Yani kişilik bozukluğu, kişinin özelliklerinin aşırılıkları ile tanımlanır.
Kişilik bozukluğunun ortak özellikleri; Süreğen huzursuzluk, değişken duygular, dengesiz ilişkiler, gerçekçi olmayan ve birbiriyle çelişen amaçlar, aşırı benmerkezcilik, eş duyum sorunları, sevememe, cinsel sorunlar ve değişik düzeylerde ahlaki sorunlar.
Kişilik bozukluklarının toplumda görülme sıklığı bozukluğun türüne göre değişkenlik gösterir. Toplumda görülme yüzdesi % 1 ile % 10 arasında değişmektedir. Türlerine göre erkekler ve kadınlar arasında görülme yüzdesinde farklılıklar gözlemlenmektedir. Erken çocukluk döneminden itibaren kazanılır ve erken ergenlik döneminde gözlemlenmeye başlanır.
Kişilik bozuklukları farklı kümeler halinde değerlendirilmektedir. Bunlar; A kümesi kişilik bozuklukları; paranoid, şizoid, şizotipal. B kümesi kişilik bozuklukları; antisosyal, sınır, histeriyonik, narsistik. C kümesi kişilik bozuklukları; çekingen, bağımlı, obsesif kişilik bozukluğudur.
Kişilik bozuklukları biyopsikososyal hastalıklardır. Bozukluğun tedavisinde ilaca yönelik biyolojik tedaviler, psikolojik problemleri çözmeye yönelik terapötik yaklaşımlar ve sosyal ilişkileri düzenlemeye yönelik psikoeğitim ve aile terapileri yer alır. Kişilik bozukluklarının erken çocukluk döneminden itibaren geliştiği, genetik kökenleri olduğu, ergenlik döneminde alevlendiği dikkate alındığında, tedavisinin uzun yıllar süreceği açıktır.
Kişilik bozukluğunun tedavisinin ortalama 1-4 yıl sürdüğü söylenebilir. Bu süreçte uzun süreli bireysel terapiyle birlikte grup terapileri ve aile terapileri uygulanabilir. Yapılan son araştırmalarda kişilik bozukluğunun terapilerinde psikodinamik, bilişsel davranışçı, diyalektik ve şema terapilerinin daha yararlı olduğu bulunmuştur. Terapilerin yanı sıra, hastalarda sıklıkla görülen duygulanımlarında dalgalanmalar, depresif dönemler, anksiyete krizleri gibi eşlik eden diğer psikiyatrik hastalıkları için ilaçla tedavi kullanılmakta, kendine zarar verme durumlarında hastane yatışı önerilmektedir.
Kişilik bozukluğu vakaları genellikle hastalık olarak görülmediği için yakın çevresi tarafından davranışlarını değiştirmesine yönelik baskı görmektedir. Üstelik davranım özelliklerini bilerek yaptıkları düşünülür. Bu durum hem hasta hem de hasta yakınları için stres vericidir ve daha farklı problemlere neden olur. Ailelerin yakınlarının hasta olduklarını kabul ettikten sonra, bu konuda çaba sarf etmeleri de tedavide önemli bir basamağı temsil etmektedir. Tedavi sürecinde ailelerin sabırlı, anlayışlı ve destekleyici olmaları önemlidir. Özellikle tedavi sürecinde sık sık uzman değiştirilmemesi ve ailelerin hekim ve psikoloğu, tedavi ekibi ile işbirliği içerisinde ortak çalışılması tedavide önemli bir basamağı teşkil etmektedir.