İŞİM, KARİYERİM, BEBEĞİM
AİLEMİN GELECEĞİ …
Çalışsın çalışmasın bir çok anne çocuk bakımında desteğe ihtiyaç duymakta. Üstelik özellikle büyükşehirlerde, hala, teyzeler gibi yakın akrabalar da eskisi kadar sosyal destek verememekte.
Bebeği olan anne bebeği ilgilenmek için uğraşırken var olan diğer sorumlukları ile ilgili de düzenlemelere ihtiyaç duymaktadır. Üstelik yeni gelen bebekten önce dünyaya gelmiş büyümeye çalışan çocuklar varsa onların ruh sağlığını düşünmek te önemli. Bu dönemde bebek bakımında anne babaların destek arayışları olmakta ve farklı çözümler devreye girmektedir.
14 yıllık meslek yaşantımda hep aynı soru ile karşılaştım.
Bebeğime kim baksın?
Yıllarca çok sayıda çocukta, bakan kişilerin etkilerini gözlemledim. Gelişim Psikolojisi Yüksek Lisans tez konumu bakıcı tutumlarının gecilmiş konulmaya etkisi üzerine çalıştım. Konu seçiminde bu deneyimlerin çok etkisi var. Tabii hocamın da katkısı büyük. Anne , baba,bakıcı, büyükanne, büyükbaba ,kreş bebeğin bakımında rol alıyor. Bakım verenler bazen birden fazla kişi de oluyor. Bakım veren kişilerde sorun varsa, çocuğun sorunlar yaşama ihtimali yüksek. Üstelik bakım veren kişilerin arasında tutum birliği olması da çok önemli. Anne baba ve diğer kişiler bebeğe ve çocuğa benzer yaklaşım sergilemeli.
Bebek ve çocuğun duygusal, bilişsel gelişiminde bakım veren kişinin önemi, o kadar geniş kapsamlı bir konu ki üzerine bir kitap yazmak mümkün.
Bakım veren kişilerde sorun olunca çocuklar ne gibi sorun yaşıyor?
Bu sorun bazen takıntılar oluyor. Bazen aşırı hareketlilik, bezen kekemelik, konuşmada gecikme. Uzun bir liste sayabilirim. Ama her bu tarz sorun yaşayan çocuğa bakım veren sorunludur diyemem .Sonuçta her çocuk kendine özgü öyküsü var.
Bebekliklerin duygusal gelişimi etkileyen faktörler nelerdir?
Bebeklik döneminde duygusal gelişimin sağlıklı olabilmesi olabilmesinde en önemli rol anne babaya düşmektedir. Günümüz koşullarında annelerin ve babaların çoğunun yoğun çalışıyor olması nedeniyle büyük anneler, büyük babalar , profesyonel bakıcılar ,kreşler de bebek bakımında rol almaktadır.Ama hiç biri anne babalık yapmaz.

Bebeklikteki bağlanma kavramı, çok önemlidir. Bağlanma süreci , anne-baba ve bebeğe bakım veren diğer kişilerin olumlu tepkilerin verilmesi ile olumlu yönde gelişir. Bebekte güven duygusunun yerleşmesinde , bakım veren kişililerin tutumlarının güven verici ve rahatlatıcı olması çok önemlidir. O nedenle bebeğe kimin baktığı kadar çok nasıl baktığı da çok önemlidir.

Bakan kişilerin duygu ve davranışlarının tümü sağlıklı bir bebek ve sağlıklı bir çocuk yetiştirmeyi de önemli rol oynar. Bu duygu ve davranışlar çocuğun zihinsel gelişimini ve bedensel gelişimi de etkiler. Bu nedenle bakan kişinin ruh sağlığı da çok önemli. Bu konuda uzun uzun konuşulabilecek bağlantılı bir konu
Depresyonda bir anne çocuğuna iyi bakım verebilir mi sizce.
Bir bebeği kaç aya kadarken bırakmak onun psikolojik gelişimi açısından tehlikeli? Şu kadarlık ken çocuğunuzu bırakmayın gibi bir öneriniz var mı? Neden?

Bebekle bebeğe bakım veren arasında gelişen ve bebekte güven duygusunu yerleştiren güçlü bir bağ vardır. İlk yılın ikinci yarısına kadar diye de anlatabileceğimiz 6 aydan sonraki dönemde bebek kendi ihtiyaçlarını karşılayan bakıcıya bağlanmaya başlar. Bu bağlanama süreci çocuğun, çocukluk ve ergenlik döneminde ortaya çıkan birçok psikopatolojinin kaynaklı sorun
bebeğin birincil bakıcısı ile olan ilişkisinin niteliği ile yakından ilgilidir. Bence literatürdeki bilgilerle deneyimlerimi birleştirerek düşündüğümde , net yaş söylemenin doğru olmadığını düşünüyorum.Ailenin dinamiklerine göre değişir. Bence bu bir aile çocuk danışmanlığı konusu. Profesyonel destek bu aşmada süreci kolaylaştırır. Bebeğin gelecekteki ruh sağlığı için sağlam bir yatırım yapılmış olur. Ama en az bir yaşına kadar mümkünse 2 yaşına kadar anne bakımı iyi olur.

*Anneye kendini ve çocuğunu/bebeğini bu sürece hazırlaması için tavsiyeleriniz var mı?
Küçük ayrılık süreçleri ile başlamak uygun olur. Bebek yarımsaat başkasının bakımında olduktan sonra annesinin geldiğini deneyimler .Sonra bu saat dilim aşmalı olarak açılır.Tabii bu hazırlıkta hangi yaştaki bir çocuktan bahsettiğimize göre değir. Dediğim gibi bu konu da yapılacak şeyleri yaşa ve aileye göre yapılandırmak gerekiyor.

Anneye bakıcı bulması konusunda tavsiyeleriniz var mı? Nelere dikkat edilmeli?
Bakıcının eğitimli olması önemli. Ama ben burada da bakıcının seçimi ve eğitimini uzman desteğiyle yapmayı şiddetle öneriyorum.
Anneanne/Babaanne gibi akrabaların bakma imkanı varken bebeği/çocuğu bir bakıcıya bırakmak doğru mu? Hangisini önerirsiniz?

Büyükanneler denetiminde, 25 yaşlarda ve üstü bir bakıcı öneririm. Büyükanneler çocuğun enerjisine yetişemiyor bence. Ama istisnalar da var.

Anne ve bakıcı arasındaki iletişim nasıl olmalı? Samimiyet ya da mesafe açısından…
Hep aynı soru. Asıl sorı Bu profesyonel bakıcı “nasıl biri?” Evinizde çalışan biri gibi değil ailenizin bir üyesi gibi saygı çerçevesinde iletişim kurmak gerektiğini söyleyebilirim.


Bebeğin/çocuğun bir süre sonra kendisinden uzaklaştığını bakıcısına daha fazla yakın olduğunu hisseden anne ne yapmalı? Tavsiyeleriniz neler?
Anne eve geldiğinde düzenli olarak çocuğuyla kaliteli vakit geçirmeye özen göstermeli . Çocuğuna daha çok vakit ayırmalı.

3-5 aylıkken bakıcıya ya da anneanneye/babaanneye bırakılan bir bebeğin ileriki yaşlarda anneyle ilişkisi etkileniyor mu?
Böyle olması gerekiyorsa annenin suçluluk duymaması önemli. Çocuğun yanında olabildiği zamanların kaliteli geçmesi. Ve Tabi ki bakım veren kişinin davranış ve tutumları çok önemli.


Bakıcıya önerilerir:
Çocuğa bakım veren herkesin ve tabi ki prefesyonel bakıcıların tutum birliği sağlamaya çalışması şart. Ayrıca evin içinde huzur ve sevgi önemli. Anne ile çocuğun bağının güçlenmesi bakıcının da desteklemesi gereken bir şey.Böylece sağlıklı ve daha pozitif bir çocuğa bakım verir.
Bir de bebekleri , çocukları elektronik bakıcı diye de adlandırdığımız televizyona maruz bırakmasınlar.

Uzman Psikolog
Burçin DEMİRKAN BAYTAR