Geçen hafta, bir aile benden yardım istedi. 10 yaşındaki kızları aileye yeni katılan yavru köpeğin canını yakıyordu. Bu hafta da bir başka aile bana küçük kardeşine kötü davranan bir ağabeyle ilgili sorular sordu. Bir başka yetişkin danışanım, ağabeyinin ona ve eşyalarına son derece saygısızca davrandığını anlattı. Bu konular üzerinde düşünürken kardeşler arası çekişme konusunda kafamda bir şekil belirmeye başladı. Bu örneklerin tümünün ortak noktası, anne babanın küçüklere karşı tutumuydu. Çocuklardan sorumlu olan büyükler birine aşırı düşkünken diğerini bir şekilde dışlıyorlardı.
Küçük kız ve ailesiyle ilk görüşmemizde, babanın yavru köpekten ne kadar yumuşak bir tavırla bahsettiğini fark ettim. Onun evde yavruya karşı çok nazik ve sevgi dolu davrandığını tahmin edebiliyordum. Oysa küçük kızı sık sık eleştiriyorlardı, o da büyük ihtimalle artık gözden düştüğünü düşünüyordu. Hem annenin hem de babanın ses tonlarından ve davranışlarından kızlarından memnun olmadıkları belli oluyordu. Kızlarına karşı tutumları yavru köpeğe karşı olanın tam tersi gibi görünüyordu.

Sizi bilmem ama ben o küçük kızın yerinde olsaydım o yavruyu kesinlikle kıskanırdım! Öyle görünüyor ki bu aile bir bebeğin gereksinimlerini kabul etmeyi ve karşılamayı biliyordu ama bebek büyüyüp bağımsızlık kazanmaya ve belli bir ölçüde bireysellik ifade etmeye başlayınca nasıl karşılık vereceklerini bilmiyorlardı.

Tabii ki çocukların önünde hayvanları sevmek güzeldir, çocukların örnek alabileceği bir davranıştır. Ancak ebeveynle çocuk arasındaki ilişki zarar görmüş olduğunda bu sistem çalışmaz. Bu ailede, özellikle baba kızlarının davranışlarını beğenmiyordu. Babanın tutumu ne kadar haşin ve dışlayıcı olursa, kızlarının davranışları da o derece sorunlu olacaktır.

Anne Babanın Tutumu ve Kardeş Çekişmesi Arasında Çok Yakın Bir İlişki Vardır

Bir çocuk için, olumsuz da olsa ilgi görmenin hiç ilgi görmemekten her zaman daha iyi olduğunu fark eden çok az ebeveyn vardır. Bir süre sonra çocuk bir ilişkiye dâhil olduğunu hissetmek için yaramazlık yapmaya başlar. Olumsuz ilgi kaçınılmaz bir şekilde önceden tahmin edilemeyen ve istenmeyen sorunlara yol açar. Kardeşinin canını yakan ağabeyle ilgili soruyu hatırlıyor musunuz? Acaba küçük kardeş idealize edilirken ağabey olduğundan kötü görülüyor olabilir mi?

Kardeşinin kendisine ve eşyalarına saygısızca davrandığını söyleyen yetişkin danışanımın durumunda olay böyleydi. Kendisi ailenin kusursuz çocuğuydu, kardeşi ise sorumsuz çocuktu. Çocukken kendi ağabeyimin de bana duygusal açıdan eziyet ettiğini ve benim sıkıntımdan zevk aldığını hatırlıyorum. Ne ben kusursuz bir çocuktum ne de ağabeyim yaramazın tekiydi. Ama yine de şunu düşünmeden edemiyorum: Anne babamız kendi anne babaları tarafından desteklenerek büyütülmedikleri için çocuk yetiştirme konusunda iyi deneyimleri yoktu, o da ailenin ilk çocuğuydu, acaba bu tecrübesizlikten kaynaklanan sorunlar mı yaşıyordu?

Bir bebeği, bir kedi ya da köpek yavrusunu sevmek kolaydır. Doğa bize neredeyse her türün zayıf ve tatlı yavrularını sevmemiz için gereken hormonları kendiliğinden verir. Bağımsızlığını kazanma yolunda denemeler yapan, yeni beceriler edinirken hatalar yapan çocuğumuza koşulsuz bir sevgi beslemeye devam etmek ise kendiliğinden olmaz. Bunun tek nedeni geçmişte aldığımız yaraları iyileştirmek için geliştirdiğimiz savunma düşüncelerinin ve inanışlarının bize engel olması değildir. Bir nedeni de olumlu, destekleyici davranışlar geliştirmek için dayanak olarak kullanacağımız yeterli örneğimiz, rol modelimiz bulunmayışı olabilir.

Anne ve Babalar! Çocuğunuzun Onayınıza ve Sevginize İhtiyacı Var

Çocuğunuz vücutça bebekken olduğu kadar küçük ve savunmasız olmayabilir ama büyümenin zorluklarıyla başa çıkabilmek için size hâlâ eskisi kadar, hatta belki eskisinden de daha fazla ihtiyacı var. Çocuğunuz hayvanlara kötü davranıyor ya da kardeşine eziyet ediyor ve pişmanlık göstermiyorsa, siz de ne yapacağınızı bilemiyorsanız – kendinize şu soruları sorun: Çocuğunuz kendisini haksızlığa uğramış hissediyor olabilir mi, bunun nedeni ne olabilir, neye içerlemiş ya da hınçlanmış olabilir? Yaptığı şeyler için onu sık sık azarlıyor musunuz? Onu kabullendiğinizden çok eleştiriyor musunuz? Onunla ne kadar konuşuyorsunuz, ne sıklıkla ona sevgiyle dokunuyorsunuz? Bir hata yaptığı zaman ne sertlikte cezalandırıyorsunuz, çabuk ve tutarlı bir şekilde barışıyor musunuz? Kıskançlık, öfke, üzüntü gibi duygularını size güvenli bir şekilde ifade edebiliyor mu? Çocuğunuzun bu duygularını ne şekilde ele alıyorsunuz? Kendinizdeki bu tür duyguları ne şekilde ele alıyorsunuz?

Bunlar çok önemli sorular, eğer bir fark yaratmak istiyorsak bunları etraflıca düşünmeliyiz. Kendi davranışlarınızı dikkatle inceleyin. Güvendiğiniz bir yetişkinden sizi çocuğunuzun ve hayvanınızın yanındayken gözlemlemesini isteyin. Eğer bir çocuğun duygusal ihtiyaçlarını yaşına uygun bir şekilde karşılayabilirseniz o da sizi örnek alır ve hayvanlara iyi davranır. Çocuklar anne babalarının aynasıdır derler. Çocuğunuz hayvanlara veya kardeşlerine kötü davranıyorsa size sizin kendisine davranış şeklinizi nasıl deneyimlediğini gösteriyor demektir. Acaba siz de küçükken bazen dışlanma ve reddedilme yaşamış olabilir misiniz?