SORULARLA CİNSEL İŞLEV BOZUKLUĞU (Ya viagra işe yaramazsa?)
Cinsel işlev bozukluğu nedir, sıklığı ne kadardır?
Cinsel işlev bozukluğu yaşlanmayla birlikte sıklığı artan ve erkeklerin yaklaşık dörtte birinde ortaya çıkabilen bir problemdir. Hastanın psikolojik durumundan kaynaklanabileceği gibi, damar tıkanıklığı yapabilen diyabet, hipertansiyon ve ateroskleroz gibi hastalıklara bağlı olarak da gelişebilir. Çok az bir kısmı da hormonlardaki değişikliklere bağlıdır. Bu gurup en kolay düzeltilebilen hastalardır. Cinsel girişimlerin dörtte birine yakınında başarısız olunması durumunda cinsel işlev bozukluğundan bahsedilebilir. Aşağıdaki basit sorgulama, hastalığın psikolojik nedenlerden veya sistemik bir hastalıktan kaynaklandığı konusunda çok yol göstericidir.
Tablo 1: Cinsel işlev bozukluğu psikolojik ve organik ayrışım sorgulaması.

Psikolojik Organik
Başlangıç Genellikle ani Çoğunlukla ilerleyici
Sabah sertliği Var Yok
Eş veya partner Sadece birine karşı Tüm deneyimlere karşı
Diğer uyaranlara bağlı sertleşme Var Yok
Hastalara ne tür tetkikler yapılır?
Hastanın yakınmaları dinlenir ve diyabet, hipertansiyon, kalp hastalıkları ve kullandığı ilaçlar sorgulanır. Sistemik serolojik kan testleri yanı sıra hormon düzeylerine bakılır. Cinsel isteksizlik araştırılır.
Teferruatlı incelemelere geçmeden önce hastalara 4 veya 6 doz viagra benzeri ilaçlar günde tek dozdan fazla olmamak kaydıyla önerilir. Bu uygulama hastaların %70 de sorunu zaten çözer. Nörolojik defekti olanlarda başarı yüksek iken, diyabet gibi sistemik hastalıklarda başarı daha azdır. Dikkat edilmesi gereken durum, nitrat içeren kalp ilaçlarını kullanan hastalar unstable anjinası olanlarda bu ilaçlar kesinlikle kullanılamazlar.
Sağlıklı yaşam önerileri tedavisi nedir?
Sağlıklı yaşam önerileri tedavisi, hiçbir istenmeyen etkisi olmayan en etkili tedavi yöntemidir. Diyet ve düzenli spor uzun süreçte, daha fit bir vücuda sahip olmayı sağladığı gibi, cinsel işlevde iyileşmede gerçekleşir. Yaşam modifikasyon tedavisi cinsel işlev bozukluğu olan hastaların % 30 da tedavi edicidir. Bu tedavi yöntemi viagra dan daha az etkili olmakla birlikte, diğer risk faktörlerini ortadan kaldırdığı için daha üstündür.
Dorsal ven bağlanması tedavisi etkin midir?
Viagra ve benzeri ilaçların etkili olmadığı hastalar daha fazla hayal kırıklığı yaşar ve çoğunlukla boş vermişliği tercih ederler. Bu ilaçlarla kısmi sertleşme elde edilen hastalarda, penisten kirli kanı götüren derin dorsal venin bağlanması ile, önemli bir kısmında ilaca ihtiyaç duyulmadan, geri kalanlarda ise viagra benzeri ilaçlarla birlikte cinsel işlevde anlamlı düzelme elde edilebiliyor.
Tablo 2: İlaçların kullanım şekilleri, etkinlik ve yan etkileri
İlaç Etki başlama Etki aralığı Avantajları Dezavantajları Maliyeti
Sildenafil (Viagra) 30–60 dk 4 saat Tablet, %70 cevap, çok az yan etki Nitrat kullanan ve unstable anginalı kalp hastalarında sakıncalı 15 YTL/Tablet
Vardenafil (Levitra) 15–30 dk 4 saat Tablet, %70 cevap, minimal yan etki Nitrat kullanan ve unstable anginalı kalp hastalarında sakıncalı 15 YTL/Tablet
Tadalafil (Cialis) 30–45 dk 36 saat Tablet, %70 cevap, minimal yan etki Nitrat kullanan ve unstable anginalı kalp hastalarında sakıncalı 15 YTL/Tablet
Alprostadil ampül (Caverject, Edex) 5–15 dk 60 dk %80’e varan cevap minimal yan etki Penise iğne yapılması tek istenmeyen durumdur 15–30 dolar
Alprostadil üretral fitil (MUSE) 5–15 dk 30–60 dk %50’ye varan etki Uygulama beceri istiyor. Minimal yan etki 17–25 dolar
Vacuum pompası hemen 10-15 dk %90’a varan etki Eğitim gerekiyor 150–450 dolar total maliyet
papaverin 5-10 dk 60 dk %95’a varan etki Peniste ağrı, 3 – 5 YTL
(Lue TF, New England Journal of Medicine, 2000; 342:1802–13)
Penil enjeksiyon tedavisi nasıl uygulanır?

Şekil 1: Penil enjeksiyon

Papaverin ve PGE1 (Alprostadil) doktorun hastaya göre ayarlayacağı dozda direkt enjeksiyon şeklinde penise yapılır. Uygulamadan 5 – 10 dk içerisinde sertlik elde edilir. Setliğin 4 saatten uzun sürmesi halinde, hasta hastaneye başvurarak tıbbi yöntemlerle yumuşamanın elde edilmesi zorunludur. Aksi takdirde uzamış sertlik hastalığı sonucu kalıcı cinsel işlev bozukluğu gelişebilir.
İdrar kanalına fitil yerleştirme tedavisi nasıl uygulanır?

Şekil 2: İdrar kanalına fitil yerleştirilmesi

Firma tarafından sağlanan bir aparat kullanılarak fitil idrar kanalına yerleştirilir. Bu yöntemle sadece PGE1 (alprostadil) uygulanır. İdrar kanalında yanma gibi hafif yan etkiler görülebilir.
Vakum ereksiyon pompası nasıl uygulanır?

Şekil 3: Vakum ereksiyon pompası

Vakum ereksiyon cihazı, dikkatli ve usulüne uygun olarak kullanıldığında etkin ve güvenilir bir yöntemdir. Elastik bant penis köküne yerleştirilir ve 15 dk daha uzun süre tutulmaz.
Penise yerleştirilen protezler, devamlı sertlik oluşturanlar veya şişirildiğinde sertlik oluşturan protezler olmak üzere başlıca iki prensipte çalışan silikon çubuklardır.
Cinsel İşlev bozukluğu skorlama sistemi nasıl kullanılır?
1. Yeterli sertlik elde edebileceğinize güveniniz ne kadardır?
Çok düşük = 1
Düşük = 2
Orta = 3
Yüksek = 4
Çok Yüksek = 5
2. Cinsel uyarılma ile sertlik oluştuğunda, ne kadar sıklıkta duhul için yeterli oluyor (Duhul oluşuyor)?
Cinsel aktivitem yok = 0
Hemen hemen yok veya yok denecek kadar az = 1
Ancak yarısından azında = 2
Yarıya yakınında = 3
Yarısından çoğunda= 4
Hemen hemen daima veya daima = 5
3. Cinsel ilişkide duhul olduktan sonra, ne kadar sıklıkla işlevi devam ettirebiliyorsunuz?
İlişkiye giremiyorum = 0
Hemen hemen yok veya yok denecek kadar az = 1
Ancak yarısından azında = 2
Yarıya yakınında = 3
Yarısından çoğunda= 4
Hemen hemen daima veya daima = 5
4. Cinsel ilişkide ilişkiyi tamamlamaya yetecek ereksiyonu ne kadar sıklıkla devam ettirebiliyorsunuz?
İlişkiye giremiyorum = 0
Hemen hemen yok veya yok denecek kadar az = 1
Ancak yarısından azında = 2
Yarıya yakınında = 3
Yarısından çoğunda= 4
Hemen hemen daima veya daima = 5
Skorlama: Cevaplara karşılık gelen puanları toplayınız. Skorunuz 21 veya altında ise cinsel işlev bozukluğunuz vardır ve bir üroloji uzmanına görünmeniz gerekiyor.
(Kaynak: IIED)
Doç. Dr. Enver ÖZDEMİR, Üroloji, Üro-onkoloji Uzmanı
Fırat Üniversitesi Hastanesi
drenver@enverozdemir.com