Sorularla Çocuklarda Cinsel İstismar
ÇOCUK İSTİSMARI
Cinsel istismar, duygusal ve bilişsel olgunluğa erişmemiş çocuk ve gencin tam olarak anlayamadıkları, bilerek onaylamadıkları, sosyal tabuları ve aile içi kuralları çiğneyen eylemlere karıştırılmasıdır. Başka bir anlatışla, çocuğun, bir erişkininin cinsel gereksinim ya da isteklerinin doyumu için cinsel nesne olarak kullanılması ya da kullanılmasına göz yumulmasıdır. Çocuğun, ailenin bir bireyi ya da bireyleri tarafından cinsel amaçlar uğruna kullanılmasına ise ensest - aile içi sevi denmektedir.
ÇOCUKLARDA CİNSEL TACİZİ ARTIRAN ETMENLER NELERDİR?
1- Düşük gelir
2- Çocuğun sosyal izolasyonu
3- Üvey baba
4- Daha çok tutucu görünen babalar
5- Çocuklarına fiziksel olarak dokunmayan babalar
6- Anne yokluğu
7- Eğitimi düşük anne
8- Cinsel konularda cezalandırıcı anne
TACİZE UĞRAYAN NE HİSSEDER?
1-“Her şey gizli kalmalı” (aile yıkılabilir)
2- Çaresizlik, sevgi objesini kaybetme korkusu; kendini suçlama ve kendinden nefret etme.
3- Tutsaklık ve süreklilik varsa çocuk bu duruma adapte olabilmek için uzun dönemde patolojik bağımlılık, kendine zarar verme davranışları, dissosiasyon (yabancılaşma hissi), çoğul kişilik gibi savunma mekanizmaları geliştirir.
İSTİSMARCI KİMDİR?
İstismarcı hemen her zaman erkektir ve çocuğun ailesinden biri ya da tanıdığı bir kişidir. Cinsel taciz aile içinde ebeveynler, üvey ebeveynler, kardeşler, eş akrabası tarafından; aile dışında ise arkadaş, komşu, çocuk bakıcısı, öğretmen ya da nadiren yabancı biri yapılabilir. Bunlar genellikle çekingen, kendine güveni ve saygısı olmayan kişilerdir.
CİNSEL İSTİSMAR KAPSAMINA GİREN DAVRANIŞLAR NELERDİR?
Cinsel istismar kapsamına giren davranışlar çok geniş bir yelpaze üzerinde yer alırlar ve üç sınıf altında toplanabilirler:
DOKUNMANIN OLMADIĞI İSTİSMAR DAVRANIŞLARI: Sözel olarak cinsel uyarı, teşhircilik, çocuğa pornografik yayınlar ya da bilerek cinsel içerikli davranışları izlettirme, cinsel muayeneye zorlama ve pornografik yayınlarda kullanılması
DOKUNMANIN OLDUĞU İSTİSMAR DAVRANIŞLARI: Uzayan ve aşırı bir biçimde yakınlık içeren öpme, okşama, çocuğun yetişkinin cinsel organına dokunmaya zorlanması, bir yetişkinin çocuğun cinsel organına tıbbi bir amaç olmaksızın cinsel amaçla dokunması
CİNSEL BİRLEŞMENİN OLDUĞU İSTİSMAR DAVRANIŞLARI: Her türlü cinsel ilişki, çocuğun fuhuşa teşvik edilmesi
ÇOCUKLAR YAŞADIKLARINI NEDEN SÖYLEMEZLER?
• Kendilerine inanılmayacağından korkarlar.
• Başlarının belaya gireceğinden korkarlar.
• İstismarcının tehditlerinden korkarlar.
• İstismarcıyı korumak isteyebilir, sevebilir ama yaptıklarını sevmezler.
• Nasıl anlatılacağını bilmeyebilirler.
• Cinsel davranışların yanlış olduğunu bilmeyebilirler.
• Arkadaşları tarafından dışlanabileceklerinden korkarlar.
• Homoseksüel olarak adlandırılabileceklerinden korkarlar.
• Büyüklerle (otorite figürleriyle) cinsel
• konuları konuşmaktan utanırlar, korkarlar.
• Gammaz olarak adlandırılmak istemezler.
• İyi çocukların cinsellikle ilgili sözcükleri kullanmasının doğru olmadığı söylenmiştir.
ÇOCUKLAR SONUNDA NASIL SÖYLERLER?
• İstismarın derecesi, sıklığı artar ve çocuğu korkutursa,
• Cinsel istismardan korunmayla ilgili bilgi alırsa ve kendisine yapılanın doğru olmadığını fark ederse ve söylenmesi gerektiğini öğrenirse,
• Çocuklar sırlarını en yakın arkadaşları ile paylaşmak isteyebilirler.
• Kardeşleri kendisinin ilk istismar edildiği yaşa gelmişse onları korumak maksadıyla;
• Ergenliğe gelmişse hamilelikten korkar ya da istismarcının baskısından kurtulmak için,
• Çocuk güvenebileceği ve kendisi ile yakından ilgilenen bir yetişkinle karşılaştığı zaman,
• Fiziksel bir yakınması (üriner enfeksiyon vb.) sonrası doktora gittiğinde.
CİNSEL İSTİSMARIN DUYGUSAL VE DAVRANIŞSAL GÖSTERGELERİ NELERDİR?
KÜÇÜK ÇOCUKLARDA:
• Hiperaktivite
• Aşırı talepkar olma
• Mutsuzluk, kaygı, ağlama
• Öfke patlamaları
• Aşırı derecede itaatkar olma
• Hiçbir şeye ilgi göstermeme, sanki bir rüya aleminde yaşama
• Diğer çocuklara ya da oyuncaklara karşı cinsel içerikli davranışlarda bulunma ve öfkeli, saldırgan ya da kontrolcü bir biçimde davranma
• Davranışlarda gerileme; parmak emme, yatak ıslatma gibi
• Cinsel organıyla çok fazla meşgul olma
• Kendisine bakan kişinin eteğine yapışma ya da aşırı bağımlı bir hale gelme
• Uyku bozuklukları: kabuslar, yatağa gitmekten korkma, çığlık atarak uyanma, fobiler
• İştahta değişiklik
• Daha önce tanıdığı bir kişiyle yalnız kalmaya aşırı tepki gösterme
• Evin belli bir bölümünden, belli bir kişiden ya da belli cinsiyette olan biriyle yalnız kalmaktan korkma
• Ortada görünen bir neden olmaksızın bir akrabanın ya da arkadaşın evine gitmeyi reddetme
• Yabancılara karşı aşırı derecede yakınlık gösterme
• Yaşıyla orantılı olmayan cinsel davranışlar, oyunlar ya da konuşmalar sergileme, cinsel içerikli resimler çizme
• Fiziksel bir neden olmaksızın baş ağrısından, mide bulantısından şikayet etme
• Ani huy değişikliklerinin olması
• Okul başarısının gerilemesi
• Dikkati yoğunlaştıramama
• Akranlarıyla ilişkilerinin bozulması ya da arkadaş edinmede zorluklar
• Olayı anımsatan yerler, kişiler, görüntüler ve konuşmalardan kaçınma
• Yineleyici oyunlar (olay sırasında yaşadığı sıkıntıyı oyun sırasında yenerler, çünkü oyunu kendileri yönlendirebilirler)
• Zayıf benlik imajı ve benlik saygısının olmaması
• Sosyal etkinliklere katılmada gönülsüzlük
• Başkalarına güvenememe
ERGENLERDE:
• Arkadaş ilişkilerinin bozulması
• Okul başarısının gerilemesi
• Dikkati yoğunlaştıramama
• Okuldan kaçma
• İçe kapanma
• Fizyolojik nedeni olmayan baş ağrıları, mide bulantıları
• İnsanlara güvenememe
• Hiçbir şeyden keyif alamama
• Depresyon
• İntihar düşünceleri ya da girişimleri
• Kendine zarar verici davranışlar içine girme, madde ya da alkol bağımlılığı
• Kişisel bakımın ihmal edilmesi
• Zayıf benlik algısı ve benlik saygısının olmaması
• Yeme ve uyku bozuklukları
• Saldırgan bir biçimde davranma
• Cinselliğe, hamileliğe ya da cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı ani ve aşırı ilgi
• Cinsel içerikli davranışlarda bulunma
CİNSEL İSTİSMARIN ETKİLERİ NELERDİR?
DUYGUSAL TEPKİLER: Aldatılmışlık, kızgınlık, suçluluk, utanç, korku, kendini suçlama, güçsüzlük, çaresizlik, kendi duygu ve algılarına güvenememe, duygusal açıdan kendini kapama, kendine ilişkin olumlu yanları görememe, düşük benlik saygısı, mükemmeliyetçilik, sevgi verme ve almada zorluk, ne olduğuna ve istismarcıya ilişkin karmaşık duygular, kirlenmişlik hissi, güvensizlik, kaygı, başına gelenlerden gizlice zevk aldığından dolayı endişelenme, iyiymiş gibi görünme
İLİŞKİ PROBLEMLERİ: ‘hayır’ diyememe, başkalarına güvenememe, kendini ve/veya başkalarını idealize etme ya da değerinden az görme, kendini izole etme ya da aşırı bağımlı bir hale gelme
İNANÇLARIN SARSILMASI: İstismarın her türü, özellikle de cinsel istismar, çocuğun ya da ergenin yaşamını sürdürebilmesi, sağlıklı gelişebilmesi ve ilişkiler kurabilmesi için gerekli olan temel inançlarını sarsar
ANNE VE BABALARIN DUYGULARI NELERDİR?
• Kızgınlık, suçluluk, öfke
• Şok, inanamama
• Çocuktan uzaklaşma
• Çaresizlik
• Yas, aldatılmışlık
• İntikam
NEDEN BAZI ÇOCUKLARDA HİÇ BELİRTİ GÖRÜLMEZ?
• Deneyim, belirti çıkaracak düzeyde olmayabilir.
• Bu çocuklar istismara ilişkin güçlüklerle baş edebilecek güçte, korunma düzeyi yüksek çocuklar olabilirler.
• Henüz klinisyenler ve araştırmacılar istismarın neden olabileceği sorunları nasıl ortaya çıkarabileceklerini tam olarak bilmiyor olabilirler.
• Çocuklar “kaçınma savunma düzeneğini” kullanarak, istismara ilişkin çatışma ve sıkıntıları başarılı bir biçimde bastırabilir ve bu yol kısa süreli de olsa işlevsel olmuş olabilir.
CİNSEL İSTİSMARIN ETKİSİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER NELERDİR?
İstismarın süresi ve sıklığı: Cinsel istismar, ne kadar uzun sürer ve ne kadar sıklıkla olursa duygusal ve cinsel etkileri o denli ciddi olur.
Cinsel ilişkinin türü: Cinsel birleşmenin yer aldığı istismar en fazla zarar verendir.
Güç ve saldırganlığın kullanılması: Ne kadar çok güç ya da şiddet kullanılırsa etkileri o denli ağır olacaktır.
Yaş Faktörü: Uzmanlar arasında yaş faktörünün etkisi konusunda fikir ayrılığı vardır. Bazı uzmanlar istismara uğrayan çocuğun yaşı ne kadar küçükse bu olayın o denli çok zarar vereceğine inanırken diğerleri, küçük çocukların duygusal olarak daha fazla desteğe sahip olduğuna, dolayısıyla yaşın büyümesiyle etkilenmenin daha fazla olacağına inanırlar.
İstismarcının çocukla ilişkisi: İstismar eden kişinin çocuğa yakınlık derecesi arttıkça istismarın etkisi de artar.
Çocuğun direnmemesi ya da olaya isteyerek katılması: Her iki durumda da çocuk sonradan daha fazla acı çeker.
Olay açığa çıktıktan sonra destek alınmaması: Çocuk olayı anlattıktan sonra destek almazsa, cinsel istismarın etkisi, olayı bir sır gibi saklayan çocuğa nazaran daha ciddi ve uzun süreli olmaktadır.
Ebeveynlerin tepkisi: Çocuk, eğer ailesi onu suçlamak, inkar etmek ya da istismarın etkisini hafife almak gibi olumsuz tepkiler gösterirse daha fazla travmaya maruz kalmaktadır
Kurumsal tepki: Çocukla ilgili kurumların çocuğun yaşadığı cinsel istismara maruz kalmasına karşı olumsuz ya da duyarsız bir tavır takınması da istismarın olumsuz etkilerine katkıda bulunmaktadır.
İSTİSMAR SÜRECİNİN AŞAMALARI NELERDİR?
1. HAZIRLIK
• Çocuk ile yalnız kalma, yalnız kalmaya olanak yaratma
• Kandırma, güven sağlama, çocuktan yardım isteme
• Çocuğa cinsel ilişkiyi oyun, doğal bir etkinlik sevgi göstermenin bir biçimi gibi sunma, şiddet ya da tehdit kullanma
2. CİNSEL ETKİLEŞİM
• Çıplaklığa maruz bırakmak
• Dokunma, okşama
• Cinsel ilişki
3. GİZLİLİK
Amacı:
• Aile sisteminin korunması
• Failin kendini koruması
• Failin cinsel eylemi tekrarlayabilmesi
4. AÇILMA- ORTAYA ÇIKMA
a) TESADÜFEN
• Başka ruhsal belirtiler
• Çocuğun yaşca küçük çocuklarla ya da yaşıtlarıyla oynadığı tekrarlayıcı cinsel içerikli oyunlar
• Görülme
• İhbar
• Gebelik
• Cinsel ilişki ile bulaşan hastalıklar
• Çocuğun yaşına uygun olmayan bir biçimde cinsel bilgi ve davranışlar sergilemesi
• Fiziksel yaralanma
b) PLANLANARAK
5. ÖRTBAS ETME
Namus kavramı: Olaydan toplumun haberdar olmasını ve tedavi girişimini engelleme.
• Sistemin kendini koruması
• Çevre baskısından korunma
• Çocuğun başına gelen olayın inkarı
• Çocuğun suçlanması
• Çocuğun sistem içinde izole edilmesi
• Çocuğun verdiği ifadenin güvenirliğinin azalması
• Davanın düşürülmesi yönünde girişim
NEDEN ÇOCUKLAR İSTİSMAR EDİLDİKLERİNİ SÖYLEMEZLER?
• Ona kimsenin inanmayacağından korkarlar.
• Cinsel istismarın kendi hataları olduğundan ve bu yüzden başlarının belaya girmesinden korkarlar.
• Bu davranışlardan hoşlanmadığı halde, istismar eden kişiyi sevebilir ve onun başının belaya girmesinden korkabilir.
• İstismar eden kişi tarafından tehdit edilmiş; korkutulmuş olabilir.
• Bazı çocuklar bunun yanlış olduğunu bilmeyebilir.
• Daha büyük çocuklar bu konuda konuşmaktan utanç duyabilir.
• Çocuk konuşmak için uygun zaman, zemin ve kişi olmadığını düşünebilir.
• Çocuk, böyle bir şeyi nasıl anlatacağını bilmeyebilir.
CİNSEL İSTİSMAR AÇIKLANDIĞINDA NE YAPMALI?
Duyulduğunda önce ona inanmalı. Çocuklar cinsel taciz konusunda yalan söylemeyi bilmezler. Olanları anlatabilmenin ne kadar güç olduğu bilinmeli ve ona anlayış gösterilmeli.
Çocuklar yaşadıkları olayı arkadaşlarına oyun gibi anlatıp gösterebilirler, buna engel olunmamalı. Bu çocuğa iyi gelecektir. Olan bitenin onun suçu olmadığı ona söylenmeli.
Sakin olmaya çalışmalı. Çocuk tedirgin olmamalı. Tedirgin olan çocuk olayı yeniden kapatabilir, susabilir.
Yetişkin ve çocuk için bilgi ve yardım istemek gerekir. Bunun için de en güvenilen yakınlar, arkadaşlar ve uzmanlar yardımcı olabilirler.
EBEVEYNLERİN ÇOCUKLARINA CİNSEL İSTİSMAR KONUSUNDA VEREBİLECEKLERİ İLETİLER NELERDİR?
• Sen özel ve önemlisin.
• Bedenin sana aittir.
• Bedeninde çok özel olan yerler var. Eğer birisi buralara dokunmak isterse ona ‘HAYIR’ deme hakkına sahipsin. Bu tanıdığın, sevdiğin bir yetişkin olsa da ben sana ‘HAYIR’ deme iznini veriyorum.
• Duygularına kulak ver. İnsanlar sana dokunduklarında ve sen bundan hoşlanmıyorsan duygularına güven.
• Eğer biri seni rahatsız ederse bunu hemen gelip bana söylemeni istiyorum. Sana söz veriyorum: söylediğin herşeye inanacağım.
• Eğer biri, doğru olmayan bir biçimde sana dokunursa bu senin hatan değil. 0 yetişkin sana ne yaparsa yapsın senin hatan değil.
Cinsel istismar, duygusal ve bilişsel olgunluğa erişmemiş çocuk ve gencin tam olarak anlayamadıkları, bilerek onaylamadıkları, sosyal tabuları ve aile içi kuralları çiğneyen eylemlere karıştırılmasıdır. Başka bir anlatışla, çocuğun, bir erişkininin cinsel gereksinim ya da isteklerinin doyumu için cinsel nesne olarak kullanılması ya da kullanılmasına göz yumulmasıdır. Çocuğun, ailenin bir bireyi ya da bireyleri tarafından cinsel amaçlar uğruna kullanılmasına ise ensest - aile içi sevi denmektedir.
ÇOCUKLARDA CİNSEL TACİZİ ARTIRAN ETMENLER NELERDİR?
1- Düşük gelir
2- Çocuğun sosyal izolasyonu
3- Üvey baba
4- Daha çok tutucu görünen babalar
5- Çocuklarına fiziksel olarak dokunmayan babalar
6- Anne yokluğu
7- Eğitimi düşük anne
8- Cinsel konularda cezalandırıcı anne
TACİZE UĞRAYAN NE HİSSEDER?
1-“Her şey gizli kalmalı” (aile yıkılabilir)
2- Çaresizlik, sevgi objesini kaybetme korkusu; kendini suçlama ve kendinden nefret etme.
3- Tutsaklık ve süreklilik varsa çocuk bu duruma adapte olabilmek için uzun dönemde patolojik bağımlılık, kendine zarar verme davranışları, dissosiasyon (yabancılaşma hissi), çoğul kişilik gibi savunma mekanizmaları geliştirir.
İSTİSMARCI KİMDİR?
İstismarcı hemen her zaman erkektir ve çocuğun ailesinden biri ya da tanıdığı bir kişidir. Cinsel taciz aile içinde ebeveynler, üvey ebeveynler, kardeşler, eş akrabası tarafından; aile dışında ise arkadaş, komşu, çocuk bakıcısı, öğretmen ya da nadiren yabancı biri yapılabilir. Bunlar genellikle çekingen, kendine güveni ve saygısı olmayan kişilerdir.
CİNSEL İSTİSMAR KAPSAMINA GİREN DAVRANIŞLAR NELERDİR?
Cinsel istismar kapsamına giren davranışlar çok geniş bir yelpaze üzerinde yer alırlar ve üç sınıf altında toplanabilirler:
DOKUNMANIN OLMADIĞI İSTİSMAR DAVRANIŞLARI: Sözel olarak cinsel uyarı, teşhircilik, çocuğa pornografik yayınlar ya da bilerek cinsel içerikli davranışları izlettirme, cinsel muayeneye zorlama ve pornografik yayınlarda kullanılması
DOKUNMANIN OLDUĞU İSTİSMAR DAVRANIŞLARI: Uzayan ve aşırı bir biçimde yakınlık içeren öpme, okşama, çocuğun yetişkinin cinsel organına dokunmaya zorlanması, bir yetişkinin çocuğun cinsel organına tıbbi bir amaç olmaksızın cinsel amaçla dokunması
CİNSEL BİRLEŞMENİN OLDUĞU İSTİSMAR DAVRANIŞLARI: Her türlü cinsel ilişki, çocuğun fuhuşa teşvik edilmesi
ÇOCUKLAR YAŞADIKLARINI NEDEN SÖYLEMEZLER?
• Kendilerine inanılmayacağından korkarlar.
• Başlarının belaya gireceğinden korkarlar.
• İstismarcının tehditlerinden korkarlar.
• İstismarcıyı korumak isteyebilir, sevebilir ama yaptıklarını sevmezler.
• Nasıl anlatılacağını bilmeyebilirler.
• Cinsel davranışların yanlış olduğunu bilmeyebilirler.
• Arkadaşları tarafından dışlanabileceklerinden korkarlar.
• Homoseksüel olarak adlandırılabileceklerinden korkarlar.
• Büyüklerle (otorite figürleriyle) cinsel
• konuları konuşmaktan utanırlar, korkarlar.
• Gammaz olarak adlandırılmak istemezler.
• İyi çocukların cinsellikle ilgili sözcükleri kullanmasının doğru olmadığı söylenmiştir.
ÇOCUKLAR SONUNDA NASIL SÖYLERLER?
• İstismarın derecesi, sıklığı artar ve çocuğu korkutursa,
• Cinsel istismardan korunmayla ilgili bilgi alırsa ve kendisine yapılanın doğru olmadığını fark ederse ve söylenmesi gerektiğini öğrenirse,
• Çocuklar sırlarını en yakın arkadaşları ile paylaşmak isteyebilirler.
• Kardeşleri kendisinin ilk istismar edildiği yaşa gelmişse onları korumak maksadıyla;
• Ergenliğe gelmişse hamilelikten korkar ya da istismarcının baskısından kurtulmak için,
• Çocuk güvenebileceği ve kendisi ile yakından ilgilenen bir yetişkinle karşılaştığı zaman,
• Fiziksel bir yakınması (üriner enfeksiyon vb.) sonrası doktora gittiğinde.
CİNSEL İSTİSMARIN DUYGUSAL VE DAVRANIŞSAL GÖSTERGELERİ NELERDİR?
KÜÇÜK ÇOCUKLARDA:
• Hiperaktivite
• Aşırı talepkar olma
• Mutsuzluk, kaygı, ağlama
• Öfke patlamaları
• Aşırı derecede itaatkar olma
• Hiçbir şeye ilgi göstermeme, sanki bir rüya aleminde yaşama
• Diğer çocuklara ya da oyuncaklara karşı cinsel içerikli davranışlarda bulunma ve öfkeli, saldırgan ya da kontrolcü bir biçimde davranma
• Davranışlarda gerileme; parmak emme, yatak ıslatma gibi
• Cinsel organıyla çok fazla meşgul olma
• Kendisine bakan kişinin eteğine yapışma ya da aşırı bağımlı bir hale gelme
• Uyku bozuklukları: kabuslar, yatağa gitmekten korkma, çığlık atarak uyanma, fobiler
• İştahta değişiklik
• Daha önce tanıdığı bir kişiyle yalnız kalmaya aşırı tepki gösterme
• Evin belli bir bölümünden, belli bir kişiden ya da belli cinsiyette olan biriyle yalnız kalmaktan korkma
• Ortada görünen bir neden olmaksızın bir akrabanın ya da arkadaşın evine gitmeyi reddetme
• Yabancılara karşı aşırı derecede yakınlık gösterme
• Yaşıyla orantılı olmayan cinsel davranışlar, oyunlar ya da konuşmalar sergileme, cinsel içerikli resimler çizme
• Fiziksel bir neden olmaksızın baş ağrısından, mide bulantısından şikayet etme
• Ani huy değişikliklerinin olması
• Okul başarısının gerilemesi
• Dikkati yoğunlaştıramama
• Akranlarıyla ilişkilerinin bozulması ya da arkadaş edinmede zorluklar
• Olayı anımsatan yerler, kişiler, görüntüler ve konuşmalardan kaçınma
• Yineleyici oyunlar (olay sırasında yaşadığı sıkıntıyı oyun sırasında yenerler, çünkü oyunu kendileri yönlendirebilirler)
• Zayıf benlik imajı ve benlik saygısının olmaması
• Sosyal etkinliklere katılmada gönülsüzlük
• Başkalarına güvenememe
ERGENLERDE:
• Arkadaş ilişkilerinin bozulması
• Okul başarısının gerilemesi
• Dikkati yoğunlaştıramama
• Okuldan kaçma
• İçe kapanma
• Fizyolojik nedeni olmayan baş ağrıları, mide bulantıları
• İnsanlara güvenememe
• Hiçbir şeyden keyif alamama
• Depresyon
• İntihar düşünceleri ya da girişimleri
• Kendine zarar verici davranışlar içine girme, madde ya da alkol bağımlılığı
• Kişisel bakımın ihmal edilmesi
• Zayıf benlik algısı ve benlik saygısının olmaması
• Yeme ve uyku bozuklukları
• Saldırgan bir biçimde davranma
• Cinselliğe, hamileliğe ya da cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı ani ve aşırı ilgi
• Cinsel içerikli davranışlarda bulunma
CİNSEL İSTİSMARIN ETKİLERİ NELERDİR?
DUYGUSAL TEPKİLER: Aldatılmışlık, kızgınlık, suçluluk, utanç, korku, kendini suçlama, güçsüzlük, çaresizlik, kendi duygu ve algılarına güvenememe, duygusal açıdan kendini kapama, kendine ilişkin olumlu yanları görememe, düşük benlik saygısı, mükemmeliyetçilik, sevgi verme ve almada zorluk, ne olduğuna ve istismarcıya ilişkin karmaşık duygular, kirlenmişlik hissi, güvensizlik, kaygı, başına gelenlerden gizlice zevk aldığından dolayı endişelenme, iyiymiş gibi görünme
İLİŞKİ PROBLEMLERİ: ‘hayır’ diyememe, başkalarına güvenememe, kendini ve/veya başkalarını idealize etme ya da değerinden az görme, kendini izole etme ya da aşırı bağımlı bir hale gelme
İNANÇLARIN SARSILMASI: İstismarın her türü, özellikle de cinsel istismar, çocuğun ya da ergenin yaşamını sürdürebilmesi, sağlıklı gelişebilmesi ve ilişkiler kurabilmesi için gerekli olan temel inançlarını sarsar
ANNE VE BABALARIN DUYGULARI NELERDİR?
• Kızgınlık, suçluluk, öfke
• Şok, inanamama
• Çocuktan uzaklaşma
• Çaresizlik
• Yas, aldatılmışlık
• İntikam
NEDEN BAZI ÇOCUKLARDA HİÇ BELİRTİ GÖRÜLMEZ?
• Deneyim, belirti çıkaracak düzeyde olmayabilir.
• Bu çocuklar istismara ilişkin güçlüklerle baş edebilecek güçte, korunma düzeyi yüksek çocuklar olabilirler.
• Henüz klinisyenler ve araştırmacılar istismarın neden olabileceği sorunları nasıl ortaya çıkarabileceklerini tam olarak bilmiyor olabilirler.
• Çocuklar “kaçınma savunma düzeneğini” kullanarak, istismara ilişkin çatışma ve sıkıntıları başarılı bir biçimde bastırabilir ve bu yol kısa süreli de olsa işlevsel olmuş olabilir.
CİNSEL İSTİSMARIN ETKİSİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER NELERDİR?
İstismarın süresi ve sıklığı: Cinsel istismar, ne kadar uzun sürer ve ne kadar sıklıkla olursa duygusal ve cinsel etkileri o denli ciddi olur.
Cinsel ilişkinin türü: Cinsel birleşmenin yer aldığı istismar en fazla zarar verendir.
Güç ve saldırganlığın kullanılması: Ne kadar çok güç ya da şiddet kullanılırsa etkileri o denli ağır olacaktır.
Yaş Faktörü: Uzmanlar arasında yaş faktörünün etkisi konusunda fikir ayrılığı vardır. Bazı uzmanlar istismara uğrayan çocuğun yaşı ne kadar küçükse bu olayın o denli çok zarar vereceğine inanırken diğerleri, küçük çocukların duygusal olarak daha fazla desteğe sahip olduğuna, dolayısıyla yaşın büyümesiyle etkilenmenin daha fazla olacağına inanırlar.
İstismarcının çocukla ilişkisi: İstismar eden kişinin çocuğa yakınlık derecesi arttıkça istismarın etkisi de artar.
Çocuğun direnmemesi ya da olaya isteyerek katılması: Her iki durumda da çocuk sonradan daha fazla acı çeker.
Olay açığa çıktıktan sonra destek alınmaması: Çocuk olayı anlattıktan sonra destek almazsa, cinsel istismarın etkisi, olayı bir sır gibi saklayan çocuğa nazaran daha ciddi ve uzun süreli olmaktadır.
Ebeveynlerin tepkisi: Çocuk, eğer ailesi onu suçlamak, inkar etmek ya da istismarın etkisini hafife almak gibi olumsuz tepkiler gösterirse daha fazla travmaya maruz kalmaktadır
Kurumsal tepki: Çocukla ilgili kurumların çocuğun yaşadığı cinsel istismara maruz kalmasına karşı olumsuz ya da duyarsız bir tavır takınması da istismarın olumsuz etkilerine katkıda bulunmaktadır.
İSTİSMAR SÜRECİNİN AŞAMALARI NELERDİR?
1. HAZIRLIK
• Çocuk ile yalnız kalma, yalnız kalmaya olanak yaratma
• Kandırma, güven sağlama, çocuktan yardım isteme
• Çocuğa cinsel ilişkiyi oyun, doğal bir etkinlik sevgi göstermenin bir biçimi gibi sunma, şiddet ya da tehdit kullanma
2. CİNSEL ETKİLEŞİM
• Çıplaklığa maruz bırakmak
• Dokunma, okşama
• Cinsel ilişki
3. GİZLİLİK
Amacı:
• Aile sisteminin korunması
• Failin kendini koruması
• Failin cinsel eylemi tekrarlayabilmesi
4. AÇILMA- ORTAYA ÇIKMA
a) TESADÜFEN
• Başka ruhsal belirtiler
• Çocuğun yaşca küçük çocuklarla ya da yaşıtlarıyla oynadığı tekrarlayıcı cinsel içerikli oyunlar
• Görülme
• İhbar
• Gebelik
• Cinsel ilişki ile bulaşan hastalıklar
• Çocuğun yaşına uygun olmayan bir biçimde cinsel bilgi ve davranışlar sergilemesi
• Fiziksel yaralanma
b) PLANLANARAK
5. ÖRTBAS ETME
Namus kavramı: Olaydan toplumun haberdar olmasını ve tedavi girişimini engelleme.
• Sistemin kendini koruması
• Çevre baskısından korunma
• Çocuğun başına gelen olayın inkarı
• Çocuğun suçlanması
• Çocuğun sistem içinde izole edilmesi
• Çocuğun verdiği ifadenin güvenirliğinin azalması
• Davanın düşürülmesi yönünde girişim
NEDEN ÇOCUKLAR İSTİSMAR EDİLDİKLERİNİ SÖYLEMEZLER?
• Ona kimsenin inanmayacağından korkarlar.
• Cinsel istismarın kendi hataları olduğundan ve bu yüzden başlarının belaya girmesinden korkarlar.
• Bu davranışlardan hoşlanmadığı halde, istismar eden kişiyi sevebilir ve onun başının belaya girmesinden korkabilir.
• İstismar eden kişi tarafından tehdit edilmiş; korkutulmuş olabilir.
• Bazı çocuklar bunun yanlış olduğunu bilmeyebilir.
• Daha büyük çocuklar bu konuda konuşmaktan utanç duyabilir.
• Çocuk konuşmak için uygun zaman, zemin ve kişi olmadığını düşünebilir.
• Çocuk, böyle bir şeyi nasıl anlatacağını bilmeyebilir.
CİNSEL İSTİSMAR AÇIKLANDIĞINDA NE YAPMALI?
Duyulduğunda önce ona inanmalı. Çocuklar cinsel taciz konusunda yalan söylemeyi bilmezler. Olanları anlatabilmenin ne kadar güç olduğu bilinmeli ve ona anlayış gösterilmeli.
Çocuklar yaşadıkları olayı arkadaşlarına oyun gibi anlatıp gösterebilirler, buna engel olunmamalı. Bu çocuğa iyi gelecektir. Olan bitenin onun suçu olmadığı ona söylenmeli.
Sakin olmaya çalışmalı. Çocuk tedirgin olmamalı. Tedirgin olan çocuk olayı yeniden kapatabilir, susabilir.
Yetişkin ve çocuk için bilgi ve yardım istemek gerekir. Bunun için de en güvenilen yakınlar, arkadaşlar ve uzmanlar yardımcı olabilirler.
EBEVEYNLERİN ÇOCUKLARINA CİNSEL İSTİSMAR KONUSUNDA VEREBİLECEKLERİ İLETİLER NELERDİR?
• Sen özel ve önemlisin.
• Bedenin sana aittir.
• Bedeninde çok özel olan yerler var. Eğer birisi buralara dokunmak isterse ona ‘HAYIR’ deme hakkına sahipsin. Bu tanıdığın, sevdiğin bir yetişkin olsa da ben sana ‘HAYIR’ deme iznini veriyorum.
• Duygularına kulak ver. İnsanlar sana dokunduklarında ve sen bundan hoşlanmıyorsan duygularına güven.
• Eğer biri seni rahatsız ederse bunu hemen gelip bana söylemeni istiyorum. Sana söz veriyorum: söylediğin herşeye inanacağım.
• Eğer biri, doğru olmayan bir biçimde sana dokunursa bu senin hatan değil. 0 yetişkin sana ne yaparsa yapsın senin hatan değil.
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
