KUŞLARDA KURUMA HASTALIĞI
Kanaryalarda,muhabbet kuşlarında, papağanlarda ,sultan papağanda, güvercinde Megabactriosis Tedavi Ve Teşhis Kanarya – MEGABACTERİOSİS TEŞHİS VE TEDAVİ İLKELERİ
KANARYALARDA GÖRÜLEN BİR HASTALIK
(Kuruma sendromu bulguları)

Megabakteriosis hakkında son zamanlarda bir takım yazılar yazılmaktadır. Bu makalenin amacı mevcut bilgileri kanarya severler için kullanılabilir hale getirmek, yanlışları düzeltmek ve bilimsel temellerle desteklemektir.

GENEL ÖZELLİKLER;
Bu hastalığa megabakteriosis, hastalığı yapan mikroorganizmaya ise diğer mikroplara göre büyük olduklarından megabakter denir. Aslında bakteri değillerdir, bunlar tam sınıflandırılamamış fungus yani mantardır.
Bu hastalık kanatlılarda görülur. Özellikle papağan benzeri kuşlar ve kanarya, finch gibi kuşlarda görülür.
İlk defa 25 yıl önce bulunmuş, mikroskop altında çok büyük olduklarından ve bakteri sanıldığından megabakter denilmiş. 1989-1990 yıllarında Avusturalya’dan İngiltereye getirilen muhabbet kuşlarında toplu ölümler olmuş, ve bundan sonra pet kuşlarında önemi anlaşılmıştır. Ve gittikçede temel pet kuşları sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır.

SIKLIĞI
Bir literatürde; ölü olarak getirilen 312 pet kafes kuşunun (178 kanarya, 40 muhabbet, 94 papağan) otopsisinde (nekroskopi); kanaryaların %28’inde, muhabbet kuşlarının %22,5 inde megabakteriosis patolojik bulgularına rastlanmıştır. Yani yaklaşık kanarya ölümlerinin 1/3’ünden sorumlu tutulmuştur.
Ayrıca bu mikrop (megabakter) hastalık oluşturmadan da kuşların bağırsaklarında bulunabilmektedir, yine bir araştırmada muhabbet kuşlarının ‘-%64 ünün bu mikrobu taşıdığı belirtmektedir.
Ülkemizde bu konuda her hangi bir çalışma yoktur. Kendi yaptığım ölü kuşlarımın (kuruma sonucu) bağırsak lavajlarındaki mikroskopik incelmemde, tüm örneklerde megabakterlere rastladım.Fakat bu gördüklerimin megabaktermi olduğunun boyama yötemiyle doğrulaması yapılmamıştır, megabakter görüntülerine aşinalığımda internet de bulduğum mikroskobik görüntülerle sınırlıdır. Yukarıdaki araştırma Belçika’da yapılmış olup, orada bile %30 ölümlerden sorumlu olması, bizde daha fazla olacağını göstermektedir.
Ülkemizde “Kuruma Hastalığı” olarak tanımlanan durumun %80-90 nedeninin megabakteriosis olduğunu düşünmekteyim. Fakat bu konuda ciddi çalışma gerekliliği vardı.

ETKENİ
Hastalığın etkeni Macrorhabdus ornithogaster (genellikle magabakter denilmekte) olup bir fungus yani mantardır, bir bakteri veya virus değildir. Bazik ortamları sever, yani asidik bir midede yaşaması zordur. Daha çok kuşların mide bağırsak sistemlerini sever. Memelilerde yalnızca kedilerin burun sıvısı ve akciğerlerinde rastlanmıştır, hastalık potansiyeli memelilerde yok denilmektedir.

BULAŞMA
Bulaşma yolu tam olarak bilinmemekle birlikte oral-fekal bulaşın etken olduğu düşünülmektedir. Yani dışkı ile bulaşmış gıda, sudan ve ayrıca hasta kuşun ağız salgısından da bulaşmaktadır.
Bazı kuşların hasta olmadan bu megabakterileri taşıdığı ve bu tip kuşlaraın genetik direnç gösterdikleri düşünülmektedir. Fakat bu kuşlar “TAŞIYICI” olmaktadır, yani diğer kuşları hasta edebilmektedirler. Ayrıca taşıyıcı kuşların yavrularıda bu hastalığa karşı dirençli olmaktadır.

PATOLOJİ
Bu mantar sindirim sistemine ağız yoluyla gelmekte, mide ve bağırsakların proventrikül denilen (kursak) bölümlerine yerleşmekte. Burada bağırsak yüzeyindeki hücrelere zarar vermekte ve sindirimi yok ederek kuşun besinlerden faydalanmasını engellemektedir. Gıdalardan yeterince faydalanamayan kuş önce yağ dokusunu kayıp etmekte, zayıflatmakta son aşamada da, elektrolit dengesi bozulup, kas dokusunu da kayıp ederek ölmektedir.

BULGULAR
Akut ve kronik form olarak iki şekilde gelişme göstermektedir. Akut formda hasta kuş günler içinde ölmekte, kronik formda ise haftalar-aylar (3-8 ay) içinde zayıflayarak ölmektedir. Bu hastalığın spesifik bulgusu yoktur, bir çok hastalıkta görülen bulgularla bu hastalığın bulguları birbirine karışır.
En önemli bulgusu “KURUMA SENDROMU” bulgularıdır.
Bu bulgular;
1. Zayıflama; Genellikle çok geç fark edilir, kuşun zayıfladığını ancak elimize aldığımızda fark ederiz. İlk aşamalarda kuş yağ dokusunu kaybeder, karın ve göğüs yağ dokuları görülmez. İleriki aşamada kas doku kaybıyla, jilet göğüs olur, ölüme yaklaştığının belirtisidir.
2. İştah Kaybı: Çok belirgin olmamakla birlikte akut formlarında iştah hızla azalır.
3. Hareketsizlik: Geç dönem bulgusudur, kuş tünekte kabarmış ve hareketsiz olarak durur.
4. Antibiyotiklere direnç: Ne tür antibiyotik verirseniz verin iyileşme görülmez
Diğer bulguları biraz daha spesifiktir, ama yinede tam teşhis koydurucu bulgular değildir.
Belirtileri;
1. İshal: Hasta kuş ilerleyen dönemlerde bağırsaklarda gıdalar ve su emilemediğinden ve bağırsaktan dışarı su atıldığından ishal olur, bazen kanlıdır. Ama genellikle geç dönem bulgusudur. Dışkı, koyu yeşil, kahverengi ve siyah olabilir
2. Sindirilmemiş Gıda: Bu bulgu biraz daha spesifiktir, dışkıda iyi sindirilmemiş yem parçaları görülür. Ama anlamak çoğu zaman zordur.
3. Kusma: Anlamak oldukça zordur. Bazen kanlıda olabilir. Kusmayı anlamanın en iyi yolu kuşun yem yedikten ve/veya su içtikten sonra başını sıklıkla sallaması ve kafes yan duvarlarına yapışmış kırık yem parçalarıdır.

TEŞHİS:
Oldukça zordur, dışkıdan, ağız salgısından alınan numunelerden kültür yapıp megabakteri üretmek çok zordur. Teşhis çoğunlukla ölen kuşların otopsisi sonrası konulmaktadır.
Kendi deneyimim;
Genelikle geç anlaşılıyor. Jilet göğsü hep gördüm. Bununla birlikte karnın şiş olması, karına bakıldığında göğüs kafesinden daha yüksekte gözükmesi, karın içinde bağırsakların yumak gibi gözükmesi en sık rastladığım bulgular. Ayrıca bu kuşların ağızlarına baktığımda dilleri ve diğer pembemsi görülen yerlerin renkleri açık renk olmakta, beyazlaşmakta. Genellikle bulgularla teşhis koymak çok zor, ben tedavi sorası düzeldi ise megabakteriosis teşhisi koymaktayım. Dışkı incelemelerinde megabakterleri görmek çok zor, nedeni de çok alışkın göz gereklidir. Ayrıca boyamada yapılmalıdır ki bu biz yetiştiriciler için çok zordur. Ancak özel merakı, mikroskoba ve mikrop boyama tekniklerini bilen profesyonelere ihtiyaç vardır.

TEDAVİ;
Oldukça zordur, klasik antibiyotiklere cevap vermez İzmir kuş hastanesinde başarıyla tedavi etmekteyiz kimi kullandığımız ilaçlar ithaldir ortalama 5-6 çeşit ilaç kullanmaktayaz

İzmir kuş Hastanesi,İzmir muhabbetkuşu veterineri,kuş veterineri,İzmir kuş veterineri
,İzmir muhabbet kuşundan anlayan veteriner,İzmir sultan papağanından anlayan veteriner,İzmir papağandan anlayan veteriner,Manisa muhabbet kuşundan anlayan veteriner,İzmir jako papağandan anlayan veteriner,İzmir maymundan anlayan veteriner,İzmir Şahin'den anlayan veteriner,İzmir tavşandan anlayan veteriner,İzmir hamsterdan anlayan veteriner,İzmir kuştan anlayan veteriner,İzmir iguanadan anlayan veteriner,Kuş veterineri,Türkiye kuş veterineri,İzmir su kaplumbağasından anlayan veteriner,Bornova iyi veteriner,İzmir hayvan Hastanesi ,İzmir en iyi veteriner,güvercin veterineri,izmir guina pigden anlayan veteriner,guina pig veterineri,www.veterinerizmir.com
Ali Tolgay Aytar
Avian veterinian
Öz-Vet veteriner Cerrahi ve Egzotik Kliniği(Muhabbet kuşu,papağan,tavşan,iguana,su kaplumbağası,hamster,güvercin)