Pozitif Psikoterapi
Pozitif Psikoterapi
Uzm. Psk. Neşe İLGİN
İlyas Peygamber ve Uzun Kaşıklar
Ortodoks dindar İlyas Peygamber’e ‘Cennet ve cehennem nerede?’ diye sorar.
Odanın ortasında ateş üzerinde büyük bir çorba kazanı
Kaşıklar neredeyse insanların boylarından büyük
İlyas Peygamber ve Uzun Kaşıklar
Cehennem, insanlar birbirleriyle çatışdığı ya da birbirlerine faydaları dokunmadığı için vardır.
Cennet ise insanlar birbirleriyle olumlu ilişkiler kurma çabasında olduğu için.
European Association of Psychotherapy
(European wide accrediting organization)
International Academy for Positive Psychotherapy and Transcultural Psychotherapy
Bilimsel Araştırma Sonuçları:
Pozitif psikoterapi sonucu semptomlarda düzelme ve kişinin kendisini nasıl hissettiği ve davranışları konusunda anlamlı gelişme tespit edilmiştir.
5 yıllık takip çalışmalarında da etkinin sürdüğü tespit edilmiştir.
Pozitif Psikoterapi Nedir?
Tek bacağı üzerinde duran adama öneriler:
Yorulan bacağa masaj
Sırta boyna masaj
Koluna girmek
Amuda kalkmak
Bacağa olmayanları düşünüp şükretmek
Kendini tüy gibi hafif hayal etmek
Zamana bırakmak
Pozitif
Positum (Latince): gerçek ve belirli olan
Gerçek ve belirli olan sadece çatışmalar ve belirtiler değil aynı zamanda kapasite ve yeteneklerdir.
Sürekli hastalığı konuşmak regresyon getirir
Kapasite ve yetenekleri konuşmak progresyon getirir.
Kim Hastadır?
Semptomları, hastalığı taşıyan kimsedir
Fiziksel ve psikolojik hastalıklara yaklaşım farkı
Ör: ‘Biraz hamile olmak’
Son 1 yıl boyunca aşağıdakileri yaşadınız mı?
Siz ya da sizin için önemli bir yakınınızın sağlık sorunu
Bir yakınınızın ölümü
Önemli maddi sorun
Okul/iş hayatınızda problem
Aile/arkadaş ilişkilerinizde çatışma
Kim sağlıklıdır?
Sağlıklı kişi sorunsuz kişi değildir
Sorun çıktığında bununla başedebilen kişidir
Psikoterapi (PT) hastalık tedavisi anlamının aksine, ‘kendi kendine yardım’ uygulaması olmalıdır. PPT’de hasta kendisi ve çevresi için terapist olmayı öğrenir.
Eğitim ve kendi kendine yardım PPT’nin ayrılmaz birer parçasıdır.
Pozitif Başlama Noktası
Tüm insanların kültür, SED, sağlık açısından farklılıklarına rağmen ortak noktası (sevme- bilme) vardır.
PPT’de semptomların pozitif yorumu ile kişinin gelişmemiş temel yeteneklerine ulaşması sağlanır.
PPT’nin Tezleri
Kendi kendine yardım prensibi
Mikrotravma teorisi
Transkültürel özellikler
Kişinin biricikliği
Kavramlar, mitolojiler, doğu öyküleri ve deyişler
Çevreyi düzenleme
Herkese uygulanabilir
Her hastalık- çatışma tipi için kullanılabilir.
Metateorik
İçerik Açısından Terapötik Süreç
Semptom işlevi
Çatışma dinamikleri
Eğitim ve büyütme şekillerinin içeriği
İç çatışmalar ve kişilerarası çatışmalar
Çatışmayı belirleyen muhteva- içerik
Çatışmayı Ortaya Çıkaran İçeriğin İncelenmesi
Gerçek yetenekler
Denge modeli
Çatışmaya dört farklı yaklaşım
Aile kavramları
PPT’de Denge Modeli
Hastalıkların Tanımlanmasında Dört Çeşit Çatışma Süreci
Örnekler
Problemden kendini işlere vererek kaçma (başarma)
Çatışma dönemleri sosyal izolasyon (temas)
Çatışmada fiziksel yakınmalar
Aile
Ailede kendine yardımla ilgili mevcut potansiyelleri tespit etme
Ailedeki mevcut çatışmaları inceleme
Gerçek Yetenekler
Belirtilerin arkasında genellikle bir dizi tekrarlanan davranış normundan kaynaklanan çatışmalar bulunmaktadır.
‘Davranış normları’ gerçek yetenekler olarak adlandırılır.
Bastırılmış veya aşırı derecede açığa çıkarılmış yetenekler, insanın kişiliği ve ilişkilerinde ortaya çıkan çatışma ve rahatsızlıkların kaynağı olabilir.
PPT-Farklılaşma Analizinde Amaç:
Gerçek yeteneklerin ayırdına varma becerisini ortaya çıkarmak ve geliştirmek
Hastayı daha kesin ve uygun ayrımlar yapabilir hale getirme çabası
‘Oğlum bir şeytan’
Oğlum çok asi ve benim kadar düzene önem vermiyor
Farklılaşma Analizi Listesi (FAL)
Toplumsal örneklerin simgelerinden oluşan bir listedir, çatışmaların geliştiği temelleri şekillendirmeye çalışır.
Gerçek Yetenekler
Birincil Yetenekler
(Duygusal Kategori)
Aşk
Sabır
Zaman
Temas
Güven
Umut
İnanç
Şüphe
Kesinlik
Birlik
Gerçek Yetenekler
İkincil Yetenekler
(Davranışsal Kategori)
Dakiklik
Düzen
Temizlik
Nezaket
Adalet
Dürüstlük/açıklık
Tutumluluk
İtaat
Hırs/başarı
Güvenilirlilik
Ziyaretçiler İle Fil (Rumi)
Gösteri sonrası karanlık odaya alınan file dokunan ziyaretçilerin yorumları:
Bacağına dokunan sutuna
Dişini elleyen sivri bir cisme
Kulağını tutan yelpazeye
Sırtını okşayan düz bir yatağa
Gerçek Yeteneklerin İşlevi
Tanımlayıcı kategoriler
Toplumsallaşma değişkenleri
Dinin yerine geçmeye başlayabilir (mutlak değer)
Maske işlevi
Silah ya da kalkan olabilir
Dakiklik:Kabul ettiğimiz- bizden beklenen zaman parçasına kesin bağlılık.
Çatışmalar ve Rahatsızlıklar
Aşırı dakiklik
Başkalarının zamamnında geleceğine dair gerçek dışı beklentiler
Fazlasıyla çabaya rağmen bir şeyi bitirememe korkusu
Dakiklik noksanlığı
Güvenilmezlik
Sosyal çatışma
Stres, iç huzursuzluk
Mide-barsak sorunları
Kalp ve dolaşım sistemi sorunları
Temizlik:
beden, elbise, eşya,ev, çevreye dönük
‘Yerler bal döküp yalanacak kadar temiz olmazsa kocam çok sinirlenir. Annesi sürekli evi temizlermiş. Şimdi de aynı şeyi benden bekliyor.’ (35 yaşında, EH, barsak inf.)
‘Dün kızıma bağırdım. ‘Sna kaç kez, eve bu kadar kirli gelme dedim. Sanki, daima evimizde bir domuz ağılı var!’ Çocukken dışarı çıktığımda, ben de tertemiz olmak zorundaydım.’ (40 yaşında bir anne, organik sebebi bulunmayan daimi başağrısı var.)
‘Kocamın nefesi her zaman o kadar kötü kokuyor ki,onunla birlikte yatamıyorum. Kötü ruh halini çocuklara da yansıtıyor. Annesi de gerçek bir aptaldı zaten.’ (27 yaşında seks isteği azalmış bir kadın)
Temizlikle İlgili Çatışmalar ve Rahatsızlıklar
Ayine dönüşen temizlik, aşırı hassasiyet, yıkanma takıntısı, endişe, temizlik noksanlığı, saldırganlık, güveni kötüye kullanma, ilişki kurma zorluğu, cinsel rahatsızlıklar, kendi kendinden nefret etme, altını ıslatma, egzama, allerji
Düzenlilik:
Hiçbir şey başka bir şeyin işleyişini engellemez, herşey zaman kaybı olmadan bulunabilir.
Ör: ‘Odamı temizlemediğimde şu sözleri duyardım: ‘Artık seni sevmiyorum.’ Bunu duyduğumda paniğe kapılırdım. Bugün çok temizim. Bu yüzden, kocam ve çocuklarımla anlaşamıyorum.’ (39 yaşında, kronik peklik ve uyku bozukluğu olan bir kadın.)
‘Oğlumun okul çantasını temizlemeyip ertesi güne ne lazımolduğunu görmediğimde, garanti ederim ki oğlum yanlış ders kitaplarını alacak ya da hiç almayacaktır. Sonra okulda ne olduğunu bilmesem daha iyi. Bunu, ona bırakmak isterdim.’ (28 yaşında, 8 yaşında kendine güveni olmayan oğlunun huysuzluklarını düzeltmeye çalışan bir anne)
Düzenlilik İle İlgili Çatışmalar ve Rahatsızlıklar
Ukalalık, titizlik, olayları kontrol etme takıntısı, düzen eksikliği, dikkatsizlik, pasaklılık, saldırganlık, güveni kötüye kullanma, okulda sorun, işte çatışmalar, suçluluk duygusu, endişe, baş ağrıları
İtaat:
İsteklere, talimatlara, dış otoriteden gelen emirlere bağlılık.
İtaat bir grubun işlevini yerine getirmesini garanti eder. İtaat ya ceza korkusuyla, veya emirler yerine getirildiğinde ödüllendirme ile öğretilir. Bir kişinin üç alternatifi vardır:
Otoriteyle bütünleşmek
Geri çekilme
Saldırganlık (otorite ya da zayıf günah keçilerine dönük)
‘Annem benden mutlak itaat beklerdi. Eğer itaat etmezsem Tanrı’nın gazabına uğrayacağımı söylerdi. Baktığım her yerde Tanrıyı pusuya yatmış bir polis gibi görürdüm.’ (22 yaşında endişe, taşikardi ve aşırı terleme şikayeti olan bir öğrenci.)
İtaat İle İlişkili Çatışmalar ve Rahatsızlıklar
Körü körüne itaat etme isteği, sıkı disiplin, otoriteye inanma, emretme hakkı, otorite krizi, fiziksel ceza, itaatsizlik, endişe, saldırganlık, meydan okuma, kötü muamele, tırnak yeme, yatak ıslatma, olaylara adapte olma güçlüğü, evlilik çatışmaları
Nezaket:
topluma karşı yönlendirilen saldırganlığın engellenmesi
Nezaket, diğer gerçek yeteneklere oranla daha çok kültür ve sosyal seviyeyle belirlenir. Aşırı nezaket bazen saldırgan dürtülerin rededilmesi ya da bastırılması anlamına gelebilir.
Ör: ‘Kayınvaldemle anlaşıyor gibi görünmem kocamı çok mutlu ediyor. Ancak aslında, kendimi kandırıp aklımdakileri söylemediğimde kendime çok kızıyorum. Sonrada korkunç bir başağrısına yakalandığım için yataklara düşüyorum.’
Nezaket İle İlgili Çatışmalar ve Rahatsızlıklar
Aşırı nezaket, sahtekarlık, gerçekçi olmayan nezaket beklentileri, ‘hayır’ deme beceriksizliği, kendini beğenmişlik, endişe, suçluluk duygusu, baş ağrısı, mide-bağırsak sorunları, irade eksikliği, sosyal ortamlarda güvensizlik, kalp rahatsızlıkları, alkolizm eğilimi.
Dürüstlük:
Açıklıkve doğruluk
Dürüstlükle nezaket birbirleriyle yakın ilişkidedir.Dürüstlüğe fazlasıyla önem vermek, özellikle karşı taraf küçük düşürüldüğünü, yalnız bırakıldığını hissettiği zaman, kişiler arası ilişkilerde çoğunlukla çatışmalara yol açan bir kabalık olarak kabul edilebilir.
Ör: ‘Babam, dürüstlüğü içimize kazımaya karar vermişti. Fakat, aksine bizi yalan söylemeye zorlardı.’ (21 yaşında başkalarıyla ilişki kurmakta problemleri olan bir kız öğrenci.)
Ör: ‘Babam, her zaman çıplak gerçeklerle fikirlerini bu şekilde ifade etmenin sorun yaratacağını söylerdi. Sonuç olarak, başkalarının duymak istediklerini söylemeyi öğrendim. Fakat, içten içe kendime kızgınım. (48 yaşında, mide-bağırsak problemleri olan bir ev kadını)
Dürüstlükle İlgili Çatışmalar ve Rahatsızlıklar
Dürüstlük konusunda fanatizm, fazlasıyla onaylanma çabası, kendini beğenmişlik, kendinden ve başkalarından aşırı beklenti, sahtekarlık, doğruluk noksanlığı, vefasızlık, sahte ddialar, fantezi ile gerçek arasındaki farkı kavrayamama, toplumsal çatışmalar, endişe, saldırganlık, baş ağrıları, kalp ve dolaşım bozuklukları
Adalet:
Hakkaniyet
Kişi bazı muameleleri, objektif gözlem yerine kişisel memnuniyet ya da memnuniyetsizlik açısından değerlendirdiğinde, haksız bulabilir.
İki insana eşit davranmak, bazen bir tanesinin haksızlığa uğraması anlamına gelebilir.
Adalet umut ve güven doğururken, adaletsizlik umutsuzluk, vazgeçme ve çaresizliği getirebilir.
Ör: ‘Annemin aşağılık kompleksi, onun adil olmasını engellemiştir. Başka çocuklar beni dövdüğünde, çoğunlukla daha iyi ailelerin çocuklarıydılar ve annem şöyle derdi’Kim bilir sen ne yaptın’.’ (23 yalında, depresyon, endişe ve arkadş edinmede sorunları olan bir öğrenci.)
Hırs-Başarı:
Belirli bir amaca ulaşmak için, çok zor ve yorucu bir etkinliğe dayanma isteği
Oyun hırs ve başarıyı öğrenmenin ilk adımlarıdır. Başarı hırsla ilişkilidir ancak düzenlilik, temizlik, nezaket gibi faktörler de önemli rol oynar.
Hırs ve Başarı İle İlişkili Çatışmalar ve Rahatsızlıklar
Çalışmaya sığınma, aşırı uğraşma, bir şeyleri başarma baskısı, fazla istek, başarısızlık korkusu, uygarlıktan sıkılmak, iş konusunda hafıza kaybı, tembellik, yalnızlık ve hastalığa sığınma, rekabet savaşı, kıskançlık, saldırganlık, depresyon, endişe, kalp rahatsızlığı, mide rahatsızlığı, alkolizm ve uyuşturucu bağımlılığına eğilim
Tutumluluk:
Para veya başka bir şeyi ekonomik yoldan kullanmak
Ör: ‘Çocuklarımız için her şeyi feda ettim. Onların daha iyi hayatları olsun diye tam manasıyla kendimi herşeyden mahrum ettim. Paraya kıyıpta kendime bir şey almadım. Fakat onlar aptal şeyler iin paralarını harcadılar. Artık benim iin çok geç. ‘ (56 yaşında, depresyon ve kalp şikayeti olan bir kadın.)
Tutumlulukla İlgili Çatışmalar ve Rahatsızlıklar
Aşırı tutum, cimrilik, güç anlamında para, israf, birine fazla önem verme, korkunç derecede önemli hissetme ihtiyacı, düzenbazlık, pasif beklenti, saf optimizm, sorumsuzluk, hayat konusunda endişe, depresyon, umutsuzluk, iç huzursuzluğu, suçluluk duygusu.
Güvenilirlik:
Birine inanma, bizi hayal kırıklığına uğratmayacağını bilme
Ör: ‘Annem daima işinde güvenilir, dürüst bir çalışandı. Benimle ise istediğinde sözünden dönebiliyordu, benden güçlüydü ve ben birşey yapamıyordum. Ben de aynı şekilde davrandım. Evliliğimiz tamamen dağılana kadar kocam bununla uğraştı.’ (36 yaşında boşanmış bir kadın)
Güvenilirlik İle İlişkili Çatışmalar ve Rahatsızlıklar
Aşırı doğruluk, mükemmelliyetçilik, titizlik, sertlik, doğruluk noksanlığı, güvenilmezlik, yüzeysellik, güven yıkılması, başarısızlık korkusu, toplumsal çatışmalar, iç güvensizlik, hayal kırıklıkları, aşırı istekler, depresyon, suçluluk duygusu, uykusuzluk
Çatışma
Yeteneklerin uyum içinde olmamasından kaynaklanır (biri merkezi tutar)
Birinci yetenekler arasında
İkinci yetenekler arasında
Birinci ve ikinci yetenekler arasında uyumsuzluk gelişebilir.
Örnekler
Bir yeteneği aşırı öne çıkması: sadece kendine iyi bakan kişilere değer verme
İkincil yetenekler arasında uyumsuzluk: kişi hırslı ama düzensiz
Birincil yetenekler arasında uyumsuzluk: kişi başkalarına güvenebilir ama kendine güvenemez
Birincil ve ikincil yetenekler arasında uyumsuzluk: kişi düzenli ama sabırsız
Neden Hikaye- Atasözü- Efsane?
PT’nin soyut yanı bunaltıcı olabilir.Kişi sadece soyut-teorik kavramlarla düşünmez, sorunlarını hayal kurarak, imgelerle düşünerek kavrar. Hikaye simgelerin sözlü anlatımıdır.
Öğretici değeri vardır
Kavramaya destektir
Kişinin doğrudan kendi deneyimlerine dayanmadan, çatışma- zayıflıklarını ortaya koymasına yardım eder.
PPT’nin Üç Temel Prensibi:
Pozitif Kavramı
Çatışma İçeriği ve Çatışma Dinamiği (Gerçek yetenekler ve denge modeli)
Beş Basamaklı Terapi
(*Kendine yardım: kendine, ailesine, çevresine
*Diğer metodların özellikleri kişinin ihtiyaçlarına göre esnek kullanılabilir)
Uzm. Psk. Neşe İLGİN
İlyas Peygamber ve Uzun Kaşıklar
Ortodoks dindar İlyas Peygamber’e ‘Cennet ve cehennem nerede?’ diye sorar.
Odanın ortasında ateş üzerinde büyük bir çorba kazanı
Kaşıklar neredeyse insanların boylarından büyük
İlyas Peygamber ve Uzun Kaşıklar
Cehennem, insanlar birbirleriyle çatışdığı ya da birbirlerine faydaları dokunmadığı için vardır.
Cennet ise insanlar birbirleriyle olumlu ilişkiler kurma çabasında olduğu için.
European Association of Psychotherapy
(European wide accrediting organization)
International Academy for Positive Psychotherapy and Transcultural Psychotherapy
Bilimsel Araştırma Sonuçları:
Pozitif psikoterapi sonucu semptomlarda düzelme ve kişinin kendisini nasıl hissettiği ve davranışları konusunda anlamlı gelişme tespit edilmiştir.
5 yıllık takip çalışmalarında da etkinin sürdüğü tespit edilmiştir.
Pozitif Psikoterapi Nedir?
Tek bacağı üzerinde duran adama öneriler:
Yorulan bacağa masaj
Sırta boyna masaj
Koluna girmek
Amuda kalkmak
Bacağa olmayanları düşünüp şükretmek
Kendini tüy gibi hafif hayal etmek
Zamana bırakmak
Pozitif
Positum (Latince): gerçek ve belirli olan
Gerçek ve belirli olan sadece çatışmalar ve belirtiler değil aynı zamanda kapasite ve yeteneklerdir.
Sürekli hastalığı konuşmak regresyon getirir
Kapasite ve yetenekleri konuşmak progresyon getirir.
Kim Hastadır?
Semptomları, hastalığı taşıyan kimsedir
Fiziksel ve psikolojik hastalıklara yaklaşım farkı
Ör: ‘Biraz hamile olmak’
Son 1 yıl boyunca aşağıdakileri yaşadınız mı?
Siz ya da sizin için önemli bir yakınınızın sağlık sorunu
Bir yakınınızın ölümü
Önemli maddi sorun
Okul/iş hayatınızda problem
Aile/arkadaş ilişkilerinizde çatışma
Kim sağlıklıdır?
Sağlıklı kişi sorunsuz kişi değildir
Sorun çıktığında bununla başedebilen kişidir
Psikoterapi (PT) hastalık tedavisi anlamının aksine, ‘kendi kendine yardım’ uygulaması olmalıdır. PPT’de hasta kendisi ve çevresi için terapist olmayı öğrenir.
Eğitim ve kendi kendine yardım PPT’nin ayrılmaz birer parçasıdır.
Pozitif Başlama Noktası
Tüm insanların kültür, SED, sağlık açısından farklılıklarına rağmen ortak noktası (sevme- bilme) vardır.
PPT’de semptomların pozitif yorumu ile kişinin gelişmemiş temel yeteneklerine ulaşması sağlanır.
PPT’nin Tezleri
Kendi kendine yardım prensibi
Mikrotravma teorisi
Transkültürel özellikler
Kişinin biricikliği
Kavramlar, mitolojiler, doğu öyküleri ve deyişler
Çevreyi düzenleme
Herkese uygulanabilir
Her hastalık- çatışma tipi için kullanılabilir.
Metateorik
İçerik Açısından Terapötik Süreç
Semptom işlevi
Çatışma dinamikleri
Eğitim ve büyütme şekillerinin içeriği
İç çatışmalar ve kişilerarası çatışmalar
Çatışmayı belirleyen muhteva- içerik
Çatışmayı Ortaya Çıkaran İçeriğin İncelenmesi
Gerçek yetenekler
Denge modeli
Çatışmaya dört farklı yaklaşım
Aile kavramları
PPT’de Denge Modeli
Hastalıkların Tanımlanmasında Dört Çeşit Çatışma Süreci
Örnekler
Problemden kendini işlere vererek kaçma (başarma)
Çatışma dönemleri sosyal izolasyon (temas)
Çatışmada fiziksel yakınmalar
Aile
Ailede kendine yardımla ilgili mevcut potansiyelleri tespit etme
Ailedeki mevcut çatışmaları inceleme
Gerçek Yetenekler
Belirtilerin arkasında genellikle bir dizi tekrarlanan davranış normundan kaynaklanan çatışmalar bulunmaktadır.
‘Davranış normları’ gerçek yetenekler olarak adlandırılır.
Bastırılmış veya aşırı derecede açığa çıkarılmış yetenekler, insanın kişiliği ve ilişkilerinde ortaya çıkan çatışma ve rahatsızlıkların kaynağı olabilir.
PPT-Farklılaşma Analizinde Amaç:
Gerçek yeteneklerin ayırdına varma becerisini ortaya çıkarmak ve geliştirmek
Hastayı daha kesin ve uygun ayrımlar yapabilir hale getirme çabası
‘Oğlum bir şeytan’
Oğlum çok asi ve benim kadar düzene önem vermiyor
Farklılaşma Analizi Listesi (FAL)
Toplumsal örneklerin simgelerinden oluşan bir listedir, çatışmaların geliştiği temelleri şekillendirmeye çalışır.
Gerçek Yetenekler
Birincil Yetenekler
(Duygusal Kategori)
Aşk
Sabır
Zaman
Temas
Güven
Umut
İnanç
Şüphe
Kesinlik
Birlik
Gerçek Yetenekler
İkincil Yetenekler
(Davranışsal Kategori)
Dakiklik
Düzen
Temizlik
Nezaket
Adalet
Dürüstlük/açıklık
Tutumluluk
İtaat
Hırs/başarı
Güvenilirlilik
Ziyaretçiler İle Fil (Rumi)
Gösteri sonrası karanlık odaya alınan file dokunan ziyaretçilerin yorumları:
Bacağına dokunan sutuna
Dişini elleyen sivri bir cisme
Kulağını tutan yelpazeye
Sırtını okşayan düz bir yatağa
Gerçek Yeteneklerin İşlevi
Tanımlayıcı kategoriler
Toplumsallaşma değişkenleri
Dinin yerine geçmeye başlayabilir (mutlak değer)
Maske işlevi
Silah ya da kalkan olabilir
Dakiklik:Kabul ettiğimiz- bizden beklenen zaman parçasına kesin bağlılık.
Çatışmalar ve Rahatsızlıklar
Aşırı dakiklik
Başkalarının zamamnında geleceğine dair gerçek dışı beklentiler
Fazlasıyla çabaya rağmen bir şeyi bitirememe korkusu
Dakiklik noksanlığı
Güvenilmezlik
Sosyal çatışma
Stres, iç huzursuzluk
Mide-barsak sorunları
Kalp ve dolaşım sistemi sorunları
Temizlik:
beden, elbise, eşya,ev, çevreye dönük
‘Yerler bal döküp yalanacak kadar temiz olmazsa kocam çok sinirlenir. Annesi sürekli evi temizlermiş. Şimdi de aynı şeyi benden bekliyor.’ (35 yaşında, EH, barsak inf.)
‘Dün kızıma bağırdım. ‘Sna kaç kez, eve bu kadar kirli gelme dedim. Sanki, daima evimizde bir domuz ağılı var!’ Çocukken dışarı çıktığımda, ben de tertemiz olmak zorundaydım.’ (40 yaşında bir anne, organik sebebi bulunmayan daimi başağrısı var.)
‘Kocamın nefesi her zaman o kadar kötü kokuyor ki,onunla birlikte yatamıyorum. Kötü ruh halini çocuklara da yansıtıyor. Annesi de gerçek bir aptaldı zaten.’ (27 yaşında seks isteği azalmış bir kadın)
Temizlikle İlgili Çatışmalar ve Rahatsızlıklar
Ayine dönüşen temizlik, aşırı hassasiyet, yıkanma takıntısı, endişe, temizlik noksanlığı, saldırganlık, güveni kötüye kullanma, ilişki kurma zorluğu, cinsel rahatsızlıklar, kendi kendinden nefret etme, altını ıslatma, egzama, allerji
Düzenlilik:
Hiçbir şey başka bir şeyin işleyişini engellemez, herşey zaman kaybı olmadan bulunabilir.
Ör: ‘Odamı temizlemediğimde şu sözleri duyardım: ‘Artık seni sevmiyorum.’ Bunu duyduğumda paniğe kapılırdım. Bugün çok temizim. Bu yüzden, kocam ve çocuklarımla anlaşamıyorum.’ (39 yaşında, kronik peklik ve uyku bozukluğu olan bir kadın.)
‘Oğlumun okul çantasını temizlemeyip ertesi güne ne lazımolduğunu görmediğimde, garanti ederim ki oğlum yanlış ders kitaplarını alacak ya da hiç almayacaktır. Sonra okulda ne olduğunu bilmesem daha iyi. Bunu, ona bırakmak isterdim.’ (28 yaşında, 8 yaşında kendine güveni olmayan oğlunun huysuzluklarını düzeltmeye çalışan bir anne)
Düzenlilik İle İlgili Çatışmalar ve Rahatsızlıklar
Ukalalık, titizlik, olayları kontrol etme takıntısı, düzen eksikliği, dikkatsizlik, pasaklılık, saldırganlık, güveni kötüye kullanma, okulda sorun, işte çatışmalar, suçluluk duygusu, endişe, baş ağrıları
İtaat:
İsteklere, talimatlara, dış otoriteden gelen emirlere bağlılık.
İtaat bir grubun işlevini yerine getirmesini garanti eder. İtaat ya ceza korkusuyla, veya emirler yerine getirildiğinde ödüllendirme ile öğretilir. Bir kişinin üç alternatifi vardır:
Otoriteyle bütünleşmek
Geri çekilme
Saldırganlık (otorite ya da zayıf günah keçilerine dönük)
‘Annem benden mutlak itaat beklerdi. Eğer itaat etmezsem Tanrı’nın gazabına uğrayacağımı söylerdi. Baktığım her yerde Tanrıyı pusuya yatmış bir polis gibi görürdüm.’ (22 yaşında endişe, taşikardi ve aşırı terleme şikayeti olan bir öğrenci.)
İtaat İle İlişkili Çatışmalar ve Rahatsızlıklar
Körü körüne itaat etme isteği, sıkı disiplin, otoriteye inanma, emretme hakkı, otorite krizi, fiziksel ceza, itaatsizlik, endişe, saldırganlık, meydan okuma, kötü muamele, tırnak yeme, yatak ıslatma, olaylara adapte olma güçlüğü, evlilik çatışmaları
Nezaket:
topluma karşı yönlendirilen saldırganlığın engellenmesi
Nezaket, diğer gerçek yeteneklere oranla daha çok kültür ve sosyal seviyeyle belirlenir. Aşırı nezaket bazen saldırgan dürtülerin rededilmesi ya da bastırılması anlamına gelebilir.
Ör: ‘Kayınvaldemle anlaşıyor gibi görünmem kocamı çok mutlu ediyor. Ancak aslında, kendimi kandırıp aklımdakileri söylemediğimde kendime çok kızıyorum. Sonrada korkunç bir başağrısına yakalandığım için yataklara düşüyorum.’
Nezaket İle İlgili Çatışmalar ve Rahatsızlıklar
Aşırı nezaket, sahtekarlık, gerçekçi olmayan nezaket beklentileri, ‘hayır’ deme beceriksizliği, kendini beğenmişlik, endişe, suçluluk duygusu, baş ağrısı, mide-bağırsak sorunları, irade eksikliği, sosyal ortamlarda güvensizlik, kalp rahatsızlıkları, alkolizm eğilimi.
Dürüstlük:
Açıklıkve doğruluk
Dürüstlükle nezaket birbirleriyle yakın ilişkidedir.Dürüstlüğe fazlasıyla önem vermek, özellikle karşı taraf küçük düşürüldüğünü, yalnız bırakıldığını hissettiği zaman, kişiler arası ilişkilerde çoğunlukla çatışmalara yol açan bir kabalık olarak kabul edilebilir.
Ör: ‘Babam, dürüstlüğü içimize kazımaya karar vermişti. Fakat, aksine bizi yalan söylemeye zorlardı.’ (21 yaşında başkalarıyla ilişki kurmakta problemleri olan bir kız öğrenci.)
Ör: ‘Babam, her zaman çıplak gerçeklerle fikirlerini bu şekilde ifade etmenin sorun yaratacağını söylerdi. Sonuç olarak, başkalarının duymak istediklerini söylemeyi öğrendim. Fakat, içten içe kendime kızgınım. (48 yaşında, mide-bağırsak problemleri olan bir ev kadını)
Dürüstlükle İlgili Çatışmalar ve Rahatsızlıklar
Dürüstlük konusunda fanatizm, fazlasıyla onaylanma çabası, kendini beğenmişlik, kendinden ve başkalarından aşırı beklenti, sahtekarlık, doğruluk noksanlığı, vefasızlık, sahte ddialar, fantezi ile gerçek arasındaki farkı kavrayamama, toplumsal çatışmalar, endişe, saldırganlık, baş ağrıları, kalp ve dolaşım bozuklukları
Adalet:
Hakkaniyet
Kişi bazı muameleleri, objektif gözlem yerine kişisel memnuniyet ya da memnuniyetsizlik açısından değerlendirdiğinde, haksız bulabilir.
İki insana eşit davranmak, bazen bir tanesinin haksızlığa uğraması anlamına gelebilir.
Adalet umut ve güven doğururken, adaletsizlik umutsuzluk, vazgeçme ve çaresizliği getirebilir.
Ör: ‘Annemin aşağılık kompleksi, onun adil olmasını engellemiştir. Başka çocuklar beni dövdüğünde, çoğunlukla daha iyi ailelerin çocuklarıydılar ve annem şöyle derdi’Kim bilir sen ne yaptın’.’ (23 yalında, depresyon, endişe ve arkadş edinmede sorunları olan bir öğrenci.)
Hırs-Başarı:
Belirli bir amaca ulaşmak için, çok zor ve yorucu bir etkinliğe dayanma isteği
Oyun hırs ve başarıyı öğrenmenin ilk adımlarıdır. Başarı hırsla ilişkilidir ancak düzenlilik, temizlik, nezaket gibi faktörler de önemli rol oynar.
Hırs ve Başarı İle İlişkili Çatışmalar ve Rahatsızlıklar
Çalışmaya sığınma, aşırı uğraşma, bir şeyleri başarma baskısı, fazla istek, başarısızlık korkusu, uygarlıktan sıkılmak, iş konusunda hafıza kaybı, tembellik, yalnızlık ve hastalığa sığınma, rekabet savaşı, kıskançlık, saldırganlık, depresyon, endişe, kalp rahatsızlığı, mide rahatsızlığı, alkolizm ve uyuşturucu bağımlılığına eğilim
Tutumluluk:
Para veya başka bir şeyi ekonomik yoldan kullanmak
Ör: ‘Çocuklarımız için her şeyi feda ettim. Onların daha iyi hayatları olsun diye tam manasıyla kendimi herşeyden mahrum ettim. Paraya kıyıpta kendime bir şey almadım. Fakat onlar aptal şeyler iin paralarını harcadılar. Artık benim iin çok geç. ‘ (56 yaşında, depresyon ve kalp şikayeti olan bir kadın.)
Tutumlulukla İlgili Çatışmalar ve Rahatsızlıklar
Aşırı tutum, cimrilik, güç anlamında para, israf, birine fazla önem verme, korkunç derecede önemli hissetme ihtiyacı, düzenbazlık, pasif beklenti, saf optimizm, sorumsuzluk, hayat konusunda endişe, depresyon, umutsuzluk, iç huzursuzluğu, suçluluk duygusu.
Güvenilirlik:
Birine inanma, bizi hayal kırıklığına uğratmayacağını bilme
Ör: ‘Annem daima işinde güvenilir, dürüst bir çalışandı. Benimle ise istediğinde sözünden dönebiliyordu, benden güçlüydü ve ben birşey yapamıyordum. Ben de aynı şekilde davrandım. Evliliğimiz tamamen dağılana kadar kocam bununla uğraştı.’ (36 yaşında boşanmış bir kadın)
Güvenilirlik İle İlişkili Çatışmalar ve Rahatsızlıklar
Aşırı doğruluk, mükemmelliyetçilik, titizlik, sertlik, doğruluk noksanlığı, güvenilmezlik, yüzeysellik, güven yıkılması, başarısızlık korkusu, toplumsal çatışmalar, iç güvensizlik, hayal kırıklıkları, aşırı istekler, depresyon, suçluluk duygusu, uykusuzluk
Çatışma
Yeteneklerin uyum içinde olmamasından kaynaklanır (biri merkezi tutar)
Birinci yetenekler arasında
İkinci yetenekler arasında
Birinci ve ikinci yetenekler arasında uyumsuzluk gelişebilir.
Örnekler
Bir yeteneği aşırı öne çıkması: sadece kendine iyi bakan kişilere değer verme
İkincil yetenekler arasında uyumsuzluk: kişi hırslı ama düzensiz
Birincil yetenekler arasında uyumsuzluk: kişi başkalarına güvenebilir ama kendine güvenemez
Birincil ve ikincil yetenekler arasında uyumsuzluk: kişi düzenli ama sabırsız
Neden Hikaye- Atasözü- Efsane?
PT’nin soyut yanı bunaltıcı olabilir.Kişi sadece soyut-teorik kavramlarla düşünmez, sorunlarını hayal kurarak, imgelerle düşünerek kavrar. Hikaye simgelerin sözlü anlatımıdır.
Öğretici değeri vardır
Kavramaya destektir
Kişinin doğrudan kendi deneyimlerine dayanmadan, çatışma- zayıflıklarını ortaya koymasına yardım eder.
PPT’nin Üç Temel Prensibi:
Pozitif Kavramı
Çatışma İçeriği ve Çatışma Dinamiği (Gerçek yetenekler ve denge modeli)
Beş Basamaklı Terapi
(*Kendine yardım: kendine, ailesine, çevresine
*Diğer metodların özellikleri kişinin ihtiyaçlarına göre esnek kullanılabilir)
Beğenin
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.