Şiddet
Okullarda Suç
ve
Şiddeti Önleme
Dünya Sağlık Örgütü’nün
“Şiddet” Tanımı:
Şiddet; bir bireyin yaralanma ve ölümüne neden olan ya da gelişmesini engelleyen fiziksel, psikososyal ve cinsel olarak uygulanan kasıtlı davranışlardır.
Fiziksel, psikososyal ve cinsel şiddet uygulaması bir grup ya da topluma yönelik olabilmektedir.
Şiddet
Güç ve baskı uygulayarak
insanların bedensel ya da ruhsal
açıdan zarar görmesine neden
olan bireysel ya da toplu
hareketlerin tümüdür.
Şiddetin Nedenleri:
Biyolojik nedenler,
Öğrenme yaşantısı ile ilgili nedenler,
Toplumsal nedenler,
Kişiler arası etkileşim ile ilgili nedenler.
Okul Zorbalığı Denildiğinde
Tekme ya da tokat atma,
İtme, çekme, dürtme,
Dövme tehdidinde bulunma,
Korkutma,
Sözle sataşma, alay etme, dalga geçme, kızdırma,
Tacizde bulunma,
Küçük düşürme,
Ailesine hakaret etme,
Kişi hakkında çeşitli yerlere çeşitli sözler yazma,
Hoşa gitmeyen isim takma,
Söylenti çıkarıp yayma,
Arkadaş grubundan dışlayarak yalnız bırakma, oyun ve diğer etkinliklere almama ve engel olma,
Karşındakinin kendini kötü hissetmesine neden olacak sözler söyleme.
Şiddet fizikseldir. Zorbalık ise fiziksel olduğu gibi sözel de olabilir.
Okul Şiddeti Denildiğinde
Tehdit,
Hırsızlık,
Zorbalık,
Cinsel saldırı,
Silah taşıma,
Kavga saldırı,
Silah kullanma,
Grup veya çete saldırıları,
Haraca kesme, para sızdırma amacıyla tehditler kullanma
Hangi Öğrenci Şiddete Başvurur?
Akran baskısına karşı koyamayan,
çete kavgalarının bir parçası olan,
Gururuna yenik düşen,
Saygı kazanma ihtiyacını bu yolla karşılamaya çalışan,
İntikam almak isteyen,
Çaresizlik yaşayan,
Alkol veya diğer uyuşturucu maddeleri kullanan,
Kendini savunmaya çalışan.
Şiddet ve Zorbalığın Erken Belirtileri
Yalnızlık, içe dönme,
Şiddet uygulama,
Sık sık disiplin problemi yaşama,
Okula yaralayıcı, delici alet getirme,
Küçük olaylara şiddetli tepkiler verme,
Yangın çıkarma,okul araç gerecine zarar verme isteği
Hayvanlara eziyet etme,
Alkol ya da uyuşturucu kullanma,
Bir çete üyesi olma ya da aynı mekanı paylaşma
UNUTMAYALIM!
Yukarıda sayılanlar her zaman şiddete yol açmaz. Fakat problemlere çözüm bulunmadığında, zaman içinde bu işaretler şiddeti doğurabilir.
Şiddet ve Zorbalığı Tercih Eden Öğrencilerin Özellikleri
İhtiyaçları ve kişilik özellikleri:
Benlik saygıları düşüktür,
Özgüvenleri eksiktir,
Başkalarını ve olayları kontrol etme isteği,
Başkalarının başarılarını kıskanma,
Yenilgiyi kabul edememe.
Şiddet ve Zorbalığı Tercih Eden Öğrencilerin Özellikleri
Ebeveynleri tarafından fiziksel ve psikolojik şiddete uğrama,ihmal edilme,
Arkadaş edinememe, dışlanma,
Aile desteği ve yakınlığın olmaması,
Otoriteye karşı gelme( aile, okul vs.),
Akranlarıyla çatışma
Empati eksikliği,
Sorumluluk hissetmeme,
Karşı gelme,
İletişim becerilerindeki eksiklik.
Hangi Öğrenciler Şiddete Maruz Kalır
İçe dönük,
Kaygılı,
Güvensiz,
Çekingen,
Benlik saygısı yetersiz,
Sosyal becerileri zayıf,
Yeterince arkadaşı olmayan,
Sosyal ortamlarda dışlanan,
Zorbaca davranışlara maruz kaldıklarında nadiren karşı koyabilen,
Anne-babalarına bağımlı,
Az sevilen…
Okul şiddeti birdenbire olmaz. Çoğu kez aynı kısır döngü tekrarlar.
Okul da Şiddet Nerelerde Olabilir?
Sınıfta,
koridorda,
okul çevresinde
oyun alanında,
Okul servislerinde,
İletişim araçlarıyla( telefon, internet, yazılı not),
Mahallede.
Sonuçları
Korku ve endişe,
Okulu sevmemeye,
Zorbalığın olduğu yerden kaçınma,
Okuldan kaçma,
Kaygı, kızgınlık ve çaresizlik duygusu,
Bazı kronik hastalıkların oluşmasına,
İntihara kalkışma,
Devamsızlıkta artış,
Başarı düzeyinde düşme,
Özgüvenin azalmasına.
OKULDA ŞİDDETİ ÖNLEME
Okulda Şiddeti Önleme İletişimle Başlar
Okul- aile iletişiminin geliştirilmesi ve sürdürülmesi,
Okulda ders dışı faaliyetlere yer verilmesi,
öğrenci- öğretmen- okul idaresi iletişimi
Okulda Şiddeti Önlemede Herkes Sorumludur
Öğretmenler ve diğer okul personeli
Öğrenciler,
Aile
Okul Yönetimi Ne Yapabilir
İletişim kanallarını açık tutun.
Öğrencilerin duygularını paylaşması için uygun fırsatlar yaratın ve cesaretlendirin.
“Güvenli okul” anlayışını geliştirin.
“tehditleri ve uyarı işaretlerini” takip edin.
Öğrenciyle görüşün.
Öğrenci velisini haberdar edin.
İlgili birimlere yönlendirin.
Temel önleme çalışmaları yapın.
Okul Kriz Ekibi kurun.
Temel Önleme
Sosyal Beceri Programları
Sosyal Beceri Programları
Problem çözme, karar verme,
Arabuluculuk,
Kendi kendini denetleme stratejiler,
Çatışma çözme yöntemleri,
Atılganlık eğitimi,
Sosyal beceri eğitimi,
Madde kullanımı,
Cinsel Eğitim…
Kavga etmek ve saldırganca davranmak, büyüme gelişmenin doğal bir parçasıdır.
Zorbalığa uğrayanlar belki bir süre acı çekerler ama bunu daha sonra unutacaklardır.
Başkalarını kızdırmak bazen eğlencelidir.
Bazı öğrenciler zorbalığı hak ederler.
Zorbalıktan şikayet eden öğrenciler “ana kuzusu”durlar.
Zorbalık yapanları görmezlikten gelirseniz sizi bırakırlar.
Zorbalık yapıldığında bunu yetişkinlere anlatmak ispiyonculuktur.
Bir zorbayla baş etmenin en iyi yolu onunla kavga etmek ve intikam almaktır.
Bu inançların yanlış olduğunun altını çizin.
Şiddet Davranışı İçin Risk Faktörleri-1
Evde veya okulda sosyal olarak aşırı içine kapanık olma
Yoğun bir izolasyon içinde olmak
Şiddete maruz kalmak
Başkaları tarafında çabucak kızdırılabilir olmak
Aşırı alınganlık
Kendine rahat verilmediği duygusunu sık yaşamak
Okul başarısının düşük olması
Şiddet Davranışı İçin Risk Faktörleri-2
Öfke kontrolünün yetersiz olması ve sık öfke patlamaları yaşamak
Geçmişinde şiddet içeren davranışların bulunması
Bireysel farklılıklara toleransın olmaması
Madde kullanmak
Fevri olmak
Çok çabuk hayal kırıklığına uğramak ve bunu tolere edememek
FİZİKSEL ŞİDDET
Tokat atarak, çimdikleyerek, elle, kemerle, sopayla dövmenin sonunda bedenin cezaya uğraması anlamına gelir.
Bilerek verilen bir ceza olduğu gibi, bir yetişkin ya da yaşça büyük olan bir çocuk tarafından düşünmeden aniden verilen bir tepki olabilir.
DUYGUSAL ŞİDDET
Reddetmek,
Aşağılamak,
Yoksun bırakma,
Yıldırma,
Umursamama,
Davranış bozuklukları sergilemesine göz yumma.
SÖZEL ŞİDDET
Laf atma
Aşağılama
Söylenti yayma
Saldırgan ifadeler kullanma
Tehdit etme
Ad takma
Eşya ve giysilerle alay etme
CİNSEL ŞİDDET
Çocuğun, bir erişkininin cinsel gereksinim ya da isteklerinin doyumu için cinsel nesne olarak kullanılması ya da kullanılmasına göz yumulmasıdır
EKONOMİK ŞİDDET
Evsizlik
İşsizlik
Ekonomik yönden mahrum bırakma
ZORBALIK (S
İNDİRME)
VE
AKRAN
İSTİSMARI
Zorbalık bir ya da daha fazla güçlü öğrencinin zayıf olan öğrenciye zarar verme, rahatsız etme ya da küçük düşürmek için defalarca eziyet etmesi ya da eziyet etme çabası olarak da tanımlanmaktadır (Page & Page 2003, s.269).
Zorbalık fiziksel saldırganlıkla sınırlı değildir. Başkalarının duygularını incitme, başkalarını sözcüklerle, hareketlerle ya da sosyal olarak dışlama yoluyla güven ve özsaygılarını sarsmak da zorbalığa dahil edilebilir (Hazler, 1996; Roffey, 2000).
Doğrudan ve fiziksel olarak nitelenen zorbalık vurma, çelme takma, eşyalara zarar verme gibi davranışları; doğrudan ve sözel olan zorbalık ise, isim takma ve alay etme gibi davranışları içerir. Zorbalığın dolaylı biçimi başkalarının arkasından çirkin hikayeler ya da dedikodular çıkarma veya kişiyi gruptan dışlama şeklindeki davranışlardır (Smith & Sharp, 1994).
Zorba öğrenciler söz ve eylemleri aracılığıyla diğer öğrencileri korkutmakta, sahip olmaları gereken özgür öğrenme haklarını ellerinden almakta, dolayısıyla çocukların kendilerini okulda güvensiz hissetmelerine ve sıkça devamsızlık yapmalarına sebep olmaktadır (Furniss, 2000).
Zorba kişiler tarafından sürekli şiddete maruz kalan çocuklarda:
Fiziksel ve psikolojik sıkıntılar, konsantre olmada güçlükler ve okul korkusu gibi kısa dönemli problemler (Bernstein and Watson 1997),
Karşıt cinsle başarılı kişilerarası ilişkiler başlatma ve sürdürmede yetersizlik (Gilmartin, 1987),
Özkıyım düşüncesi (Kaltiala-heino ve ark. 1999),
Yüksek düzeyde depresyon (Olweus, 1993; Kaltiala-Heino ve Ark. 1999; Salmon ve Ark., 1998)
Benlik kavramlarının daha olumsuz olması (Olweus, 1993; Boulton ve Underwood, 1992)
Psikolojik ve psikosomatik belirtiler, altını ıslatma, uyku problemleri, baş ve karın ağrıları gibi problemler görülmektedir (Williams ve Ark. 1996).
Şiddete uğrayan kişiler, kısa ve uzun süreli uyumsuzluk tehlikesi ile karşılaşmalarıyla birlikte şiddet uygulayan kişiler de gelecekteki sayısız problemlere karşı savunmasız kalmaktadır. Zorba kişiler son çocukluk döneminde fonksiyonel olmak için sağlıksız anlamda başkaları üzerinde güç kullanmayı öğrenmektedir (Crothers & Levinson, 2004).
Hem zorbalık yapan hem de zorbalığa maruz kalan öğrencilerin bu durumdan dolayı gelecekte bir takım problemler yaşamaları muhtemeldir. Bu sebeple okullarda zorbalığın incelenmesi, mevcut durumun tanımlanması önleme çalışmalarının yapılabilmesi için önem taşımaktadır.
Araştırmalar
Pişkin’e (2002) göre, okulda zorbalık davranışı, ekonomik gelire göre değişmemektedir. Başka bir anlatımla, zengin öğrenci de, yoksul öğrenci de arkadaşlarına zorbalık yapabilmektedir.
En zorba davranışlar, teneffüste ve sınıfta uygulanmaktadır. Aynı araştırma, öğrencilerin %44’ünün sözel, %30’unun fiziksel, %9’unun cinsel ve %1’inin de duygusal zorbalığa maruz kaldığını göstermiştir.
Araştırmalar
Kepenekçi ve Çınkır (2003),
bedensel zorbalık kategorisi içinde itme davranışının;
sözel zorbalık kategorisi içinde ad takma ve alay etme davranışlarının;
duygusal zorbalık kategorisi içinde eşyalara zarar verme davranışının ve
cinsel zorbalık kategorisi içinde de cinsellik içeren sözler söyleme davranışının okullarda çok sık uygulandığı sonucuna varmışlardır.
Araştırmalar
Kapcı (2004), ilköğretim dördüncü ve beşinci sınıf öğrencilerinin %40 oranında bedensel, sözel, duygusal ve cinsel zorbalığa maruz kaldıkları ve zorbalığın demografik değişkenlerden çok psikolojik değişkenlerle bağlantılı olduğu sonucuna varmıştır.
Zorbalık yapanlar
Genellikle hedeflerini
fiziksel özellikleri,
Psikolojik özellikleri,
nedeniyle seçerler.
Zorbalık yapanların bir kısmı saldırgandır, kaba kuvvet kullanırlar.
Bir kısmı ise verdikleri eziyette daha baskıcı olabilirler.
Her iki durumda da sindiren ( zorbalık yapanlara) duyulan korku ve kaygılar,
bazı çocukların okula gitmekten kaçınmalarına ya da kendilerinin de şiddete başvurmalarına neden olur.
Okullarda
Lakap takma,
İftira atma,
Para ya da eşyalarına el koyma
Tehdit etme ya da bir şeyleri zorlama,
Fiziksel olarak itme ve saldırma davranışları,
Dışlama veya tanımama
Cinsel istismar vb..
“Taşlar, sopalar bedenimi yaralar,
Pek çok başka şey gibi,
Kızgın bir yürekten gelen
Sözler de hırpalar.
Fakat, sessizlik
İşte bu, kalbimi onulmaz kırar.”
McGinley,”silahların seçimi”(1954)
Zorbalık ve Akran İstismarının Nedenleri
Bireysel nedenler;
Akranlarına ve yetişkinlere karşı saldırgan tutum sergilerler.
Kaygı düzeyleri düşük,özgüvenleri de normal düzeydedir.
Öğrencinin mizacı etkilidir.
Dürtüsel,öfkeli özelliklere sahiptirler.
Duygusal izolasyon içindedirler.
Zorbalık ve Akran İstismarının Nedenleri
Ailesel nedenler;
Çocuğa karşı yetersiz ilgi ve sevgi gösterilmesi
Saldırgan davranışların model alınması
Ailenin çocuğu yeterli düzeyde izleyip denetleyememesi
Kardeşler arasında istismar davranışının gözlenmesi
Zorbalık ve Akran İstismarının Nedenleri
Okula ait nedenler;
Okulun sosyal yapısı
Öğrenci davranışlarının denetlenmesine yönelik çalışmaların etkinliği
İdareci ve öğretmenlerin öğrenci tutumlarını izleme ve müdahale etme becerileri
Zorbalık Ve Akran İstismarına Uğrayan Kişide(mağdur) görülebilecek Sorunlar
Uyku sorunları
Psikosomatik yakınmalar
Okul fobisi
Depresyon
İntihar düşünceleri ve girişimi
Akademik başarısızlık
Ders içi uyumsuzluk
Zorbalık Ve Akran İstismarına Uğrayan Öğrencilerin Ortak Özellikleri
a güvensiz, kaygılı,
a atılgan olmayan,
a düşük benlik saygısına sahip
a sık sık arkadaşları tarafından reddedilen,
a kendi haklarını aramayan,
a sosyal olarak yetersiz davranışlar sergileyen
a nadiren girişimci davranışlarda bulunan,
a akranları tarafından sürekli yardım arayan kişiler olarak görülen,
a beceriksiz olarak algılanan,
a itaatkar,
a içine kapanık
a yalnızlık duygusu yaşayan
a depresif
Zorbalık Ve Akran İstismarı Davranışı Gösteren Öğrencilerin Ortak Özellikleri
Ailelerinde saldırganlık ve çatışma yoğundur.
Suça eğilimlidirler.
Empati kurma yetenekleri yoktur.
Ailede model alınan istismar davranışları vardır.
Sosyal becerilerde ve iletişim kurmada sıkıntılıdırlar.
Saldırgan ve dürtüsel mizaca sahiptirler.
ÖĞRENCİLER NELER YAPABİLİR?
Maruz kaldıkları ya da gördükleri şiddet olaylarını öğretmenlere,danışmana bildirebilirler,
Anlaşmazlıklarını diyalog yoluyla çözümleyebilirler
Anlaşmazlılarında arabuluculuk yapacak öğrenci ya da öğretmen seçebilirler,
Okula kesici ateşli vb. alet getirmemeyi kabul edebilirler,
Yaşça kendilerinden küçük öğrencilere
olumlu örnek olmayı kabul edebilirler,
ANNE BABALAR
Olumlu birer model olabilirler,
Evdeki anlaşmazlıkları öfke ve şiddete başvurmadan çözümleyebilirler,
Evde özellikle şiddet konusunda kabul edilebilir ya da edilemez davranışlar konusunda net sınırlar koyabilirler,
Çocuğun diğer öğrencilerle ilişkilerinden haberdar olup ne yaptıklarını, nerede olduklarını, arkadaşlarını takip edebilirler,
Güvenli okul ortamının oluşturulmasında ve sürdürülmesinde okul kurallarına ve uygulamalarına destek olabilirler.
Okula Ve Öğretmenlere Düşen Görevler:
Okulda kabul edilebilir davranışların net olması,
Erken belirtilere dikkat etme,
Nöbetçi öğretmen, öğrenci
Çocuklara yeni beceriler kazandırma,
Sindiren ve sindirilen çocuğa benlik saygısı kazandırma,
Ebeveynlerin sağlıklı iletişim, problem çözme vb. beceriler konularında bilinçlendirilmesi.
OKUL NELER YAPMALIDIR?-1
Aile-okul- çevre arasındaki bağların geliştirilmesi,
Aile- okul arası düzenli ve sürekli iletişimin sağlanması,
Anne- babalar ve çevreninde işbirliği ile etkinlikler düzenlenmeli,
Çocuğun onuruna saygı gösterilmeli,
Öğrenciler ve personel için davranış kuralları belirlenmeli,
Disiplin özdenetim kazandırmaya yönelik ve gelişim dönemine uygun olmalıdır.
OKUL NELER YAPMALIDIR?-2
Şiddet olaylarına karşı net ve tutarlı olmalıdır,
Okulda tartışma platformları oluşturulmalıdır,
Olumlu davranışlar ödüllendirilmeli ve öğrencini katılımı artırılmalıdır,
Öğretmenlere çatışma çözme,arabuluculuk ve olumlu disiplin yöntemleri konularında eğitimler verilmelidir,
Aile iletişimine önem verilmelidir.
Öğretmen-öğrenci-idareci iletişiminin açık bir şekilde sürdürülmesi.
Ders dışı sosyal etkinliklere önem verilmesi.
bu nedenle;
Erken sınıflardan başlayarak,daha sonraki yıllarda pekiştirme programları ile desteklenen, grup etkileşimli beceri kazandırma çalışmaları ile okulda şiddeti önleme konusunda başarı sağlanacaktır.
Şiddet Davranışlarında Erken Uyarı Belirtileri- 1
Sosyal içe kapanma
Aşırı izolasyon ve yalnızlık duyguları
Aşırı reddedilme duyguları
Şiddet mağduru olmak
Dalga geçilme ve tacize uğrama duyguları
Okula ilginin ve akademik başarının düşük olması
Şiddet Davranışlarında Erken Uyarı Belirtileri- 2
Şiddeti yazılar ve resimlerle anlatmak
Kontrol edilemeyen öfke
Fevrilik ve düzenli/ sürekli olarak vurma,sindirme,zorlayıcı davranışlar gösterme
Disiplin öyküsü
Önce yaşanmış şiddet ve agresif davranış hikayeleri
Şiddet Davranışlarında Erken Uyarı Belirtileri- 3
Farklılıklara toleransın olmaması ve ön yargılı olmak
Madde ve alkol kullanımı
Çetelere bağlı olmak
Silaha yasal olmayan yollardan ulaşma ve kullanma
Ciddi şiddet tehdidi
SON DAKİKA!!!
Erken uyarı işaretlerini fark edemediğimiz durumlarda suç veya şiddet olayı gerçekleşmeden müdahale için bir şanstır.
Fiziksel kavgalar
Eşyalara yönelik tahribat
Önemsiz sebeplere öfkelenme
Öldürücü tehditler
Silah bulundurma veya kullanma
Kendine zarar verme ve intihar tehditi
Son dakika uyarı işaretleri hemen fark edilip acil olarak müdahale edilmelidir.
Şiddetin Sonuçları-1
Kişinin varlığına, benliğine saldırıdır.
Fiziksel,duygusal ve ruhsal gelişimde gecikmeler,
Kendine zarar verici davranışlar,
Somatik bozukluklar,
İntihar riski,
Aşırı derecede bağımlı olma,
Çalma,
Güvenememe,
Depresif, kaygılı,aşırı utangaç,itaatkar.
Düşük benlik saygısı,
Saldırgan, yıkıcı ve bazen yasal olmayan davranışlar,
Öfke ve intikam duyguları,
başkalarına güvenme , sevme ve kabul becerisinden yoksun olma,
Pasif ya da içe kapanma davranışları,
Kaygı, korku, kabuslar,
Okul sorunları ve başarısızlık
Mutsuzluk depresyon belirtileri,
Madde bağımlılığı,
Evden kaçma.
ve
Şiddeti Önleme
Dünya Sağlık Örgütü’nün
“Şiddet” Tanımı:
Şiddet; bir bireyin yaralanma ve ölümüne neden olan ya da gelişmesini engelleyen fiziksel, psikososyal ve cinsel olarak uygulanan kasıtlı davranışlardır.
Fiziksel, psikososyal ve cinsel şiddet uygulaması bir grup ya da topluma yönelik olabilmektedir.
Şiddet
Güç ve baskı uygulayarak
insanların bedensel ya da ruhsal
açıdan zarar görmesine neden
olan bireysel ya da toplu
hareketlerin tümüdür.
Şiddetin Nedenleri:
Biyolojik nedenler,
Öğrenme yaşantısı ile ilgili nedenler,
Toplumsal nedenler,
Kişiler arası etkileşim ile ilgili nedenler.
Okul Zorbalığı Denildiğinde
Tekme ya da tokat atma,
İtme, çekme, dürtme,
Dövme tehdidinde bulunma,
Korkutma,
Sözle sataşma, alay etme, dalga geçme, kızdırma,
Tacizde bulunma,
Küçük düşürme,
Ailesine hakaret etme,
Kişi hakkında çeşitli yerlere çeşitli sözler yazma,
Hoşa gitmeyen isim takma,
Söylenti çıkarıp yayma,
Arkadaş grubundan dışlayarak yalnız bırakma, oyun ve diğer etkinliklere almama ve engel olma,
Karşındakinin kendini kötü hissetmesine neden olacak sözler söyleme.
Şiddet fizikseldir. Zorbalık ise fiziksel olduğu gibi sözel de olabilir.
Okul Şiddeti Denildiğinde
Tehdit,
Hırsızlık,
Zorbalık,
Cinsel saldırı,
Silah taşıma,
Kavga saldırı,
Silah kullanma,
Grup veya çete saldırıları,
Haraca kesme, para sızdırma amacıyla tehditler kullanma
Hangi Öğrenci Şiddete Başvurur?
Akran baskısına karşı koyamayan,
çete kavgalarının bir parçası olan,
Gururuna yenik düşen,
Saygı kazanma ihtiyacını bu yolla karşılamaya çalışan,
İntikam almak isteyen,
Çaresizlik yaşayan,
Alkol veya diğer uyuşturucu maddeleri kullanan,
Kendini savunmaya çalışan.
Şiddet ve Zorbalığın Erken Belirtileri
Yalnızlık, içe dönme,
Şiddet uygulama,
Sık sık disiplin problemi yaşama,
Okula yaralayıcı, delici alet getirme,
Küçük olaylara şiddetli tepkiler verme,
Yangın çıkarma,okul araç gerecine zarar verme isteği
Hayvanlara eziyet etme,
Alkol ya da uyuşturucu kullanma,
Bir çete üyesi olma ya da aynı mekanı paylaşma
UNUTMAYALIM!
Yukarıda sayılanlar her zaman şiddete yol açmaz. Fakat problemlere çözüm bulunmadığında, zaman içinde bu işaretler şiddeti doğurabilir.
Şiddet ve Zorbalığı Tercih Eden Öğrencilerin Özellikleri
İhtiyaçları ve kişilik özellikleri:
Benlik saygıları düşüktür,
Özgüvenleri eksiktir,
Başkalarını ve olayları kontrol etme isteği,
Başkalarının başarılarını kıskanma,
Yenilgiyi kabul edememe.
Şiddet ve Zorbalığı Tercih Eden Öğrencilerin Özellikleri
Ebeveynleri tarafından fiziksel ve psikolojik şiddete uğrama,ihmal edilme,
Arkadaş edinememe, dışlanma,
Aile desteği ve yakınlığın olmaması,
Otoriteye karşı gelme( aile, okul vs.),
Akranlarıyla çatışma
Empati eksikliği,
Sorumluluk hissetmeme,
Karşı gelme,
İletişim becerilerindeki eksiklik.
Hangi Öğrenciler Şiddete Maruz Kalır
İçe dönük,
Kaygılı,
Güvensiz,
Çekingen,
Benlik saygısı yetersiz,
Sosyal becerileri zayıf,
Yeterince arkadaşı olmayan,
Sosyal ortamlarda dışlanan,
Zorbaca davranışlara maruz kaldıklarında nadiren karşı koyabilen,
Anne-babalarına bağımlı,
Az sevilen…
Okul şiddeti birdenbire olmaz. Çoğu kez aynı kısır döngü tekrarlar.
Okul da Şiddet Nerelerde Olabilir?
Sınıfta,
koridorda,
okul çevresinde
oyun alanında,
Okul servislerinde,
İletişim araçlarıyla( telefon, internet, yazılı not),
Mahallede.
Sonuçları
Korku ve endişe,
Okulu sevmemeye,
Zorbalığın olduğu yerden kaçınma,
Okuldan kaçma,
Kaygı, kızgınlık ve çaresizlik duygusu,
Bazı kronik hastalıkların oluşmasına,
İntihara kalkışma,
Devamsızlıkta artış,
Başarı düzeyinde düşme,
Özgüvenin azalmasına.
OKULDA ŞİDDETİ ÖNLEME
Okulda Şiddeti Önleme İletişimle Başlar
Okul- aile iletişiminin geliştirilmesi ve sürdürülmesi,
Okulda ders dışı faaliyetlere yer verilmesi,
öğrenci- öğretmen- okul idaresi iletişimi
Okulda Şiddeti Önlemede Herkes Sorumludur
Öğretmenler ve diğer okul personeli
Öğrenciler,
Aile
Okul Yönetimi Ne Yapabilir
İletişim kanallarını açık tutun.
Öğrencilerin duygularını paylaşması için uygun fırsatlar yaratın ve cesaretlendirin.
“Güvenli okul” anlayışını geliştirin.
“tehditleri ve uyarı işaretlerini” takip edin.
Öğrenciyle görüşün.
Öğrenci velisini haberdar edin.
İlgili birimlere yönlendirin.
Temel önleme çalışmaları yapın.
Okul Kriz Ekibi kurun.
Temel Önleme
Sosyal Beceri Programları
Sosyal Beceri Programları
Problem çözme, karar verme,
Arabuluculuk,
Kendi kendini denetleme stratejiler,
Çatışma çözme yöntemleri,
Atılganlık eğitimi,
Sosyal beceri eğitimi,
Madde kullanımı,
Cinsel Eğitim…
Kavga etmek ve saldırganca davranmak, büyüme gelişmenin doğal bir parçasıdır.
Zorbalığa uğrayanlar belki bir süre acı çekerler ama bunu daha sonra unutacaklardır.
Başkalarını kızdırmak bazen eğlencelidir.
Bazı öğrenciler zorbalığı hak ederler.
Zorbalıktan şikayet eden öğrenciler “ana kuzusu”durlar.
Zorbalık yapanları görmezlikten gelirseniz sizi bırakırlar.
Zorbalık yapıldığında bunu yetişkinlere anlatmak ispiyonculuktur.
Bir zorbayla baş etmenin en iyi yolu onunla kavga etmek ve intikam almaktır.
Bu inançların yanlış olduğunun altını çizin.
Şiddet Davranışı İçin Risk Faktörleri-1
Evde veya okulda sosyal olarak aşırı içine kapanık olma
Yoğun bir izolasyon içinde olmak
Şiddete maruz kalmak
Başkaları tarafında çabucak kızdırılabilir olmak
Aşırı alınganlık
Kendine rahat verilmediği duygusunu sık yaşamak
Okul başarısının düşük olması
Şiddet Davranışı İçin Risk Faktörleri-2
Öfke kontrolünün yetersiz olması ve sık öfke patlamaları yaşamak
Geçmişinde şiddet içeren davranışların bulunması
Bireysel farklılıklara toleransın olmaması
Madde kullanmak
Fevri olmak
Çok çabuk hayal kırıklığına uğramak ve bunu tolere edememek
FİZİKSEL ŞİDDET
Tokat atarak, çimdikleyerek, elle, kemerle, sopayla dövmenin sonunda bedenin cezaya uğraması anlamına gelir.
Bilerek verilen bir ceza olduğu gibi, bir yetişkin ya da yaşça büyük olan bir çocuk tarafından düşünmeden aniden verilen bir tepki olabilir.
DUYGUSAL ŞİDDET
Reddetmek,
Aşağılamak,
Yoksun bırakma,
Yıldırma,
Umursamama,
Davranış bozuklukları sergilemesine göz yumma.
SÖZEL ŞİDDET
Laf atma
Aşağılama
Söylenti yayma
Saldırgan ifadeler kullanma
Tehdit etme
Ad takma
Eşya ve giysilerle alay etme
CİNSEL ŞİDDET
Çocuğun, bir erişkininin cinsel gereksinim ya da isteklerinin doyumu için cinsel nesne olarak kullanılması ya da kullanılmasına göz yumulmasıdır
EKONOMİK ŞİDDET
Evsizlik
İşsizlik
Ekonomik yönden mahrum bırakma
ZORBALIK (S
İNDİRME)
VE
AKRAN
İSTİSMARI
Zorbalık bir ya da daha fazla güçlü öğrencinin zayıf olan öğrenciye zarar verme, rahatsız etme ya da küçük düşürmek için defalarca eziyet etmesi ya da eziyet etme çabası olarak da tanımlanmaktadır (Page & Page 2003, s.269).
Zorbalık fiziksel saldırganlıkla sınırlı değildir. Başkalarının duygularını incitme, başkalarını sözcüklerle, hareketlerle ya da sosyal olarak dışlama yoluyla güven ve özsaygılarını sarsmak da zorbalığa dahil edilebilir (Hazler, 1996; Roffey, 2000).
Doğrudan ve fiziksel olarak nitelenen zorbalık vurma, çelme takma, eşyalara zarar verme gibi davranışları; doğrudan ve sözel olan zorbalık ise, isim takma ve alay etme gibi davranışları içerir. Zorbalığın dolaylı biçimi başkalarının arkasından çirkin hikayeler ya da dedikodular çıkarma veya kişiyi gruptan dışlama şeklindeki davranışlardır (Smith & Sharp, 1994).
Zorba öğrenciler söz ve eylemleri aracılığıyla diğer öğrencileri korkutmakta, sahip olmaları gereken özgür öğrenme haklarını ellerinden almakta, dolayısıyla çocukların kendilerini okulda güvensiz hissetmelerine ve sıkça devamsızlık yapmalarına sebep olmaktadır (Furniss, 2000).
Zorba kişiler tarafından sürekli şiddete maruz kalan çocuklarda:
Fiziksel ve psikolojik sıkıntılar, konsantre olmada güçlükler ve okul korkusu gibi kısa dönemli problemler (Bernstein and Watson 1997),
Karşıt cinsle başarılı kişilerarası ilişkiler başlatma ve sürdürmede yetersizlik (Gilmartin, 1987),
Özkıyım düşüncesi (Kaltiala-heino ve ark. 1999),
Yüksek düzeyde depresyon (Olweus, 1993; Kaltiala-Heino ve Ark. 1999; Salmon ve Ark., 1998)
Benlik kavramlarının daha olumsuz olması (Olweus, 1993; Boulton ve Underwood, 1992)
Psikolojik ve psikosomatik belirtiler, altını ıslatma, uyku problemleri, baş ve karın ağrıları gibi problemler görülmektedir (Williams ve Ark. 1996).
Şiddete uğrayan kişiler, kısa ve uzun süreli uyumsuzluk tehlikesi ile karşılaşmalarıyla birlikte şiddet uygulayan kişiler de gelecekteki sayısız problemlere karşı savunmasız kalmaktadır. Zorba kişiler son çocukluk döneminde fonksiyonel olmak için sağlıksız anlamda başkaları üzerinde güç kullanmayı öğrenmektedir (Crothers & Levinson, 2004).
Hem zorbalık yapan hem de zorbalığa maruz kalan öğrencilerin bu durumdan dolayı gelecekte bir takım problemler yaşamaları muhtemeldir. Bu sebeple okullarda zorbalığın incelenmesi, mevcut durumun tanımlanması önleme çalışmalarının yapılabilmesi için önem taşımaktadır.
Araştırmalar
Pişkin’e (2002) göre, okulda zorbalık davranışı, ekonomik gelire göre değişmemektedir. Başka bir anlatımla, zengin öğrenci de, yoksul öğrenci de arkadaşlarına zorbalık yapabilmektedir.
En zorba davranışlar, teneffüste ve sınıfta uygulanmaktadır. Aynı araştırma, öğrencilerin %44’ünün sözel, %30’unun fiziksel, %9’unun cinsel ve %1’inin de duygusal zorbalığa maruz kaldığını göstermiştir.
Araştırmalar
Kepenekçi ve Çınkır (2003),
bedensel zorbalık kategorisi içinde itme davranışının;
sözel zorbalık kategorisi içinde ad takma ve alay etme davranışlarının;
duygusal zorbalık kategorisi içinde eşyalara zarar verme davranışının ve
cinsel zorbalık kategorisi içinde de cinsellik içeren sözler söyleme davranışının okullarda çok sık uygulandığı sonucuna varmışlardır.
Araştırmalar
Kapcı (2004), ilköğretim dördüncü ve beşinci sınıf öğrencilerinin %40 oranında bedensel, sözel, duygusal ve cinsel zorbalığa maruz kaldıkları ve zorbalığın demografik değişkenlerden çok psikolojik değişkenlerle bağlantılı olduğu sonucuna varmıştır.
Zorbalık yapanlar
Genellikle hedeflerini
fiziksel özellikleri,
Psikolojik özellikleri,
nedeniyle seçerler.
Zorbalık yapanların bir kısmı saldırgandır, kaba kuvvet kullanırlar.
Bir kısmı ise verdikleri eziyette daha baskıcı olabilirler.
Her iki durumda da sindiren ( zorbalık yapanlara) duyulan korku ve kaygılar,
bazı çocukların okula gitmekten kaçınmalarına ya da kendilerinin de şiddete başvurmalarına neden olur.
Okullarda
Lakap takma,
İftira atma,
Para ya da eşyalarına el koyma
Tehdit etme ya da bir şeyleri zorlama,
Fiziksel olarak itme ve saldırma davranışları,
Dışlama veya tanımama
Cinsel istismar vb..
“Taşlar, sopalar bedenimi yaralar,
Pek çok başka şey gibi,
Kızgın bir yürekten gelen
Sözler de hırpalar.
Fakat, sessizlik
İşte bu, kalbimi onulmaz kırar.”
McGinley,”silahların seçimi”(1954)
Zorbalık ve Akran İstismarının Nedenleri
Bireysel nedenler;
Akranlarına ve yetişkinlere karşı saldırgan tutum sergilerler.
Kaygı düzeyleri düşük,özgüvenleri de normal düzeydedir.
Öğrencinin mizacı etkilidir.
Dürtüsel,öfkeli özelliklere sahiptirler.
Duygusal izolasyon içindedirler.
Zorbalık ve Akran İstismarının Nedenleri
Ailesel nedenler;
Çocuğa karşı yetersiz ilgi ve sevgi gösterilmesi
Saldırgan davranışların model alınması
Ailenin çocuğu yeterli düzeyde izleyip denetleyememesi
Kardeşler arasında istismar davranışının gözlenmesi
Zorbalık ve Akran İstismarının Nedenleri
Okula ait nedenler;
Okulun sosyal yapısı
Öğrenci davranışlarının denetlenmesine yönelik çalışmaların etkinliği
İdareci ve öğretmenlerin öğrenci tutumlarını izleme ve müdahale etme becerileri
Zorbalık Ve Akran İstismarına Uğrayan Kişide(mağdur) görülebilecek Sorunlar
Uyku sorunları
Psikosomatik yakınmalar
Okul fobisi
Depresyon
İntihar düşünceleri ve girişimi
Akademik başarısızlık
Ders içi uyumsuzluk
Zorbalık Ve Akran İstismarına Uğrayan Öğrencilerin Ortak Özellikleri
a güvensiz, kaygılı,
a atılgan olmayan,
a düşük benlik saygısına sahip
a sık sık arkadaşları tarafından reddedilen,
a kendi haklarını aramayan,
a sosyal olarak yetersiz davranışlar sergileyen
a nadiren girişimci davranışlarda bulunan,
a akranları tarafından sürekli yardım arayan kişiler olarak görülen,
a beceriksiz olarak algılanan,
a itaatkar,
a içine kapanık
a yalnızlık duygusu yaşayan
a depresif
Zorbalık Ve Akran İstismarı Davranışı Gösteren Öğrencilerin Ortak Özellikleri
Ailelerinde saldırganlık ve çatışma yoğundur.
Suça eğilimlidirler.
Empati kurma yetenekleri yoktur.
Ailede model alınan istismar davranışları vardır.
Sosyal becerilerde ve iletişim kurmada sıkıntılıdırlar.
Saldırgan ve dürtüsel mizaca sahiptirler.
ÖĞRENCİLER NELER YAPABİLİR?
Maruz kaldıkları ya da gördükleri şiddet olaylarını öğretmenlere,danışmana bildirebilirler,
Anlaşmazlıklarını diyalog yoluyla çözümleyebilirler
Anlaşmazlılarında arabuluculuk yapacak öğrenci ya da öğretmen seçebilirler,
Okula kesici ateşli vb. alet getirmemeyi kabul edebilirler,
Yaşça kendilerinden küçük öğrencilere
olumlu örnek olmayı kabul edebilirler,
ANNE BABALAR
Olumlu birer model olabilirler,
Evdeki anlaşmazlıkları öfke ve şiddete başvurmadan çözümleyebilirler,
Evde özellikle şiddet konusunda kabul edilebilir ya da edilemez davranışlar konusunda net sınırlar koyabilirler,
Çocuğun diğer öğrencilerle ilişkilerinden haberdar olup ne yaptıklarını, nerede olduklarını, arkadaşlarını takip edebilirler,
Güvenli okul ortamının oluşturulmasında ve sürdürülmesinde okul kurallarına ve uygulamalarına destek olabilirler.
Okula Ve Öğretmenlere Düşen Görevler:
Okulda kabul edilebilir davranışların net olması,
Erken belirtilere dikkat etme,
Nöbetçi öğretmen, öğrenci
Çocuklara yeni beceriler kazandırma,
Sindiren ve sindirilen çocuğa benlik saygısı kazandırma,
Ebeveynlerin sağlıklı iletişim, problem çözme vb. beceriler konularında bilinçlendirilmesi.
OKUL NELER YAPMALIDIR?-1
Aile-okul- çevre arasındaki bağların geliştirilmesi,
Aile- okul arası düzenli ve sürekli iletişimin sağlanması,
Anne- babalar ve çevreninde işbirliği ile etkinlikler düzenlenmeli,
Çocuğun onuruna saygı gösterilmeli,
Öğrenciler ve personel için davranış kuralları belirlenmeli,
Disiplin özdenetim kazandırmaya yönelik ve gelişim dönemine uygun olmalıdır.
OKUL NELER YAPMALIDIR?-2
Şiddet olaylarına karşı net ve tutarlı olmalıdır,
Okulda tartışma platformları oluşturulmalıdır,
Olumlu davranışlar ödüllendirilmeli ve öğrencini katılımı artırılmalıdır,
Öğretmenlere çatışma çözme,arabuluculuk ve olumlu disiplin yöntemleri konularında eğitimler verilmelidir,
Aile iletişimine önem verilmelidir.
Öğretmen-öğrenci-idareci iletişiminin açık bir şekilde sürdürülmesi.
Ders dışı sosyal etkinliklere önem verilmesi.
bu nedenle;
Erken sınıflardan başlayarak,daha sonraki yıllarda pekiştirme programları ile desteklenen, grup etkileşimli beceri kazandırma çalışmaları ile okulda şiddeti önleme konusunda başarı sağlanacaktır.
Şiddet Davranışlarında Erken Uyarı Belirtileri- 1
Sosyal içe kapanma
Aşırı izolasyon ve yalnızlık duyguları
Aşırı reddedilme duyguları
Şiddet mağduru olmak
Dalga geçilme ve tacize uğrama duyguları
Okula ilginin ve akademik başarının düşük olması
Şiddet Davranışlarında Erken Uyarı Belirtileri- 2
Şiddeti yazılar ve resimlerle anlatmak
Kontrol edilemeyen öfke
Fevrilik ve düzenli/ sürekli olarak vurma,sindirme,zorlayıcı davranışlar gösterme
Disiplin öyküsü
Önce yaşanmış şiddet ve agresif davranış hikayeleri
Şiddet Davranışlarında Erken Uyarı Belirtileri- 3
Farklılıklara toleransın olmaması ve ön yargılı olmak
Madde ve alkol kullanımı
Çetelere bağlı olmak
Silaha yasal olmayan yollardan ulaşma ve kullanma
Ciddi şiddet tehdidi
SON DAKİKA!!!
Erken uyarı işaretlerini fark edemediğimiz durumlarda suç veya şiddet olayı gerçekleşmeden müdahale için bir şanstır.
Fiziksel kavgalar
Eşyalara yönelik tahribat
Önemsiz sebeplere öfkelenme
Öldürücü tehditler
Silah bulundurma veya kullanma
Kendine zarar verme ve intihar tehditi
Son dakika uyarı işaretleri hemen fark edilip acil olarak müdahale edilmelidir.
Şiddetin Sonuçları-1
Kişinin varlığına, benliğine saldırıdır.
Fiziksel,duygusal ve ruhsal gelişimde gecikmeler,
Kendine zarar verici davranışlar,
Somatik bozukluklar,
İntihar riski,
Aşırı derecede bağımlı olma,
Çalma,
Güvenememe,
Depresif, kaygılı,aşırı utangaç,itaatkar.
Düşük benlik saygısı,
Saldırgan, yıkıcı ve bazen yasal olmayan davranışlar,
Öfke ve intikam duyguları,
başkalarına güvenme , sevme ve kabul becerisinden yoksun olma,
Pasif ya da içe kapanma davranışları,
Kaygı, korku, kabuslar,
Okul sorunları ve başarısızlık
Mutsuzluk depresyon belirtileri,
Madde bağımlılığı,
Evden kaçma.
Beğenin
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.