DİL GELİŞİMİNİN KLOMETRE TAŞLARI

Anne ve babalar çocukları doğar doğmaz dili kuşkusuz öğrenecek varlıklar olarak görürler. Bebekler doğar doğmaz konuşmazlar ama çeşitli seslerle çevresiyle iletişim kurarlar.
Çevreyle iletişim bebeklerde ağlamayla başlar. Bebeğin isteklerini ağlayarak belirtmesi, anne ve çevresindekilerle göz teması kurması, seslere tepki vermesi, sesin geldiği yönü belirlemesi, kafasını ve gözlerini bu noktaya döndürmesi gerekir. Bu beceriler bebeğin çevresiyle iletişimde olduğunun göstergesidir.
Çevresiyle yeterli iletişimde bulunmayan ve çevresindeki kişi ve seslere tepki veremeyen bebeklerin işitmesinin normal olduğundan emin olmak gereklidir. İşitme yetisi bebeğin anlama yeteneğinin gelişiminde oldukça önemli olmakla birlikte ifade edici dil becerilerinin gelişiminde oldukça önemli olan kas ve sinir sistemine ait yapılar konuşma ile yakından ilgilidir. Bebeğin yaşamsal açıdan önem taşıyan emme ve yutma işlevleri ileride gelişecek konuşma gelişimi hakkında önemli bilgiler sağlar. Çiğneme becerisi de konuşma gelişimi hakkında bilgi sahibi olmayı sağlayan diğer bir beceridir.
Bir başka deyişle bebeklikte emme sorunları yaşayan, çok ağlayan ya da olağandan az ağlayan, fazlaca sessiz bebeklere karşı anne ve babalar uyanık olmalıdırlar. Bu süreçler bebeğin gelişimi hakkında bir şeylerin yolunda gitmediği hakkında bilgi verici ve önlem almayı sağlayıcı olabilir. Bazen son derece iyi huylu bir belirti olan konuşma gecikmesi, uzun yıllar etkisini sürdürecek hatta tam olarak düzelmeyecek sorunların da habercisi olur. Dil sorunu olan bir çocuk dili öğrenemeyen ve okul çağında okuma yazma becerilerini öğrenmede risk grubunda yer alan bir çocuktur.
Bir çocuk 2 yaşına geldiği halde anlamlı birkaç sözcüğü yoksa ya da 3 yaşına geldiği halde cümle kuramıyorsa ciddi bir dil sorunu var demektir.

İlk ayda bebek çevrenin içindedir ancak onu yorumlamadan kendi halinde yaşar.
1. Ayın sonunda bebek annesiyle göz teması kurabilmelidir. Bu bebeğin bir canlı ile kurduğu ilk ve çok önemli ilişkidir.
2. Ayda bebek agulamaya başlar ve bu lisan gelişiminin ilk ifadesidir.
3. Ayda sesin geldiği yöne dönebilmeli, aguları ve göz kontağı belirginleşmelidir.
4. Ayda başını sesin geldiği yöne döndürüp dost ve öfkeli sesi ayırtedebilmelidir. Bunlar lisanı ilk algılama ve anlama belirtileridir.
7. ayda annesini seslerini taklit etmeye başlamalıdır. Lisan gelişiminde agu dan sonraki 2. aşamadır.
12. ayda adına bakabilmeli, ilk sözcüklerini söyleyebilmelidir.
13. ayda işaret parmağını kullanarak bir şeyleri gösterebilmelidir. Baş parmağı ile işaret edebilme lisan gelişiminin çok önemli bir aşamasıdır. Yokluğu anormaldir. Bu dönemde bebek kısa emirleri anlar, mu –me gibi taklit sesleri çıkarabilir.
12 ay–24 ay arasında kullandığı sözcüklerde hızlı bir artış olur. İki kelimelik cümleler kurabilir ve “Bu ne?” “… Nerede?” gibi sorular sorabilir.
24 ay–36 ay arasında sözcük dağarcığı hızla gelişir, konuşması yetişkinler tarafından kolayca anlaşılır, 2–3 sözcükten oluşan cümleler kurabilir, nesneleri isimlendirir.