ÖDEM NEDİR? NASIL ÖNLENİR?
Sizinde durup dururken eliniz ayağınız şişiyor mu? Sabah aynaya baktığınızda şiş gözlerle karşılaşıyor musunuz? Ayakkabınızı giyemediğiniz yüzüğünüzü takamadığınız oluyor mu? Abartılı birşey yemediğiniz halde 1-2 gün içerisinde 1-2 kilogram alabiliyor musunuz?
Hepimizin ortak sorunu ödem: İnsan vücudunda damarlarda dolaşan sıvının damarların dışına çıkması ve doku aralarıyla cilt altında birikmesidir. Alınan tuz ve su miktarı vücutta ödem gelişmesinde çok önemlidir. Gözle görülür bir ödemde vücutta 3 litre su birikmiş demektir.
Bazen kilo artışı dışında önemsenmese de ödem ciddi bir hastalığın habercisi olabilir:
Çok sayıda hastalık ödemin sebebidir. Bunları şöyle sıralandırabiliriz.

* Böbrek hastalıkları
* Hormonsal bozukluklar
* Karaciğer hastalıkları
* Kalp hastalıkları
* Damar tıkanmaları
* Nedeni bilinmeyen (idiyopatik ödem)
Bu durumda ödemin nedenine göre diyet düzenlenir.

Bunların yanı sıra kişide ödeme neden olduğu düşünülen ciddi bir hastalık yoksa o zaman fazla kilolar, aşırı tuz tüketimi, az su alımı, yorgunluk, uzun süre ayakta durmak, fazla karbonhidratlı beslenmek, ortamın aşırı sıcaklığı ve kadınlarda adet öncesi dönemde veya gebelik döneminde olunması da ödeme neden olabilecek faktörler olarak düşünülmelidir.
Hormon, tansiyon ve romatizma ilaçları ile kortizon gibi bazı ilaçlar da ödeme neden olabilmektedir. Bu tür ilaçlar kullanılırken yine tuz tüketimini sınırlandırmak gerekir.
Ödem oluşmasını tetikleyen yiyecekler nelerdir?
Vücutta şişmeye neden olan en önemli unsurlardan biri besinlerle alınan tuz ve kimyasal madde miktarıdır. 1 gram tuz, 200 ml sıvı tutulmasına sebep olur... Yüksek oranda alınan tuz, böbreklerden atılamadığında özellikle ayak bileği ve göz çevresi gibi yumuşak dokularda ödem oluşmaya başlar.
Hazır soslar,işlenmiş besinler,dayanıklı besinler (bisküiler,çorbalar vs) yapay tatlandırıcılar, bazı baharatlar, alkollü içecekler ve bol kafeinli içecekler ödem oluşumunu artırırlar. Meyankökü içeren yiyecekler ve içecekler, alkol, kola ve tatlı yiyecekler de ödeme neden olabilirler.
Hareketsiz, aynı pozisyonda uzun süre oturmak veya yatmak da lenf dolaşımını ve toplar damar dolaşımını azaltır. Bunun sonucunda da kollarda ve bacaklarda şişmeler olabilir.
Ödemin tedavisi nedene yönelik olmalıdır

Ödemi azaltmak için;
1. Ödem söktürücü ilaç kullanıyorsanız potasyum takviyesini ihmal etmeyin. Hekiminiz size ödem söktürücü ilaçlar önerdiyse o zaman beslenmenizde potasyuma biraz daha önem vermeniz gerekecektir. Potasyumdan zengin beslenme, hücre içinde sıvının tutulmasını sağlayacağından ödemin azalmasına da destek olacaktır.
2. İdeal kilonuzda kalmaya çalışın. Fazla kilolar vücudunuzda ödem birikmesine neden olur.
3. Düzenli olarak su tüketin. Su gereksinimi kişiden kişiye değişken olmakla birlikte ortalama günlük 8-10 bardak suya ihtiyacımız vardır. Yaz aylarında spor yapıldığında bu gereksinim daha da artar.
4. Düzenli egzersiz yapın. Bu sayede,vücudunuzun sıvı dengesinin düzenlenmesi kolaylaşır.
5. Diyetinizde tuz ve tuzlu gıdaların tüketimini azaltın. Yemeklerinizdeki tuzu tamamen sıfırlamanıza gerek yok (başka sağlık sorunları bunu gerektirmediği müddetçe). Ancak tuzlu gıda tüketimini ve tuzu azaltmak çok önemlidir. İşe sofranızdan tuzluğu kaldırmakla başlayın ve pişmiş yemeklere ilave tuz atmamayı alışkanlık haline getirin. Çok tuzlu peynirleri almamaya ve salamura besin tüketmemeye özen gösterin. Hazır besinler, hazır çorbalar, soya sosu, et-tavuk suyu tabletleri de yüksek oranda sodyum içeren maddelerdir ve uzak durulması gerekir.
6. Protein oranı yüksek beslenmekten kaçının. Yüksek oranda protein almak da ödem oluşumunu artırabilir. Bu nedenle beslenmenizde protein kaynaklarını da ihtiyacınız oranında tüketmeye özen gösterin. Bu ürünlerin işlem görmüş olanlarını (sosis, salam gibi türevlerini) tercih etmemeye özen gösterin.
7. Yüksek oranda basit karbonhidrat tüketiminden sakının. Beslenmenizde tam tahıllı ve kepekli karbonhidrat ürünlerini, kepekli undan yapılmış besinleri tercih edin. Beyaz ekmek, makarna, hamur işleri şerbetli–hamurlu tatlılar ile fazla şekerli besinlerin tüketimindenuzak durun.
8. Posa tüketiminizi artırın. Posa oranı yüksek besinler bağırsak hareketlerinizi artırarak, ödeminizi atmanıza yardımcı olurlar. Bu nedenle sebze ve meyve tüketimine özen gösterin. Beslenmenizde yine tam tahıllı ürünleri tercih etmek bu açıdan da yarar sağlayacaktır. Tam tahıllı ürünler aynı zamanda B6 vitamininden zengin kaynaklardır. B6 vitamininin diuretic 8idrar söktürücü) etkisi bulunmaktadır. Bu vitaminin diğer zengin kaynakları; koyu yeşil yapraklı sebzeler, ton balığı, kuşkonmaz ve hindi etidir.
9. Alkol ve asitli içeceklerden uzak durun. Yüksek miktarda kafein, alkol ve kola tüketiminden mutlaka uzak durun. Zira bu içecekler ödem oluşma riskini artırırlar. Bunların yerine su, bitki ve meyve çayları ile taze sıkılmış meyve suları, tuzsuz ayran ve az yağlı süt gibi içecekleri tercih edebilirsiniz. Az yağlı süt ve süt ürünleri kalsiyum açısından birim hacimde daha zengindirler. Kalsiyum ise yine vücut su dengesinin korunasında önemli bir mineraldir.
10. Ödem söktürücü gıdaları tüketin. Ananas, kivi, nar, kabuklu armut gibi meyvelerle özellikle maydanoz, salatalık ve kabak gibi sebzelerin veya bunların sularının da ödem söktürücü etkileri vardır.
11. ÖdemÖdeminizi atmada dikkat edeceğiniz bir husus içtiğiniz sıvıların oda sıcaklığında veya sıcağa yakın olmaları gerektiğidir.